장음표시 사용
2쪽
ius do Episcopo Tridentino,ac s. R. E. cardinali, Crc. Beatus Rheta
N TE Reu dona, Praesul ornati fime, quae mortalium generi beneficu in nos numen coelitus Iurgitu est,nihil secudum rationem diuinitatis imagine maius, aut
praemutius, homini collisse magni uiri
aquamsapientiae munus,m huius construatrices literas, diuinas ob hoc cunctis seculis iudicatus. Quid erinim uita humana foret, nisi haec artiu excogitatrix haec institutrix optimae cuiusque rei,denis prudeliae mater,admirabili diligetia i praeclarifimis olim uiris, quo sempiterna eius monume existeret,no in aes incisi aut insculpta saxo,ceteru libris er literis Iutifime comedata fuisse seis Aequu uero sit,ut quod ta immesum thesauru continet,minime uulgari cultu honore praefulgeat.Na si the, em rerum pretiosarum auro argetos dignas duciamus, si scrinia quibus reliquiae diuorwm inbunt reuerenter σα os culamur, quid literis fieri eoueniet,quum diuinae, tum humanae sapientiae protinusimus opes in se continentibus Iris mγ sterio non uacat, quod ueteres harum turi telamsummis numinibus ascripsere, Ioui Palladia; , Iis terarum dignitatem hoc inuoluero haud obseures nisi eantes. Magnum enim sit, c eximium, necesse est, cuius euru dijs excellent imis attribuitur. Vnde porro oblic Matum religiose videmus, ut in asserendis literis sumimi rues enixo certarint, quum quod cognoscercnt haruma δε protin
3쪽
. praestintiant tum quod eos neutiquam fugeres, quatum
duinium maneat res humanas, sit per socordium, Undis uiam, nostram.interiret. Notum est hic illius si comaeis solomonis, quem non piguit edito monumento liter rium augere thesaurum, atq; aliorum veterum princispuis,Alexandri Magni, Ptolema cac diui Augusti strouentisimumstudium. Nec ullis uero temporibus defuerire talas literaram patronime proximis quidem. Namq; sigismundus caesar,Matthius corvinus Pannoniae rex, de pridem Maximilianus Aug. quantum Iireris fuerirint, paucis arbitror obscurum: quippe uere regium censebant, earum suscipcre patrocinium, quae maxismis retro principibusemper curae luissent.Nee est quod quisquam distidat huius temporis summos monarchus
Carolum Aug. Cr Ferdinandum caesarem huius geromanum, ab hac aut sui laude degeneraturos: imo borina spes habet etiam superaturos, quantum potentia antecelluntri modo liceat a bellis istis,quibus quum priuatim, tum publice distinentur, dum fines regnorum suosam ab insidijs inuadentium defendunt,aut tum occupatos uendicant:duras sevisimos hostes Tureus 2 certa uicibus christianorum arcent, aliqMantulum restirare. Non minus enim magnanimus ille heros literarum praemeonijs notus est ,'quim ob orbem prudentifime guberonat :uicisim scilicet ornantibus, quas ornarat ipse. Quod si principibus prophanis in Iaudem semper uomtit literarum fauor, quanto magis ecclesiasticos procera res docuerit hic non cessare: quorum aequi imo iure proprium esse debet hoc studium, quum quod artes pacis alamitae his in primis coueniunt, tum quod opes horumnusium melius collocari quelint, quum in exornandis litoris:
4쪽
literis: quumsuam ut nunc habent res mundi, nihil piget quosdam in 'repitu quiduu effunder duntaxat hic marinum contrahunt. At quum christiana pietas praes ἰαὶ dio literarum ueluti fundamento quodam nitatur, sine quibus non intelligi,multo nutius destndi queat quanto consultius fuerit Cr hanc partem resticere inficereDut
non solum non intereant literae, sed potius excultae mora dis omnibus ejorescant, sinis in admiratione Cr protio mortalibus omnibus: praesertim hoc icmpore, quo pax ecclesiastica improbis quorundam contentionibus propemodum disputa est. Nec vero haec dicuntur, quod celysitudo tua hortatore egeat ad subleuandus bonus arrites,Crbuscipiendum disciplinarum patrocinium,quanindo sua stonte literis,literatisq; omnibus Auet, nihil unα quam omisi ura,quod ad euchcnda recta studia pertinerire posit. Eruditos enim etiam ex Italia accitos in aula tua tecum habes,quibus cum distules, Cr ubi regiorum negotiorum urgentes curae nonnihil remserint, quia mira dexteritate solus prope sustines apud illustrifimuni
regem Ferdinandum, amiliariter colloquia nubceas, solieitudinum molestius quibus animum in ea rerum admini'atione uersantis confictari necesse es detersurus. Sin quidem quis ignorat quam tu bene actum cum republimea christiana cupias in emouendis ex instriori Panno*nia Turcis,qui huc iamplus semel deuastiti uiam sibi uidebuntur scisse,qua non Germaniam modo perpopula rentur,sed Cr Gallias deinceps inuaderent. I ris no sine consilio tuo,de quo haud dubito,insignis illa nuper exopeditio contra irruenteis Turcas indim est, atin susceopta. Sed nimis cito hostes nostrifuga se inThraciam recepere ad Amibolam tanti coeuntis exercitus,alioqui me ε 3 ritas
5쪽
ritas daturi poenM.Tametsi populatoru copiae, qui persnicibus equis uecti priusquim expectes omnia pasta igne streos euastire solent,mira nostror- besertia ad
multa millia profligatebunt,atq; delatae. Ac nune laetiorara risor afri de exercitu regio,que adversus occupamtorem Hungariaeβliciter pugnasse frunt non paucis Iocis receptu. Unde stes est,nihil princturos aduersariorarum dolos, quamlibet atrocifimis christiani sanguinis
hostibusfidant. Tum recepta Pannonia magnum nobis
contra Turcas propugnaculam rursus accedet. αλλα ταἴ- ρεωβ εν λώνασι κun. Porro quantum R. D. T. uiris
eximie eruditu faueat, acile est diuinare,quum mihi,qui nihil in literis sum,dono nuper berit nomisma arge reum iconicam effigiem tui habens. Quae me res mouit, ne prorsu uidear ingratu nunc nec aureum, nec argenteum,sed chartaceum minusculam olyrre tibi, plane iuxta Homericam α MoiM- aerea aureia rependendo sane quod ad me attinet. Nam quum accepi in futuriam, ut
Annalas CORNELII TACITI denuo opis inrasmarentur,primum experiri libuit, an operaepretum esset uulgatam editione constrae cum manubcripto codice,quem nactus fueram iampride ex bibliotheca Budes cuius autor Virgariae rex Matthias ille Coruinus Maratis cr Palladis; dijs inclatim,donante Iacobo Splagellio amico,ac ciue meo charisimo:que tibi uirum iaminaede a Maxinaliunt caesaris principatu, non solam apud illum imum regem Fordinandis,quorum utriusq; co 'liarius uitier isecretis b rarag ingenij dotes fidem snceri,haud ignotu esse certo scio. Deinde quum succeis deret negotisi hoc est infinita loca oede deprauata,quod nemo credidisset hac opera restituerentur, labore coe-
6쪽
hm non Miti, donec uniuersum volaeme a capite ad calcem haud oscitabunde contulissem. Quid autem edic rim, castigationes librιs praefixae docebunt. In quinq; prioribus uoluimnibus,quae reperta apud corbesitu Saxonibus,paulopost Rontis euulgata sunt, item in libello Germanoru, Oratorum Dialogo, Agricolas Vim,deαLere quidem scripti codices cum quibus confinem, cum terum ipsie editionem uulgatam percurri non prors indiligenter,ac loca quaeda accuratius excusi. E quidem multis de causis semper dignfimum iudicaui T Ac iis τ v Μ , qui inter scriptores rei u Romanarum manibMasidue haberetur,uel hoc praecipue nomine,quod no Otuam perpetua bellorum historiam cotexit, Livii instar, aut caeterorum sed subinde res insigneis interhcit,quaαru utilonia cognitio iue quod ab alijs omnino non traduntur,sive quod hic planius Necesse uero uit sub moα narchis caesiduis unius imperio,ne libidini dica,omnia pare pluriu - ,exitia aedess stingere,quam dupopulo Romanosenatui. sua stetit autoritas,ac mai stis incolumis.Vnde 'm,ut praestintiu in literis uiroruiudicio Liuio nocti postponendus Tacitus, quin potituantestredussio quod huius foridu,ac meditatione,σ c ram oles dicedi genus,quale sub Vestasianis placuit,ac in dies exin degenerauit in asectatiquada copositione, exolescente paulatim sermonis Latini puritate, Liuianae
dictioni illi naturaliter amabiliter, flueti,nuid sicculupuromu fuit,aequari debeat,aut praestre :sed quod sin
gulariu reru noratio queadmodu hic no merita morte
sortiter fiubierit,qd alius in ius caluitio e uocatus dixerit
aut βcerit,quam agedu caute cubu,qui solo nutu perde
7쪽
seonstrant ad legentis pectus prudentiae monumentis laustruendum.Vtinam vero quod nos in Tacito nunc premstitimus,alij praestent in Cicerone,Liuio, Plinio, σ non minus deprauato L.Flam. Ab eruditu hoc operae experictandum est ,σ in autorum lactione diligenter uersatis. Sed deterret plerosq; non imperitia inerum Iabor gloria carens, CT reprehensioni indoctorum etiam obnoxiuc quidam rident tantum euius strendi,quidam nec ά conmviiijs abs linent. Et tamen non nὶ alia uia succurredi ueraterum scriptis, nisi haec, nempe ut primum constrantur attente exemplaria manuscripta,dein iudicium adhibeatur. THYm ego labora nec est ulla res in orbe fastidiosiorincile contempsin. subinde cogitans, quantum utilitatu hinc peruenturuesset ad studiosos. Quos ut amplim demorerer,adieci thesauru locutionu constructionum her verborum, quibus Tacitus frequenter utitur.in quo sateor esse multa uulo protrici,sed tamen inseunt quaedanon indigna studιosorum adulescentium cognitione. In summasi R. D. T. hanc operam meam alio calcula dis gnata ueri bene res habebit, nam stes est caetera quom probatum iri tuo iudicio subscripturis. Bene uale Pro
ptionis reddita ratio. rArtabat titulus operis. Nam in editione ueter qua V Franciscuε Puteolanin adornauit, nunc Actionum tumulium historiae Augustae nomen occurrit,irra Actorum tumultum. Philippus Beroauus iunio Ab excessurivi Augusti historiarum libros in cripsit:in codice corbeiensi
8쪽
a briensi titulum hunc repererit, in excogitorii ipse, in
certum. Meum certe volumen Buda allatum erat.FI.autem Vopiscus, non admodum purus autor, in uiri Taciti imperatoris Romani,Corneliuem Tacitu uomeat historis Augustae scriptorem. Inq; quam viderem 6tim titulorum diuersitate, CT tamen conmret bos ipsos libros, Annalium nomine insignitos ab autore non semmel,malui titulum eum praefigere. Sunt autem haec loca
quibus id aperte docetur. LIBRO TERTIO: Exemquisententias haud institui,nisii insigneis per honestum
aut notabili dedecore, quod prCcipua munus A N N A L I v M reor,ne uirtutes sileantur,uis prauis dictu'octisq; ex posteritate Cr ii mia metus sit. LIBRO QUARTO: Pleraqr eorum quae retuli,quies restram, parua yrsitan Ex leuia memoratu uideri no nescius sum: scd nemo ANNALEIs nostros cu scriptura eorum contenderi qui ueteres populi Romani res compositieαπ.ingentia illi bella,ci lignationes urbium, fusos ca. piosq; reges,aut, si quando ad interna praeverterent, discordias conbutu aduorsin Tribunos,agrarius stumei tarias, leges, plebis ex optimatium certametria libero egressu memorabant. Nobis in urcto Cr inglorius labor. Immota quippe aut modice lac ita pax, moestae urbis res,Cr princeps profrendi imperi1 incuriosus erat. I NFINE EIUSDEM LIBRi: Ni mihi destinatam
foret, suum quaeq; in annum referre, auebat animus an triremitas memorare exitus, quos Latinius atq; O psius caeteris flagitij cius repertores habuere. LIBROx II i. Neronos. cundam,L.Pisone consulibus, pauca memoria digna evenere,nisi cui libeat laudandis funda, i mentis ex trabibus, quis mole amphitheatri apud camo a a pum
9쪽
pin Martis extruxerat,volamna implare,quam ex diagnitate populi Romani repertum sit,res illunrea A Nae
N A L I B V s, talia Diurnis urbis actis mandare. Atinhoe postremo laco ipsis Taciti uerbis maniffie euine
tur,libros illos Actorvam diurnorum nomine minime Anandos.Enimuero diuersitatem inscriptionis in editioα ne ueteri hinc accidisse reor,quonia manuscriptu ex πplar nullam forte certum titulam praeseret quae res amguit libros esse trucatos,quemadmodwm alio adhuc arae gumeto insta docebimus. Dein uiri docti modo Actionudiurnaliam,modo Actoriam,nome ascripserunt. quippe meminit Diurnorum urbis actoruam libro κ . Ioco quem mox citauimus,CI Diurnae actora scripturae,quorunn tame se minimestre autore.item libro tertio:Mutre Antonia,inquit,tro apud autores rem,non diurna Actsrrum scriptura reperio ullo insigni officio functam. Sed
haee nomenclatura no in hanc historiacopetat, quu ipse res illuctreis persequatur,humisius Cr uulgaribin resisctis.Proinde rectivi inscripseris, Iictoriae Augustae oranales, quam Actiones dismalas,sive Acta diurnu. sane Iomandes qui res Gothicas descripsit, Alanus genere, em mihi uidetur,Tucitu uocat Annaliuscriptore: Corinnesius etiam,inquit,Annalium scriptor narrat. Q κοd si eui parum idoneus is autor habetur propter infelicitate illoriam tempora gitet uerisimila es sic citatum Taditum apud meliore aliquem scriptore coperisse eum, que ipse sit imitatuis E quidem quid in exepturi Saxonico Beroaldus repererit ignoro,ceu dixi. tametsi titulas quem ille praetulit operi δ me placet.Nam historiam Augustam aut interpretari sanctam oportet, Gut ita dicam, AU*stici,hoc est res Augustorum tractante,quam readius
10쪽
ssivi βrtasse uoces Augii late. Sic nimirum olim vulgus
Romanum ciuitatibus quibusdam Augustiram nomen accomodauit ab Augusto Octavio. Iam non est quur huius noui tituli nos poenitere debeatiquando T.Liuiusliabros suos Annales appellat. Id facit uolumine tertio deis cadis quintae.Verba flic habet: Non sum, inquit, nescius ab eadem negligentia,qua nihil deos portendere uulgo nunc credui,nes nunciari admodu ulla prodigia in puis blici ,nes in Annales referri. caeterv Cr mihi uetustis
res scribenti nescio quo pacto antiquius fit animus, crquedi religio tenet,quae illi prudet ina uiri publice suscipienda censuerint,ea pro dignis habere, quae in meos ANNALEs restri.Ηudicrius Livius. inicin locu eo Amimi lubentius in mediii adduxi,quo optimus scriptor excubetur a nemine no notatus quod in comemoradis prodigiis modum excedat. Annaliu quos alis coscripserint crebra quum apud Tacitu,tium apud Liuiu mentio. caeterv huisiusmodi clausula testititur Annales esse.Principio anni,
Principio veris, Eo de annoJer idem teinpus,Principio insequetis anni, Idem annus nouus cierimonius accepit, Pestilentia quae priore anno in boves ingruerat, o vere terat in hominum morbos. Exitu anni, Fine anni. Qua orationes apud alitorem utrumq; frequenter occurrunt. Porro quia uetustwm uolt en Taciti quod ad secula nostra relictum est,unde caeteri libri propagati descriptis sudi, Mir; ηαφον fuisse uidetur argumeto codicis Budensis, Cr mutati in editione Romana tituli, ueri sinulis test historium libros huiu3 autorta prorsus conlusos esse,
er fragmen tanta extare extrucatrs ternionibus ulcus collem.Na quodTacitus libro x x i. tradit de grege clinoru agrestiti,quos secutus Moes largus aquaru ucitas