장음표시 사용
341쪽
hanc assequutum fuisse Ioannem Sutrinum s8. Ioannis,& Pauli Presbyterum Cardi nalem ab Eugenio III. anno salutis tr so ereatum inuenio apud Ρanuinium. rq Ciat, ii a rufia conium τ a o: ante hunc Ioannem eadem fuisse dignitate deeoratum Bernardum IIIais 3 Cardinalem ab eodem Eugenio in prima eius promotione Uiterbii anno ri s. Δ- anno cta, idem Panu inius, N Ciaconius loco cit scribunt : & Benedicto quoque Ix se-
e dente anno rors. Archipresbyter huius Basilicae fuit Vrsus de filiis Ursi Cardina- .lis, cum aute id tempus inueniatur, iurisdictionem, quam modo habent Archipresi byteri , suisse penes Episcopum Sylvae Candidae ; 'Ioannes enim XIX. concessit pro fato Episcopo iurisdictioilem in Ecclesia S. Petri, & annexis. Hodie autem vivit eiusdem Basilicae Arciripresbyter Eminenti se ac Reuere; dist.Franciscus S RE. Ca dinalis Barberinus, vir nunquam satis laudatus . i
.. De Archipresbytero Basilicae s. Mariae Maioris. B
BAsilica, quae nunc S. Mariae Maioris dicitor, In ipsa origine ei rea salutis
annum 3s r. Liberio Papa sedente, & niuis Miraculo Α ligusto mense E C lo lapsae admonito, ab ipso Pontifice, qui prima sundamenta iecit, & impensa Ioannis Patriti j viri clarissimi persecit, Liberiana Basilica dicta est, ut
ex Breuiarii Romani auctore colligitur, dum ita restri. Liberio Summo Pontifice, Ioannes Patritius Romanus, ct uxor pari nobilitate, eum liberas non fuse pissent, quos bonorum baredes relinquerent, suam Sanmfima Virgini Dei Matri hereditatem voverunt, ab ea fummis precibus assidue presntes, in quod pium opus eam pecuniam potissimism erogari vellet, aliquo modo Agmfraret: quorum precer, o νο- Cea ex animo facta Beata Virgo Maria beni enὸ audiens Miraculo rem'robauit; Nonis i itur AuguHi,quo tempore in Urbe maximi ealores lent,nosru nix partem Collis Exquilinι contexit: Pua nocte Dei Mater .iratim Ioannem, ct eoniugem insemnis admonuit, ut quem licum nive conssersum Oiderent, in eo Eccles .im aedi earent , s Miris Virginis nomine diatearetur se enim ita velis ab 1 si baeredem
infititui; quod Ioa es ad Liberium detutit, qui idem hest mnium sibi contis e assismauit. Quare flemni Sare Dium, , populi su plieatione ad eouem venit uiue coopertum , in eo loco Eceissam d signauit, quae Ioannis, ct υxaris peeunia eri ructa est. Postea a Xisto III restituta; varias nominibus primum est appellata; Basili ea Liberii. Sancta Maria ad Praesepe , ob Sacellum Praesepis in ea constructum . Sed cum essent in Urbe multae Ecclesiae sub nomine SS Mariae Virginis, ut quae Basilica nouitate Miraeuli, ac dignitate caeteris eis Mem Lominis praestaret, vocabalietia excellentia significaretur, Ecclesia S Mariae Maioris dicta est; cuius dedicationis memoria ex niue, quae die s. Auguiti mirabiliter cecidit, anniuersaria celebritate
Est una ex quinque Patriarchalibus Ecclesiis.; una ex septem, quae solemni rita perpetuo visitari solet; ex quatuor demum anni Iubilaei una constituta. Hanc post xistum III. Paschalis Papa iterum restituit, absidemque eius Basilicae denuo construxit.
Allix Patriarchalibus Eeelesis haud dissimilis lixe est: tribus nauibus, mediana
maiore quadraginta elegantissimis columnis suffulta constat. Altare maius marm reo operculo ornatum est. Podia, seu moeniana duo lapidea tessellata extant; alte- Irrum pro Reliquiis Sanctorum; alterum, quod Imaginem Dei. arae semper Virginis, Honuphrii Panuinij tempore, contineret .verum in Sacellum toto orbe celeberrimum . a Paulo U.extructum haec Sacrosancta Imago translata visitur, di in ipso moeniano Iesu Christi Cunabula , argentea theca incluta seruanturi aemulatus est
enim Paulus V. Dei aemulatione Sixtum Papam U qui sacellum parit Et ornatissima ad Praesepe nuncupatum , in quo sacratissimum Christi Corpus di ὀ colitur, picturis, & sta tuis resertum maximo sumptu construxit; sed quoniam facile est inuentis addere, longὰ tormosius, & magis elegans apparet, quod postea Paulus V. in ho
342쪽
notem Deiparae semper Virginis in C lum assiimptae cum cacrario, & mansionibus
ad Sacerdotum ibidem addictorum commoditatem excitauit .l Verum non adeo in Solem oculos intendamus, ut postea caecutientes, alia scitu , & veneratione di a
non cognoscamus .& veneremur: adsunt enim hie Reliquiae Sanctoriim plurimae a Pan ulmo, & aliis summa fide, & diligentia relatae, nos praecinuas afferemus Pria ma est Beatissimae semper Virginis Mariae, ut diximus, Imago, ante quam Saeῖreoo rius Papa orans pestem extinxit, & Antiptio nam illam cecinit, atque perpetuo in Eeolesia canenda medi xit, Regina Caeli letare m. In Niare ad Praesepe prius, modis in podio, seu Moeniano Iesu Christi Cunabula . Sub Altari maiori Cornus S Mat thiae Α6ostoli Prope Praesepe in Sacello a Sixo V restituto Corpus S Hieronum i Pres. byteri Ecolesiae Doctoris, d Bethlem , ubi beato fine quieuit, huc circa annum si translatum colitur bis in anno solemni ritu ex Diplomatibus PiI II. in marmore stulptis , & ibidem Parieti assixis, T. quippe Idus Maii , quo S. Corporis translatio accidit, de in vigilia Assumptionis Beatae Mariae Virginis. Flaee Basilica ritum Vaticanae antiquitus habuit, Clericos quippe, 3e Monachos. aderant enim ibi non longe ab ipsa Basilica duo Monasteria cq norum Monachi de is mandato Gregorii Papae Il. ut Bibliothecarius scribit, in hae Basilica die nociun Di- uinas Deo canebant laudes. Deinde Clerici, postea Canonici eum Archipresbut
ro , qui nunc est S. R. E. Cardinalis, in ea diutissime permanserunt, vi ex antiquis eiuς Basilicae, Ze Bibliothecae Vaticanae monumentis inuenisse testatur Panuinius
sed clarius hanc rem prosequutus est Abbas Paulus de Angelis , post hae seritia
visus. ιAucta quoq. ac multis ex partibus exornata, nedum a Sum. Pontis se s R. E Cardsed etiam magnatibus,'c priuatis viris haec eadem Basilica seir, bonis, ae redditibus quidem amplissimis ditata ut late Panu inius loc.cit.& alii multi abseruant Nos quaedam breuiter percurremus. Naues ex utranue parte minores lateritias, de sortii catas fecit Gulielmus Card. Rothomagensis . eiusdem Basilicae aliquando Archi res b ab Eugenio IU. sacra Purpura iure merito decoratus ob familiae splendore m Restibus quippe Francorum sanguine iunctus) virtutem , di ctrinam , S religionem, uuam maxime coluit; si quidem non nanc Basilicam tantum exornauit, sed multos ad Cultum Diuinum reliquit prosentus, vasa aurea, , argentea ingentis valoris donauit, init Ecclesiam S. Augustini v bis i fundamentis construxit de amplissimis do tibus, vestibusq. preciosissimis ornauit, ibiq. octuagenario maior, cum vixisset in Cardinatatu annis triginta octa . sepultus est: non modicam illi Iaudem attulit recponsum ab eo Gallorum Regi Carolo Ludovici patri datum , dum suum una cum aliis Legatum elegerat: prudentissimus enim hic vir malens dignitati propriae t veripiensis e ait quam alterius gloriae inseruire, respondit, nec debere, nee talia eum esse Cardinalem nisi pro Romano Potitifice Legationem accipere. Sed ad B sitiem redeamus, cuius nauem dexteram collabentem restituit Paulus IV duo alia
D magna Sacella sabri earunt idem Galielmusin honorem Beatissimae Uitvinis Mariae&Federieus Caesius Episcopus Carae Portuet sis S.Catherinae dicatum, in quo inse 'de eius Frater Paulus Cardinalis dormiunt, beatam resurrectioni x Spem expectante; tertium miri operis delubrum inchoaverat Guido Ascanius S rtia Card S Floraeeusdem Basilicae Archipresbyter, quod morte praeuentus imperfectum reliquit,pe fecit aurem Alexander eius frater, itidem Cardinans , di Archipresbyter, quorum corpora in eodem Sacello condita sunt, ut inscriptio marmorea indicat. Porticum ante Basilicam cum columnis ,& epistoleo marmoreo posuit Eugenius III Papa,ve carmina r.idi minerua ibidem sculpta demonstrant; collabentem postea restituit Gregorius XIII anno I 37s. ut ex inscriptione apparet Cregorius XI turrim campanariam erexit. Pauimentum Basilicς vermiculatum secerunt duo nobiles Ciaes It E mani Sotiis , rq Ioannes eius filias Paparones ante annos oo. eodem enio III. sedente. Alexander IV. ut ei is gentis insignia demonstrant . laquearium au earum pulcherrimum fecit Nicolaus IV. Asculanus ornatum e mustuo addicit, ibi q. humiati loco sepultus , monumentum cum statuis marmoreis ornatum posuit Sixtus V. ambo Piceni. Iacobus, de Petrus e nobili Columnensium familia geniti ΚΗ.E.Carcinales quorum memoriam excitauit, sepulchrumq.sibi, & successoribus suis anni proxime lapsis elegit Pranciscus Carboniani Princeps Columnenss in eadem Basilica inter duo podia, seu moeniana ante maius Altare 2 saciem anterioris Ecclesiae mustaeo opere eleganti condecorarunt, quibus signis primam Basilicae aedescari nem
343쪽
nem expresserunt: vixit Iacobns Columna ipsius Basilicae Archipresb.sub Nicolao IV. eirca salutis annum Ir 38 ipsi Pontifici admodum charus, q uorum e figies insimul in Choro sub Imagine Dei Genitricis Assumptae visiuntur Siritus V. praeter Sacellu, Ac alia, quae ob oculos omnium sunt, obeliseum Aegypto aduectum, Augusto in eius mausoleo dieatu, euersum deinde , ac in plures confractum partes in via ad S. ehum iacentem , in pristinam faciem restitutum , salutiferi Cruci saelicitis hic erigi iussit anno i 87 Pontis 3. Paulus demum V. Sacello itidem extructo, ut diximus, disequentes inscriptiones demonstrant.
SANCTAE VIRGINI DEI GENITRICI MARIAE PAVLVS PAPA QVINT HUMILIS SERVVS SACELLVM OBTULIT.
. i ANNO SALUTIS MDCXI. PONT. VI
PAVLVS V. PONT. MAX. CELEBERRIMAM DEI GENITRICIS IMAGINEM E MEDIA BASILICA IN SPLENDIDIOREM SEDEMA FUNDAMENTIS EXTRUCTAM TRANSTULIT .
Colum nam quoque, veteris magnificentiae monumentum . informi situ obductam. neglectamque ex immanibus Templi ruinis, quod Vespasianus Augustus acto de Iudaeis triumpho, A Reipublicae statu confirmato , Paci dicauerat, in hanc splendidissimam Sedem, ad Basilicae Liberianae decorem augendum suo iussu exportaram , . ' . & pristino nitori restitutam, Beatissimae Virgini, ex cuius visceribus Princeps verae pacis genitus est, donum dedit, aeneam q. eius statuam illius fastigio imposuit anno Dom Tint .Pontis s. Sed quoniam postquam hucusque scripsimus ad manus nostras peruenit exactissima huius Basilicae descriptio,& delineatio a D Abb Paulo deΑngelis duodecim libris si imma cura elaborata, itaut nihil ulterius addi posse videatur, ut pio, & religioso lectori satisfiat, ad hunc propterea codicem te reicimus, & ad rem nostram redeuntes, iurisdictionem, & facultates, Eminentissimo huius Basilicae Archiptesbytero concessas enarrabimus , ex Diplomate Pauli III. a desumptas. Omnes causas, & lites inter Canonie , Capitulum, & Capellanos huius Basilicae, seu eorum quemlibet ex una,&quascumque alias personas, Collegium, Capitulum, aut Universitatem partibus ex altera, luper quibuscumque bonis,aut pec niarum summis, coram quibuscumque iudicibus vertentes, di alias de nouom mendas , tam actine, quam passive, cum omnibus eorum annexis, de connexis, i cidentibus, & dependentibus, executiud, manu regia, absoue alicuius telae iudicia viae obseruantia, quacumque appellatione remota, cognoscit, decernit, & fine debito termina tr nec ab ipso auocari possunt, etiamsi vigore obligationis in ampliori ma Camerae proceciatur. In causis per appelIationem commissis, seriis etiam non obstantibus procedit. Ad omnes habitantes in franco dictae Basilicae eius e tenditur iurisdictio, quamuis Religios si . t , dc immunes, aut exempti. Poenitentiarios qui nunc ordinis S. Dominici sunt eligit, & amouet. Has omnes faculi , C.ηIri . Aiad tes, priuilegia,& iurisdictionem in personam S.Caroli Borromaei, qui tune S. Pr - 'ipui . xedistit. Presb.Cardinalis erat, Pius IV. b eius auunculus confirmauit,&aiaxit quo
344쪽
i huius Basilicae Archipresbyter, qui fuerit a praed. Abb Paulo a rea a M.ynio III .anno iis 3 Matthaeus cardinalis. Hoiae sequitur anno 166
Ρcimiis autem lmertus sub Eugenio III anno i a paulus Scolarus S.RS. Subdiaconus . Consequitur anno Ilo I. Rotandus a Lueto Iil. sacra Purpura decoratus PetruSSaxonius ab In D ccntio III. anno Hos Carissinctus. Astorres Card.suit Archipresbyter anno qq Petrus Carocciu ς Diae Card. anno i 138. Ottobonus Fliscus Card. di Summus Ponti sex Hadriani IV. hominia anno 1:61. Iacobus Columna Card Diac. anno 1 78. Franciscus Ursinus Diae. Card.s Luciae in silice anno 1298. Iacobus Columna restitutus anno i i8. Petrus
Columna Diae. Card. S.Angeli anno 13as Alter Petrus S. Mariς nouae Diac Caed. anno 136s. Marinus Vulcanus Presb. Card. anno II 8 . Stephanus Palosius Romanu, Card.tit. S. Marcelli anno Iyso. Ioannes dς Rupescissa Gallus S. Laurentii tu Lueina card. anno i r .Ioapnes Vitellestus Cornetanus Card. eiusdem litauno i ai An tonius Casinus Presbyti Card. S. Marcelli anno I 38 Nicolaus Albergatus Card.-ς, Mariae nouae anno a 39. Gulielmns de Esto alexi illa Rothom agensis Card. anno i . s. Rodericus Borgia Cardinalis , postea Alex. VI anno I 83. Ioannes Briptista Sabellus Card. Diaci S Nicolai in Carcere, anno IJ9z. Ioannes Baptista Vrsinus Diae Card. S. Mariae nouae, anno I 98. Iulianus C*sarinus Diac. Card SLserpit, & . Bacchi anno 1 soa. Petrus Ludovicus Borgia Diac Card. S, Nere , se Achillei anno , t us68. Petrus Isualles Presbyti Card. S Lyriaci in Thermis, anno Isio. Ieon ardus Cromis de Ruuere Presb. Card. S. Susannae anno I II Andreas de Valle card. s. Agnetis anno is ro. Paulus Caesius Diac. Card. s Nicolai in Careere, anno is ast Alexander Farnesius Diac.Card.S. Angeliani 8. Guido Ascanius S rtia Card.s Florae anno is 3- Ioannes Baptista Cicada blaritae absentis vices gessit anno 116 b M i. S.Carolus Borronisus Card.S Praxedis eodem anno quem anno is a. sponte, M. Canonicis, Capituloq. reclamantibus, dimisit, ut ex eius epistola ab ipso Abbath
Paulo b relata, tenoris infrascripti colligitur.
Reuerendi Signori eom ratelli.
345쪽
Pane Se perna anno Is 87. Michael Angelus Tontus Presb. Card. S. Bartholomaei in Insula anno i si I. Ioannes Garrias Millinus Presb. Card. M. Quatuor Coronat rum anno icti . qui obijt Kal. Octobris Isrς. Eminentisi. ac Reuerendisi. Antonius Barberinus . Urbani VIII. ex Carolo germano fratre nepos. S. RE. Diac. Card. die go Augusti I 6 17. creatus in quarta promotione. sed 7. Idus Fcbruatij I HS cuines et in scrinio pectoris reseruatus, una eum Hieronymo Columna inter Patres purpuratos declaratus . tit S.Mariae in Aquiro primum, deinde S Agathae, Signaturae Iustitiae . postmodum gratiae Praefectus, Prouinciae Aemiliae, seu Romandiolae, Ducatus Ferrariae, Comitatus Bononiensis, ad Italos Principes, Rexteros pro pace
componenda Sedis Apostolicae de Latere Legatus, post mortem Cardinalis Millini Basilicae Liberianae Archipresbyter renunciatus anno I 629. Quo ab Urbe absunte, Franciscus Cardinali Maidalchinus , eiusdem Archipresbyteratus munus gessit. Habet etiam Eminenti sis hic Card. Archipresbyter, quemadmodum alii Patriare halium Basilicarum, facultatem eligendi sibi Vicarium d numero Romanae Curiae Praelatorum, quandoque etiam Episcoporuni de sumptumr qui, ut Azonio a placet ordinariam habet iurisdictionem , priuatiuam quoad omnes alios iudices in Franco, de locis Card Archipresbytero subiectis , etiam quoad ipsi'n Vrbis, ND. N. Papae Vicarium . Ex quo limitabimus ea, quae dicta sunt de Vicario Papae, ut hie habeat cognitionem caularum, & facultatem corrigendi personas subditas Ecclesiis Titularibus Dominorum Cardinalium: siquidem hoc non procedit in Basilicis , seu Patriarchalibus Ecclesiis, in quibus adsunt Archipresbyteri S. R. E. Casedinales, vigore priuilegiorum, de quibus dictum est supra , di in inmma relatis: de in hoe fortasse veri ficatur opinio Zabarellae, b a Martino Laudensi e relati, di-eentis, Vicarium Papae non esse iudicem subditorum Cardinalium , cum isti remittantur ad Vicarios eorundem Cardinalium; haec inquam Zabarellae sententi: uetificatur tantum in Archipresbyteris Basilicarum .
De Bassicis Sancti Pauli, o Sancti Laurens
ΙNter Basilidas a Constantino sumptu Imperatorio erectas , eodemque tempo-pore , anno scilicet humanae salutis 3 18. plusve minus , Templum quoque in honorem S. Pauli Apostoli aedificatum fuisse constat, eo potissinium loco quo decollatus annis sermd 3 odi. iaeuerat secundo ab Urbe lapide via Ostiensi i quod pius Imperator centum nobilissimis columnis marmoreis resertum, mul-.tis aureis, argenteisque ornamentis, &lissimis redditibus auxit e de quo Pr dentius Poeta Christianus. A
Parra Mia Pauli titutam oti seruat Gilmssa syringit amnis cupitem Uirum, R etia pompa Dei εβ; Prine n bonus has fuerauit arces
L Pq. magnis ambitum talentis . Practeola/ trabibus subleuit, ut omnis auresenta
nil Lux essea intus, em iubarsub ortu
346쪽
Subdidit , parias fulvis laquearibus colamnas Distietuit illie quas quaternar ordo :Tune Gam os 5 2 insigni varie tuearrit areus
Sis prata veniit floribus renident.
Sed cum Valentinianus Imperator hane coarctatam limitibus viae Ostiensis, Seripae suminis vidisset, in ampliorem formam redigi iussit. N Salu suo Vrbis Praesecto literas dedit, quas, Panuinius, a N Suoiuus . ex Codice Vaticano re
VALENTINIANVS, THEODOSIUS, ET ARCADIVS AA A. SHALyla Vrbii Prasso.
Conti utus ampli ea re, ct pro studio deuotionis attobere,gratum fuit tuae sublimia ratis ossuum quod ad inspieienda uniuersa,vi reι exigebat, detuliHi,st omnem tum, locorumque faciem momonis fota ui diligentiano iraserenitatis auribus iniim sit: in tractiores enim nos iubere dreuit, qua iubenda sunt. 2uare partieipato examine eum Oenerabili Saeerdote Siricio Episcopo , hoc addit Panuinius . quod in Barcinio deest γ intimatisque omnibus, ct magni Pentismo ordini, ct Christiano populo, quae iubemus, sublimitas tua rem diligentiori tra satu , ct plena rerum inspectione discutiat ἔ ae si placuerit ram postula . qu i n Seu tua , iter C vetus, quod Basilieae preterit domum, quodque, ripa Tyberis amnis adiaret, innonari , o praesens via ortis futuri operis applicetur et eatenus per architectos futurae Bustiea dirige formam , συatenulise punicies extructioni amitata, protulerit, ne viti inaequalitas Iplendorem fabricae amplificentioris sublimet. Sis quidem in omnium moenia in facie deere summus es, quem seruari oportere prima statim fronte magnarum aedissationum .demon Irat intentio. Iam illud es res exigit, Ot erisno sis operis coribuendi sti tenda Mur examine inu tuumque ominnium , iuxtr pretia rerum, quae infacratissma Urbe praetaxatio Nemus ordinetur,s sequentia verba sunt apud Baronium quae in Panuinio desiderantur atque ad . . nostra in elamentiam debita maturitate referatu . vi remmuni omnium eonfilio no-LIM quoque serenitatu nutus accedat, quo facilius id. quod deuota mens fatuit . D probatae Hligionis meritis ex licetur: ct alia.manu . I turntiat te feruet ad multos annos parens carissime, ct amantissime . Hactenus Valentiniani literae Multas deinde instaurationes,& restitutiones a Sum. pontis Detas fuisse ccinstat ex carminibus,& inscriptionibus ibidem existentibus , de a Panuinio relitis. Q inque portae adi tum , & ingressi impraebent , quarum quatuor obstructae sunt, sinistra posterior m ridiem verssis Porta Sancta vocatur, quη anno Iubilaei aperiti soleti Et quoniam .hee Basilica Arctripresbyterum Cardinalem non habet, sed Abbatem ordinis S.B nedicti Conere ationis Cassinensis, seu SIustinae, a Martino V. Gabriele ConduI-merio Card. Monastici nominis amantissimo constitutum, de adhuc perseuerantem, haec aperitio Portae solemni ritu eodem tempore, quo Summus Pontifex Vatic nam , Cardinales Archipresbyteri Lateranensem, de Liberia iiij, ab ipso Sacri Coia E legii Card. Decano celebratur, prout anno Iubilaei 1 Francisco Maria Card. de Monte nuncupato factum fuisse scimus, & anno isso. a Marcello Card. Lantest D cano seruatum fuisse audiuimus. In atrio adhuc extat antiquo, re eleganti marmcia reo pilo sepulchrum Petri Leonis nobilissimi Romanorum, ciui ante annos quingentos obiit, ex quo Austriacae stelicitanae gentis initia: manasse serunt. Autiquitus erat porticus a porta Urbis usque ad hanc Basilicam pertingetas, cuius adhuc veri
347쪽
Romanis noeul a moenibus mdiis et . iuxta quod oberis suis; portum eodem MVγbe pertinera, cte. Alia multa petenda sunt a Panuinio, & Panei rolo, nos ad rem nostram sitis diximus. emadmodum nihil occurrit de Patria ali Ecclesia S. Laurentij extra muros, pria terquam quod Monasterium hoe licet vetustissimis temporibus Clerici tenuissent, postea Monachi cum Abbate ibidem addicti sunt, quorum disciplina exolescente, Agapeto II. Papa sedente, de Alberico Romano Principe auctore , circa annum Christi poo.Climia censes Monae hi succedunt:e cuius Monasterio Gregorius VII. R Paschalis II. Summi Pontifices prodieret sed hac etiam Congrega tione deficiente, Monasteritam Cardinalibus commendati coepit,& ad hanc usque diem perseuerat, in qua Cardinalis Commendatarius est. Ne patriarchalis Eces ita sue Ministris,& Sacerdotibus, qui Diuinas emerent laudes , essent, Canonici: .i Reguliares S Saluatoris Bononiae, Scopettini vulgo dicti, eam obtinuerunt, eca huc possident.
De Sacri collust Carrinalium Decam.
F Scimus supra mentionem de sacri Collegii Cardinalium Decano nedum in
Basilica S Pauli, dum ad ipsum spectare diximus, recurrentibus annis uni uersalis Iubilaei aperire ita Portam Sanctam, eandemque elapso anno claudere, sed etiam alibi; verum quia adhue nonnulla dicenda supersunt, hic addere placuit. Et nomen hoc, quasi decem viris praesit, ex Vegetio a constat: sed translatione facta a persectione, &praestantia denarii numeri, Decanus dicitur praecipuus inter aliquos eiusdem ordinis, vel status. , Ita Ecclesiae Costantinopolitanae Cano nici tanquam digniores Decani dicti sunt ab Honorio, Je Theodosio Imperat. e εο inter Rotae Romana: Auditores honorabilior est Decanus propter ministerium Mitrae. quam ipse deseri, & custodit in Capellis Papae. Et in sacro Cardinalium Corulegio tres assignantur Decanii inter Diaconos prior receptione: inter Presbyteros qui prior in eum ordine cooptatus est, δι diximus supra in prima parte: tertius De canus, de quo nunc loquimur, senior est inter Epistopos Cardinales a atque hanc dignitatem, & preeminentiam assequuntur, si praesentes in Curia, vel ab ea ex causa publica a Summo Pontifice permissa absentes fuerint, re est Pauli IU. Sanctio. d ea potissimum de eausa ab ipso edita, ut Cardinales absentes ad residendum 1 Curia aliquibus uberioribus fauoribus, ct praerogatiuis alliciantur, prout ipse pro pter continuam in eadem Curia residentiam ante alios Cardinales sibi in sardiua-latu antiquiores, sed a Curia absentes, ad Decanatum peruenisse ait. Sed oritur hic pulchra quaestio. Cardinalis antiquior erat in via , S ad Urbem properabat, quando mortuus est Decanus, numquid obtinebit iste Decanatum &negative decisum fuit, dum haec quaestio exagitata fuit inter Card. Senensem ilia Curia praesentem , & Card. Auxitanum venientem ad Urbem pro electione Summi Pontificis, quae in personam Alexandri Farnesii Cardinalis. Pauli III nomine , successit, ob cuius promotionem vacavit Episcopatus Ostiensis, qui Decanus dicitur,& Cardinali Senensi in Curia adiudicatus suit, ut ex sacri Consistorii actis die 17. Octobris is p . εἰ 26. Februaris is 3 s. apparet, a Cherubino iuniore e relatis. Prae dicta tamen decisio limitatur, quando Cardinalis antiquior esset infra quadragesimum ab Vrbe lapidem tantummodo distans et tunc enim praesens dicitur: I N
348쪽
NOTITIA CARDINALAT CAP. LXII. 711s
tituatum fuit ad fauorem Cardinalis Ioiosa prope Ciuitatem Tiburtinam degeniatis. dum per obitum Dominici Card. Piritali Decanatus vacanit, ex eodem Cherubino iuniore . a &cum anno Is 33. die, Septembris Clemente VII. sedente Polluensis Episcopatus vaeaslat, id ad illius optionem instarent Card. Senensis per duas dietas ab Urbe distans, & Card.Tranensis in Curia praesens, Senensis obtinuit, teste eod. Cherubino. bPraerogatiuae autem, quibus sacri Collegit Decanus decoratur, simi, ut Episse pus Ostientis essiciatur, qua Dignitate Papa tantmin excepto nulla maioa est in Eeeleta Dei, ut Alexander Pontifex huius nominis IV. dicere solebat, Iacobatio teste, e denos quoque diximus supra d. Secunda praerogatiua est quod si ad Apostolicam Sedem euectus fuerit Caraenalis, qui non sit Episcopus, eius conse-eratio celebratur ab ipso sacri Collegi j Decano; ita post multos a Platina, Ciaeonio, at illis relatos, Clementi VIII contigisse narrant Petrameli. & Filiuectus his verbis. Ebistopus non erat Clemens VIII. cum ad Petri Sedem fuit euinari anno eodem 1 io,. die Dominita Purificationis SS. Virginis Maria Dei Matris relebri, a Carae G DuIM Epyῖσο Gilms, o sacri Colligit inemo, PDomaeo milio Tusulano, GaDi is Gai otio Sabinens Episcopis, Nicolas Petieueo tit S. Praxedis Presbytero , FOnesis Urtia S. Maria in via lata, Alexandro Peretro S.Laurentii in Damas, o oo Faree S Adriani Diaconii Cardinalibus praesentibus, is pati conferationὸ initiatus es. Et fusius hanc rem pertractat auctor Romani Caeremonialis evidendus. Tertia est praerogatiua, quod si celebranda sit Coronatio Imperatoris , Hout pluriὰs celebratam fuisse demonstrant historici, & vltimo Ioeo Caroliis V. anno salutis is 3 o. Bononiae a Clemente Papa VII Imperialem obtinuit Coronam, duo eas i imperator in solium a latere dextero Pontificis recipitur, Cardinalis vero Deeani satinistris sedet, itaut Summus Ponti sex in medio consistat, eκ Flauio Cherubii: οή f a mequam Vero coronetur, sedet electus Caesar post Cardinalenta De eat . um , dc si quis Rex adsit, hic sedet post primum Presbyterum Cardinalem ieu .ero Caesar coronatus erit, tunc sedebit in sede sibi parata inter Papam, & ptimii Ebi se opum Cardinalem ost quem locum habebit Rex rita in Caeremoniali Romanoo leuitur; quae verba identur contraria iis, quae leguntur in Bulla Clementis VII.
h ibi i quibus ritὸ peractis, ille in folium Imperiale dextero lateri nos re Papa lo duitur 3peπὸ contiguumsese recepit, erc. Sed haec Bulla loquitur, quando Impera ror est in solio, Caeremoniale Vero antequam ad solium accedat,& in coetu Cardia rium Pontifici adstantium sedet. i
349쪽
Dὸ Cardinalibus Regularium ordinum.
Ntiquum Ecclesiae Mistantis insitutum est, ut Regularium ordinum Protectores ex Cardinalium sacroCollegio desumantur, ut qui mundanis abstricti cogitationibus in Dei famulatu Coelestibus inhiant, ita prouide, ac iuste gubernentur,ut quocumq. remoto impedimento,in via mandatura Domini recto tramite dirigantur. inibus ni fallor rationibus adductus pauperam ille Seraphieus Patriarcha Franciscus,qui su redeptionis nostrae in corpore sici ab ipsona et humanae salutis Auctore Serapnini sorma exprimente,meruit accipe-HM qui neglecta ab omnibus paupertatem assiduo stetando,dilectam sibi sponsam elegit, sanctoq. coniugio copulauit , inter praecepta Fratribus suis praescripta , & ab Honorio Papa III. a suo Diplomate co firmata, haec cap. 32.&vlta seruanda sanciuita Perobedientiam mmmo Minifris, ut petant a Domino Papa Cnum de S.R E. CamVinalibus , qui nc rubernator e Pνotector, Corrector istus Fraternitatis, opsempe u drii. O subiecti pedibus S. Ecclesis , stabiles tu Fide Catholieapauperta ram miniatim', ne factum Exangelium D. N Iesu Cbri ii, quod frmit γροσνnismus observemus. Quod de ipsi. m Seraphictim Patrem, dum in terris pe- retralia Coeli percurrens mortalitatis exuuias gestabat, praestitisse patet ex supicina eius volim late , quani testamentum vocant, ibi; b eo iam Doramno Homen , qtii eri Dominus, Proterare, ct Corrector istus Fraternitatiι: hic autem , ve Hieron virius Platus i ei reseri , erat Hugolinus Card Ostiensis, qui postea Summus Pol elisae renunciatus, Cregorii IX. nomen habuie, & primum huius famili: Protectorem anno circiter mi extitisse serunt. Nec multos post annos Alexander IV. ellum eis alium Photectorem dare.voluit, quam semetipsum, quod ron solum di-diit. sed etiam faetis praestitit cuni magna illius ordinis utilitate, & solatio . Anno postmodum i 27- in generali Conum, tu Assisien si c u est et creatus Magi lier genera-42riinmine Bona gratia eoque tempore Pontificiam Sedem teneret Nicolaus III. vir magnus, Franciscanaeq Familiae iampridem addicii inium, ad eum accesserunt ex hac familia praecipui quique vr. a cum ipso Cenerali, petetites, ut vel ipse , quemad- dum Alexander, eorum Protector esse vellet, vel certe unum ex Cardinalibus daret; tunc Pontifex explorata eorum Patrum voluntate, assignauit eis Matthaeum Rubeum Card. S. Mariae in Porticu consobrinum suum, ad quem conuersus, haec verba fecisse dicunt. Ex omnibus Benestis, ne quae ad bonorem, e quae ad Utilitatem pertineant,atque ex omnibus adiumentis ad romerendam Coele mBeatit dinem, nihil Marius, aut utilius, wI aptius tibi darem mus,quam ut te Protectorem, Adiutorem instituamus huius rei ordinis: quare hunc tibi commendamus, olfuper alia omnia cordi habeas, eumque paterna cura quam Liudi Umὸ tuearis. Haec adeo ex corde loquutiis suit,ut Iachrymas coiit ere no valuerit,3c paulum silere coactbis,resumpto sermone,addidit; se ei ordinem illum in fidem,& quasi in manum tradere; sed ita ut sciret,non indigere eius gubernatione, aut correctione,sed quia cupauper, & imbecillis esset, multis immerito pateretur iniurias, offensiones, alicuius potentioris praesidio, qui omnem ab eo iniuriam propulsaret, suaque auctoritate, ac patrocinio in omnibus incidentibus casibus eum protegeret, indigere . Et hic respexisse videtur Gregorius Papa XI. qui dum Cardinalis erat, huius familiae, seu Ordinis Protector fuerat, dum peculiari Sanctione d declarauit Protectoris iacultatem in hunc, qui sequitur modum. Statuta ordinis immutandi faculta tem ademit. Praelatos, aut ossiciales ordinis ponere, vel amovete, aut ab Oiscio suspendere negauit. Ad Lectoratum, aut quamcumque Lecturam, seu studium Fratres promouere , de loco ad locum mittere, aut mutare, poenas, vel gratias augere, aut quouis modo sacere, vel tollere, cameram, cellam, libros, vel quid simile concedere, iussus Praelatorum Mutate, & Fratrum recursum audire penitus interdixit. Et
350쪽
NOTITIA CARDINALAT. CAP. LXIII.
Et Sixtus huius nominis Iv. in hac familia a puero educatus ,'quique ob virtutes, ae ni uita huius ordinis Generalis Praepositus curam, de administrationem gessit, ad Reati Petri Sedem eu ectus, cum expertus esset, ut ipsena et fatetur, vidissetque , sinanta pax, quies, & utilitas, quanim commoda praefato Ordini, & pratribus ex firma, atque inconcussa dictarum Gregorii XI. literarum obseruantia prouenisset, quae, & quantae perturbationes, iacturae, incommoda, damna, & grauia scandala ina ordine suscitata sunt, quoties d. ordinis Protectores suae auctoritatis limites excedere attentantes, in particularibus d. ordinis ,& Fratrum eiusdem causis , dc negotijs se intromittere,& usurpata sibi auctoritate, ea videre, cognoscere, iudicare, &discernere voluerunt, nedum literas praefati Gregorii XI. praedecesibris sui confimmauit, sed cum vacaret per obitum Cardinalis Bessarionis hoc Protectioni, ossi etiam , omnibus, qui ad illud assumi contigerit, in virtute sanctae obedientiae districtὸ praecipiendo inhibuit, ne ultra praedictos articulos, & casus in regula contentos, de expressos, quoque modo se ingerere praesumant, sed curent, ordinem hunc inquieto, tranquillo, & pacifico statu conueruare, atque augere,& ab impugnantibus, ac moli stantibus, seu perturbantibus defendere, & tueri, ut in dictis Sixti IV. Literis a plenius continetum, quas etiam Iulius II. Sixti nepos die i8. Octobris Ponti Mcatus sui anno q. confirmauit; de pluribus exornauit Hieron: Plati. b ad fratrem suum Flaminium S. R.E. Cardinalem scribens. Sed cum hie ordo maximum recepisset incrementum, it aut non omnes Fratres sub uno Ministro Generali contineri possent, diuisiq. suerint in eos, qui Conventitates, qui de Obseruantia nunc pacitur, se ambo Pr latos, Ministro'. peculiares habeant, suerunt etiam duo S.R.E. Cardinales Protectores constituti Et quod attinet ad Conventuales, Paulus Papa V. Marcellum tunc SS Quirici,de Iulitiae presbyterum Cardinalem, dei inde Episcopum
Ostiensem , Lantem nuncupatum , ad ipsius Carainalis vitam horum Protecto naconstituit, N deputauit, eundemq. ntiit, Silperiorum eiusdem ordiniς auctoritatem conseruaret,nec se in corti in gubernio, aut adminili ratione, nisi requisitus,
ingereret: Quod si aliqWibus in casibus eiu opera, vel auctoritas necessaria foret, tune loco Notarii aliquem Ex Fratribus d Otdibis d sc a tilum adhiberet, ut plenius in literis e coutinetur: ta hoc etiam indicat Plat. i dum ait. Si alietibi ita seligio, er discipsina tangueat, aut pro Irata iaceat, Ut quod in iti eis, non fatis intus senari queat, tunefanὸ quaereari efforis medicina, id .sine dubio ad Proterrorem pretinet, sed ita, ut tune quoque nibit adsuum arbit, tum, sed ex testas Ordinis in ηι- d Lo cititutis, a praescriptis omnino moderetur: Immo vero quoniam nullus erit unquam ordo tam perditus, ct corruptus, in quo, ut ait Scripturae in ra simili, mon sibi Dominus aliquos relinquat, qui genua non curvent ante Baal, hoe faciendum est Plotectori, ut ex illis ipsis optimos quosque, 6c optimc sentientes eligat, quorum opera, Se consilio ad reliquos corrigendos, e 3. Ret P.& restituendos utatur Nec iurisdictionem affectare, Cardinalibus minimum quid honoris, vel amplitudinis addit, at vero Religiosis maximum affert detrimentum,&ideo vitandum omnino erit. Quemadmodum etiam summopere detestandum est, ne quid Protector accipiat, neue a suis quoque aulicis accipi permittar, siciens, hoc suum munus esse in eos, quorum patrocinium suscepit, ut eorum saluti ,& commodis inuigilet, ab externis inimicis tueatur, ne fiat illis iniuria, prohibeat, si negocium apud Pontificem contingat, id libenter complectatur, strenue, ac fideliter exequatur; siquid ab aliis etiam Principibus petatur, quod iis damnatum sit, nutata ratione cedere debet, licet aliqua sibi subeunda sit offensio. Deinde si quid intus perturbationis nascatur, ei occurrere studeat , si qui insolentius se gerant, ad eos
comprimendos auctoritatem suam superioribus accommodet. Denique nihil omittat, quod eorum rationibus conserre posse videatur, quosve semel in sua . fidem, de clientelam recepit, non deserat.
Et hoc , quod in protegendis Religiosis Ordinibus dictum est, ad alia loca pia , aut alios hominum, de mulierum Coetus,ac Sodalitia, quibus S R. E Cardinales Pr tectores dari solent, adaptari potest: etenim qui huiusmodi Protectiones suscipi ut, ita sibi perindere debent, se tutelam quandam orphanorum, ae pupillorum gere re, ac proinde nefas esse, ut eam ad proprium commodum, vel oscitanter gerant