Tractatus perutilis et completus de fractura cranei

21쪽

es Reperio praeterea alias flectes lasionis inca te tu carent peculiarino mum est quod intendum non ratio craneo rumpuntur ahqui nerui cerebri uel alique uene in pannicuia eius ex motusorti uel ex casu stipencussione cum regnaui potente movere cerebrum I maxime in corpore sicco uisunt corpora fenam quibus magis aptum es moueri inrumpetes rebrumprofer me tum eorum exlacatam diminutam utpatet sesxto Aphorismorumper Ga codulsuper illa Aphorismo. ibuscuns cerebrum motum fuerit ab aliqua actione necessessi uoce feris

tim.ο ut experientia hoc anno uidi in Magnifico D . Hercu de Mur scholis, iplures habes confusiones a re nderosa, it nullam habuit incraneo rupturam Et adhibita omni cura per medicos mortuus est tumdemthi non dico tantum ex ruptura neruorum cerebri: Fia istisine uoce fiunt axime spatiantur nerui.a quibus oriuntur nerui reues qui discuntur nerui uocis fed credo quod in ipsosuerit rusa aliqua uenula cerebri,O forte aliqui nemus:a qua uenula industa fuerit morspropter sanguli ibi in loco non cognito putrefactum. Et salecies lasonis es mulati interitus causa.quia medici nesciunt locum uen quia sit scirent aperurent i mundificarenisanga saniem eiitapoisset ille fimrmanci σmonem de uenis tenet inter alios Celsus captae curatione Calvisis uerbi . Aliquando tamen euenit ut os quidem totum integrum maneat imius uero ex ictu alis a uena in cerebri membrana rupta aliauid sanguinis mittat e .

et Est uiserim lasonis a me erui a in actu pracssico in capite aqua decipiuntur medici quod dissen facto interdum a re graui coruum dense uel casu abdomψd par ram an anterior an posterior an laterulispercu gapercutit inpartem Hoppositum:ita podcommissurapercutit comm buram propinquam:hi etiam longinquam disco longinquam: uiapossiibile es quod os βοηtis imperat ossa brumator ascibus componitur in eorum medio sagitialis commissura:in osse laude si a commisbura salibet ex it .si nemorum: ο ipsa dura mater, com

pta in pannis culin

22쪽

og FRACTU R A iungens se a occuro aliqua uenula υ ita nerui reveniae pὸ vim las ipse inter duo ossa contunduntur deinde insuccessu alicuius tem mputrefunt:quia omne contusum necesse estputrefert 'insaniem conventri Eusuperuenit febris malia mala accidentia . Et inde mors. Et in hoc haestant medici . Et credunt aliqui quod flante confusione in unapripto etiam cum factura illim partis uelyne quod istactura in oppostapcrsa se in oppes te,per apparitionem sanie in oppost loco, fine facturi impia ubist iniim 'li Mnniculus es coarctatus fi contusius a commissura ibi fit a fame penita

Psy.θά- mor sitiqμπ Ρηici aggregabo:li ego ter indi momo Pndo capris,. osmiles casus reperi absq; stactura η post Uys. An autem Ospossit rumpi in opposita partesuo loco dicemiis oc si Diat de Deciebus sol γte continuitatis:quae psunt esse stre infinite remectuc foe:quia alia magna:alia mediocris:aba parua hi diuersarum formarum, qliae omninposς sunt reduci adsupradici s ectes,maxime ab illis quisunt boni iudici ci solertis rationis,flnequibus ad hanc artem non accedant aliqui. De nominibus lecierum liqua dixi ad iuuenum utilitatem non quod in his sint ratio mea sed in curationis modo tantum intendo multapros ferre fc igitur quantum flectat adprimam partem sue sunt Decio solutae continuitatis o causae. mulo nomina. Adsecundumpartem transeundum censeo.

de caussaeorum determinarunt. Jgnis a loco dicere Deinde de iis dicioseuprognostico. mum de cura eorundem. F. ius m CDe gnis primo dico, quod iaci medici ueniunt in cognitionem sos solμ in φρ α Quis continuitatis in capite facta a rebus incidentibus C perforantibuN

is an sui cum stactura crandio panniculorum laesone es cir bri, gliam

a rebus contundentibus νυ hoc consonum satis est rationi o cuicsinap

23쪽

ae R AN EI.c Signorum ergo aliqua sunt quae gnificant onem cramitarium. Et aliauaasa e lasonem panniculorum I aliqua quae lasonem cerebra, si aliqua sunt signa quae gnificant apostemationem, O aliqua sunt gna quae gnificant materiam de xcimograuantem panniculas siue cerebrum Et a ua sunt auae fgnificant Craneumgr ansa uepum gens cerebrum: fpanniculos aliqua sunt; na quae grifcantpum iniculum durum esse eperatum a CraneoHaec sunt gnatae quibus in praesenti pro cognitione 'ecierum sonum p Miarum intendo iis oribG Dribem Incipiamus ergo a segnis lasonis Cranen Dicimus quod Agnorum 'Aliapraesumptiua sun Aliasen b s manifest raesumptiuasunt haec, It prae scilicet oculorum rubedo:bilis uomituis . loqueleum so . Et casia, ad feris ' ram percussionis tempore istiis robo Et sthmo mensissi pomae enim non ne ossis stactura ueniuntio sunt tamen euerare haec in cere bri eommosione ut loco suo dicem L. Etiam ilillam horum secutum sit, dubitaripotest an os statiumst quis non necessario ad ossis Descturam talia seauunturiSed confiderata rei ladentis qualitate ut se tipi de ignotrio uel ferro percussum fli Euloc ipso leni sero an reddocri. An uastiore leviter Guel mentera quia quo mitior ictus fuit eo facilius os ei sitisse credibile est. vi Signa uero sensibus manifesta non praesum tua sed uere uera ο' signa Uiotui sunt tactu uel usu,uel utro p coimcuminauit Cesus:ergo quoplagis 'demittis ecillum oportetinesium stensi es acutumine cum in quost. dum nus naturales inciderit Orionem ossis stac B Urafaria Ne Mo uum nimis plenum,neparuae rimula fallant.ubinans 'ecillum ad os uenit r--

si nihil nis lene e lubricum occurrit.integrum id uiderintes Si quid T EM

uero Uperum est,ubi futurae non vi stafiumii esse testaturumutum evim in stactura Cranei se deceptum esse satur Hippocrates.

capiti accidi cognitio ex cor'orisffuirtute: quodpercunt cutis Cra risu M --ndere, eduritiessit exter uenti uirtute o ex accidentilis

24쪽

uepercusso acriam scuthotomia uocis amissone idi casusubitosis

gnificaturmo egos cum os subsensu codit maximefmura in cutis teus . t magnastis uerosarua intelliga hoc ex itiquisetione Asiae cum organo' inquirensiti stacturaeseculation . cognosces et,m inquit ex

sono viso quia rauce sonat specio tem facturarum difmgue Irou super altum est. . Aduerteiector quod omnis'eciosiacture effacilis cognitionis eucepta Colume excepta illas,ecie quae ab Haly Mcros uocatur, msua osphcatur ad interiora,eν uersus duram matrem rupium est . non autem uersus almo timscutinterdum contingit in lignoscco:uel in aliqho alio materiali,quod rum tur intra mamfese,Nexterius norei ius diminuta ad intra compressio hoc magis contingit inscco corpore uestsccumperstatem, ueper complexionesueFer utruns . Et ita interdum ossequiri, pungiipannisulum, interdum mn pungiti sed in interiori superficie cranei magis manifestant 'ine in exterio. i. f. ' :quia exterius interdum hi apparet, tr hic casus inter alios timendus tres uom ops medicus cum maxima difficultat otes iudicare fumsteti misonis maximesensusedludi dilantumpraesumpti dulcabit, uis accidentibu quaesequutur ad talem'eciem,scili et1praenarratisscotomia, uertigine ebre,uomitu,scuhrum beare,ei milibus Addita cognistione causeprimitiv,uiprius de mente Ce iuba ictum es. Osunionem quorum multi abe recte secutisun Et maxime primm nos per Auiticap. de Craneis actur uerbo istod duero in quo declinatur cum extimatione ad restifcctionem.Alialiteraduit ad certiscationemo ut confideretur causam Pur e ultimauo uirtutis reis gentis in grauitatesua, s insua magnitudine qui insua fortitudine, utper illud sciatur sitimatio quae oportere se exstactu Eisimiθω cccidonita fagnificant quandos illud ut apoplexia uelscotomia st defructio uocis Orsuaesunt eis smilia. Et notanter dixit quandos auia non semper sit exspertopote'patem

rat locum

25쪽

e R A ME L IXrat locum qui locus potest cognosci a medico quia aeger ipse tangit licum qualibet hora ut inquit Auitauerbo illos multotiens quidem Agniscat locum infrinus ipse g quod tangit ipsum omni hora hi maxime quando in frnim non potest loqui . Et maxime in illo casu in quo os stactum es eu 3ubdiel pungit uel gratia cerebri membranas patiens ipse ex dolore loci tangit cum manibu locum quia naturale quoddam es . Et hoc apparet in quocunque quod ubi est aliquis dolor pauens ipse flatim succurrit saltem

cum manu Et hoc omnibus es notum: non mirum es ergo flHuic posuit tactum cum manu protrino laesonis loci cur applicatur manus ue aegery in bono intellectu ue nomo non altem succurrit manu etiam caput hinc inde mouet quaerens delitiam utrum autem hic motus st naturalis uel uoluntarius abbi dicemus. Sed quia superius dixi cutim non rumpi sed craneum infelliga cutim non ruptam manifeste quia est rima occultea quia contuba sis soluta secundum numerum mustum tamen non est separara manifeste. Eu aliter 'ρ'

nolo qu)d intelliga quia iussit soluta 'sepe cutis inparte minat Glui. sed quia est uiscosa remanet iunstu mulg non anare soluta maxime

apud inscientes huius artis.

Sunt reaba'gna a iunioribus scri u scilicet quod infirmus coat 'lum inceratum dentibus 8 quidam alter teneat fluminanu retensio flopercutiat flum baculo uel aliqua alia rest ij infirmus percipit dolorem in capite maxime in eaparte in qua siue o dicunt omnino . os esse stilum δε non potes patifridoremfactum a 'loin qui dicunt quὸd astra te non possunt pati stridorem qu)d ego non creda pro segno sunt bene aliqui qui naturaliter non possunt pati taliae aliqui dicunt 3ubdisse solus qui tenetflum manu nonpotes pati stridorem sed ego credo δε hoc fiugnam hiubet ueritatem quὸd hocsolum confingat aegro . Et aliqui capimi mi, μάεflum manu patiente eundem tenente dentibusci uiolenter trahunt flum es crede . ictibusplaribus f causatur dolor ut prius dicunt os essestactam Aliqui dant Amidulum uel Auessanam uel nucem patienti ut tentet eam dentis bμ rumperes dolorem cavisat in aliqua parte dicunt in ea parte os e se

26쪽

f Humul iulant ut quem nodumΡlee ringere etentare iamposts rumpere uel saltem bene constringere δε non potest dicunt os esse fractumanter aba fgna Lan rancusponit in cet de stas tura cranea haec duo esse certiora, Egue, scilicet δε caput sicco π leui baculo percussum mutet: mcesonatio a filo incerato clim unguibin attracto od altum: retentum ut ira pridorem faciati Ua omnia ego experim sum ti 'M Agnisdirum credo Ulplures

hominci rumpere tectas nucumerosellanarum perscorum Nimida larum π=ne dolore t tamen magna habuerunt cranei ractura Et ex eis nonnulli mortui sunt sed credo hac experi menta causare dolorem

fructuras prose locum ubi alitigantur musculi mandibularum sua usi propinete nonpossunt bene movere memiso solitassit ita masticandosmpliciter cibum sentiunt dolorem in aliqua parte sibi magis musculi suntlas uel materia fluxa it propter ulniu uel contusonem magis o sis gregata impediens liberum motum musculi rum. Et conses enter motum maxillarum ut patet bono Anothon se qui scit loca musculorum Ipra dictorumine crederem quod1'ridor filipt gnum verum:quia ut supra multi sunt qui naturaliter non ssunt pati Indorem dentium nisi quaeratur prius an hoc bis solitum nocem Corvitiostis ei linis teret gnariμα docent cognoscere se factura Collis, sectura a Jm penetrat totum craneum Primum suppositio humiditatis nigrae supra αμας' gra rus uso, in uidere ad quem locum terminatur xura. Et hoc

est 41 cax: hi uerum πmdumtatum innum et Eli aliud fgnum quis clauso ore 'naso patiens toto conamine impellat aerem apectore ad caput. σὴ rimula penetrat uidebis asticiendo aliquid exire ab ipsa rimulier Est aliud signum, scilicet cupendo masticem puli ei Rafumo albus mentui contusum tantum . psod miscendos secut me solidum 9 hoc extendere superpetia uel corio ea forma magna uel parum uod possiponi upra os de quo dubitatur is c dimittendo per diem tunc ij sysist, Draprearat dicunt masticem se in directo actura magis cci m

27쪽

itu in an Hoc ei dictum magni Gaionis thesin Nicol sed ner illi sim j ii putea in suo libro de ac iura crandi facit duo empla ru quae applicui ea mi auabG cognoscit non fracta cute se craneum est fructum. Vnum es hoc Recis thum corae laudantiana PDImisce si mulos applicuper diemsi ubi os est fractum ibi cutis cca est Aliaden o humo eo cipe cereahum laudantiana ab lit 3 en inmaceu farinis barum vili medici sat magiae capti a ncci r Et ubi craneum fractum in uenjes emplastrum mulcampetia perforatum iuremplastrum dimis tum g raccatum magis. a Confra quos sputandi causa a uid dico primo uel nondum s. iues atquis apta exire per murum uel c,s non dato etiam quod si perirerans tes esse abd indirecto murae exeant aliqui uapores calidi jccantes in Peni in eapArte ubi es 'ura. Et maxime flante febmi ita mastix in directo D r erit m gu siccum.Si uero esset aliqua sustines sub osse a uirtute masti attractiva attrahitur sanie per 'uram.

it ita in directo fra is adesset sanies uel lissa humidit emita hoc pσgnum potest esse fallium diuenter rumineisin C rte ergo in suacans a te factu induertereptura Mnasi

non uno nec pauco contentari ed maiori parte . Et ubi potest medi in fra

non solum filo siueproba fue lectili certis ars sed digito etiam es 4 μ JUM

bet tangere, in quo est ueri fessus tactus. Et ita si medii in accedat ad ros siues rupta cutis, sud non, siue notribiliter is non considera tax isa, quis fortis fit flatim prima hora aperiai cutem us . os, triangulcrite flue suadrangulariter, utco Ucataegritudinem=ne cusius cognitisne non curantur aegi AElflpostponat hoc ol iis postea tum ex inobedientia agri,ium ex timore forte astantiam,vel alia causa non dei medic aperire, it craneum detegere potest alius me ues peruenisens eum recte corriperessit nais aegritudo est acutis uel fortiepera lasgaemon dat indu , p anto citiuου potest aperiri aperiatur,t ego talido' d hoc fiat inprima hora, quia tunc verparusentit,ob causam pascit sibilibet, trum quiasin ea mea potest operari modo libre it com

28쪽

DE FRACTURA

ueniens Inon prolingabitur aegritudo. Et se secus fas, forte accidet mors.Et hoc plurim contingit. Et nonsuum medicus debet esse sollicitus M di, si g celer in operationibius cotis sed omnium aliorum membrorum:auaahatus quia ali δε talis operatio postponatura licet alia remedia fant nequoauam tument q*it prosunt,s talis operatio utpraemittitur necessaria iudicatur, t ut inauit Ga quinto ingeni cap x ales medici sunt imiles cuidam nauis negli genuamsuae naui praeflanti, Hum angitur,deinde dat unicuis tabulum iubens ut adiuuenis quatenubper eam possint evadere mortemtac sententiamponit Mesue inquit, per omnia, tu corporum curam gerens auxiliari ne distras:quia semelpereunti,nulla deinde suffragiaprosunties Audacter ergo quilibet aperiat, e detegat craneum:quia ex elisis destectione nullum sequitur nocumentumased aperitur uia ad operandum quocuns opere uessieris operari,ss rapanando, grassando, b extrahendo ossa, V in omni negociopersciendo. Nam cutis coiis,s cumpatico sensu, ce separtibus lateralibus fonte inquisinssunt musculi nota biles,quae cutos incidaturp cum infert nocumentum g cito sanesciti ut inquit Cel usia de cura calve inquit. Nec tamen magno negocio cli:

tis sanescit,etiam se stustra dissecta est.

C rutim ergo est incidere cutem, it detegere craneum sustectum. In fib8s f. eum fronte, g in temTribus= contingat cum cautela tamen,scilicet iuris curum secundum longitudinem musculorum.Confiderata tamenprius aegri uim tute prae caeteris ais consederandis. Nec t ex uerbis meis aliquis audax, nec temerarma sed mensurasse mensurandi tute detegatur craneum. Et hocsussciat quantum ad fgna crunetised ubi de cura dicemus dabimus etiam modum,caute procedendi in craneo.Et infra craneum,auxiliante nobis qui rinus t unus est.

σVtrumpercusso Capite in unaparte rumpatur os in ono to. Et lapam ulteriusprocedam, dubitatur utrumpercusso craneo in unaparte possit feri ruptura in oppositaparte, uper quo dubio diuersas reperio ostioneν primo Celbus locopraenominato enet

29쪽

quodsiit fiexpresseponit hanc siseram Solet etiam euenire,ut alteraparte, fuerit ictus,etros altera fiderit,ita, graujter aliqui percussus est 'Usi mala indicia subsecuta sunt, ne staparte qua cutis discussa o rima

reperitur,non incommodam ese, parte ali ra comorderare, non quis locus

ru Craneislo uerbo. Et ut curetur actura oportebit ut ἡdatur acute inuic stentire cum qliantitate qua non retineatur uirus,nis fueris securus de additione rivis apostematis, o inueneris apostema ruptum, I appareat actura una. quando sinam accidit inde error magnus putatur enim quod nonflista

eiurans illa Ic er Multi ali moderni sunt eiusdem opinionis, quod perculso craneo in unaparte, fit stactura in oppositassit linter alios est Nicolus Florentinin imis , Nis. qui recitat historiam,se uidi se quendam funaiolum, qui percussus fuit o quisic cum claui in dextro tempore ei facta apertione craneum non erat stas ctum ibo in vigesimo avitem die, superuenit et rigor it febris, in die . M temtaxi'apparuit liuedo in opposito tempore edi mortificatis ibi a ro, g facta a motione illius carnis, repertum est craneum stactum . ille

tamen mortuus est

e Notu tamen quod proedictae opiniones non negant si craneum rum patur in opporto percussionis:quinpossit rumpi:it in loco percusso, hi in loco sbi opposito quias concedatur opposti ossis actura tanto plus in loco prius contufo otest esse aflura, hi hocplanum es curcuns σgenioso experto C Oppositas opiniones reperio.Contrapraedicta scilicet quodpercusso craneo in una parte, in opposta non possi feri actura . Quorum omnium fundamentum sumitur a Paulo. sue chirugie opinionem cur l ius recitat ille subtilissmus Dinus de arbo, g Gentilis de Fuligno D unponentes tractatum Auliaestactura cranei quinta quarti tractatu tertio metitis qui O. p primo Super uerbis Auican mediate a me adustis. Mρ-CEt etiam huius opinionis est, magnus Guido de Ciaiaco. Et multi

30쪽

. Gentilis tamen titulisi laevi se his i seu fide digno contrari Serationes PMili sunt hae, qui, craneum non potest rumpi eo modo, quo

uasa uitrea,nec eo modo quo cucurbita ficca primo, quia craneum non' ita stangabile me ita fccum, 'ut ea,nec ita uacuum H dura ac soli ima cerebro planm Et is se est, u haec ratio orbores lynon est continuum,sed a commissum diuisum distinctu,nπseparassiim

Et ita re vera hac ratio coηcludit, scili et lubd ab una commissura ultra aliam nunquam transbit rupsura. Et hoc constat cuicunt experto quod percussa pισcuns parte ali uim cor ris contigui,nuns transbita par te a partem is ouatia unaprie tantum e Vis igitur inter tantos ite recontrouersia,non quod inter ipsos componere lites,dicum tamen,quid de hoc sentio.

resta cra. primis saetin sempore alia medicine adhibebatur cura, illam nosym temporib- maximeparti chnrurgictu te ulu g noster Rustisit Aueromi magnM Albuc micans enim majorem partem chrru guperi se,e eam esse prostratim tempore suo,ex hoc in fero fe eos fuisse opumos medicos nomina quorum in hac artore ita ro parte Cel fusibro suo.v caste mo ubi recita conditiones chirurgici, hi quesin ea clarueruntd tempore Ces erant optimi chirurgiciar quamuis pr σdistorum tempore eget immunibi solidorum . tamen etiam Avici Ra Auen non dedignati sunt de ea fractare sicut de potione ode aeta nam dim et potio indigent chirurgim o econtra istaG in libro sin introducto in meditorum dirifurcap nquit curam uero in Aesiam chirurgum opharmacum .dietis idem est ustio di horetico ramo compostorum. Et digestauorum albumpta in omnibus oris:do minatur vero in febricitantibiis, Chirurgia uero est pilrs curatisi permia Miosi adustiones circa via risi lationes sanans homis ne phomacia uero es pars curaepe nudapharmacu intriinfecinge