Ammiani Marcellini quae supersunt accedunt auctoris ignoti de imperatoribus excerpta

11쪽

discrimina, non maturitate vel consiliis mitigabat, ut aliquoties celsae potestates iras principum molliverunt: sed nil versando iurgandoque, cum Parum congrueret, eum ad rabiem potius evibrabat: Augustum, actus eius exaggerando, croberrime docens, id lite, incertum qua mente, ne lateret adsectans. Quib us mox Caesar acrius esseratus, VPlut Contumu- ' iciae quoddam vexillum altius erigens, sine respectu salutis alienae vel suae, ad vertenda supposita instar

rapidi numinis irrevocabili impetu serebatur. II. 1. Νec sane haec pernicies sola Orientem diversis cladibus adfligebat. Namque ot Isauri, quIbus

usitatum et saepe paeari, Saepeque inopinis excursibus cuncta miscere,' ex latrociniis occultis et raris, alente impunitate adolescentoria in peius audaciam,

ad bella graria proruperunt: diu quidem perduelles spiritus iri equietis motibus erigentes; hae tamen indignitate perciti vehementer, ut inclitabnnt, quod eorum quidam eupti consortes, apud Iconium Pisidiae oppidum in amphitheatrali spectaculo feris praedatricibus obiecti sunt praeter morem. 2. Atque, ut Tullius ait, ut etiam ferae fame monitae plerumque

ad eum locum, ubi aliquando pastae sunt,'re ertuntur; ita omnes instar turbinis digressi montibus impeditis et arduis, loca petivore mari conlinia: per quae viis latebrosis sese convallibusque Occultantes, cum adpeterent noctes, luna etiamtum Cornuta, ideoque nondum solido splendore fulgem te) nauticos Observabant. Quos cum in somnum sentirent effusos, Per ancoralia quadrupedo gradu repentes, seseque suspensis passibus iniectantes in scaphas, eisdem nihil opinantibus adsistebant, et incendente ariditatu saevitiam, ne cedentium quidem ulli parcendo, Obtruncatis omnibus, merces opimas velut iles nullis repugnantibus avehebant 3.jHaecque non diu sunt perpεtrata. Cognitis

12쪽

enim pilatorum caesorumque funeribus uinimo deinda ad ha6 stationes adpulit navem: sed ut Scironis praerupta letalia declinantes, litoribus Cypriis contigui

navigabant, quae Isauriae scopulis Sunt controversa. . Procedente igitur mox tempore, cum adventicium nihil inveniretur, relicta ora maritima in Lycaoniam adnexam Isauriae se contulerunt: ibiquo densis intor- saepientes itinera praetenturis, Provincialium et vi eorum opibus pascΘbantur. b. Excitavit hic ardor milites per municipia plurima, quae iisdem conteress-nant, disposito et castella et quisque serpentes I lius pro viribus epellere moliens, nunc nobis conferitos, aliquoties et dispersos, multitudine superabatur ingenti: quas nata et educatn inter editos recurvosisque ambitus montium, eos ut loca plana persultat et mollia, missilibus obrios eminust lacessens; et ululatu truci perterrens. 6. Coactique aliquoties nostri pl- .dites ad eos phrsequendos a radere clivos sublimes, etiamsi lapsantibus plantis, fruticeta prensando vel

dumos, ad Vertices Venerint Aummos: inter artatamen et invia nullas acies eXplicare permissi; nΘE fi - .mare nisu valido gressus, hoste discursatore rupium scissa volventis superne, periculose per prona discedunt ; aut ex necessitate ultima fortiter dimicantes, ruinis ponderum inimantum consternuntur. z. Quamobrem circumspecta cautela observatum eat dein, eeps; et cum edita montium petere eoeperint grassatores, loci iniquitate milites cedunt. Ubi autem in planitie potvorint reperiri, quod contingit adsiduE,

nec exertare lacertos, nec crispare psrmissi tela, quae vehunt bina vel terea, pecudum ritu inertium trucidantis. ' L8. Metuontes igitur iidem latrones Lycaoniam

magna parte campestrem, eum se imparss nostris fore congressione stataria documentis froquentibus

scirent, tramitibus deviis petivere Pamphyliam,

13쪽

6 AMMIANI MARCELLI Ni XIV, 2.

quidem intactam, sed timore Populationum et cactilium, milito per omnia diffuso propinqua, magnis undique praesidiis communitam. 9. Raptim igitur pro-

Perantes, ut motus sui rumorem celeritate nimia prae-veuirent, Vigore corporum ac loritate confisi, per flexuosas semitas ad summitates collium tardius evade.

bant. Et cum superatis difficultatibus arduis, ad supercilia venissent fluvii Melanis alti et verticosi, qui

Pro muro tuetur accolas circumfusus, augente noctoudulta terrorem, quievere paulisper lucem Opperientes. Arbitrabantur enim nullo impediente transgressi, inopino accursu adposita quaeque vastare: sed in. cassum Iabores pertulere gravissimos. 10. Nam solis

orto, magnitudine angusti gurgitis, sed prosundi a

transitu arcebantur: et dum piscatorios quaerunt lenunculos, Vel innare temere contextis ratibus parant tefrusae legiones, quae hiemabant tunc apud Siden, iisdem impetu occurrere veloci. Et signis prope Ii

pam Iocatis ad manus comminus conserendas, densata scutorum compage semet scientissime praestruebant: ausos quoque aliquos fiducia nandi, vel eaVatis arborum truncis amnem permeare latenter,' facillime trucidarunt. 11. Unde tentatis ad discrimen ultimum artibus multum, cum nihil impetraretur, pavore viquBrepellente extrusi, et quo tenderent, ambigentes, Venere Prope oppidum Laranda. l2. Ubi victu recreati et quiete, postquam abierat timor, vicos opulentos adorti, equestrium adiumento cohortium, quae casu Prosinquabant, nec resistere planiti porrecta conati, digressi sunt: retroque concedentes, Omne iuventutis robur relictum in sedibus acciverunt. 13. Et quoniam inedia gravi adnictabantur, locum petivere Paleas nomine, Vergentem in mare, valido muro firmatum ;ubi conduntur nuncusque commeatus, distribui militibus omne latus Isauatae defendentibus adsueti. Circumstetere igitur hoc munimentum per triduum et

14쪽

trinoctium: et cum neque acclivitas ipsa sine discrimine adiri letali, nec cuniculis quidquam geri posset,

nec procedebat ullum obsidionale commentum: mnesti excedunt, postrema vi subigente maiora viribus adgressuri. 1 . Proinde concepta rubiB Saeviore, quam desperatio incendebat et fames, amplificatis viribus ardore incohibili in excidium urbium matris Seleuciae esserebantur, quam Comes tuebatur Castricius, tresque legiones bellicis sudoribus induratae. 15. Horum adventum praedocti speculationibus fidis rectores militum, tessera data sollemni, armatos Omnes celeri eduxere procursu: et agiliter praeterito Calicadni numinis ponte, cuius undarum magnitudo murorum adluit turres, in speciem Iocavere pugnandi. Neque tamen exsilivit quisquam, nec permissus est congredi. Formidabatur enim flagrans vesania manus, et superior numero, et ruitura sine respectu salutis in ferrum. 16. Viso itaque exercituiprocul auditoque litici imm cantu, represso gradu parumperstetere praedones: eXertantesque minaces gladios, postea lentius incedebant. II. Quibus occurrere bene

pertinax miles explicatis ordinibus parans, hastisque feriens scuta qui habitus iram pugnantium concitat et dolorem) proximos iam gestu terrebat. Sed eum

in certamen alacriter consurgentem revocavere ductores, rati intempestivum, anceps subire certamen,

cum haud longe muri distarent, quorum tutela securitas poterat in solido locari cunctorum. 18. Hac ita persuasione reducti intra moenia bellatores, obseratis undique porta' uni aditibus, propugnaculis insistebant et pinnis, congesta undique saxa telaque habentes in promptu, ut, si quis sess proripuisset interius, multitudine missilium sterneretur et lapidum. 19. Illud tamen clausos vehementer angebat, quod captis navigiis, quae frumenta vehebant per numen,

Isauri quidem alimentorum copiis adstuebant: ipsi

15쪽

vero solitarum rerum cibos iam consumendo, inediae propinquantis aerumnas exitiales horrebant. 20 Haec ubi latius fama vulgasset, niissaeque relationes adsiduae Gallum Caesarem permovissent: quoniam

maister equitum longius eu tompestate distinebatur, iussus Comes Orientis Νebridius, contractis undique militaribus copiis, ad eximendam poriculo claritatem amplam et Opportunam, Studio properiabat ingenti equo cognito abscessere latrones, nulla re amplius memorabili gesta, disperSique, ut Solent, una m -

tium potiere celsorum.

III. l. EO adducta re Por Isauriam, rege Persarum bellis finitimis illigato, a opellentoque a collimitiis Arnuis ferocissimas gentes, quae mente quadam versn-bili hostiliter eum saepe incessunt, et in nos arma moventem aliquoties iuvant: ΝOho lares quidam nomine e numero optimatum, incursare Mesopotamiam, quoties copia dederit, Orilitantus, eXplorabat nostra sollicite, si reperisset ucsquam locum, vi subita perrupturus. 2. Et quia Mesopotamiae tractus Omnes crebro inquietari sueti, praetenturis et stationibus servabantur BG ariis, laevorsum nexo itinere Osdroenae subsederat EXtimus partes, novum parumque aliquando tentatum commentum ad ossus: quod si impetrasset, fulminis modo cuncta vastarat. Erat uu-teni, quod notabat, huiusmo li. 3. Batne municipium in Antilinuisin conditum Macedonum manu prim scorum, ub Euphrate numine brevi spatio disparatur; refertum mercatoribus opulentis: ubi annua sollemnitate, prope Septembris initium mensis, nil nundinas magna promiscuae fortunae convenit multitudo, ad commercanda, quas Indi mittunt et Seres, ni laquo plurima vehi torra marique consuPta. q. Hanc reis gionem vi nosti Ditis celebritati diobus invadere parans dux ante dictus, per solitudines . boraeque amnis

herbidas ripas: suorum indicio proditus, qui admissi

16쪽

flagitii metu exagitati, ad praesidia descivere Roma , na, absque ullo egressus effectu, deinde tabescebat

immobilis

IV. l. Saraceni tamen nec amici nobis umqnam, nec hostes optandi, ultro citroque discursantes, quidquid inveniri poterat, momento temporis parvi vasta-Danc, milvorum rapacium similes e qui si praedam dispexerint ceIsius, volatu rapiunt caleri, aut, nisi impetraverint, non immorantur. a. Super quorum nam '.

vitiis licet in actibus principis Μarci, et postea aliquoties meminerim retulisse; tamen nunc quoque Pauca de iisdem expediam carptim. 3. Apud nas 'gentes, quarum exordiens initium ab Assyriis ad Nili cataractas porrigitur et confinia Blemmyarum, omnes Pari sorte sunt bellatores, seminudi, coloratis sagulis Pube tenus amicti, equorum adiumento pernicium graciliumque camelorum per diversa reptantes, in tranquillis vel turbidis rebus: nec eorum quisquam aliquando stivam adprehendit, Vel arborem colit, aue arva subigendo quaeritat victum: sed errant semper per spatia longe lateque distenta, sine lare, sine Sedibus fixis aut legibus: nec idem perferunt diutius

Caelum, aut tractus unius soli illis umquam placet. g. Vita est illis semper in fugae uxoresque mercena, riae conductae ad tempus ex plictor atque ut sit species matrimonii, dotis nomine futura coniunx hastam . et tabemiaculum offert marito, post statum diem, si id elegerit, discessurar et incredibitor est, quo ardorB .apud eos in venerem uterque solvitur sextis. 5. Ita

Ruten e quoad vixerint, late palantur, ut alibi mulier nubat, in loco pariat alio, Ithetasque procul educat, nulla copia qui eqcendi permissa. 6. Victus univer-isis caro ferina est, lactisqne abundans copia qua su tentantur, et herbae multiplices, et si quae Miles capi per aucuplum possint; et plerosque nos vidimus

Dumenti usum et vini penitus ignorantes. et. Hacis-

17쪽

nus de natione perniciosa: nunc ad teXtum proposi

tum revertamur. .

V 1 Dum haec in Oriente aguntur, Arelate hiemem agens Constantius, post theatrales ludos atque circenses ambitioso editos adparatu, die seXto idus Octobres, qui imperii eius annum tricesimum terminabat, insolentiae pondera gramus librans, si quid dubium deferabatur aut falsum, pro liquido accipiemet comperto, inter alia excarnificatum Gerontium Magnentianae Comitem partis, exsulari maurore multavit 2. Utque aegrum corpus quassari etiam Ie Imbus solet offensis, ita animus eius angustus et ton quidquid increpuisset, ad salutis suae dispendium existimans factum aut cogitatum, fecit victoriam luctuosam. 3. Si quis enim Militarium vel honoratorum, aut nobilis inter suos, rumore tenus esset insimulatus fovisse partes catenarum in modum belluae trahebatur: etur ente vel nullo, quasi sumciente hoc solo quod nOminatus zet, aut delatus, aut postulatus, capite Vel multatione bonorum, aut insulari solitudine damn

λ' et Aeeodebant anim olus asperitati, ubi imminuto

vel laesa amplitudo imperii dicebatur, suspicionum quantitati proximorum Uae, exaggerantium incidentia, et dolere impetidio

timulantium, si principis perditur Vix , R οπιμ' M

velut filo pendere statum orbis terrarum fictis 3 ocibus exclamabant. 5. Ideoque riuando ob haec vel similia poenae addictum, oblato deniore elogio revocari iussisse, quod inexorabiles quoque principes tactitarunt. Et exitiale hoc vitium, Guod in aliis non numquam intepescit, in illo, aetatISProgressu esse vescebat, obstinatum eius prOPOS1tum accendente adulatorum cohorte. .

6. Inter quos Paulus eminebat Notarius, ortus m

18쪽

cONSTANTIUS ET GALLUS. 353. I 1

Hispania , glabro quidam sub vultu latens, Odorandi

liis periculorum Occultas perquam Sagra. Is in Britanniam missus, ut Militares quosdam perduceretullsos conspirasse Magnentio, cum reniti non possent' lussa licentius supergressus, numinis modo fortunis complurium sese repentinus infudit: et ferebatur per Strages multiplices ac ruinas, vinculis membra ingenuorum adfligens, et quosdam obterens manicis, crimina scilicut multa consarcinando, a Veritata longe discreta. Unde admissum est facinus impium, quod Constantii tempus nota inusssrat sempiterna. I. Martinus agens illas provincias pro Praefectis, aerumnas innocentium graviter gemens, Saepeque Obsocrans, ut ab omni culpa immutalbus parceretur, cum non impetraret, minabatur se discessurum: ut saltem id metuens perquiritior malevolus, tandem desineret quieti coalitos homines in aperta poricula proiectare. 6. Per hoc minui studium suum existimans Paulus, ut

erat in complicandis negotiis artifex dirus, unde ei Catenae inditum est cognomentum, Vicarium ipsum eos, quibus praeerat, adhuc deransantem, ad sortem periculorum communium traxit. Et instabat, ut eum quoque, cum tribunis et aliis pluribus, ad comitatum imperatoris . inctum perduceret: quo percitus ille exitio urgente abrupto, ferro eumdem adoritur Paulum. Et quia languente ii extera letaliter ferire non potuit, iam districtum mucronem in proprium latus impegit:. hocque deformi genere mortis eXcessit evita iustissimus, remora ausus miserabiles casus levare multorum. 9. Quibus ita sceleste patratis, Paulus cruore Perfusus, reVersusque ad principis castra, multos coopertos pene catenis adduxit, in squalorem deiectos atque maestitiam: quorum adventu intendebantur eculei, uncosque parabat carni X et tormenta: Et ex iis proscripti sunt plures, actique in exilium aliaῆ nonnullos gladii consumsere poenales. Nec enim

19쪽

quisquam facile memittit sub Constantio, ubi summo

tenus haec movebantur, queniquum absolutum.

VI. l. Inter haec Orfitus Praesecti potestate regebat urbem aeternam, ultra modum delatas dignitatis sese efferens insolenter et vir quidem prudens, et forensium negotiorum oppido gnarus, sed splendore Iiberalium doctrinarum minus, quam nobilem decuero, institutus: quo administrante, seditiones sunt concitatae graves ob inopiam vini: cuius avidis usibus vulgus intentum ad motus asperos excitatur e.

crebros.

a. Et quoniam mirari posse quosdam peregrinos

existimo haec Iecturos, forsitan si contigerit, quamobrem cum oratio ad ea monstranda deflexerit, quae Romae gererentur, nihil praeter seditiones narratur, et tabernas, et vilitates harum similes alias: summatim causas perstringam, nusquam a veritate spouis 'propria digressurus. a. Tempore, quo primis auspiciis inmundanuvi fulgorem surgeret victura, dum erunt homines, Roma, ut augeretur sublimibus incrementis, foedere pacis aeternae Virtus convenit atque Fortuna, plerum quo dissidentes: quarum si altera defuisset, ad persectam non venerat summitatem. q. Eius. populus ab inemnabulis primis adusque pueritiae tempus extremum, quod annis circumcluditur fere trecentis, circummurana pertuliebellar deinde aetatem ingressus adultam, post multiplices bellorum aerumnas, Alpes transcendit et fretum in invehem erectus et virum, ex omniplin, quam urbis ambit immensus, reportavit lau- triui vergens in senium, Et nomineso aliquoties vincens, ad tranquilliora vitae discessit 'ma adeo urbs venerabilis post superbus efferatarum gentium cervices oppressas, latasque I ges, sundamenta libertatis et retinacula sempiternar velut

frugi parens, et Prudens, et dives, Caesaribus tam-

20쪽

ruam liberis suis regenda patrimonii iurin permisit.. Et olim licet otiosae sint tribus, paeatisque camturiae, et nulla suffragioriam certamina, sed Pompuliani redierit securitas temporis: Per Omnes tamen, quotquot sunt, partes terrarum, ut domina suspieitura et regina: et ubique Patrum reverenda cum auctoris, tale canities, populique Romani n0men circumspBa

chum et verecundum. -

Q T Sed laeditur hic coetuum magnificus spIendor' tate paucorum incondita, ubi nati sint, non reum Mntium, sed tamquam indulta licentia vitiis, ad errores Iapsorum et lasciviam. Ut enim Simonides Ly- 'ricus docet, beate Perfecta ratione victuro, ante alia patrueam esse conVenit gloriosam. 8. Ex his quidam aeternitati se commendari Posse per statuas existi- mantes, eas ardenter Refectant, quasi plus praemii ex figmentis aereis sensu carentibus adepturi, quam ex conscientia honeste recteque factorum; easquc auro curant imbracteari: quod Acilio Glabrioni delatum Est primo, cum consiliis armisque regem superasset Antiochum. Quam autem sit pulchrum, exigua haec apernentem et minima, ad adscensus verae glorias tendere Iongos et arduos, ut memorat vates Ascraeus, Censorius Cato monstravit: qui interrogatus P quamobrem inter multos nobiles statuam non haberet; ni a. Io, inquit, ambigere bonos, quamobrem id non mo. ruerim: quam, quod est gravius, cur impetraverim,

mussitare.

-- s. Alii summum decus in carrucis solito altioribus, et ambitioso vestium cultu ponentes, sudant sub nderibus Iacematrum, quas collis insertas cingulis psis adnectunt, nimia subteminum tenuitate pernabiles; exspectantes crebris agitationibus, maximeque sinistra, ut longiores fimbriae tunicaeque perspicue Iu-nt, varietate liciorum emmatae in species ani-ῶirum multiformes. 10. Alii nullo quaerente, Vul-