장음표시 사용
581쪽
electorum senior, Marchio & Camerarius regni Romanorum, in monasterio S. Petri, Francolarii, sabbatho ' debitum persolvit carnis, migrante paulo post temporis Antistite Augustensi, ibidem Francosordia ad Dominum. Insuper referentibus peregrinis , hebdomada tertia post Paschae festum, Aquisgrani cum corona rex Romanorum coronatus est, & regaliter ibidem caeremoniis peractis divinis , Mauro & argento in viae medio projectis , praetorium adiens, cibo resemis est, ubi primum morsum de bove integerrime asso, in quo sus, dc in iue agnus, &in agno gallina, & in gallina ovum erat, sumpsisse visus est: dc jussit vinum abundantissime, tanquam de fonte undam, tota die fluere. Eodem anno I 86, die Veneris sancti Georgii, tunc festum praecedente Paschae, post festum quartae hebdomadae . aere influxu coelesti frigescente . nix in montanis altioribus partibus cecidit valida , & vinum & annonam valde perdidit. Anno I g , die Jovis, Conversionis sanisti Pauli, decessit Philippus, episcopus
Bambergensis, natione comes de Hennebere , magnus Venator: δc octavo die electus est Henricus natione Gros in praesulem Bambergensem.
si demanno, circa Philippi&Jacobi festum, diaeta Imperialis Noribergae celebrata est; ubi inter principes Electores, Marchiones Joannes, idericus, &Sigi
mundus. fratres, in ornatu equitatus famam prae caeteris tenuerunt principibus.
Sed parum ibidem effectum est, quamvis diu congregati fuissent. Anno i 88, nobilissimus Rex Romanorum, qui etiam Dux Burgundiae fuit, a Civitatensibus in Mucia partibus Flandriae suis subditis , circa principium m dragesimae captus fuit , quibus Gandavum & Ipra civitates confoederatae sunta Venerunt ipsi tunc in auxilium Principes electores , & regni Romani caeteri primcipes, circa festum sancti Georgii ejusdem anni, &ipsum a captivitate liberave
Anno eodem, Dominica V post Trinitatis, foeto peperit uxor cujusdam laici
seu coloni duos canes, ic mane feria secunda, peperit tres adhuc canes parvos , admodum murium, tres vivos & duos mortuos, quos mulieres praesentes absiconderunt sepeliendos. Accidit hoc in villa NemEscha, sub capella 'ret,sub litrucibus Lasa. Nomen coloni erat N. Duner.
Anno eodem, circa festum sancti Michaelis, Rex Hungariae cum suo exercitu ducem Ioannem de Saga de provincia expulit per vim , & obtentis civitatibus, quas possederat praefatus Dux in Silesia, circa Carni sprivium, postea Duces Misne ses, in eorum distri prope Stolpam & Torgam, impugnare coepit; sed non prinvaluit. Et pace facta, Ruthenos illius exercitus invasit, dc civitates & oppida eo rum devastavit plurima, eam ob causam. Nam albus Dux, dominus eorum, ita V catus, adjuvit Turcum contra Regem Poloniae: quod Rex Hungariae vindicavit de in eo, dc in suis, anno 1489. Anno I 489, celebratur dies regia per ipsum regem Hungariae, in tantata oppido Austriae, circa festum sancti Galli,una cumMaximiliano,rege Romano,&quam pluribus regibus dc ducibus, pro concordia de provincia Austriae. Anno eodem, quidam Legatus a latere misius cum Iubilaeo , Sc maximis in dulgentiis a Papa Innocentio, dum Norinbergae moram duceret, Doctor Theodoricus inruet, Canonicus Bambergensis, Herbipotensis, Sc Lystatensis Collegiatarum Ecclesiarum, dcc. bullis contradixit papalibus in eo , quod Papa non haberet animis in purgatorio annum Iubilaeum impartiri, nisi per modum suffragii. Et idem Norinbergam veniens, in egressu ad Herbipolin, circa Norinbergam capitur per clientes Marchionis Friderici, dc vulneratus ducitur in Maesing . Absolvit Legatus clientes, δc ad manus sanctissimi eundem Doctorem captivum tenuit, committendo ipsum dicto Principi. Tandem etiam ipsum inhabilitavit propter libellum famosum quem passionem sacerdotum sub Principe Marchione Alberto, pa- credicti Friderici, intitulaveratὶ editum tempore persecutionis sacerdotum, sub
582쪽
Principe illustri,Marchione Alberto, ex parte cujusdam Beurae, quam ab eis aliquatenus exegit idem Princeps in suo districtu. ca) Qui libellus per eundem Doctorem confectus fuisse dicebatur. Etiam propterea, quod Papalibus bullis contradixit, & quod sacrilegus incantator, & quod sub laici vestitu , nocturno tempore armatus, ut cliens equestris, incessit. Et hic Doctor captus tenebatur adhuc anno I 494, circa festum Michaelis, incarceratus a Marchione Friderico in quodam castro Raώω- . Iste Legatus, nomine Raymundus Pegerandi, Doctor S. Theol giae, Franci gena,miisus ad Franciam 8c Alemanniam, Jubilaeum posuit ad dioec ses & civitates & oppida per Alemanniam. At dum Bambergae anno 89 Iubilaeum posuisset. Licentiatum Ioannem Graman de Mianchpergi, qui secum Parisiis steterat, Commissiarium per dioecesin Bambergensem ad praedicandum Iubilaeum misit. Hic Licentiatus S. Theologiae de Parisiensiis magister, Ioannes Goman . posuit Iubilaeum in Hos oppido, ubi ego eram pastor, die Omnium Sanctorum: Sc duravit per mensis spacium. ordinavit quindecim Consessores in capella sancti Michaelis, rexit crucem, & posuit capiam , 8c in singulis diebus praedicavit per se vel per atruum. Confessionalia distribuit, unum pro Io numis Franconicis, in quibus nullus casus fuit exceptus, nisi aliquis reservandus Papae. Septem ecclesias ordinavit, ad instar septem capitalium ecclesiarum in curia, dc penes trecentos florenos collegit in capiam :& penes 6oo confessionalia distribuit per alium in domo dominorum. Sed tota pecunia collecta fuit surrepta in Cronach & ne buri In Cronaia a filio rostici, dc in He burg a pastore, quos ambos diabolus visibiliter in forma hominis εο canis adjuvit: qui capti & factum confessi dirissime ituerfecti sunt.
Anno I 49o, Matthias,rexHungariae decessit, rugitum, ut bos,in extremis emittendo, in castro Viennae, feria secunda Palmarum. Et postea fit disceptatio pro regno Hungariae. Nam nobilissimus Maximilianus rex Romanorum, Uladisi aus rex Bohemiae,& dux Albertus, filius regis Poloniae, frater Uladistat, quorum quilibet pro rege Hungariae primum se gessit. Sed nobilis dux Albertus cessit regi Bohemiae fratri suo, qui per dominos generosos Se nobiles pro rege electus habebatur ;rex autem Romanorum per vulgares provinciae pro rege tenebatur. Hi duo limgarunt pro regno, dc imprimis circa festum Bartholomaei anno,&c. so, ubi simul pugnando ex utraque parte convenerunt, Zc praeliando plures ex ipsis succubuerunt: sed regis BOhemiae clientes tunc campum seu victoriam obtinuerunt, bc ma stille rex Hungarorum. Anno 1 9I, die sancti Georgii, illustrissimus 3c nobilissimus Maximilianus rex
Romanorum,conventum Principum electorum, dc aliorum multorum in Num et
celebravit. Et fecit illi dux Alborum Ruthenorum obedientiam per legationem suam, Ec tunc ei multa dona dedit, offerendo pelles hirsutas di similia, suoque dominio se suosque subjugando. Hic Principum conventus sive convocatio ad lo Aum, nimirum usque ad tempus autumnal duravit sine concordia. Eodem anno Carolus, rex Franciae,repudiavit filiam Maximiliani, Si rapuit d sponsatam Maximiliano regi Romanorum, ducissam Brittanniae. Eodem anno inaudita nostris seculis viguit caritas annonae , in Atta, Suevia, Bavaria, it partibus Italiae vicinis, quae crescendo ad triennium perdurat ita ut fames eos multiformiter a territoriis peregrinari faceret, ut in aliis terris, maxime in Thuringia, Misinia, Zc superiori provincia Marchionum . Sc hic circa oppidum H via alia peterent, ac frumenta Sc siliginem emerent ibidem. Vidi ego viros de opis pido te, apud Tridentum sito, eum XVIII equis solitarie de pedibus incede res prout in montanis consueverunt facere in eis mercimonia ad emendum siliginem in Hos venisse, &Vieria post Petri Si Pauli, quorum dies IU feria post Dominicam quartam Trinitatis erat .sex octalia siliginis floreno uno emisse, cum siligo Tom. II. Dd dd a anta
U Uidemus hic exemplum,etiam clericos tributis provincialibus festa liubiectos. Eadem, quae hic refert tanturius,confirmat ENOCH M E in in Chronico Cur se Milo ad . a.
583쪽
ante tres hebdomadas duobus florenis in Hos in foro venderetur, & ita in primo eorum adventu descendit. Emerant pro zo florenis siliginem, sex oetalia ut dixi, pro uno floreno: quam siliginem uno floreno emptam in Tridento & sua patria quinque florenos valere dixerant libentissime, aut sex florenos. Anno 140 2, Imperator Fridericus circa diem sancti Georgii illustrem Principem. Marchionem Fridericum, Romani Imperii capitaneum ordinatum , ad bellum praeparare,&Augustam ad campum Lechfeldicum Caeteris principibus recipere se demandavit. Qui Marchio obediens V feria post Georgii, quae secunda feria P schae fuerat, plus quam quadringentis armigeris equestribus , & centum curribus, de totidem cum equestribus de Omltrsach postea illuc comparendo,exivit. Brevi post temporis spacto , dum congregati ellent in Lechmelia ultra a Gooo armatorum, concordia facta est inter Imperium dc duces Bavariae, qui eidem fuerant rebelles. Eodem anno moritur Innocentius Papa, die sancta Annae, dc eligitur Alexander
Eodem anno, post festum sancti Martini, cecidit lapis quidam trium centenariorum, Si ultra, in Elsetta, ex clara ignita nube, coelo alibi sereno, maximo cum sonia tu, qui fuit diicolor, & durus. Lodem tempore visa est crux rubea circa Iunam
Eodem anno, infesto sancti Ioannis Evangelistar, 1 Decemb. frigus intensum
fuit, Si coelum serenum: de visi sunt tres soles in Iride pulcherrima, 8c in circulo integre circa meridiem usque ad vesperam , dc duo extremi soles in circulo integrae Iridis apparebant, quasi tecti alba nube. Sol tamen orientem versus lucidior apparuit Sole occidentali; item circulus Iridis integer circuibat Verum corpus Solis. Mane autem prodigia alia in sole Visa erant. Sol sanguineus in ortu sanguinem in altum ad trabis modum sparserat, de hoccipius. Anno I 49 3, circa festum S. Bartholomari, fama divulgavit, Imperatorem Frid ricum III decessisse: de sic factum erat, die Lunae is Augusti. Fuit vir pacificus &devotus qui sacro igne in pede accensus, pede abscissis denique eodem igne interiit. 34 Eodem anno aestas fuit satis temperata. Sed certi dies calidissimi interjecti erant. Tempus autumnale satis calidum fuit, Sc siccum, ita ut quinta seria in Angaria, ante festum sancti Michaelis Archangeli, audirentur tonitrua nociva 8c horribilia, dc fulgetra lucidissima nocturno tempore tunc visa sunt. Eodem anno Turci ceciderunt strage gravi de manibus Alemannorum in Ung
ria, procurante Uladislao,rege Bohemorum&Ungarorum. Nam annosa, Turci occiderant magnum, vocatum nigrum, exercidum regis Gadistat. Sequebatur tum per Alemannos Dei nutu vindicta, anno 9 s. Ungari autem indignati de aliorum Alemannorum contra Turcas victoria, de caetero sibi volentes hunc vendic re honorem, Turcis autumnali tempore, circa Simonis de Iudae festum , eodem anno 9 3, intrantibus cum I 8 millibus pugnatorum ipsi occurrerunt. Cum humilibus DEUS det gratiam, per Turcas circumdati omnes ibi occisi sunt, paucis demptis qui captivi ducti sunt. Nam sex millia Alemannorum, quos Rex ad praelium
hoc ordinaverat, inter sequendum Hungaros interfectos repererunta
Dictum est, quomodo Carolus, rex Franciae, desponsavit sibi primo filiam Maximiliani, regis tunc Romanorum. Et dum praefatus Maximilianus, rex Roman rum desponsasset sibi Ducissam Britanniae; Carolus,rex Franciae,vi eam rapuit,& s-hi desponsavit, repudiata filia regis Romanorum. Unde gravis altercatio juxta vaticinia de hoc dicta oritur. Tandem fit pax. Sed mira sunt & metrice & prosaice Utrinque conscripta de matrimonio, quod rex Romanorum per legatos de praesenti contraxerat, & per regem Franciae violatum erat, quorum quaedam hic interponere Volumus.
584쪽
Ad Carolum Francia regem, pro Maximiliano rege oratio.
I Ustra iam octo fruendae hujus vitae propitia mihi fata dederunt,quibus ne scriptis
quidem absens mortalium quempiam lacessiere, impetere, capere molitus sum. Sciebam enim id esIe non mediocre pusillanimitatis flagitium ac vindictae. Et modo quam mihi ipsi contumeliam temerarius afferret; aure surda transire potuissem. Verum cum non mihi, sed supremo maximoque Romanorum regi, Maximiliano,nefariam injuriam ac indignis limum facinus rex alius designaverit; quo id pacto non moderate quidem, sed molestissime ac acerbissime mihi ferendum, a viris aequitate justitiaque praeditis non posset existimari: quippe qui germanus sum, dc germanorum regi obnoxius, de merito turpe judicarer membrum, si non capiti contumeliam pata misererer, δα. Quantum vires suppetunt, vel ingenii lucubratiuncula. non satagerem lamentari. Nam & non modo Germanus, sa) sed etiam ex insigni Romani imperii oppido D natus sum, quod ex quatuor ejus vicis aut castellis non est abjectius aut obscurius, 3c non absque surgulari regum M.que Imperatorum liberalitate & honore collato, illustris aquilae praeclaro signo refulget. Quid quod ego ex praeteritis conjecturam faciens, maximam constantet spem habui, si unquam nostro seculo res Christiana , tot fluctibus de procellis in hunc usque diem agitata; si regnum Romanorum, florem antiquum, potentiam dc majestatem resarcire possit; ea omnia duce Maximiliano feliciter propediem futura; eumque tanquam ancoram dc salutis portum , fidei & imperii incrementum, fortunam, decus, & gloriam restituere, dirigere de componere posseὶ tam tum principem, tam invictum, tam victoriosum belli ducem, tam magnificum,&majora facturum regno, cujus Romanum regnum humeris fulcitur 3c quiescit; quis nam quem se imperio Romano subjectum non pudet fateri aequo animo ferat rara & inaudita contumelia nunc assici, gravissimam injuriam pati, uxorem arripi, dc eam,quae indivisa secum caro futura erat,attrectari,castissimum thalamum violari, de una jucundissimam spem gratae posteritatis auferri 3 Nemo mihi succensear, humanissimi patres: ponderate rem ipsam: cogitate facinus: scelus exquirute : 8t quantum in se contineat horrendae impietatis, animo volventes discutite.An haec insignis contumelia patienter est ferenda ' an hoc flagitium christianum hominem non sussiciat permovere. Ego quidem ita judico, quisquis tali peccato blanditus fuerit, eum honesti, nunquam aut catholici viri solo nomine dignum esse&fore: neque ego te ex regio Francorum sanguine natum crederem, Carole, nisi te
Luduici,Franciae regis filium elle certo scirem: qui fidem Christi amplificarunt, ecclesiae suisque pontificibus opitulati sunt, di rebus praeclare gestis, Christianissimorum insignem titulum meruerunt: quorum nonnulli ob vitae sanctitatem, inter divos 3cheatos coelicolas relati sunt. Fos tibi majores, avos , 8c proavos extitisse.
persuaderi mihi non posseti sic quidem ipsa sanguinis successio, Sc lcgitima prolis
ex parentibus traductae propagatio bonas & malas condictiones secum transfert. Movete, Carole, regia majestate dignum crederem, cujus est impios quoslibet de injustos ulcisci; bonis autem dc meritis optata praemia referre 8 Hoc regis officium, hoc principis munus, ut ab injuriis 3c calumnia caeteros quosque defendat, contra legem 3e inique agentes cohibeat, castiget, exterminet. Sed quae major impietas quae spurcior iniquitast quaenam calumnia execrabilior 3 quae injuriarum atrocior, quam optimi regis optimae filiae illudere, de eam abjicere, explodere, abdicare. quam tu, nolente socero, interveniente tamen populi consensu, optasti, voluisti, duxisti uxoremt quae major omnium perversitast quae truculentior saevitia
se RUS WIMPHELINGIUS huius orationis est avehor. Quare s. TRI THEMIUS C t. Seripi. AI Fr. n. DCCCCXXV. inter ipsius opuscula resert ad Regem Franciae Orationem, tis. I. Liastrabam octo I vienda. Immo, Ipse infra in epistola ad Robertum Gaguinum, solutae sua orationis, contra Franciae Regem, facit mem
ιθ Sletstadium intelligit, inter Imperiales Alsatiae Civitates.
585쪽
rae tyrannorum crudelitas inexplicabilior, quam filiam nobilem , quae iam priem ultro in Maximilianum expressis verbis de praesenti consensum praebuit, qui solus ratum & verum indissolubileque matrimonium facit ab alienis nuptiis violenter abstrahere; conjugem viro suo viventi rapere; & a viva adhuc uxore dilectum maritum excludere ac separare; indivisam carnem scindere; δc in loco es cti sponsi, odiosum adulterum quiescere, suoque sinu injuste foveri an non satis visum est tibi, Carole, soceri turpiter ejecisse filiam; nisi etiam turpissime rapuisses uxorem Et ut te impudentissimum ostendas, ausus es, ut tibi id liceat, a clementissimo justissimoque omnium pontifice licentiam potestatemque duplicis adulterii postulare. Credis tu, beatissimum patrem in flagitium, in adulterium,
in raptum, in sacrilegium, in summam iniquitatem tuam consentire, blandiri, confirmare: deceptus es consilio tuorum. Non est temptandum apud primam sedem, ut propter te tuamque potentiam. Deum execrabiliter offendere ; quos Deus conjunxit, separare; divinas sanctiones conculcare; sacratissimas leges infiingere; jus, fas, pium, aequum, justum, sanctum, honestum, fidem & religionem confundere, violare, inficere, labefactare praesumat. Honestum petito, de dabitur tibi a Romano Pontifice. Uxorem alienam reddas: tuam retineas: en ii veniam petas, & impetrabis. Dic Carole, nunquid ne tibi mentis aut animi tui
latens quaedam sententia, cum cordis etiam tremore ac metu remurmurans , definit, iniquum ac impium esse, quod fecisti λ Satis tibi paganorum eruditione persuasum esse debuit: si omnes deos hominesque celare possimus; nihil tamen injuste, nihil libidinose, nihil incontinenter esse faciendum. Honesta enim bonis vi ris, non occulta quaeruntur. Numquid, Carole Rex, si dispensatum etiam fuerie quod nunquam crediderim) animi tui pacem & tranquillitatem perditurus es , quo ad vives ὶ Latebit in conscientia teste semper frigidus anguis, qui te mordeat, pungat, excruciet. In hac re memineris Carole, Deum te adhibere testem, id est ut Tullius arbitraturi mentem tuam, qua nihil homini dedit ipse Deus divinius. Et si forsitan obfirmata cervice & indurato corde futurus es, adeo ut internum tuum judicem ac reprehensorem negligas. & nequaquam animadvertas; nonne justissimum Deum tandem timebis 8 nonne vel hominum pudorem habiturus es8 ubi eri e regia virtust ubi erit regalis honestasὶ ubi timor Dei 3 ubi pietas in statrem ' ubi fides in aequalem l ubi observantia in seniorest in principes natu maiorest in regni patres 3 in consiliarios 3 ubi obedientia in confessorem tuum 3 quos non credo mnes hoc in vitio tibi prorsus assentiri; tametsi inter tot aulicos opiner adulato. res quoque multos inveniri, qui solent ex stultis insanos facere: praesertim cum nihil sit, quod credere de se non possit, cum laudatur diis aequa potestas: Satyrus ait. Perpulchre id Plato sentiebat, dc paucis admodum verbis significavit: Dissisile es, inquiens, erplurima latide dignum, in magnamccam ilicentiariste vixisse. Uerum, cum doctissimis optimisque viris Franciae regnum abundet quippe in quo & illustres viri. episcopatus, & nobiles Academiae florent apud te quoque graves &pretestantes viros este in precio non dubito, qui&ausint, ne blando quidem minimolliter animi tui vulnera palpare, sed instar sanctissimi Baptistae constanter arguere, qui Idumaeum principem sui amatorem viriliter increpabat, inquiens: Non licet tibi habere Philippis res tui vixorem: non solum incestum , sed etiam adulterium
ipsum acerrime detestatus: & quidem,quod stater infidelis infideli fratri conjugem vi rapuisset. Quid quod Dater Christianus Christiano fratri dimidium corporis
aufers 3 An credis christianae fiaternitatis conjunetionem infidelium germanitate viliorem 3 Dras: sic quidem naturam gratia perficit & excellit: & fidem caritatemque cum in omnes homines, tum maxime in domesticos religionis de fidei observare jubemur. Si Deus per os Baptime voluit infidelem corripi: quid de te fieri dignum est; qui non solum Christianus, veru metiam christianissimus dici glori risὶ Si tanta rerum calamitas, Ac Trojani regni fundamentalis eversio, raptum lc. adulterium Paridis secuta est, quo Rex regi, gentilis gentili, par pari, contumeliam
586쪽
intulerat: Quid tandem fiet, dum tu rex primo atque supremo regi, Christianus Christiano, gener cero, tantam injuriam, contumeliam, impietatem, ignominiam & proditionem attulisti 8 Non haec certe justissimus Deus impune poterit praeterire. Ac veluti raptu & adulterio suo Paris Trojanae subversionis; ita tu vereorὶ nobilissimi Franeorum regni lamentabilis excidii, ruinaeque infandum seminarium& dirum fomentum caulamque praestabis. Non haec supremus omnium rector sustinere poterit, qui matrimonium instituit; qui fracto sacramento, velut instit
tor&auctor, ostensam accipiti qui adulterium prohibuit; qui adulteris passim in lege maledixit; qui moechos saxis obrui juilit; qui Abimelech,regem Palaestino
rum, auferentem summo patriarchae uxorem Saram, corripuit, dicens: Ridde τμrosus uxorem: Si autem nolueris redire, scito, quod morte morieris tu, ct omnia, quae tuas tra ille, inquam, Deus, qui per Moysen, mansuetissimum belli ducem ac legi latorem , sinit, puellam viro desponsatam, si alius sorte pro libidine sua contrectasIet, eum ultimo supplicio plectendum; qui adultero Daridie Non recedet, ait, gladiis de Amo tua usque insempiternum o eo quoddespexeru me, se oleris uxorem Uriae Ethai ; qui & in evangelio, cum iudicialia praecepta moderaretur & evacuaret, Legis tamen naturalis observantiam mandavit, inquiens e Pro ut υultis, ut faciant v his homineri se mosfacite Agissimiliter. Lex illa natura est, Sca lege Dei aeterna deri vatur, cui semper obtemperandum est: nisi forsitan nihil existimas contra naturam fieri in hominibus violandis. Quid ergo tecum disteram, qui omnimodo hominem ex homine tollisi At si ad honestatem nati sumus; ea sola expetenda est, ut Zenoni visum aut certe omni pondere gravior est habenda, quam reliqua omnia, quod Aristoteli placet. Necesse est, si Rex justus esse voles, hanc te turpitudinem, naturali honestati contrariam, descrere, qua nihil tetrius, nihil foedius excogitari potest. Si enim natura non patitur, ut aliorum spoliis nostras facultates, copias, opes, augeamus; & huic quoque Vitio natura repugnat, ut alterius
Conjuge rapta, perversit nostrae libidini satisfaciamus. Neque, si Deus simulare etiam velit, stabile esse potest, aut mansurum diu regnum tuum, quod & legibus&iustitia non fulcitur. & bonis artibus praeclarisque moribus non administratur. Non possunt diu subsistere latrocinia. Et qualia sunt regna, dicit Aurelius, adempta justitia, nisi latrocinia magna λ Nec reprehensibile Philippi Macedonis regnum potuisset tam diu subsistere, si non in suos commilitones justitia quadam usus suis Iet Veris limum enim est. absque summa justitia rempublicam administrari non posse. Nihilque tam inimicum civitati aut regno, quam injustitia. Enimvero cum rex aut princeps lex animata sit, ad quam subditi tanquam ad exemplar respiciunt; operae precium est, illum omni virtute, & praesertim iustitia, pollere, qui caueris
imperandi sumpsit autoritatem. At cum in rege aut principe passiones & vitia dominantur ; universum regnum submittit ruinae: quoniam, dum misere voluptatibus intendit, a regni cura sensim remittitur, &suo quidem exemplo subditi ad vitia licentius inclinantur. Memoriae prodirum est, Romanum quondam imperium dividi & exhauriri coepisse, Nerone imperante: cujus aula omnia devoravit; maculavit libido; superbia exinanivit. Romanis ad ea flagitia sui conditio est -mnium hominum) proclive declinantibus, eorum respublica indies labefactata est. Quod Cato cum Scipione in senatu deplorat: Notite, inquiens, o vos Romani, ex simare, major iesros rempublicam armis ex parva magnam fecisse, sed alia fuere, quae illos magnas sererer domi industria ; foris justum imperium, animus in consilendo liber, nec Aticto nec libidini obnoxius. Pro his nos habemus luxuriam, avaritiam, publicae rei ee salem..Itaque Carole, si regnum tuum florere cupis, non imitabere lasciviam abjecti animi, & arbitrio carentis suo: non imitabere libidinem Paridis & Herodis: ne qν imitare temeritatem Caii Caesaris, qui omnia jura divina & humana perVertit, propter eum, quem sibi ipse Opinionis errore finxerat, principatum: imitare, Carole, avos & progenitores tuos, Clodovaeum, Clodoaldum, Dagobertum, Pipinutia, Carolum Magnum, Ludovicos, qui Omnes hoc unum Vitium, tanquam lethistrum
587쪽
rum virus, gelidumque serpentem, horruissent: & quorum plerique, insigni virtute praediti, Imperio Romano detulerunt, erexerunt, nobilitarunta Cave, rexCarole, ne sequaris vestigia Caroli Martelli primogenitoris tui; qui ob tyranni dein, ab Eucherio, Aureliensi praesule, in tormentis apud inferos visus est. Cave, rex Carole, ne sequaris alterius cujusdam progenitoris tui vestigia, qui ab Angliae rege , apud summum pontificem, Innocentium tertium, fractae pacis & rupti foederis initi,jurejurandoque firmati, quondam accusatus est. Cave, ne superstes adhuc tibi tuoque nobili regno ex hac labe&turpi nota non mediocrem quoque jacturam tandem videaris attulisse: ne tibi eveniat, quod merito omnibus accidere consuevit; qui male vivendo, consulendo providendoque cxpectant prosperum rei succes.sum. Et vos, O prudentillani consules, o viri praestantes, qui Carolo regi proximi semperestis, providete, ne simul cum tanto raptu & adulterio intereant omnes bene & sancte vivendi mores & artes; ne subito per magnam seu periculosam potentiam legum metu, omnes, qui lateri suo cohaerent, animi virtutes ducant esse suspectos. Uereamini, ne apud regem vestrum pudici adulteris; ignavi fortibus ;bonis perditi; gravibus & sanctis ganeones ac adulatores, in amore& amicitia, in magistratibus honoribusque, praeferantur. Et quoniam in nobilissimo Franciae regno regali politiae Aristocratia feliciter conjuncta est; o vos inclyti patres, &illustres partamenti judices, quorum eximia laus toto resonat in orbe ; datis enim inprimis operam, ut juris&judiciorum aequitate suum quisque teneat; ut neque tenuiores propter imbecillitatem circumveniantur ; neque locupletibus ad sua vel tenenda vel recuperanda obsit invidia. Solet enim constantissima prudentia vestra jus cuique dicere; justa decernere; iustitiam colere; justitiam fovere, prosequi, defensare; quamvis inter regem & abjestum repectatorem coram vobis causam verti contingat adestote. Causa enim nunc agitur universi regni vestri, famae, decoris, honestatis, gloriae, celsitudinisque regiae. Fama nunc agitur regni, populi, militiae, cleri, gymnasiorum, principum, antistitum, religiosorum, consulum, praeceptorum, dc patrum, eorum denique omnium, quorum salus ex virtute ac gloria regis pendet. Nolite, quaeso, patres admittere, ut vestri regni tot seculis celebratae laudes hau una labe tandem intereant, caliginem contrahant, aut ad nihilum redigantur.
Tu quoque, o sacratissime clementissimeque Caesar, aperi thesauros,& succurre filio, necessitatem habenti. Et vos, o Romani Quirites; o Hispaniarum, Angliae,
Porrugaliaeque reges; si vos principes, urbes, milites, & proceres Romano imperio fideles & obnoxii; mementot ex claritate ac triumpho Maximiliani vestram dignitatem , commodum & gloriam pendere: taedeat, obsecro, Germaniam perpetua macula deserti regis obfuscari. Demum Maximiliane, Rex regum, cum pace & venia tua loquar elige tibi viros, consilio, prudentia, ingenio, auctoritate, eloquentia, maturitate, justitia, constantia, praestantiores, quorum vel in Ge mania magna copia est ut in Catalogo virorum illustrium ca) meminimus ut illorum ductu imperii monarchiam feliciter administres. Non enim viribus, aut
Velocitate, aut celeritate corporis, res magnae geruntur, sed consilio, autoritate,
sententia: quae quidem non in juventute, non in calamistratis, sed in senectit te, MOptimarum disciplinarum cultoribus, inveniri possitnt; in Philosophis, qui moralem philosophiam ; qui politicam praecipue norunt; qui historicos veteres t gerunt; qui divinas & humanas leges non ignorant. Scito, Maximiliane, Graecorum ducem nunquam optavisse, ut Ajacis similes haberet decem; sed Nestoris quinque: quod si accideret, non dubitabat, quin brevi sit Troja peritura. T les ergo consiliarios assume, qui Deo&sibi ipsis sint fideles; caritatem, & Zelum
aJ Singularem equidem mimphelingit Catalogum Uirorum illustrium extare, non
noVerim, in Epitome vero Rerum Germanicarum multos illorum temporum Coin
mendat. Licet potius Trithemii Catalogus Seriptorum Ecclesiasticorum intellis Videatur, ad quem Additiones fecit Wiinphelingius.
588쪽
habentes; benigni; patientia praediti; non ambitiosi; qui non inflemur; honi publici amatores; qui non quaerant, quae sua sunt, sed quae communia; qui sint veraces in verbo; coostantes in judicio; in commisso fideles; in arcanis taciti dc secreti ; qui docti sint δc experti; in quibus sapientia major bc prudentia viget ;qui ad ea, quae justa, quae honesta, quae reipublicae de regno tuo necessaria videntur, eloquentia sua et ore vel scriptis caeteros valent potenter inducere, Cohortari,persuadere. Hos viros accerse; istos dilige; illis utere familiariter. Devita di repelle procul abs te virginum corruptores monialium, sacrilegos, raptores aut violatores, adulteros, blasphemoS, maledicos, calumniatores, bilingues, fallaces, Oblocutores, astentatores, impios, feroces, &inmisericordes, in arma Sc necem sine consilio promptos de praecipites, bonarum artium hostes, aemulos cleri, dc pauperum oppressores, de suno verbo Dei timorem non habentes: sed his omnibus abjectis&exclusis, Optimos viros vita, moribus , prudentia, praeclaros clige, quales in Germania rurede milii) facile consecuturus es. Habes enim principes esectores: habes eorum cancellarios prudentissimos N eloquentissimos: habes in cathedrali-hus dc collegiatis ecclesiis practatos: habes in gymnasiis, in coenobiis doctissimos&sapientissimos viros, qui quandoque tibi tuoque regno prudentia, consilio, facundia, multarum historiarum cognitione, Calubriter prodesse possunt: hos eliget hos ad te voca: hos ama, fove, & tua benevolentia complectere. Profecto, quantum ad ingenui de praeclari animi regiique corporis tui vires attinet, ea quidem habes, quae victoriosum principem , quae maximum regem decent. Diceris enim
magnanimus, laborum patiens, tempestatum contemptor sub dio dc papilioni hus, praedicaris intrepidus ad ardua, terribilia, lethi fera, ubi vix tenui filo mors avita disiungitur: sed neque tibi haec, Maximiliane, sum cere credas; neque id quoque unquam tibi persuadeas, satis esIe 3c fore ad patriam tutandam, quod bonos& perfectos conssiles nactus sis: porro alterum quoque necessarium est, ut 5c tu ipso consilio, prudentia, & dandis ore tuo responsis intendas. Neque enim vernacula lingua tuis solum satellitibiis, sed his omnibus loqui post c, vel Romano sermone, qui te urgentibus negociis adituri sunt, regiam tuam maiestatem decebit. Nihil est, quod principi favorem dc assectum populi magis conciliet, quam gratia sermonis : immo indignus aliquantulum regno videtur, qui ad sese venientes vel non intelligit, vel eis respondere non potest. Mithridatem, Ponti Regem, quis non coirimendabit, qui viginti duabus gentibus quibus, imperavit, absque interprete loquebaturi Aulus Gellius testis est. Sigismundus,Romanorum Rex, Ladistat patris tui patruelis, mus maternus, quod plurima nosset idiomata, perpetua laude meruit extolli. Audivi ego ipse ex grandaevo quodam δc veraci Viro, nonnullos oratores Alemanos ad Martinum quintum, Romanum pontificem, missos fuisse, inter quos comes erat, eleganti & procero corpore eminens supra caeteros omnes.
Cum Pontifex de moreillos salutare & alloqui coepisset: non potuit linguae commercio ad comitem uti, quippe qui sermone, quem a matris uberibus didicerat, contentus, neque Romanam, neque Italicam linguam norat. Subrid cns Pontifex, ait circumstantibus: Ecce lubestia, significam eum bellum est e corpore, sed bestiam taciturnitate. Comes,ubi verba & inentemPontificis ex collegis suis cognovit, bono pudore permotus; tres filios ad Academiam Italiae Bononiensem misi ut literis operam darent: nolens unquam carae posteritati, quod sibi contigerat, forsitan evenire. Nec patrem spes sesellit. Nam filii omnes summo studio caeteris multis praestantiores evasere, usque adeo, ut unus eorum in Agrippinae Archiepiscopatum, duo reliqui, alter post alterum, in Monasteriensis ecclesiae antistites. doctrinae merito digne fuerint exaltati. Itaque paterna confusio filiis laudem p perit&gloriatri immortalem. Quisquis ergo Regum vel laudibus extolli, vela suis amari desiderat, linguae commercio utatur ad omnes, necesse est. Tibi ergo, Maximiliane, nitendum est, ut audire perte ipsum subditos & advenas, intelligere, aia
fari & respondere possis. Stoliditatis & imprudentiae clam arguitur princeps, Tom. H. E e ee dum
589쪽
dum coram oratoribus exteris aut quibusvis alienigenis, interprete solo loquente, ipse tacet & Obmutescit. Occurrunt plerunque negocia, quae tibi ipsi duntaxat referre & tuto committere subditi velint, nec interpreti confidunt. Caeterum Rex, qui per alios loquitur & respondet, nihil certe magis, quam nudum regis nomen. meretur. Mulieri ut Homerus ait in taciturnitas decus affert: at non itidem viro. Itaque, serenissime Rex, ut regnum, ut milites, clerum, & cives, feliciter regas; prudentes, &ipsam prudentiam, eloquentiam, & affabilitatem, amicitiae parentem, ama, sectare, amplectere: quae ut facilius compares, literas cole; libros dilige; lectioni intende: quae te omnem disciplinam, omnem Virtutem, omnem prudentiam, omnem justitiam docebunt, qua sola temporale hoc regnum
tibi creditum prudenter & egregie tandem gubernabis. Exemplar accipe a Iulio, terrarum domitore, qui cum in Gallia bellum gereret, diem armis, noctem literis dedit. Quid autem tersus, quid eloquentius scribi potest, quam ea commentaria, quae ipse de se condidit i Exemplar accipe in Sigismundo, qui orationes elegantes & devotas ad deputatos in synodo Constantiensi habuit; plurimos reges distentientes eloquentia sua pacificavit, & multa praeclare gessit: quae sine jugiliterarum studio & assidua lectione nequaquam fieri potuissent. Cum tibi nonnunquam, Maximiliane, per otium licet non enim sempcr bella geruntur, cura, ut saltem legantur. te ipso auscultante, historiae veteris Testamenti; & doctrinae morales; Aristotelis politica, vel in vernaculam linguam traducta; Ualerius Maximus . Salustius, Vegetius de re militari, Titus Livius, Suetonius de duodecim Caesaribus, Seneca de clementia ad Neronem, Rigidius de regimine principum, De- cades Blondi, Henricus Ariminenss de quatuor virtutibus cardinalibus, historiae Regum & Imperatorum, Platina de moribus pontificum, Joannes Gerson in considerationibus, quas rex aut princeps habere debet. Utinam tibi ex eodem opust Io enchiridion facias: quo saltem, dum rem mane divinam audire soles, partim uti possis. Denique, Maximiliane, ut te rege beata sit respublica, caveto in primis. ne Germanicae nationis thesaurus,&pecunia riuae nervus est belli absorbeatur,aut prorsus evanescat. Tum, si obscoenos & perversos oderis ; prudentes consiliarios quales descripsimus advocaveris; literarum studio delectatus fueris; rerum publicarum Sc privatarum utilitati Sc opulentiae intenderis: poteris Romano imperio consulere; Germaniae priscum decus augere ; nobilis Austriacae domus insignem claritudinem perpetuare; hostes vincere, pacificare discordes, rebelles subigere, laesae majestatis reos castigare; sacrosanctam ecclesiam tueri; & eos, qui christianam religionem inficiunt,persequi,omnemque regni statum in melius reformare. Et tandem pacificatis principibus, ac bellis omnibus exterminatis, subactisque rebellibus, opportunitas major praestabitur, faciliusque poteris Turcas Sc Saracenos conterere; Machometistas voluptati deditos extinguere; & mari commode transito, non solum christianorum sanguinem, quem saepe gens impia fudit, ulcisci; sed etiam sanctissimam urbem ab infidelium spurcitie sacrilegisque manibus liberare, ut liceat devotis Christicolis, urbis illius moenia tuto & viriliter accedere; VR-rios summo in gaudio motus gestire; jubilis & canticis optimum maximum Iesum Venerari; & in faciem prostratos, lacrimis ubertim genas irrigantibus, sanctam urbem, sanctum venerandumque Domini sepulcitrum salutare; atque ut id non rara, sed frequens faciat Christianorum multitudo, & pulchrum sit, cernere summa in laetitia, in omni exultatione deosculari loca, ubi Dominus operatus est salutem; in medio terrae singulorum genas lacrymis irrigari, laudes, hymnos, psalmos cer tatim cum presbyteris & clero, populum quoque decantare ;& eos, licet paucissi mos, qui jam urbem sanctam & montem Synai habitant Christianos, nobis passim adVentantibus ostendere, ubi Dominus JEsus natus; ubi in horto captus; ubi Verberatus ; ubi palliis; ubi deinde conversatus; ac demum ascenderit in coelos. Neque enim tu, Maximiliane,imbecillior futurus es Gotheseido Lotharingiae duce, cui insignis haec victoria, Deo quondam propitio, fuerat concella. Neque inclyta
590쪽
semper loca, in quibus nostra salus & noster legislator Christus pro nobis passiis est. impiorum malitia contaminari poterunt, & ab eis indigne possideri; spem tibi de non mediocrem recuperandae terrae anet e fiduciam faciat, Maximiliane rex, Chriasti Iesu quo nihil verius, nihil certius; testimonium: qui cum ruinam & excidium urbis Hierosolymae vaticinaretur, inter caetera subdidit: ει Hierusalem calcabitur agentibus, donec impleantur tempora nationum. Roberto Gaguino, ordinissan Le 1 initatis minifrogenerali, Francorum regia Oratori , Jacobus irim elingus Sietsuaensisalutem. Π on vise, at extiteris cujusdam amicissimi, qui inter Allobroges habitat. V mihi &laudate & dilecte, gavisus sum, quoniam te coram videre nequeo, saltem literis visitare: diceris de conceptu virgineo nuper Tegiaco carmine cecinisse. Et quoniam ego mihi videor in eadem re quoque nervis usus; cupio, si unquam fieri pollet, carminis tui copiam nancisci. Iam autem, propter commune literarum humanitatis studium, ad te mitto carmen Sapphicum, quod hesterno vespere confinxi. Si vera est de tuo rege fama; aequo animo feres scripta nostrat sin talia, & ficta est; propter magnitudinem tamen publici rumoris, quia ad It los usque&caeteras gentes penetravit, ignoscito mihi precor. Adonium ipsum, praeterquam in principio, deinceps ita leges, tanquam sit introuerrum, iit sentemtiae Careerorum versuum sibi invicem cohaereant. Nam ob legem & conditionem 1 oo hujus generis versiculorum, non necessitate sententiarum aut argumenti totiens me idem dimetrum intermiscuisse tu ipse nosti. Vale, ex Spira pridie Idus Februarii, anno Domini &c. I 492. Carmen Sapphicum Iacobi Wimpselingi Stetstadensis ad Robertum Gaguinum, Francorum regis orator m. LI se ex raptu tetrico pro μέν, A irius at thalamos puricos , suae priuν gnatos dederant ossim,
Lilia marcent. Filiam nuper Aquilae potentis Gallus elegit, rapuit, amavit pcimpotem re ni cupiens futinam rLilia marcent.
Corde nutantiposuit pudorem Inmemoris i,fugiens honestum s gligit famae titulos vetustae.
Integro luserapta ivuesta E simul ista fruitur suavi: Sperato taedassibi ae ferendas.
videret, sonsam fovet. o latur, Assidet ,stringit niveis lacertis ,
Dat manus, ridet, recreatque morsum. Lilia marcent.
Conjugis totumfludet exhibere Munus, at frustra. Silicem quis optet, nivem aut ceram fluidam, resisti
Carneo victus; vitioque virtus AHIad languessunt, cecidere, lugent, Lilia marcent.
Sponsa quae cordi fuit se placebat. Dis ueto conjunx se eriplacet nunc
Magne cur Princeps adeo vacillas talia marcent.
Dic mihi ea in subitaerepulse, Cur tua θernis, alienam amasti pSic volo, dices. Iatis es potes
Dic, ubi regis decar aut honestas fDicinia verus pudor o cor altum 'Dic, ubi virtus animusque consansy
Roberto GaDino, Franciae Regis Oratori, Iacobus Irim ei. Met ά. S. P. D. PRopter magnitudinem famae, multitudinemque rumoris qui cum adeo inter diversas gentes invaluerit, non potest non habere momentum) interpretabere pro tua sapientia, me nihil temere, indigne aut inconsulto fecisse: praesertim cum non possis existimare, Sapphico nostro violari vel famam Vel dignitatem tuam. Quod si ego arbitrarer, nunquam ad te misissem. Sed mihi ita persuadeo sotest Tom. H. E e e e a fieri