장음표시 사용
3쪽
PATERNITATIS TUAE REUERENDISSIMAE.
4쪽
notitia haud paro res si ut iure me, a Plato Philosophiae irae diviaioris eientia austino Ionge elarissaeus seriptum reliquit ideo in expol cendis philosophiae Thesbus prius qui Philo phiae no- mine intelligatur serui indum est Philosiophia igitur, si
Gnteum nomen ex His sphta cim postum interpretari velimus, nil aliud est, quam sapieatiae, vel eo gnitionis ani ri, ac studi ii, Hujus nominis, quo stili mnarum 8 hum uarum eientia exprimitur Pythagoram prie auctorem Laertius in ceteris memorat, quod nomen adeo posteris placuit, ut eum antea, qui modo quodam laudabilis vitae aliis praestare idebantur Philosiophi, sive apientes appellarentur, ut ait D. Rug. lib. 8.deicit. De cast. 2. Ipsiam vero sapientiam esse, quam p elare . IeKR tis me Tullius deferibit, rerum dimnarum, aram siensiam,
Mitis pse, qua ea inque re causa fi lib. a. Os clara, II. Quod si a Pythagora nomen cillustre de eua seeepit Philo phia, huiuste modi tamen sapie alia longe ante Pythagoram, antiqaiora graeeaaicae sapientia lumina in terrarum orbe floruisse, proindeques Gineis Philosophia originem repetendam non se jure merit eruditi, ae de litte III. Cum autem 1 aeris Litteris erudimur, primum hominem, damum, stilicet, proto parentem nostrum singulis animalibus propria nomina imposuisse, ita ut omne, quod Maritia dans ipsum sis nomen dat Gen. ap.
vers. s. 4αο uti se sine sapienti feri non potuisse, divinus Plato arbi-
5쪽
iratur in Cro I hine eum Angeli eo preeeptore '. t. saes 9 .art. 3 dicendum est insium ultima Apienti ginti in lignitum sui in ipsumque pristium philosoplium diei posse, ae debere. IV. Qua vero ratione, quibui. inere mentis post primi nostri Parenti, l1bem, massamque menti nostrae aliginem hujuste res regniti ad posteros et venerit; ieet definiti vix possit,in in se lari non audeamus ante Ma
sis tempora nee non librorum saetorum exarationem aliquo sapientia lumen a patribus in nepotes sere in omnes gentes det sv Muin uires; eterum prisca weeeenti aetati, de litterario orbe bene meritis vitis ad hae reiastendo, pro aris, eis eontendimus , quotquot suisse sapi nil studiosos, praetinue Graeeo phi Iosophos, di Poet x M sale is temporibus posteriores ex libris aeris, vel ex ebinorum congressu suam omnem de eerpsisse Sapienti m.
V. Ad Greedis autem ex Hebra7eis sontibus derivata Philosophia adeo 1eeuratissimis illorum Studii, illustrata est, ut omnibu suis numeris ab Aluta ideretur si Philosophue os, D peto ei pio a reus fuerat, in v
veterum recepta in illam e ine lit, quam Platonici, teste Cieertandi, WDivo Augustino exeogitarunt. I ieet enim in tres partes eam diviserint, in dis serendi subtilitatem, in vitam, Eccinores, se in natura cibseuritatem, ruinsus tame huius duas seeere partes, unam, videliret, quae kturae aucto
rem, Wres 1 ensibus remotas, alteram eth, que res ensibile eontem piaretur . In plura quoque deinde sectarum gener . Ionieam , praeeipue, Iaalicam WEleatieam , quae Taletem Pythagoram, e Xenophanem au e nres habuerunt, veluti in quosdam rivulo sit deripatus. VI. Quae Philosophorum sectae,& aliae mattae, quas La Fri u reeea totieetv rorum glaria maxime in toto terrarum orbe quondam floruerint, princi pem tamen loeum Peripatetiea tectae e needimux, eamque libeat animo prosequimur, quam ab Aristotele Philosiophorum tinei perinstitutam Ange Iieus Doctor Thomas Aquina praedicatorum ordini deeus ne no araeele sit victor, eui dictum est a summa sipientia Patris M. me Trima illustravit , orthodoexaeque veritati consentaneam feeit.
VII. Quam peruisse en que, ε neees fium sit Christianae Reipublieae huiuste modi Studium, potissimum vero Log eae, a stholastieae usui relictix tamen inutilibus, re septis questionibus x fidem tuetidam, eoase vanda st Et rodoxorum, meati l um debaeehitionibus saetae litterae, QSancti Patres unanimi calculo, quam peregregie test Mitur.
6쪽
vlii iti SNOSira, seu ben eogitandi ars, quae jure et to illustribus ti-
aruis ab Aug. Ar omnIum artium a Cie dicta est, a So- hi fiat mea villis, Winutilibus quaestionibus, quae pro do-Ior in Seholis agitantur expurgat , ut egregie MMIorimur de habeο- D eis lib. 9. U. . ellatur utique adeo ne eessaria est ad alias eientias comparandas, ut si Mathematicae t2ntum diseiptime excipiantur, nulla pro pemodum seient x aequiri post in statu perfecto sine ipsa. IX. Cum igitur sine Logi ex seientiarum eognitiones haberi nequeant, ec Ii s earum origo altius ante Greera Phil α.phos repetenda st pariter de ipsius Logiee aliquitate dieere fas est, ae deeet. Ceterum lie et se te ubiaque gentium longa temporum serie Logita jam floruerit, primus tamen, qui illam aceu ratius tr navit, ae illis preeepta seriptis mandavit sertur Zeno Eleates ex Platone In Parm. O Laertia Is. o. qui cum Athenagvenisset, librumque, quem de variis Logi eae preeepti eon seripserat Soera et legisset, tanti sui bibitus, ut Eadem praeeepta Soerates Platonis Magister adhibuerit, quae Logi eae preeepta deinde Divinus Plato eum uberius auxerit,in illustraverit, Logi eae invento ab aliquibus habitus est. At v x eum omnῖum diligentiam, omniumque laudem longissime super ver Α-ristoteles , qui scilieet singulas Logi eae partes adeo eleganti stylo copiose, e eeutate di ossit, ideo potiori tute Logi eae invento existi statur de
quo gloriari ipsemet eoassueverat eas. 2. Elentastrum. X. Ipsam quoque Logieam esse vere sicient ais, ae per quasdam regulas me t s nostra operatione dirigere, quibus mediantibus de rebus veritatem a Gsequimur, cujus e n e uti seientiarum finis est, aput omnes ompertum est. Tres autem tantum dantur, retis operationes, stitieet simplex per eeptio, Iud e tum, di ursus non autem methodus, quae ad illa redueitur, si equid perperam dictitent reeentiores XI. Si igitur operationes mentis seeundum Lot ea ea nones dii gantur veritatem ipsam nos posse assequi prosteri neeesse est; non ita tamen, ut cum dogmati eis omnia nos post eomprehendere, si v eertamis evidentem direbus omnibus, gnitionem liabete Libit remur, eum innumera adhue nos lateant quae nos te ut vix conjectura divinando onsequimur; sed ontra Pyrronteos, ineataleptieos de pharibus rebus de fae' nos certam eviden i
7쪽
sentiarum Caries an e ctitant eum pleraque inveniantur, quae unie dumtaxa intuitu extemplo perspiciuntur . ita propter nullius roboris, Cessi-eacie videtur illud prinei pium, quod tam sux basis, B sundam rentum putant Philosophiae se ille et, ego Quo ervo sum. Si enim ex Carteii mente dubitare debemus de rebus omnibus, etiam de primi plinei piis, mnio de Dei existentia, ac nostra, ut in earum deveniamus nutilianes, potiori iure de illo pria ei pio dubitare quis debet & si ex dubitatione in rei eognitionem devenim nusquam potamus. Ne valet eum Carteii reponem striae. r. i. Φ. . et io repugnare se ilicet id quod eogitat non eme eum oritat. Sed eurrepugnat, inquiet ille Quia eversatur naturae lumini, quo notum est nosentis nulla era passiones Z Ergo quae adversentur naturae lumini, & quorum salutas per se innotesti repudianda utpote sala, iubet Careesus, ad inittenda vero, utpote eerta, qua consentinea nature lumini, per se nota. Verum si naturali lumine mihi innotes ei totum esse sua parte majux non se-eus ae eum qui edigitat esse dum ogitat eue ergo tedam illum esse quiensitat, non vero credam totam esse maius sua parte. XIII. Reiectis quoque Ide x, ex quibus a nos efflabriae vetita omnis, quae que obrutae oblivione diseendo quadam modo refodiuntur, strictam admittimus seientiae aequisitionem nee reministi nos eorum In tu asseveramus,
quae jam prospeximus soluti, re liberi in mundo intelligibili uilla Plata-nem . Nemo quidem profecto stire disiderat, quod prorsius latet, sicut nee hominem quis iam quaerit, quem nusquam onvit sed quod a stolis antea pranei piis oguitum erat in semetiplis deinde a qtri cupirius, ut lutulen te prodidit etiam l. s. Du. 3. Ne id quod quis addisei erat omnino prius notum, ut Plato posuit, ne omn1nti ignotum; sed erat um citentia, seu virtute in principiis praeemgniti universe liter ignotua a uirmis et secundum propriam eognitionem Whoe est addiseere, reduci, scilieet, de eogaitione potentiali, seu virtuali in ora itionem propriam , .ctualem. XI v. Cum eontra J ctis per se sequatve sormam, seu quilitatem pronosti
ni , idcire attenditur dumtaxat fines affirmationem, et negationem; se saeumque obiectam siue materia determinata in actu sit, si de praesenti, aut de praeterit sermo habemur, propterea vera est ea uaciatio tam de praesen ii quam de praeterito sera aut m non est determinate an e deeretum enunciatio de singulari futuro liberti; veratur enim e re obiectum omnin indis rens, se ullo pacto determinatum. Quam ob rein negant Thom ista aliquid esse ante decretum aut futurum determinath, aut determinate non suturum . Nani lieet inter es non esse non detur medrum raxmen inter esse
determinate,' non esse determinite datur indifferens, atque possibile, quod potest esse, aut non esse.
8쪽
XU. Tm Hysi eam sve rerum naturalium eientiam, ab Aristotile proin
in re Physiologiam dieram inter praeeipua Philoseph a partes re
in ensendam esse arbitramur, cum ejus studium, re argumenti
rem amplitudine eommendatissimum remi varietate tu eundissimum, insua in omnes artes sine unditate humano generi semper utilissimum uerit. Histe mirari non ubit, si hane treellentem rerum naturalium seientiam prae erebis Philosephi partibus veteres exeoluerint, elegantissimis quo que ornaverint arminibus XVI. Quamvis autem es us, momerus, aliique ogiae inemorentur cire rerum naturas philosophati tamen quia ut merit conquaeritur Ars Boteles tu a Meta . v. . ita obseure loeuti sunt, ut quid bi vellent soli intellexerint quid nos vero intellecturi essemus non habuerint evrte quapropter eum Iutareo, ε Cieemne lieendum est, Thaletem Milesium primum fuisse, qui uberiori, nerva nomisibus Deo eum relictis naturales causas explanavit propriis, statisque voeabulis rerum , omniaque ad suas naturales causas retulit. XVII. Verum enim vero quamvis Thale Milesius Pollia ante se philos phatos superarit, e edere tamen, primamque loeum, ac palmam tradere debet Aristoteli Philosiophorum Principi, qui inter vetere Philostophos iarebus hysteis elarior, magisque eelebratus existit. Lueretium quoque ma gnopere extollunt plurimi lie et ille Demoeriti AE pleuri Philosophiam sieri piis onfignasse, nan inventa siua promulgasse videatur. TVIII. Praeter hos duo Aristotelem, MLucretium nullus ex veteribus in veniri potest, qui universam Physi eam libris fur se uerit complexus, ut varios natura esiectus in quavis materia per proprias eorum ausa expli eandos laseeperit Plinius enim naturae Historiam seripsit; sed rerum ea se non est ubique per eutus Hippo erates a rebus dumtaxat medie a operam suam ollocavit, reteras insuper habuit. Mitto Theophrastum mi storidem , Elianum, eterosque , quorum vel scripta ad nos integra nonis pervenere, vel qui partem Iantum aliquam se mite naturalis ait gerunt, omiserunt reliqua . Quiequid igitur ex veteribus expect in possumu, id praesertim ex Aristotele, ueretio, relictis tamen erroribus petendum
NIX. Sens bilem substantiam , uius considerationi, atque eontemplationi Physiologia in eum bit, duplicem esse se eerat Arsuri DF. a. Meta .
Ieris . nam se ilicet, incorruptibilem, .sempiternam, substanti aliiqitemurationis expertem cujus natura vult esse eelos alteram ver eorruptibilem si blunarem , quam omnes eo cedunt, uti sunt plantae Ee animalia. Quam qu δε substantiarum distributionem, earumque dotes variis numiniuit umbiis, Mabularum ori et bas Mythologie traditam relicuerunt. Per Aseulapium enim, quem ingentis, prolixe barba Senem depinx runt Mustra Luciano in ave tramis res omnes eorruptibiles, de quae Dipiti ros by oos e
9쪽
prope nter tum fiunt sign si estis volserunt. Per Apoli nem ver res omnes sensibiles ineorruptibiles, quem idcirco temper ii herbe ni se iii perti ire iu
runt, quem ac modum ex anti titior ut opinione se ee init Callimaehus.
XX. Esto autem inter Philotis phos quid1 n Antiqui, Parmenile , se ille et, a Melictu, PAPHI I b. I. se is es'. viderent prorsius in dies oriri,
se interire inulta, generationem tam ea , eorruptionemque impliciter e medici sustulerant, solam et identalem seeundum quid admittentes, stanem e liquid eo liquo aeciderete in aliud aee ideas m grat manente em rem emist- eorrime physi eo se evadum suum esse substantiales si ninia huiusmodi generatio, substantialis almitteretur, inde eonsequi putabaat, quod ex non ente, sive ex nihilo abi quid tinni retii r quod omnino Lbsiuriadum arbitrabantur. Umum enim vero x impii et Angelieus Doctor ast nota reipsi quide in Parmen idem , de Meli sitim praestantissimos Philo phtis gener, ionem, orruptionemqucti a re bus oblunaribus In ab stati sie, sed aruum multa generationi, ac eorruptinoi si obnoxia sensisse. Qui enim filii persuadeat eo non obde vas e ioveri, i nasses, morique plurim in mundo aut saltem non agnovisse se es e genitos Attamen more uo ab At illotele, a it, suisse redargutos, quont m verbo tenus generationem coria ruptionemque, negare victebratur, ex o quod omnia eas unum ae immo. bile, live immotui dieerent. Per ista autem ens immobile, ε unum ia-telligebant I De uin, qui solus per esse iram, Meum veritate est; hoe es . ens sive existens omnis Meviusque motus , a murationis expeta, otnnium. que motuum e uia existens. Porro sensibilia vere entia nou esse arbitra bantur , quippe quae in continuo motu mutatione versarentur, ubi a d Eque in iis prope ibo in veritate generaticinem, orruptionemve noris esse Muin nisi i geteretur nisi ut vere it, aut cirritin patur, nisi tit de si XXI. De moeritus autem, 'euelppu , naxagoras is Empedoeles, licet verbolentis substantialem generationem , cirruptionemve admiserint, ut tamen ciniicere postumus ex eo m et his, nonnisi alterationem, sive ecideri talem mutatis em laesi in his rebus sublunaribu agnovi si die endum est . Democritus enim, WLeucippus eum omnium rerunt priae pia
atomo asi verarent ex multimoda multisci emique eorum varietate secundum diversiam figuram,&e. generationem, etorruptionem tir censuerunt, a sterentes dici rum eongregatione meoalitione orporum iu sectilium generettionem fieri, editum vero segrdigation eorruptionem. Cum enim eiusmodi Dbilosophi existimarest id dumia, a esie verum, quod verum est ap-
10쪽
p1re ε .di versis hominibu tam e versa, B eontrat x, eaeque infinitia in te se diserepsati videantur, ut maxima opinionum varietas ostendit, ut horum malum quodammodo ratio assignari posiset, pro rerum principii infinita invexerunt atomos, alias leves, alias asperas, alias rotundax, angulares, urvatas aduncas, quarum transposita res alio , Walio modoestensum assicerent. Quandoq iidem istiusmodi commutatio magnam ad id vim obtinet, etiam dum sit aecessii uniux , vel minimae particulae, vel dum una pars in ipso toto te inem , vel stum variat quemadmodum ex iisdem litteris varie opulatis omnis a dictionibus diversitas profies le tur quibur comoedia, vel tragoedia, vel alius quivis sermo onstat. Aliud exempIunia ad dueit Angelicus Domi in olumbis, quarum Colla, ait, Pliaris lib. 37. eas. s. ad singulas conversones olorem mutant Et assidui Lib. a. dae Asino aureo varietatis huiusce venustatem o ulum visiui ueundissimum , nuneupat de qua etiam colorum diversitate Laeretim lib. a. ad arara
su sta revises circum collam a raroπσις Namque alias si, uti claro si rubra Dropae Interdum quaedam sensu M, s tutatur . Inter caerulum viridet miseere Maragdos. . . . XXII. Anaxagoras autem eonstit sens rerum naturalium plura priseipia noa est innumerasi xttes similares, res gigni dixit ea iis quae sunt, atque in existunt, stiliret earnem gigniexe rae, ε os ex osse, album ex albo quatenus πιι quae prius in ipso mixto latebant de oeeulto prodibant in mani stum proadibant autem, quae potissimum in ipsi mixto praedominium habebant, exempli gratia , in pane actu esse una cum istius parti bas ommixtis petrii alas earnis ossis, ligni, lapidax, litiumque et D a particulas panis esse potiores numero, a praedominio ae proinde ab eis occultari teteras rumores, aena mero pauetores subdit proinde, tuis rest paloismisis 1 a et an eulis bane 'fam videre Iu ui notaram. Iole consequitur Anaxagora generationem , t ortum rerum nil aliud sui sie, quam partium delitestentium
novam quamdam app1tit neni, de in lueem eductionem ex e re u cunere hione ortam, ob quam torpus talibus eoaereium rebus talem naturam habere videtur , se speetem.
XXIII. Empedoele in Q per generationem substantialem II aliud esse exi- simavit, quam rerum quandam cineretionem, sive mi stibili usti admixtio nem atque oneretionem, seu iam ipsius ea in apud Platorem P . . de laevi top. s. ostendunt et
Itaque Empedoeles cum Anaxagora in eo eonsentit, nullam de novo gigni, substantiam, que non preextiterit. Diariminati autem. Qui inter te, quo Dipiti ros ν Coos e