장음표시 사용
451쪽
cedite serjures, cessite Graii, Nescis quid j- Sol opere hoc videar. Jamque aggressi essent Blavvvij excudere, nisi responsum expectassent, num typi,acchartae forma placeat transmissa. Vix haec lucernviderim, quin praelo subjecturi continentarios deJ c Belli, Se Pacis , item H ολογιιυ tuam, & qtiae at ia vinles. Diatriba de Antichristo paucis placet, qui quidem segreges sint ab Ecclesia
Romanar usque adeo radico in animis
omnium egit opinio illa de Urbis Episcopi, adversus Deum,& Christum, elationes aepe ut volunt, & clarissime scripturis praedicta. Sane respiciens spatium omne aetatis anteactae, jam a prima peno puerutia, recordor sententiaca personuisic pulpita, nec preces publicas saepius fuisse conceptas sine detest itione Antichristi Romani, de rasae turbae. Quorumdam opinio est, ut vera diceres, non expedire, ut populus in eam opinionem veniat. Nempe non abeunt a notissimo utrique nostri,
Bal. Lydio , qui increpitus a me, quod inter multa vcrissima, quaedam, etiam falso impegisset Doctoribus Ecclviisiae Romanae , ubi desensitare ea quae di-Xerat , non reperit aliud, tandem eo se contulit, nullo cu)uscumque
penicillo satis foede Romanam Ecclesiam posse coram populo depingi pus ipsum, illi praefatio respondet,sed neqiringi desinet saccr Exercitator; adversus quem, adeo multa asperguntur, fandpererudita. Haec sola nunc occurrebant. Vale Illustrissime Domine, amicorum tuis meritis prime, & a me, de Conjuge omnibus meis salve.
I. vossiui. praestabat opinio , veritatem non egere
mendacio, de manifeste falsis, fidem etiam detrahi veris. Quod ultrajectini Vociij de Diatriba super coena judicium sit, cognoscere satis polcris ex Epistola juvenis ad me, qui coram audiit doccntem. Exemplum transmisi hac commod.i occasio
Ludovico CrocioGer. Jo. Vossus
S. P. D. Sumine vir pariter de amice,
PAuci sunt dies ex quo scripsi: tamen
amor non sinit ut hanc etiam commodam negligam occasionem. Obversatur semper animo vitae brevitas, de cum tot adversis conflictatio: quae non tacite
innuunt, sed plena voce dicunt, Jesu, desponsae Mus amantes, dum vita divinitus conceditur, debcre alios aliis esse de solatio &ad durandum hortamento : quod non coram modo sernione, scd absentes etiam literis consequimum. Magnam quidem molcstiam ex eo capio, quod qui reformatam Religionem profitemur, tam simus deformes, nec vel veritatis satis studiosi, vel concordiae amantes satis: verumi alienam culpam nemo praestiterit, satis Mihi vero est, nos si nostram. Quare hoc solum
gamus, ut omnia agamus non amore limininum, sed Dei de Christi: quem am rem depreciant, qui negitant eum secundum gradum aliquem reprobis elle cum electis communem. Credo Jam videris veteris collegae mei Hein* ad novum Testamentum notas: fortaste eis sortasse res ipsa vix tanti, ut lege i maximo Salmasio cum alibi tum opere de re sustineas , videbitur. Mihi, S hκcs enorc TrapcZitico refelluntur Atque quam proxime dixi dissertatio , dc ill ut omnium stre exspectatio dii idem quam paulo antea commemoravi, dc aliis suas ipse in N. T. novas edet. vcrum obmole exiguae , pondere ma tamM , pluri l parentis excessum, in Gallias ipsi profici
mum placuerunt. Nec satis mirari possutia, etsi divinum ingenium tuum lacinia ignorem quomodo in illustrissimo illo o nCrc, oc ea salutantium multitudine, sui si clas tam multis , iisque plurimum indictis, tum perspicicndis tum nos, & alios docendis. Nec minus stupent ath: cre do de mali, etsi dissimulent. Maximi Sabinasia opus de foenore Trapezitico, credo jam legeris. Non erit ad palatum, sive scendii m. Haec reseditionem annum sa-elle, vel amplius morabitur,graude omnino opus futurum. in quo ut intelligo, comprobabit inter caetera nihil Heinsio
dictum boni quod aliis fuerit indictum, quicquid de suo attuleri t esse falsum, tapeetiam ridiculum Scio te mirari cum haec legis ; mirarer de ipse nisi ταν inl-masium nosicin ; scd tute ex Opere ni morato tanquam ex ungue Iconem existi-Goppenburgianum, sive voeth. Huic in mabis, mihi enim in toto hoc nepotio
452쪽
nec seritur nee metitur. Optem ego ut eoncordibus animis cruditi omnes honori studeant divino, non suo, unde illa in loquendo scribendoque acerbitas multis. Sed-enim annis permultis mire Salmasius divexatus ab illo, quem, ubi improbo, reticere malo : praesertim cum sic quoque
satis intelligar. Quaeso por otium librum, quem dixi, adire grave ne duxeris: uti& praefationem operis Salma' de modis V rarum. Hic abrumpam, quia & is, qui litoras feret, de vir quidam doctissimus, advenere. Salutem dices collegis doctissimis & clarissimis.
o Edit ad vos fratria cum filio; qua occasione volui ad Te pauca perscribo. re, de quibus hic inter nos locuti sumus. Video illam de filio, miro esse sollicitam idc merito profecto si quomodo nunc in lAcademiis soleat vivere iuventus, cogi-ltcinus, Nec puto authoritatis satis esse in lnostra hac aci compescendum adoles n. ltein, si fortὰ, quod ne Deus sinat, ab aliis
seductus ad partem se applicuerit detoriorem. Plus mihi fiduciae fuerit in te, M Nobilissimo Magduello, de Genero tuo. Ingenium adolescenti stelix obtigit, &bona indoles. Interim ut aetas ea, a labo-
rc proclivis est ad otium, subinde moni. toris eget Qualis si obtigerit, nihil fore puto, quod magnopere requiratur. Quod ad rerum mearum statum: spiritu suo solatur nos Deus , qui geminum rursus vulnus inflixit, unicam auferendo filiam, lono suavissimam, bonisq;
adeo artibus excultam; filium item ejusce ingenij, ac doctrinae quae ex illius velleio Paterculo satis relucent, ac luculentius se exerent, in Censorino, & Valerio Flacco, quos innumeris locis castigavit,& fratri Isaaco edendos reliquit.Tc quoque afflixit Deus, auferendo Confugem, quae tibi aetate adeo provecta maxime auxilio esse poterat. Sic ubique si voluntas Dominii qui solus novit, quid liberis
suis conducat. Gaudeo interea, quod in eadem urbe, tecum vivat Gener optimus,
cum similium morum filia tua di sed quia horum jam mentio incidit, non possum reticere, quod mihi & aliis etiam his in
locis, quandoque in mentem venit. Arbitrabantur illi mecum, non male te familiae, ac publico consulturum, si adhuc superstes cogitares, de Genero tuo Cura toribus Academiae sic commendando, ut in Proses tum adsciscatur numcruma. Scis numcrosam illi proicin esse,& quotannis gliscere; nec defaecato citis animo tractari sacra solent, ubi anxia rei familiaris cura ab iis avocatur. Honoris etiam accessione generosa mens accendi
consuculi ad ni orem doctrinam, ac nominis claritatem. Si aliter illi consulere non postis, quid si in eum itansferas professionem Hebraicae linguae , vel saltem eius partem ut si praecepta artis Grammaticae, curiose ac perspicue tradat; Tu usum eorum, quod excellentius in si crisscriptoribus ostendas. Hoc vel tale quid,
curae esse velim, dum vita manet: quia ingrato vivitur Leculo, ut vix putem, si humanitus aliquid tibi contigerit, cura id Curatoribus fore, propter merita tua, licet majora quam dicere possimus.Ex
j plum ex soceri familia capio. Non ob lo ex publico auctior sum, propter socc-l ri virtutes, & benefacta. Nec est, quodi vel ob accessionem meorum laborum .l quos totis jam o. annis , bono publico summa cum fide subeo, melius seeum iri actum existiment liberi mei. vere nimis ille Veronensis, omnia sunt ingrata, nihil secisse, benigne cst. Primis ventis secundis in Gallias discedet Claudi Salmasus, ad familiam herciscundam, squidem Parens Mus obiit, senator Divionensis. Ea conditione ab Amplissimis Curatoribus
dimittitur, ut rediturum se promittat .
Plurimum Academiam Lugdunensemia exornat, & ab eruditissimis quibusque, oraculi instar, consulitur, Equid c
varia magis ac recondita ornatum doctrina novi neminem. Vellem autem
non tam diu rei funebris argumento fuisset distentum. Mallem dedisset commentarios in Arnobium, Conciliumque illib
453쪽
Illiberitanum , & quae de primatu Urbis Episcopi scripsit, .amquam opus hoc,
dum is in Gallia erit, a Laincrio excudetur..Caetera nonnis reditu lucem videbunt. Uti&quae commentatus est inNovum Testamentum. Magna horum pars retalet, quae in S. Exercitationibus prodidit He insius: In his illa quae adversus Boram disserint toto opere, propter quae, α genu doctrinaeque monumentis plane triumphas de iis, qui hactenus in co sent,
ut omne nominis decus ercptum ean .
Ac quantum video, non desinent spissis mendaciis traducere. Unde etiam et hcommentum illud de causa itineris tui Amstet amensis. O quanto mercentur Atridae is , ut verum dicerent: Quanquam nec illud si foret, desinerent fbili- in Gallii esse audio, qui patrocinmum B lbus immensis de te mendacia spirare.Iinora suscipere volent, ferre nequcunt, quod ne Didem si persuadere possent ut eo rei vose adco sibi eaveat, nequid dicat irci, quo Meursium fugarant. Multum adversus R. Ecclesiae decreta ; interim me recreat, quod non revoccs illa ad ani- nihil pensi habeat, tanto conatu oppil mum, Alioqui dc ipse molestius nequiti, gnare Beram i quem cum cepe saltemis vcrum pervidisse negare non possit, tamen ne in istis quidem , unquam nomias istas ferrcs. De Theologo qui calumniae tibi litem intendit, semper tale quid metui ex quo' sua cdi petiit. Novi cgonare dignetur. Sed lassi arbitror , qui, i mores talium , idque magno cum malo quod non nominet, Munea contemptu' meo. Spero, imo confido, valido te es leprofectunt. Potius fuit indς, quod suata stomacho, ut dc hoc sis concocturus. Hoc etiam in R. Ecclesia legi velit. Nam in i si erit , virtutibus tuis facile superabis, mini eum Sc me movere,ut relictis con- quod boni omnes vovent: qualium lontroversii. sacris, ea sola tractarem, quael ge in or est numerus quam existimarcs. ubique legerentur. Quantula, inqui id quotidie video,' ut ex dccrescente in
bat, pars cst orbi ubi Reformata obtinet i dies fama inimici tui squi non desinita
religio x Literas etiam conspexi , Roma concitare advcrsum te vel Acheronta ip- ab Holstenio, Vaticanae Bibliothecae λα- sum, hoc est, quicquid amat, secto exaratas, quibus monebatur, mas si non ὀbscure colligere possumus brevi doetiam, quam in Nonni Aristarchos istin, ita 'itu riam id malum. Placet, quod pacavere sibi debere, nequid in Exerc; intimnibus offendat, si Romae sua legi vellet. Vet sim quid alienus ad me animus pertibnet, qui solum praestare meam soleo culpam 3 vale vir summe, Astinis confunctissime, deque me, innumerisque aliis bene merite. Uxor, dc omnes mei, plurimum te salutant, uti &Nobilissim. Magduel.
ClaudioSalmasio. Ger. D. Vossus
Dibliothecam misisti nobis, vir nobilissime, vere pro qxia
munificentia tanta gratias ago, quanta, postam. Plurimum vero gaudeo, non modo quod tam multa me doceas, ut ac cae.
teros, sed etiam quod i ii illustribus in
gella titia altera Copriano occurreris. Fortasse tamen non inutile, quo jam te sponte propendere coram intellexi, si ubi Littetiam Parisiorum veneris,ostenderis quam paucae sim lectionis qui hoe quod docuisti universo Iurisconsultorum Oro repugnare arbitrami', Tamen finem aliquem respondendi malevolis esse velim, quia id fiat cum dispendio liter riim, si nimis sit diuturnum. Scis me ex parie scire, quam multa hactenus indicta observaris, quae adhuc domi premas: non quia invideas ea publico , cujus amor twripsisti: sed quoniam qui nomini tuo
invident, calumniis suis avocando tantum valeant, iit editionem corum morcntu .ves ob hoc ipsum si odiisse nobis Christia
nis quempiam licet, odio sunt dignissinu, qui tantopere incommodant doctrinain studiis. Eruditissimii in Crocii opus Blau-vvius se editurum recepit, simulac excusacrint illustris Groth in NovumTestamcntum notae. Hae lucem videre possint in tra tres menses, si coepto Pedc perganω-
454쪽
Nam eum demum caperint quandoHagae una eramus, jam quadraginta folia sive ut vocant, biniones excuderunt. Sed enim quid praetor gentis tuae humanitalcm de eximiam indolem tuam impulit te, ut mihi gratias ageres, quod domo exceperim, quasi non meae potius partes sint, gratias agere quod hoc mihi honoris habitum sit. Equidem magna anni parte vel sanguine aut assinitate)unctum, vel quempiam aut in dignitate constitutuIII aut eruditione clarum hospitem habeo : sed dicere hoc possum nullo sc me hospite laetatum omni mea vita, quam magni Belgae in Galliis , magni Galli in hac Belgica, quos ego dies Crella, ut ille loquitur, nota soleo notare, & aeternum meminisse ju- abit, non me duntaxat, sed omnes meos. De famula tua, quas moletstiae aliquid crear inobis, quaeso opinionem depone. Nihil insolens vidimus. Pro itinere Gallicano non desinet domus nostra facere vota , usque dum cognoverit vos salvos de sospites venisse in Gallias. Nec mino. ribus vobis prosequemur , potius credo majoribus, ubi intellectum crit, vos rediis tum parare. O felicem S exoptatum di, em, quando iterum alij alios complectem iri uxor&mei meciam Comugem tuam plurimum salutantiis stelodams, clo Ioc si v. Kal. Septembris.
CCCXCILGuillielmo Grotio, J. C. Hagam Comitis.
Clarissime Vir, T Lane dolet, quod cum tam opiparo a te convivio sim exceptus, nequidem licuerit, te frui familiarem in modum . Prope dixerim occupationibus istis tuis, quae te inviderunt nobis, pessime sit, nisi multum tibi attulerint lucri. Nam hoc si est, caruisse horis aliquot malo, quam damno ut fuerim amore tui. Annum ravit mihi famulus tuus , mei ut aiebat, cognominis, florenos centum quinqua ginta sex, itu ros quinos. Receperam antea Matre tua, florenos duodevigin i, shuferos quindecim, in universum sint ex usura, florent centum septuaginta quinque. Quantum sit reditus, centum flore-norum in annos quindecim, quinis quotannis usurae loco datis Sed quod Parens tuus, me ignaro, in obligatione de semis,M quadrante, indignum erat amicitia v teri nostra. Quare recidendum, oc uxor, M o putavimus. Et nisi promptior tua fuisset liberalitas, amplius imminuissem. Sed occurrebat, fuisse centenos istos a latos ex majori longe summa ordinibus locata, qui quantum annumerent nori ignoras. Commode igitur hoc interpretaberis, quod vel obolum, usurae loco receperim, praesertim, cum dimidium duntaxat fuerit meum, ut retuli coram. Mitto ανλλοι- Illustris fratris tui, de re id facere censeo, quod malit excudi Parisiis. Nec enim Typorum venustate Blaum ius noster unquam aequipararet. Notas N. T. praeterCorsellium relegit Bremius, qui priori accuratior, de in iis,quae literaturam tangunt, cruditior: soluin hoc me habet
male, quod operas dividunt, usque adeo festinante Blau pio , ut citissime hac editione defungatur. Absque illo fuisset, putasne permissurum me fuisse, ut alius opere hoc praestaret Sed puto eos he, domadis fingulis, excudele solia, sive Biniones decem, vel amplius. Quid hic in occupata adeo vita, possim Ego, vel Isaacus meus Z Praesertim quando hie suis. illisque fratris Gerardi, qui sua ei moribun ius commisit, sic premitur, pene dixerim opprimitur. In meis, quibus praelum adhuc fervet, vix binis par foliis sitim, quaque hebdomade. Loquar tamen die crastino cum Blauneio, nec opera mea, vel meorum , ubi utilis esse pollit, uspianis claudicabit ι non modo , quia debitorsum virtutibus, & meritis fratris tanti, sed etiam quia literis meis promissi d innas. uxor; optima,& Matr; venerandae, Ego, uxorque, plurimam salutem di. cimus, atque ita habe, nihil familia meacile paratius, ad commodandum tibi,
tuisque. Amsi Ddami, Tum otin, cIo I c xl. iv. Kal. Septembr. G. I. volsus.
455쪽
CCCXCIII. Ioanni Ant. Vander Linden.
vir Clarissime, C Perabam pluribus nos ante abitum ru-
um colloqui posse, inter alia de Hesychio , ut penitius mentem tibi exponerem meam: id melius quam literis potuissem. Sed cur compellare denuo non licuerit, sat gravis est causa, quana prinmis. Quem enim magis partus tangit uxorius, quam maritum Z Iam spero prole sis auctus: aliter si est, s si si e fas loqui cum illis gentium scriptoribus a facilem
Ilithyam comprecor comagi, sive nialis' Iunonem Lucinam. Ad Hesychium ut redeam. Sperabam eunti filii mei Mnficio visurum lucem candidiorem. Nec tamen dissimulare pos sum, paulo id tardius fore, quia nunc t tus est in Geographicis Ptolomaei conferendis de corrigendis. Imo & de Melae Avioni Rufi aliorumque editionc cogitat. Haec aliquid temporis aufercnt: ut fortas se Schorani V. Cl. editio lucem videre posIit, priusquam hic sitis sit paratus. Non abhorret igitur animus mittere cxemplar
quod petis: sed si jam editio sit in pro-lcinctu 1 praesertim si jam contextus pasetem deproperaverit typographus, sic quo que tempori mittatur ut in notis quas subjunget operi, vidcat ecquid melius alteri oburvatum. Claris limo Rigallio misi Onosandrum manu magni scaligeri omendatum, idque ante annos viginti. Editionem Micram adornare dixerat mihi Uarissimus Rutgersius, sed hactenus nihil conspeximus. Nequid simile nunc eontingat, cautio osse debet, praesertim cum non ignores scriptorem esse, qui eruditis saepius sit consulendus. Nemo quid rei sit te melius norit. Quare solum cognosce , quousque perducta sit egregiis viti pera. Pro nuntio exequar: si enim prinvertere filium possiti posse censeo n lim peccare in comitabda publica: solum metuo, ne spisse res procedat. Jam anni triginta de amplἰus sunt quod clarissimus Heinsus promisit. Et multa ostendit mihi quae observarativerum aut valde fallor, aut editurus nunquam. De Claris limo Scholano longe meliora spero, paucioribus, ut arbitror, distento. Quare si intes.
lexeris exeo, jam jam edendum nobili simum Grammaticum , nolim in me illi quicquam commodi claudicare: sin spissum crit negotium , quid impedit, quominus tum mittatur , quando res magis calebit 3 Interim domus meae usui inserviet. Illustri Salmasio epistolam tuam smittam, necdum enim abiisse reor: secussi est, Lutetiam mittetur per primum tabellarium. Scripsi nocte intempesta, t to enim die cx quo tuas accepi, respondendi otium fuit nullum. Scholanum saluta meo nomine, ac dicas velle me omnia Rus causa. Si otium etiam si de occasio commoda , Collegas salute imo pertiasi in his summos viros Mohosici, Vedelium, Pinacherum, Irin semium', Cochium. Plures non ausim nominare, ne onerem te, velut salutigerulum quendam, qui melius tempora locare potes. Et
tamen si mel res judicu fuerit, dixero
non leve esse si amicis parcat, nos mem res eorum esse. Quid magis decet erudi.
torum chorum . Um. Anno clo lac xl. pr. Kal. Septemb. Tum
Illustrissime Domine atque Execllentissime, CImulac tuos in . Evangelistas commen O tarios accepi, avide cos legere coepi ista in hae occupatissima vita, nunc O ptim, nunc sic, ut saepius a lautissimis, ad quas invitaras, epulis avocarer. Hoc unum ex praecipuis est malis melit quod uno die decies, imo vic es interpellonia, atque ita bonae mihi horae essiuant, pendcum veteribus dixerim, mala aetate. Tandem me accedit Blauuvius, paratissimum se dicens ad eos excudendos. Placuitor tio. Volui igitur ei dare tertiam qua tamve partem eorum, quae ad Matthaeum annotasti: idque eo fine ut me pascerem. reliquis, quae reservaram domi: simul ut
vidcrem quid foret, quod offendere alb
456쪽
quem, tam malignis temporibus posse a bitraret. Scd ncgavit id posse fieri, quia tria simul praela hoc operae esset occupaturus. Quare nec alterum tomum in posse retiner . Proxinra erat cura, ut
quam cmendatissimὰ ederentura. Dixit se domi habere Aialam, cui negotium id esset satis curae futurum, nec sese defore huic rci: tum autem, ultimam quam artifices illi probam vocare solent, perloctum iri a D. Corstiles. Negavit ille, tanto se labori parem : Eoq; adscitus socius D. Bremi .uVides quam mi illi distineantur cura h. ac, ut omnia sint correctissaria. Et quae vidi subinde, bonam spem faciunt, saltem pro Editione prima, ubi quam difficile sit, non aliquando ut ali. quis dormitet, saepissime in editione m orum sum expertus. Et siquid humanItus erroris obrepserit, non poterimus propterea Corsellio succcnsere, qui cx co redhione nullum percipit lucrum r sed totum hoc lubcns praestat, partim amore iboni publici, partim veneratione exce, lentis limi nominis tui. De quo mihi in ptime constat. Eo autem non leviter impellebatur Corselles, quod neraret Typographus opus hoc , in quo tot Graeca, de
Hebraea intercurrerent, velle excudcro,
nisi tuo quis nominς, spontὸ se offerret, qui corrigendae probae uitlinae curam susciperet. Interei idem Corscilles, ut hodie, ipse mihi rctulit, metiuit non parumne satis suam operam , licet indet am, probet: sed inquit, si qui irrepse tat er- roses id tribui oporterc nimiae Typographi festinationi, tot simul praelis, uno op re distentis, sic ut saepὰ uno die, senas ctiam accipiat probas. Tum autem fieri qu.andoque , ut quae ab eo, in margin sint correcta, non emende itur aTypotheta. Quin ipse ei fored non fiterit domi quod quandoque fieri est necesse non expectari, donec redierit, sed Aialae, qui
ad manum, opera uti. Quid multis 3 Negat Corselles, vel luculento se pretio deinceps adductum iri, ut tantum probarum, quinarum nempe, vel senarum, d inceps, uno suscipiat die corrigendum. Sitificere singulas occupato homini; praesertim quando canis, quod dicitur, festi. nans, parere Caecos solet catulos. Hic cc- quid ab co Uασε μολικόορον dicitur, dicere
non ost meum. Vir interim mihi bonus videtur, etsi non saltem tanti, ac merito virtutum possides, nominis amator, & cultor. Ne illud quidem dissimulandum putavἰ, aliquando, ut aiebat, culpam videri esse a festinatione, vel ejus
quo uteris librarij, vel etiam tot, tanti que negotiis distenti aut horis. Exemplum unum alterumque, quod animo potissimum occurrereti afferebat. In Matth. l. 2 s. εως g. hanc de tempore
ante partum nihil l mare: sed ae tempore meriore: multis exemplis, ab aliti es ae monstratum; qui addam locum, qu*nfra est: ubi rescribendum, de temporetospa tum, se de tempore priori. Ac ni fallor, scist reposuisse aiebat. Alisi, inquibat, ubi sermo deJoseph oArimathensi,manu prinpria, addidcras, Imitatore Samuelis: hic itile non dubitabat, quin voluisses, Sime nis, ncmpc justi illus, qui expectabat liberationem Israelis. Rechcne, an secus, sic correxerit, melius scirem, si codex iuueminet ad manum. Haec negabat se di-ccre, quasi plus sapere vellet, qui mortullum nemini plus, quam excellentissimo
nomini tuo tribueret. Sed ut viderem, si forte festinatione erret corrector, ignOsci oportere, cum neque authores, dum festinant, attendere ad omnia valcano. Praeterea narrabat se literis comonitum,
ut si quis scrupulus incidissct, me coni pellaret. Et inquiebat plane quando tam lonse habitans a me, non possit ire redireque intra horae spati uiri rium autem non permissurum id Typographum qui moram hanc tioi serre Postulavi igitur a Typographo, ut saltem transmitteret, mihi quae Iam edidisset tui per otium vidcam, ecquid offendam, quod in edendis, vel crratis debeat commoneri. Nihil tamcn fiet, quin prius' tuum judicium de istis cognoro. Forta se Jam videris, quae adversus diatribam de Antichristo, scripsit Marcschius. Quorum instinctu id fecerit, facile potes cogitam. Praefatio plane est virulenta. Est is Maresci iis Pastor Sylvaeducensis, & ibidem Theologiam profitetur. Ut magis opus redderetur exosum, praefationem sic erat exorsus r Nuper prodiisse opusculun de Antichristo, eo edente, qui & Cretu lir, de voltcelii Socinianum librum edidisset.
457쪽
3 disset. Sed Jansonius, quia jam Blauu iis et treconciliatus, noluit sic excudere, ne prior eos laesisse, vel periculum creasse videretur. Itaque haec Marcschius, si sua a Jansonio vellet cxcudi, adimere est coactus. Super duobus praecipue erit cogi tandum. Unum cst, quomodo filius peccati atque perditionis Caligula esse possit ; cum Epistola ad Thessalonicenses utraque scripta sit, postquam Apostolus fuisset Thesialonicae, ut ipse Apostolus indicat. Thessalonicam autem venerit de inum anno Claudis XIII. ut ex Actis cognoscere est, cap. XVII. & tota temporis serie, quae in iisdem Actis antecessit. Alterum est de nomine Orant OC ubi C non potest aliud notare quam ducenta. Nam ς valet quidem VI. sed in literis
non habet locum, eoque in OranIOC, nequit C haberi pro Q Succurrent fortasse, quibus occurrere utrique valeas; sed ut aliter esset, in argumento tam obscuro,
pulchrum fuerit conjecturas suas do expendendas dcdisse: si quid alius praeterea viderit quod magis probetur, laus
ea sit publicae Tantum absit calumnia , malum diabolicum: adsit amor Christianus qui nunc toto prope orbe Christiano exulat, ac nusquam difficilior inventu, quam apud cos, qui inimiciter adeo veteri Ecclesiae adversantur, nec quidquam,
nisi novellum probant. Intelligo statuisse Blauneios, diatribas illas scorsim editas, subjungere Notis in I v. Evangelistas. Verum quid si dispiciatur prius,quae inimici contra sint allaturi. Fertilis eorum seges his terris, sub duobus, vel tribus qui pariter plantant, Ac irrigant. Si non ante Natalem Domini, ad eas se accingere diatribas Typographus possit, fortasse sat temporis habeas dispiciendi, quid mutatum, vel additum velis; sin illo festinante, excludaris tomporis angustia, possint post sex septem menses adjungere, primo solum foliolo mutato , quod additionem diatribarum testetur postmodo. Quod ad nostra attinet, Jam menses sunt quini, vel plures, quod Typographus in iis cessat. Primb suit, quod concinnandi essent indices. Id satis molestum fuit negotium
homini sie districto. Ubi ego paratus fui, id jam ante sex hebdomadas fuit in maluere progredi in tuis. Nec displicuit,
quia interea paulum mihἰ licuit respIrare,
ut caetera mittam) salutantium turba sat impedito. Tamen aiunt Blaunph, se meis etiam hac ipsa hebdomade vacaturos, ac breviori quam existimem spatio, omnia perducturos ad finem . Nam interesse tua, ut tandem opus hoc prodeat: cujus mora diuturna multum damni fecerint. Iam menses sunt aliquot, quod Toparchae cujusdam uxor , foemina Cordata, opulenta, μοιις, mecum locuta, de Equestri honore acquirendo in Galliis marito suo. Occasio inde erat, quod non aliena esset in domo Dom. Ariandervenij. Quod ipsum tamen addo, illa ut mctuo invita. Pla-nὰ enim ursit, ut praeterito prorsus, ciuus id nomine exposceretur, duntaxat exquirerem, utrum, Illustris de excellentissime Domine, opera tua, hoc honoris maritus possit adipisci. Id ego rogare per literas neglexi, quia alia magis animum meum occupant, quam curae istiusmodi. Postquam tamen aurem item mihi vellit, puduit oblivionis, de negligentiae; nec ultra dilaturum hoc negotium duxi. Multum interea metuo, ne frustra stipropterea quod invitus scio, in ea dignitate constitutus, super talibus , nihilque ad Reip. utilitatem pertinentibus, negoth aliquid faces las , quibus d cbere nihil
malis. Verum si ut puto, non fuerit exhonore tuo, homini huic Religione Pontificio, caeterum optimo, tui, tuorumque, nostri ctiam amantissimo, eam quam ambit operam praestare ; proximum erit ut
pcrseribas viam aliquam, qua id confieri optime possit. Id ipsi dixi; sed videbam, malle illud honoris debere excellentiae tuae , quam alteri ἔ aiebat non profecto quod minori se id pretio, ab illis quos compellares consequi posse opinaretur, sed quia honoratius id marito sit,sbi Ω-
Illustrissimae D. Heroinae Conjugi, quam ex Zelandia )am salvam, ac sospitem appulisse confido, salutem plurimam meo, α meae nomine dicito.
Accepi a fratre )urisconsultissimo, de Resigione Christiana opus aureum, cum
458쪽
aeeessione Notarum, quae plurimum illud illustrant, multaque etiam doctissimo docent. Etiam in perhonorificam nostrimentionem incidi: quo nomine, excel-Ientiae tuae debeo plurimum, N: maximas ago gratias, quod non desinas in loco tam sublimi, prosequi me asscistii veteri, vel etiam ma)ori. Vale Decus saeculi, & sieraptim scribenti, omnia prout in buccam veniunt, vel mentem potius ignosce, prout hactenus soles. ι
Reuerendissime in Christo Pater, Domine illustrissime,
A Ceepi ab affine Iunio geminum mu
nus tuum, auro contra non Carum,
quippe utrumque aureum totum,& illud, inquam , Constitutionum ac Canonum Concili) Cantuariensis ac Eboracensis, &alterum collationis inter te, tum Episcopum S. Davidis, & Jesultam Fischerum. Utrumque me)udice, satis fuerit, saltem esse debet, calumniis retundendis, quae adversus Ecclesiam Anglicanam, e usque Antistites, Te imprimis, Roucrendissime Domine, spargunt tu a malevolis,in unum hoc praecipue intentis , ut in odium adductis primitivae Ecclesiae & Dogmatum de Constitutionum lcnacioribus, suffici. antur Ocyus, quiJuniorum omnia placitis metiantur. Mihi quidean utrumque opus inter sempcr erit,& tantillo tempore quo habui, non leviter usui fuit, malignioribus fraenandis, modestioribus firmandis. Sane longὰ alii rumores dister bantur, quam his libris edocemur. Vellem , red cunto ad vos amne , per eum mittere licuisset operosissimos laborex' meos de Deorum RerumquC Natura a. Verum is aiebat, se promissis obstringi, quominus diutius hic liceret commorari. Indices jam omnium librorum sunta concinnati ; in quo non leve mihi taedi. um subeundum fuit. Solum opus excudi eos, quod mire avet Typographus longioris morae & ipse pertaesias. De caeteris meis rebus quid dicam Pro me melius omnia referet Iunius, qui vivae erit Epi-
stolae loco. Interea nos non desinemus vota fundere pro serenissimo Domino Rege, incolumitate tua, de Anglici Scoticique Regni concordia , quod tanto faciemus impensius , quanto magis Regni utriusque motus dolemus' i De quibus aliqua attingis litoris tuis longe humanissimis, S ante triduum acceptis pro qu bus quas possum , dc debeo, gratias ago, sed minime leviora simi, quae post scriptas tuas accidisse ex nunciis haud vanis intelligo. Sed nondum imminutum cst
brachium Domini: qui licet peccatis nostris merito sit iratus, tandem tamen spero miserebitur, ac lachrymas nostras tria gaudium convertet. Tempus ei praefigere non possumus: solus enim novio , quando quid cxpediat nobis. Attamen non diu absore illud, mag s cx divina
bonitate, quam animis tantopere exuic ratis spcrare ausim. Ac propterea iterum iterumque Deum Opt. Max. rogo, ut C
rantibus , ne quid gravius dicam, mentem in piret largiorem. Te vero, Illustrissime Domine, Ecclesiae Anglicanae bono diutissime sospitem conservet.
μ'Ddami, postr. Reterendi i ct I Non. Octob. St. Greg. Iustrissimi tui nomia
Clarissimo Viro , Francisco Gomaro, Gerard. Joarui Vossus S. P. S.
JAM anni sunt triginta, quod Leidae
curi ebas Dordrechium ad rem herciscundam, imur haeredes Iunianos. Eo tempore memini tibi, praesente me , sermonem fuisse cum Reverendiss. D. com- patre meo Jo. Bccio de permissionis natura : Tu mecum & satis diligenter de Praedestinationis ob ecto. Fluctuabat eo sempore nonnihil animus meus, in hoc dissicili argumento. Persistebam in casententia, quam a Praeceptoribus praecipue socero Junio, teque acceperam ; tria qua etiam multum firmabat non indilligens B. Augustini de Prosperi, aliorumquaauthoritas i sed imprimis aliquid sacrae
459쪽
scripturae loca, impensius nulli favere visa sunt sententiae illi qua praedestinatio creditur, fide, & perseverantia prior , non
praevia ejus conditio. Sic cum affectus forem, non satis tamen videbam, quom do eluctarer a quibusdam, si vulgatiorem de praedestinationis ob ceto sententiam sequerer. Commode sic, Deo volente, evenit ut quemadmodum dixi, Dord recitatum venires, ac plusculos illic haeretes dies. Ibi demum mentem tuam , quam alnui referre potius tentarant, quam c posuerant, assequi coepi i nec postea deserui. Ita mihi visum solidὰ occurri istis, quae oriectari viderem , scrupulumque animo injeceran meo. Gaudebam etiam, quod viderem utcumque B. Augustinus, Prosper,& qui eampse sententiam profiterentur , non iisdem vocabulis uterentur, idem tamen voluisse , nisi pugnare eos secum velimus: quod cur statuamus, causae nihil videbam.Quin plane aequum censebam, ut quales nobis lectores ex ptamus, tales nos praestemus, tum Iunioribus tum Antiquis. Interea subinde mihi, cum hominibus eruditis sermo de hoc argumento fuit; sed paucos reperi, qui
satis caperent mentem tuam. D. VI alae , ω praeterea uno altero exceptis. Ac prinfecto metuo, ne plerique ex iis,qui proxime sic adversati, nondum percipiant satis, quid voles : magisque ex suis hypothesibus )udicium, quam tuis ferant. P rum alioqui credibile est, illos adeo dure,
aspereque acturos adversus te, cu)us sententia non uno nomine mitior est,& gravioribus subnixa argumentis; utcumque
vulgo longὰ aliter feratur. Eo laudabilior ruerit opera , si per otium fusius aliquanto Thcses tuas diducas, vel Thesium singulis aliqua subdas, quae lucem esserant. Omnino enim altera sententia nonreeeptior modo, sed simplicior iis saltem qui, ut ait ille, numero Philosophari, vel
θεολογεῖν potius amant. Nam homini accuratiori, si penitius rem omnem intro- sp cere volet, non obscurum fiet,longe s lidius, sic objectum statuendo, tecum O curri istis, quae adversus illam sententiam asserebantur a doctissimo Arminio.Quanquam verbsic existimo. non levi te assectum iniuria , imo eo graviori, quo aetas ingravescit magis : tamen multa censeo fratribus condonanda, propter communem servatorem Christum: qui quid nos docuerit de remittendo, neminem fugit; tu autem propter sponsem nus, Ecclesiam, quam abunde laceram, scindi ulterius miserum sit. Malim arma converti in
Romanam Ecclesiam, & illos qui sanctae Trinitatis dogma , & Christi satisfacti nem, tanto studio impugnant. Quae
milia infinitis partibus, melius me intelligis. Et tamen perstat animus , ut aliis quanto, molius non dixero, sed aliquanto tamen , talium captui quibuscum est ncgotium, accommodatius, hoc tractes argumcntum. Non ignoro aetatem , Moccupatissimum vitae genus i sed subactum, cum in aliis, tum praecipue infelicitate temporum, in hoc argumento, judicium, magnos re imminuet illum laborem. Nee s Deus ad meliorem evocarit vitam, quod ut serum sit exopto, alterum repertum iri existimem , qui tuam te melius sententiam exponao. In quo quantacumque sit modestia tua, facile te mihi adsensurum puto. Non defuturus
Typographus , vel his locis: & omnino
expedit, sciant omnes sententiam tuam non repugnare Confessioni Belgicae r
quin A: ego quidem semper istam hactenus cepi) illam potius ustrare, dogmaque acutioribus alioquin horridiusculum
init gare, ac mollire , mirandum in ira dum ; utcumque nonnullis. vel obtusoris pectoris, vel praejudicio Iaborantibus,
prima facie aliter videatur. Nempe non attendunt a Confessione Electionem attendi, per modum cxccutionis, a te,ordine naturae, per intentionis modum. Diς-
simulare interim non possum , quid his diebus amicus, vir doctus, dixerit de hoc
negotio , non improbari, quod eam si quaris sententiam 1 sed quod adversantes damnes : quasi diceret, succenseri, non ob falsitatem doctrinae, sed ob acribmoniam censurae. Equidem scio id in Romana Ecclesa obscrvari ut in his discrimen faciant et quomodo damn rentur in ea , qui Thom istarum damnarent opinionem, de B. Virgine hi peccato originali concepta .. .omodo scis item Bulla Pontificia damnatum Michaelem Baium i non quia ejus sententia id mereretur, sed quia improbari nollent a- Eee lio-
460쪽
Iioriun opinionem. InBah dogmatis erat, Pelagi j csse errorem, possc pcccatum vitari solis viribus Naturae; de quaedamaalia hujus generis. Hoc aliorum quoque, e pontificiis quorundam iudicium est:
qui tamen damnatos se cum Baio negant. Nempe quia non alioru opinionem condemnent. Sic illam P0 V. S: Gregorij XV. bullam intelligere jubent Toletus, Marcet, alia. Sed quid ista adversus te,qui
non haereseos accuses dissentientes, uti Baius, qui dissentientes aicbat, cum Pelagio haeretico sentire omodo in dei Ius poteras dissentire, quam isto mindo quo scribis Sed sic dum me diffundo, nonnihil otio abutor meo, magis tuo.
Quare hic sisto. Pro semino assectit erga
Juniam affinem, & prolem, ego S co uxgratias agimus, quas debemus, vel saltem quantas possiimus. Pro genero tuo pauca scripseram; sed ex iis quae scribis facile video, nihil este hoc tempore movendum , ne dum pr0 tuis adlaboras, prosis alienis , de niale volentibus; magisque obsis rebus tuis. Sane quod tu metuis, idcgo paucis hisce mensibus expertus sum,
in negotio tam simili, ut vix ovum ovo similius esse possit. Longo temporc, magnoque molimine quaedam movebama, idque ut vidcbatur applaud cratibus, quorum ea ros in manu erat. Sed in Θεim effeci quod volui: plane autem Vulpiones illi oviculam hanc ilicet aliud sonet co
des ut nesciam vulpinari. Nam istorum inores, si praescissem, operae pepercissem. Nuno frustra mihi multae bonae horae abierunt. Vcrum quid mea Z Nondum mihi omnium, ut puto, dierum soles occiderunt. Dominus providebit. Cui te,
tuosque , ac me etiam , meosque commendo. stilodami, cII IIcxl. x. Kal. Novembris.
CCCXCVII. Jo. Rod. Neistenio, Graecae Lingua Professori, S. P.
Non diffleor , doctissime et stent,
me tertiae demum Epistolae tuae, velut te video existimare, quartae respondere: sed enim haec querimonia tibi communis est cum plurimis, quando intra hunc sesquiannum nec dccimae corum parti respondi, qui ad me scripsere. It que reposui ingentem Epistolarum vini, quibus adhuc deberem responsum. Exprimis es, cu)us literas in manus coepi, ut tandcm ossicio satisfacercni. Nempe inter illud tumporis spatium non multum lieuit sollicito esse de hoc literarum commerciα Scire enim te velim , hoc anno meo climachcrico rarb. ac bona misso valetudine , bis etiam periculosὸ aegrotasse: semct initio ejus, item Mus exit Praeter alia me assiixere nephritis & morbus colicus: quos morbos non persen scram antea : de suaves medici iubent me optima in posterum sperare. Compluria enim cxempla se nosse aiunt co-l rum, qui cos post climactericum, si antea nunquam, nec deinceps sint, experti. Bono igitur animo simus, mi mei sicni, nea
malo futuro, male si crit, quia nihil mali bonis. Nec illud schi malum, seu bonum
dici delicat sed bonum potius quia bono nostro coelestis pater immittit) i morbo meo stitit. Et uxor vehementer
aegrotavit: v xdum convaluerat, in morbum incidit filia unica, litetis de bonis artibus instructa. Quam Deus eripuit no bis, grande solatium nostrum, sed praeciapud uxoris. vix hebdomas erat, cum m iis Gerardus, delicium illud meum,mo bo abripitur. Exanthemata erant,quibus ut ante soror, ita ipse ex ccssit. Utruna ejus Vclirium videris, nescio: rcliquit δίcastigationcs in valerium Flaccum, ac Censorinum , quas propediem lucem puto visuras. Gravis etiam morbus Ma thaeum semel iterumque invasit. Is cst, qui Annalium Batavicorum edidisset libros v. & intra lic omadem alteros quinos praelo committet. Quid caetera memorem, mi Vcistent, de mireris temera riam non negligcntiam duxero, scd c
sationcm. Vix diccre possim quam parum processerit ob ista opus meum, quo praelum antea fervebat. Est hoc de oriagine Idololatriae ac progressia, de naturx mirandis, eorumque causis de progressu inde ad causam principcm, naturae auet
rem. Brevius si malis, est de Theologia Gentili, de Physiologia Chr stiana, s d