장음표시 사용
501쪽
Ioda mensis b. bliothecae Praesecti. Pene addideram volumen ingens de Arte Gramma ica ; sed nactuebam, velle hoc viderer, ut Dus lactione repuerasceres: vel etiam hoc a rem, ut avocarem ab labore inde- sessio, quo de voce Sc scribendo divinis va-Cas , velicatis pariter ac concordiae assertor. Sed Grammatici illius laboris loco , alia gravioris argumenti exspecta, modo Deus vitam ac valetudinem concesseriti Aorncio
praeclaro philosopho ac Theologo pluri
hoc mei sudicium est. His paucis diebus locutus tum Cum multis, qui uno Drc Omnes,
ut indescisum laudant tuum studium in bα- ne merendo de litoris, ita & prudentiam xxtollunt in hoc viro e hic tis seligendo ,
qui familia: Shyttianae, sancillusti illimae, si fieri potest, lucis aliquid addere porro apuia
posteros, de ornatissi imis ipse ornamento esse, licet longe ornatillimae, diu noctu quo conabitur; de si Deus longam illi vitam a Qvaletudinem,quod velit. ctiam poterit. Nihil attinet plura de Clariss viro addere, qui ca est modestia, ut si ilia a me scribi sciret,
stras. Metueret scili t ne ex compae ei seri suspicari possest vertim ne ille quidem' scriptiaru in me scivit, nili cum Jam nauta abitum pararet. Quaeso abi occallo crit, salutem dicito generoso filio Baroni Jacobo Shvite, volo enim ut sciat. me memorem esse siti, ncque me solum, sed omnem familiam meam : aqua itidem salutem adscribcrem, nisi lioc ipso mane Ultra)ectum se cum aliis amicorum contulissent. Amaelodami , ela tae xlii. iii. Non. Quinci. Idus istina familia riua
G. J. Vossius. Illustrissime Domine,
JAM spero literas acceperis, quasi v Kal.
April. dederam Nob juveni Jo. Κreu talo. Ut denuo scribam,hella facit occasio, eunte ad vos V.clariis molo. Frein heinio, quem Historiarum N eloquentiae in Up liensi Academia Proselibrem eonstitutum, de ante ex aliis intellexi, ac nunc ex ipso audio, gaudeoquα Atque hoc omne, praeelare literarum ac literatorum Mecaenas, Tui uitius est benescium, qui S de praestantissimo Frein licinio, atque epis familia S: de Academia patria atque adeo omni Re p. literaria pulcherrime mereri volitisti. Haec de fidentius scribo,quia mihi de ex sermone de tot ingenii doctrinae que monu- i deo. Binas Excclientiae tuae literas accepit mentis Ae aliorum etiam si immorum viro- quarum priores exaratae octavo die Aprilis 'tum iudiciis, vir hic notissim tis est; digni ili-liis Sabcriuio commendabas: ac placet,lum imis sane, quicum vel in tenebris mices, det ingenium elegans, tum varia eruditio. Alea ingenii elegantia, ut non ficile postha - locutus eli Eruditorum complures; in hisbeam cuipiam; inque scriptoribus antiquis 1 etiam Cl. Rivetiim. Is commendavit illu- ingenio tam subacto, ut his de vicinis terris, stri Comiti Rhenensi, ac tantum videt utalia tenus se omnibus probarit ea in palaestra effecisse, ut praefuttirus sit eius Liberi , ac versatis. Sane multa sunt, qui prima facie praeter victi ina habiturus sit centum Impe.
Post perlongi temporis moram, Illustrisc.
sine Domine, ad ossicium iterum re- quantivis prctii videntur,sed si introspicias comperimus secundum veterem adagio. nem, pro thesauro carbones. In nostro hoc contra est, qui longe plus habet in recessu quam in fronte promittat. Neque unius riales, Gaudet Domina Comes, se opera Domini Riveti, nactum juvenem modesti ina, doctum, Je quidem rcformatae Reli
gionis. Nam in litit, metuebem, ne cum maritus sit conitationis Augustaliae,quempiam
502쪽
praeficeret Lutheranum. Sed demum Au.gi ista mense est futirrum,ut in Isides Dominae Comitis, marito in castris agente, recipi
possit Nunc ea cura mordet saberium, ne interca Lutetiam Parisiorum scribat Rive
tus, de qui Ecelesiastarum . illi degunt rescribant, de quopiam incautius sibi dicto
factore. Utcumque erit, nec ego, nec alii huius urbis,patiemur eum quicquam in no
bis desiderare. Altera: Excellentiae Tuae lite. rae scriptae fuerunt x. Maii i dx quibus intelligo tandem Excellentiae ruae traditum es.se opus nostrum,de Theologia riganica, devientia Naturae. Id ego iam compactum dederam, ante menses permultos illi , qui Lutetiae distribuit libros a Blau iis editos.
Hic enim erat tum temporis.Simul manda.
bam ut postquam in Gallias rediisset,adderet pro amico, cui dare velles, ex incompa.ctis exemplar quodpiam , vel etiam geminum. liciti filio Isaaco, tum adhuc agenti Lutetiae, minimum duo Exemplaria , dc si
plura exposceret etiam tertium , quartumve. Sed non multo post .Epi totam a filio ac sepi,unde intclligerem dolere illi .quod an
te abitum non potuerit cos codice, nancisci; quo gratum animum. erga benὰ meritos ies laretur. Quid iis Exemplaribus factum sit, exquiram exBlavvssio. Sic enim non Blau iis nunc sci ibendum mihi, fratrum eo, qui junior erat, paucos ante mcnses defuncto.Magis ea res obesset Reip.lite. rariae, nisi fratrem propemodum ex aste hae. redem secisset. Absque eo foret, qui superest, impar esset sumptibus faciendis tantis. Quippe ut mittam caetcra , Typographiae ergo alit quotidie supra homines xl. Utrum
praeter compactum exempl. ir, etiam acceperis unum , plurave incompacta, non potui ex literis Excellentiae Tuae cognoscere. Si neglectum Bibliopol e, petat famulitii ahquis; facile ei in memori am revocabitur, quod me praesente, stylo aneo, in charta deletili seribebat. Probe etiam Blauvius, dc famulus Gus meminere, quibuscum de eo sum locutus, ubi literasΕxcellentiae Tuae accepi; de nullam eius rei in iis vidi mentio.
nem. Ea quae scripsi proxime Excellentiae Tuae, probari valde gaudeo : Quod vero etiam laudibus extollas plane triumpho. Quamquam nullius Suada possit esse tanta, ut quas mihi laudes tribuis, cas mihi arr
gem. Ac tam laevam mentem a numine desprecor Interea excessus iste amoris,in prindicandis meis, solatur me non partam, Cum alii sic depretiant, ut neejustas laudes concedant. In quibus ille ,qui Flando inanes glorias, satis docet, cuius sit gentis. Misi illi
per amicum nostra, cum filii Maimonide. Rogatus, an nihil vellet rescribere inegavit, sui moris esse rescribere, nisi prius legis set. Belle hactenus. Post mensem litetas a cipio. Ait sibi gratos esse hos labores, uti
lios nostros: Caeterum judicium non apponere, quia non soleat judicium ferre, nisi opere integro perlecto. Perlegerit credo ad Kalendas Graecas, ac iudiciunisum expectabo: quod perscribat, an minus dicam cum Comico cicum non interduim. Quae ad N. T adnotasti quanto studiosius uta, tanto magis exostulor, ac stupeo prorsus. Nihil hactenus tale, vel tantum prodiit. sanὰ inimici de iis tacere, quam vituperare illa malunt. Sed tria sunt, quibus, sic eos ostenderis, ut nec fiallo ululam odisse peius possit. Primum est, quod Papam nenaris. illum Anti-Christum. Ac Tuae quidem Excellentiae propositum illud video, ut facilius coalescat Ecelesia misere adeo scis a. ll-lis vero hoe studium, v t quantum pote abhorreant omnes abEcclesia Romana,arcteque sibi adhaereant. Itaque.multi exilΗ-mant, expedire ut credatur Anti Christus, nec opinionem eam evellendam animis, utcumque falca seret. Optime Barucephalum nosti, Dord rechtanum illum conci natorem. Nam vcre id crat, si Tullii more. concionatoris utendum vocabulo. lsami edime monitus, 'e inconciotlibus tribueret Pontificiis,quae nulli eorum non vehementer improbarent. Ille quaerere, num ego patrocinium susci aere vellem Papistari,
Respondi alia cile satis mi illa, quae vere pocient Culpari; nec verit. atem egere Disis: Nee
secum unicum Pontificiorum produce. re, qui se sensissenti me sexcentos allaturum, qui contrarium docerent. Ad incitas redactus torvo vultu dicere, neminem posise satis ta de Romanae Ecclesiae doctrinam
coram populo depingere, ut magis eam abominetur Non multum abluit oratio eorum, quibuscum sum locutus Amstet a mi.Cui, inquiunt, bono,ulterius non haberi pro Anti-Christo, quam ut plures quotidie
503쪽
deficiant a nobis ad Romanam Ecclesiam Qiiasi non abunde eorumst, qui hin: Aciunt, rerum suarum satagentibus apud nos Pontificiis Doctoribus; nostris plenique omnem pene fiduciam reponentibus , partim in acerbioribus Magistratus adversus Pontificios odictis, partim in eo quod se irigide etiam causam suam agentibus, OblO- qui liceat nemini. Alterum quo asciam in crura impegeris, ipfimet este Murat, quod omnes errores Papistaruin, vel defendas, vel excuses. Magnam partem haec eorti na opinio inde originem trahit , quod Papisticum credant, eoque erroneum, quicquid non , conveniat Doctoribus suis. Dicere soleo, σασἐτερον, tria distingui tempora Oportere, Conformation , quae in primis seculis quod ad multa etiam in coniecutis: Deformam is, quae sam ante etiam
Successorem Gregorii M. Bonifactum intermedius enim Sabinianus solum quinque mensibi is sedit in nonnullis cisc coeperat ;sed seu Tyrannidem, seu sit perstitionem attendam ,a temporibus Hildebrandinis, magna imprimis incrementa coepit: Reformarionis,cum dc optimo,& doetillimo quo que tam Tyrannidis , quam Superstitionis pertaese undique,emendatioEcclesiae expo. sceretur, variique exulceratae Ecclesiae in dicinam adserre conarentur. Sed plerique non sat justo pretio antiqua tempora aestimantes tunde quadam , non ea modo rnecere,quae a deformatis erant temporibus,sed etiam cum Apostolicis traditionibus nihil non ut sic dicam,quando Co formationis voce uti coepi) conforme tr deretur. Jure igitur Excelle 'tia Tua negat, alba omnia linea signari oportere, quae Re-
formationis Authores immutarunt ; Cum non ea modo plerique sustulerint,qitae a de. forinibus erant temporibus, scd ctiani ut sic
dicam, conformibus i hoc est Apostolico
tempori convenientibus. Tertium cuius ergo sic bilis turgeat, est isthoc, quod sediti Hs dicas,qui Genevensem imprimis Ecclesiain sequuntur; & Calvinum, non dubites, ut crudelem incessere. De priori Munt, te praecipue tangere, tum Anglos, sive potiushritannos reformatos, tum Belgas foedera. tos, S: in his Amsteloda menses. Quod ad Britannos, plerorumqueJudiciuni est, reetd
fieri, quicquid hactenus ab iis factium.Nam
Regem esse desinere, qui supremo Regi
non paret i non parere autem, qui vel Papis a sit, vel papircti papizasse vero hactenus Ecclesiam Anglicanam,mox ab cessu Henrici VIII. ciam Edvardus Ecclesiam reformarra, liquet judicio eorum, qui eos Theologorum credebaturi nec suorum omnia judicio metiri vellet, sed externam etiam opem exposceret , in hac Buceri ac Marinris; ὀ quibus jam tuni Bucerus non salsis it Calvino Et quiCalvino adhaetcrent, Bucerismum vocabant, si qui Calvino non
consentirenti ac qui Bucero favetent, novum credebamur Papisinum, quas dicerent Calvino-pa siniim, vel Luthero pa-pismuna introducere. Bucerus non poterat seire vehementiam Calvini, quem optima norat ex quo Argentorati una vixerant, cicmelius nolle didicit ex quoGencvam revocatus. Accusare igitur eius quo iure melius me scias in maledicentiam maximam, de quod disIemientes non ferret, sed durὰadco, aspereque persequeret ut, sic ut etiam fratricidam, uti lego, nuncuparet. Calvinus sic a magno viro increpitus respondere; haec
esse genii potius sui, quam jiidicit:& ut Calvini ipsius verba ad Bucerum retineam) sic
scribere. It veram mihi cum maximis, ct plurimis vitiis meis, disseitior est tmcum ista impatientia; nes certe nιωρυ istased nondum idium eo eluim,ut λί amplainὸ domuerim Haec sand satis modesta, si id postea consecutus. Illud vero cor Coquere non potuit, quod idem Bucerus, qui
eum vel norat,vel nosse putabat. non veritus esset scribere; Judieinprout a ra,vel odisti; amas autem,vel odisti prout tabes. Quod cum legisl et, liter. is scripsit quarum hoc initium. cum literae tuae mihi si a carnam assata essior, toto gaadio perfusus fui, ut non mi mI-rιm tribus totis men Ius,sariorem mihi horam assul se. At cum eas super caenam, utcumque
percurrissem lectione 'se,sse fui genim, ut
proxima nocte irrequietus semper asinarim, nec toto post Iriduo fuerim apudmeipsum, S c. Traducebant Calviniani icissit cerum, litati novum Papisinum cri ret; nempe uti de tua dicunt Excellentia, interpolatum te P pismum exltibere. Bucerum negat,a se hoc nomine accusari Calvinus. Sed Optare tamen, ut ne causam praebeat calumniae dum
sic mediam Excellentia Tuae instar insistit
504쪽
tiam. Quod cum ex clinctis ejus pateat lcriptis,tum p cipiiὰ, a forma reformationis, praescripta Hermanno Archiepiscopo
Coloniensii S illis quae Anglicanae Res
mationis ergo scripsit. Cum vero Bucerias propius ad RomananiEcclesiam accellaret, quam Lutheriis: Calvinus longius ab ea a- iret, quam idem Lutherus; extra Luthe-
rismi,&Calvini simi: & fatebatur Calvinus, Bucetismum esse magis tolerabilem, quam alvinismum, si non ad obrusum Scriptit , oporteret, Nunc Bucerum paci nimium dare se omnia metiri veritate. bed alvini verba audiamus. I Da mihi
Lxcellentiam Tuam ajunt factitare) re non si aeresedis em aliis omnib-sic expAratame epuritatem tmam,ut ne sus Mou Acum relinqueres. Frustra etiam id te dare operam ne admisceatar Si ascriptura D- Anu 'mndum sit, non ig/ ro,quam is loci ramor Bucerisimus, quam Gisini in , ωc Lucerismo Excellentiam Tuam magis fa-Vere, quam Calvinismo, res clamat i Atque nanc, si scripturis non repugnet, magis so- Ierabilem esse Calvinismo, agnoscebat ipse
voluntat , aeucustitiam conssequimur. βρ sfundamentum, or index est γ ae vita, ut Auustinus dixit. Neq/- veris enim qui oua
est enden , dec. Ubi pro hisce, sic habet Editio R. Stephani quae Anno prodiit
c Io Iac liv. nempe triennio a morte Buceri, decennio ante mortem Calvini: Nemo grari debra, cum videt essendι homines, quod 'ai dicunt, Nos fideseruari adjicere via a re a, per Hoctionem scaci, aut quidh u modi. Nam qui ossendorur hoc dicto, putant eos, quι Quae usurpant, Iustulam is ina
nibus ammicuisationibus couocare, bonorum
operum studio tanquam seu Daneo repudiato. in igitur ne veris quisue odendus est, &c. Cum vero omnia fere Buccri, sint modena tissima:tum imprimis,praefatio in Commentarios superquatuorEvangelistasi in Editi ne Argentoratensi Anni clati xxx. quae de
ipsa praeterita, in Editione Rob. Stephani Anni cIo II liii. Nempe probari illa iis non possunt quibus Romana illa Ecclesia non est Apostolica, sed Apostatica: Nee sedes Christi, sed Anti - Christit nec vivum sed mortuum est Corpus. Doctis limus socer Iunius, cum nollet ab iis diseedere, qui centent, Romanani Ecclesiam elle Me
mot hacile citet cuivis, hanc decidere Controversiam, nisi Scripturae etiam posset it male intelligi a Calvino, eum sequenti-biis. Puto igitur operi est e videre,quomodo eas intellexerint veterisEcclesiae Doctores. Quod si fiat, sine dubio,vicerit Bucerus.Existimo autem rem factitrum non inutilem, qui ex Buceri scriptis colligere velit,quae ad Controverca Dogmata.& Concordiam Ecclesiae pertineant. Sed consulendae sint Editiones illae, quas nobis Germania produxit non quae ex SententiaCalvini castraiae prodierunt Genevae. Exempli gratia, Coin mentario in psalmo II. sic habet Argento ratensis Editio Anni cla lac xxix. Nonpossum nonsanum,dicium viare quibusdam, ut hoc nostrosculoptarimos admodum turbarant hae parario: ola nos Adeservari. Cum viderent tamen hoc eo rapi, ae inui seia animi existimatione, sinirent, es bona operasteria-derenι. ae m in Charitaου, quae huic mati, πινα vertati meae. ri dedigneturi Fide formata
Iustificamur, μι Zcrsidem bonorum veram
vivum Corpus, sed ulceribus obsitum Meretricem elle, sed adhuc sponsam Christi. i vcl Comugem, quia Christus necdum illi miserit libellum repudii. Sed non eo sati fecit Genevensibus,qui illam dicerent Id
lolatricam, ac proinde neminem in ea salia vari. Narravit mihi Doctor Antonius Thy-uus aliquando cum Genevam venisset, de soceri mei nomine, multam salutem dic ret D.Bezae, illum continuo subjecissei ει quomodo valet chari mus stater Iunim Z Lis segregie de Ecclesiis sexu meritus : quamquam in uno capite dissent at an bura caput
Iliem esia,quam Junius negabat, tamar is limitibus concludi , ac multi volunt; sed jam metuere incipio, ne prolixitate tamia molestus sim occupatissimo. Ad alia igitur venio. Clarissimus Rivetus responsum parat, atque id est sibi non fore dissicile. O mnibus tui, suique scripti com Prationem instituentibus sere liquidum causam ab ex. cellentia tua desertam. Rogare se Deum, ut dotes ingenii melius ςolloco, quam factum
505쪽
proxime. Ita ine. Cur causim deseriam a tua dicat excellentia, causim non m eoaliam, quam quod non agas de universis,quq Rerant objecta ; quasi non dicas initio, hoc tempore non alia te velle defendere,quam
quae tuam excellentiam tangant. Respondete etiam Epistolae tuae parat taurentiu 'rata magam o ILLI LUL , M δ --ψ
Indignὰ seri se sic remitti ad veteres, cum itiade accepi libellum adversus Excellen et Theologiae studium sibi proprium sit, N i-l tiam tuam exarmum. Ubi titulum legi,a Vcr-stos ut ait, legerit:ipseque aetate non nisi Lri' ' paginam inspexi. Video tuis aptari i
Aucis diebus quum Amstelodamo me
Hagam conserrem, dono ab Lauicnennio,ut inquit praecedas Inde colligi pol se quanto spatio prius huic se studio dederit, & tot laboris tui monumenta habere testes, quae iam ab hinc annis circiter xxx diversiis divulgarit temporibus. Culpatura cunctis, quod Apostatam probare velit, ex sententia partis adversae r clunt enim eos potius esse accusandos, quin Isteterunt tecum, a partibus Illustriss. D. U. Ordinum Hollandiae. Nec tantum fiduciae epiὰ Horatianum illud, de montium parti enitentiu in non aliquid montibus dignum, sed murem, eumque ridiculum: unde subjicere voluit, alterum hoc Musce vatis et Spectatum admis ris. m irneatis amica 3 sea
j iitcrat excudi. Vcrum ut videtur, monitus. j issit vocent primam d leri, quia metrorcpi ignaret: voluit aut pro ea, reponi, orctandam, vel potius tit strandam. generc muliebri, quia, ut inquie-
habet, ut ausit dicere, potiorem fui sic ς url Grotianam Epistolam respiciatur. iam eorum, qui Rem p. inam itarint. N Quasi non sic deficiat pi x verbium a. ut in- seeontroversiae isti velle immiscere, Ac lii adustrandam Epistolum. Provehor Eontra, jam immiscuisse sese, & animum suum aperuisse, qui ex partis adversae ludicio, judicium ipse de o- ασια ferat ali cnaad libellum ipsum. In aditu ips', video lituram;sed sic ut tralucerent haec vel ba, ex milia Oxensereniana; delcre haec v0liiit, quia
Non solet sic loqui ; nec proximis turbiis I Αxelius Oxen sternius, qui Leidae lix di male de Rep. meritus fuit. Itaque Collegi. gratia agit, nollet in verba sita, tantam erat exosus, quasi Prozeribus par si δ' quam oracula, illini chartis, de volitarc pertetur. Nunc placere iis studet; mirantur ii i hominum manus & ora. Nec si poeniten- qui Procerum istam Ait ipso dum hoc Nobilis 3uveniς judicium sit, eo non potuisse concoquere quod Amstet 3 culpandus ille, quam qui uno ore talia menses Eeclesiastae dicerentur seditiosi, in ipsius auribus instillant asilidi, ε omnino e- illo Maresii scripto.Nam in his de se non ςn nim hoc agi video, iit Proceribus succicaestium profiteri Responsumaermonem lux displiceas, inque Legati munere suiliciatur excellentiae Disse de iis,qui tum anno iii Cm ali Excellentiae tuae. Ulterius legere coepi huius seculi, xix. tum item decennio P iv Incido in verba illa itias aquam junuce e- Nihil hic magnopere ad praesentes pς ii ς' Iixerim. Pene dixissem o λεκ- , . Posuite, quia Triglandius I cidam concciserit ' paulum libellum3 Mox ut sit, recipio: simul Smoutius sit exactus, Cloppcnburgiu P in alter inici venit, qui jam legerat, oltcndit figetit, aliquitatosntfuncti. Modest Ox veiba illa, rioch grooter Pet. Ait prover- nune esse adscitos, sive ea laus si Presbyxς-l bium esse potantium largius, de more Graetii ive Procerum prudent x ViX ha x hici canico, grandius poculum exposcciatilina. quod opponat, quamillud,Quid tu mi Pluri' 'Etiam in bibendo, ut narrabat idem, pro niam salutem D.Conjugi, dc familix tuae. . rhium esse incinit. rioch prooter Poe
verbium esse incipit, rioch groot xpoe stibi Iacob Laurento Alius reserebat lectum tibi, in eodem libello, Crotius Pomeat te Lire in Q hool. Ego, inquiebat, potius d ixero, tam et in is ol te Proeg geldepenuri de SchooL Melius enim discere debu- iste Grammatices Latinae praecepta, priusquam ad sacra animum appelleret, mani-
506쪽
biis illotis. Longum sit adscribere, quid singuli rideam aut carpant. Atque ego nec ista seripsi sine dolore. Amavi enim virum. nec prorsus exui amorem, quia primum hoc est viri οῦμαι misse: de fortasse ad saniorem mentem redibit. Antea enim semper ostendit displicere sibi facta collegarum, atque Conomine, minus iis gratus sitit, at gratior Proceribus i sic ut propterea, nec invidia fratrum suorum careret, multa etiam ab iis indignὰ pateretur. Miranti autem tam subito mutatum, respondit, sua interesse, de liberorum,ne ipse pro seditioso haberetur. In terfuisse etiam Presbyterii, ne ad unum omnes seditionis arguerentur, ac propterea
se ejus defensionem suscepist e. Dixi ego, non agi de Pastorum singulis,qui nunc Presbyterium constituant.Eos qui criminis tanti arguerentur, maximam partem vel filo
concestis Ie,vel alibi locorum agere. Vii Triglandium Leidae esse professorem, Sinou. tium, qui urbe exactus, esse Rotter ami,
Cloppen burgium , qui sponte metu poenae profiigit, in Hardervicensi Gymnasio jamdiu Theologiam doceret in locum desunctorum,eorumque quos dixi, sui sectos alios, consentiente Magistratui ad quos illud de Seditione nihil pertineat; imo ne ad Hane. hopium quidem,qui cum Proceribus magis quam fratribus seditiosis faveret: eorum artibus,de munere sit dejectus. Addidi facta qilaedam, quae non posset dissileri r etiam quae ex ore unius post fiagam percepissem. Item oggessi querimonias de fratribus, aruibus tam multa, ob concordiae studium tu esset perpessus. Ad haec non aliud te. spondere, nominandos ab Excellentia tua fuisse , qui Ecclesiastarum seditionis forent
rei: nec talium se patrocinium velle susci pere: nunc cum loquaris, de Am-stelodamensibus Ecclesiastis,periculum ecse, ne omnes eidem crimini involu tuta. Quasi non & ipse, dum coe m omnes tuetur, tam sontes quantum in se, quam insontes absolvat. Magnam interim gratiam init,
ab omnibus crimini isti obnoxiis . ac lite rasquotidie accipit ab ejus farinae hominibus, etiam ut intelligo, ex ipsa Anglia i quibus
impense gaudet, ut propterea valde metuam, ne quem, non alium ante quam bo. num virum novi,vel saltem,quam talem, ut
seditiosis se non satis probaret ι is deinceps
totus in Zelotarum partes concedat. Hoc
eo Iustius metuo , quia in Pontificiorum quidem lectione sedulus fuit,sed ea estακυ-σia, ut non satis sciat distinguere, quae Romana Ecclesia ex primis saeculis retinuerit, quataque in iis mutarit: Item quae sentiant
universi , de de quibus secus judicent prudentiores. Negabam quae subinde Pontificiis obsectat, ea statui ab tota Ecclesia Romana, imo a multis negari Mebam. Ille conistra quae in Romana Ecclesia scribantur pro dogmatis pus Ecclesiae habenda, quia nihil in ea nisi approbatum scribere liceret. Ego ad ista ex eodem principio colligere sententiam aliorum, qui dissentiunt, pro approbata habendam,quia horum aeque lubri, cum venia superiorum,prodeant in lucem. Quae duo cum sint α,λαs,fatendum esse super nonnullis non conveniri, quia nihil sit authotitate ejus Ecclesiae decisum. Non dubium vero ost, quin si respondeas viro, alia atque alia oriecturus sit Pontificiorum loca,potissimum illorum,qui a co dato nemine defendi posse videantur r atque isthoc fine id acturus, ut dijudicent mnes, quibuscum conciliationem quaeras. Hic si provoces ad eos, qui moderatius sal piant, apud cordatos multum, apud eumi nihil seceris,quia dicit istos sic loqui, ut i
gant execranda dogmata: alios quos ipse adducat, candide sententiam Ecclesiae suae aperire.Etsi multum metuo,ne qui Laconi iamo gaudes, haec fuisse adeo deducta, non absque taedio legas Mei nihilominus ossicii putavi,plenius tibi virum describere, quo
certius statuas, an cum eo pedem figere velis. Valde id exoptat, quia nunc se contemni putat: quia impotenter fert, quia xxx. annis fuerit Pastor ι & xx. ediderit volumina, sed quae, ut unt, qui Typographica e re & literaria mercatura se sustinent, a
paucis emantur, aut nullis: ut non mirandum sit, si antea virum non noris, fortasse
nec alii in Galliis, si rescribendo gratificari
homini voles, necesse fuerit historiam n ris anni xxviii. vel proximi hujusce saeculi. Mirantur aliquid proceribus,negari a Laurentio, tuae tum abEcclesiastis acta. Nec puto,iis invitis, lucem visura, quae ad seditionis pertinent authorcs. Contigere cabiennio , priusquam Amstelodamum commigrarem, ut non possitn exacte rem dicere. Du-
507쪽
opli ira: quam nunc facio, scribere erat a.
nimiis: sed dii in haec scribo, septies minimum suin interpell.itus. Et iam nunc Doch.
Jol insonus, Boliciniae Reginae Ecclesiastes, ac dit: cui cum dicerem instare t pus, qua literae essent tradondae TabellarioGallicano, & addidissem eas ad te mittendas ,
rogavit, ut Excellentiam tuam plurimum suo nomine salutarem. Volebat, ut adderem,quomodo in Parii amento accusatus sit, noni pie modo, sed&Regina, quod talem foveret: sed ncgotium hoc prudentia quor uiadam esse discussum. Prope
diem spero me caetera scripturum.
Amstetiaeami, clo IIc xlii. xxi Iulii, Hagae Comitis; c domo amplis'mi Ratalleri Dubletii, qui de ipic petiit, ut plurimum excellentiam tuam salute imper
Nimia sestinatione factum, ut superioribus literis, in historia taccarem, confundendo duos libellos Laurentiadae, quos eundciti intra mensem divulgavit, eadem forma, ac magnitudine. Quorum prior adversus Excellentiam tuam, perscriptus, quem iam acceperis aliunde,scio. Alter adversus foeminam, lingua Belgica, in qua il-Iud, παροιμιώδηι, lao Mooterint. Quae ea foemina sit, ipse in praefatione exponit. Vocat Helenam Jacobi. Plateam addit in qua Amstelodami habitet ait lardum habe. re venale, post mariti excessum, nupsisse suo famulo Pontificio, ab eo persuasum, ad Papatum desecisIe. Accusat vehementer impudentiae, quod venerabili Senatui Ecclesiastico fuerit alisa quaestiones proponere , & solutionem subitam exigere.
CCCCLITHugoni Grotio. Lutet. paris. MAgnopere gaudeo. Illustrissime Do
mine, quo i, quaead V. T. observasti, ea a Typographo perducta sint non modo ad Pentateuchi finem , quemadmodum scribebas: sed ut ex aliis Hagae, postea intellexi, ad Regum libros ; qua appellatione credo, etiam Samuelis libros complecte. hantur. Sed valde mihi molestum est quod
videam excellentiam tuam variis impeti libellis,quod metuo, ne avocci in magno illo
opere. Quanquam non dcsunt qui existiment fore, ut non rescribas, ne quidem Cl. Riveto. Huic studiose id actum arbitramur,
ut nos Committeret et ut qui toties advocet
ad partes, quae ante hos annos xxv. in Coti legio scribebam. Quasi non alit cr scribendum sit, quando cum adversario cominus congredimur; aliter quando de concordia consilium initur. Non ignoravit hoc Geo
gius Zicelius, qui praefatione Viae Regia:
ad Imperatorem tardinandum ait, Polcnaica scripta nostra tanti non facimus, quiri haec velimus, aliquanto pacatoria cite; verum lcmpus militiae tunc ida postulavit, ut sentircntii, cuin quibus commissus eram, S mihi vires esse, Sc mea tela nocere. Puto
ἐπιμύρει quintum Jacobi Laurentii Jam videris, in quo talae ad seEpist. lae quodam ni
do de μα ντες, eadem ut arbitror exossicina , 5 geminum carmen Salebrii Santrae:prius utrumque Hugenii esse, satis convenit,&sponte narratum,qui nosse possulit. A c tacentibus amicis,styli salebrae proderent: Idem cst, qui ingratiana Heliasii,postquam audierat, Limasium velle cuin re l-lere, Epigramma suum sic obsignabat: Te duce, qui rugiet, ria es sine dentibus tria,
Sasmasius vero iis lectis , scribebat Riveto, ab Leone illo salvum fore Danielem; sed poriturum Heinsium. Is Hein suis, nunc totus in eo esse dicitur, ut novam det editioncm arum in N.T. annotationum: sic mihi retulere maxime familiares. Credo corriget,
de quibus sibi a Salmasio metuit: Hic utrum propediem in Bataviam sit remigraturus , non satis scio ι sed satis scio, curatoribus tam longam absentia in minus probari ,
tantoqiae sere gratiorem, quanto celerius advolarit. Marcichius, ut intelligo,immane volumen cudit adversus ea quae in Romana Ecclesia, nostris improbata aliquibus roscisnsis, laudem mereri, vel saltem tolerari poste docilisti. Metuo ne parum cum excellent ia tua agatur humaniter, hoc est, non taliquam cum doctrinarum Principe, imo vel homine doctissimo, nedum velut cum imagine Regis, qui Dei imaginem si istinet in
terris. Magnos animos duo dant.& illi.& aliis similiter animatis, antiquitatis contemptus,& Calvini admiratio; sed de priori nolunt fateri, ut ex eo capere potes , quod sic indi-
508쪽
indignetiir Laurentius, ob consilium salubre sibi datum ab Excellentia tua. Ait sibi hoc sana adolescenti, instillati im i Doctoribus , ut amaret veteres : quasi uterque ignoremus, quae inens fuerit ejus Magistris. Eorum alterum, cum antiquitas obsectaretur, dixit se scimus, Et nos patres foremus, filis vixissemus temporibus. Id verbiae dixerit, hinc stiri pothst, qliodriinc multa sint habita pro 'aereticis, quae nostia sustinent: ut quae in .sitio, Vigilantio, aliisque inbprobata. Non quas idcirco haereticos ce seam: sed pila existimabat ille, solius esse
aetatis; ut aliquis pro veteris Ecclesiae Doctore habeatur: nec simul ἴu ista attendatur.Credo autem non inutile seret, si penitus cognita seret vita Calvini. lagria: fuerqilli vitae,5tingenii dotes, d & ille suos manes patiebatur: quod Dicti nolun rcius unius tanti admiratores. Abominantur Bol- seeiana i sed in illis etiam sunt tabulis publi. eis stubnixa. Et apud varios homines inimi perrimos, pariter ac docti stimos, stippetant non pauca, quae clus do stant animi impo tentiam, A quantopere erit semper dissentire , a se signis audere. H.ec satius foret tegi , sed video plurimos, non tam virtutes Ducis sui se iiii, quam vitia , idque magno Ecclesiae damno i cu: convcnientior foret iritus mansuetus, de malorum reverens. ure cogitandum,an ncm expediret, candiciam extare dissertationem de co, quod
de Calvino judicium fuerit suae aetatis, de quantillum ab eo, & discipulis, antiquitati fuerit tributum. Quod Riveto necdum respondeas, sed illa ad N. T. perducere malis ab umbilicum sanὰ gaudeo. Nihil magnopere, ut puto,sestinato opus: Et fortasse praeastiterit etiam conspicere Mareschiana, priusquam respondeas. Poteris credo. multos parietes una fidelia dealbare. Quicquid est, nolim sunt aminari tam utilem laborem, item sustines, in illii strando V. T. Nonum illa vidi, sed facile possum aestimare, vel ex illis ad N.T. ubi duo prae caeteris admiror,quod nemo antehac, tam multa ε.αν-2Misis , conciliarit: quod nullus ex humanitatis studiis plura attulerit ad sacras literas illustrandas, minusque partitam studiis abreptus. Hic iam certamen gliscit de ii ire Masistratus in Ecclesiastici ς. Defendit illuci Vedelius antea Cenevae de Daventriae Pro
sessor Theologiae , nune alitem adversus elim scripsere Triglandus Leidae Plostor, de Revius, qui in Collegio regi indo Festo
Hominio successit. Is Festus, cum iam ante menses complures, se munere eo abdicatas et ante duas hebdomades, vel tres, ex hac vita excellit. Oratione ei Polyander parcntavit. In Synodis,&concionibus, gravit et agitur quaestio, de aure patronatus. Facilius puto, ei licerent Ecclesiastae, quod volunt, nisi celsissimus Princeps Arausioneus is, Scillustrissim iis Blederodius viderent,&si iam hic caiisam agi. Negotium Angliae magno pere me habet sollicitum; non sane propterea, quia inde quotannis praebendae fructum capiam; quam quia veterem anao E clesiam, dic vicem dolcam optimi Rogis: pro quo allidue vota facio. Apud cordatiorestes haec suspectiores reddit Puritanos. Negant enim se videte, quid Regale Regi v lint relin litere. Et nonnulli his locis meia tuere incipiunt, ne si istic essecerint, quod volent, hic novi fiant motus, quia an tutos addet ta lix succestis in Regno Britannico,& s res laboret, inde etiam auxilium expectem. Milii vero, vivo Arausionens,non ita multum perieuli videtur liis terris: quia de illius interest,& militem ni manu ba t. Vale, Illustrissime Domine, S: cum uxore lectissima , de libatis salve; semperque diagnum animum Excellentia tua, hoc malo saeculo conserva. q. l. ἰ, Ie rissimae excenntia'
Joanni Friderico Gronovio,Professori
Clarissime & amicissime G tonovi,
P Roximis seriis autumnalibus partem bonam Hagae sui, filius partem ibidem,
partem in Zelandia i nunc vero in Frisiam abiit. Me vero subinde pressit valetudo mala. Praesertim hac nocte. urgentibus doloribus nephriticis, a quibus ante clini acturi- cum immunis semper fili: ac nunc tertio ab istoc anno enuo incursant. Dum ego filiusque domo absumus, literae e Galliis d mum meam perlata , quas nomini inscria
509쪽
ptas tuo iudicavi ex eo, quod inclusae essent meis, ubi id petitur, ut ad te mittantur.Cmteroquin ex inscriptione vix aliquis ob cha. racterem insolentem id dignovisset: cuius rei periculum hic ipse feci, cum duobus, tribus ostenderem, qui Gallicis literis non assii evissent. vix haec aeger ad te tarscribo,
attamen tam longam cellationem ex absentia nostra cogitans, putavi non ulteriori morae indulgendum. Puto esse literas a senatore Saravio: secus si est, per Otium ex te cognoscam. Rescribere si voles, mittam,
quo jusseris: ves includam meis ad illustremGrotium: qui tuto rem per famulitii quem piam procurabit. Theologo Dieitio, Juricconsulto Christento, Isin domio Philosopho, plurimam salutem dicito.
Ludovico Crocio, Theologo Br mensi S.
ANte mensem plus minus misi ad te, eximie Croci, opus nostrum de Theologia gentili & Physiologia Christiana: utrum acceperis, non quaeram. Nam his diebus adfuit mihi quispiam qui salutem mihi ab
eo diceret, cui Bremam misissem volumen
antea memoratum. Nomen quaerenti, ne
gabat se scite: S: solum se hoc jussum dicere aiebat, quod dixisset. Sane apcrtior erat circumlocutio ista quam cum Trojani belli scriptorem dicimus pro Homero. Nam multi praeterea id bellum descripserunt. Ego autem labores nostros uni tibi in Germaniam miseram. Quare recepisse te gaudeo: ac placere confido, non quasi praeclare de nolitis soleam sentire: sed quia nec livor negarit, multa hic cile aliis indicta eoque scripta mihi, non exscripta. Mi. sevi vero & sacra profanis x profana sacris, ut utrique scholae prodcssem. vides. cur
tantopere confidam, probaturum te operam in hoc opere locatam. Ac eo impensitis, scio. probabis, quia probitatis semina, dum rerum naturam tracto, inspersimus
passim. Restat pars ea, quς est de &ssilibus α
plantis , sed hanc nondum exasciavI, 3c jam alia quaedam in manus sumpsi , ut ita laborem illum insititiis aliis diiundam. Argumento fuerit opusculum hoc de tribus symbolis, quod mitto. Atque hoc itidem si probaris, approbatius Δ ipse vindicabo. Iamque praelum ferret simili Iibello de tempore nati vitatis ac pallionis dominicae. Sane utraque quaestio, ut nosti, re pleri est negotii. Fortasse comisquentur tum liber de vitiis sermonis, tum Harm nia evangelica de passione ac resurrection: Christi, ubi duo haec potissimum ago, ut o dinem gestorum exponam & ωα,2ιφα ii conciliem. Non parum hic veterum juni rumque debeo industriae, sed etiam spicas quasdam legendas nobis relinquerunt. Et in tanto eorum dissensu, non minoris est iudicii, quam laboris certi aliquid consitagnare. IllustrisGrotius arduam suscepit prinvinciam conciliandi Ecclesias Reforma cum Romana , non quod se vivo multum hinc boni proventurum speret, sed quod pulcherrimum etiam putet serere arbores , quae alteri seculo prosint. Ncc ignor at si perstitionem de tyrannidem papalem. Sed scit innumeros este passim ex Catholicis Romanis, praesertim in Galliis, quibus ea improbentur. Quales existimat facile a duci posse ad concordiam, sed requ irit idcm
in nostris etiam plus moderationis. Qua quam multa Romanae Ecclesiae vulnera stenderint, quaedam etiam feliciter sanarint esse tamen,ubi ipsi novum faciunt vulnus, que locum habeat illudPoetae, cessi medicina modum. Rectene an secus ast quar ejus sententiam, optime perspicies ex iis animadversionibus in animadversi nes Riveti. Quarum idcirco exemplar mittere volui, fortasse quia deinceps controversia cum Grotio futura multo longius abeunte, mississ faciem Bremenses. Utcurlaque egerint, scio vos foro semper divinae gratiae patronos, nec eam causam deseriuros, a qua stant scripti ira de ecclosa vetui. Imo ut Romanam de Augustanain ecclesiam mittam, fere optimus ac doctissimus quisque corum, qui in reformatis Ecclesiis aliquo in pretio habuerint antiquitatem, nec plane forent fςM, vel alterius sententiae suam plane mancipassent alutem plurimam dicito clarissi-
510쪽
mis viris, Collestis optimis doctissinii lue, Bergio, milli Maue. De Neu futilio adderem, nisi id ossicii in se recepidet filius, qui
hasce traditurus. Metiaeel II se xlii. Tu uturm dum 1 11. sum,
G. I. V ollius. 3 t. Operis nostri de Idololatria pro virtutibus tuis sat inunc te laudo. Alias v.id corrigetur Scio humanitatem tuam, quem talibus offendete non posti m.
rei haside ad Excellentissimam Tuam
. defert literas, Beliningius est, patria Amstclodamelisis, juvenis elegantis ingenii, moribus optimis,variae eruditionis non minus, quam iuris sui curiosus ut merito
haec urbs, de eo habeat sibi magnum aliquid polliceri. Patrem habet si perstitem, urbis senatorem. Mater est Gror consularis Alberti Conradi Belirgii qui nunc Hagae a- sit,in ordinum delegatorum Collegio. Α-vus is Beu ningius fuit, qui ante annos sex scptem, Consulatu gesto, magna cum laude excessit. Isjuvenis, cum ExcellentiaeTuae cuperet commendari litetis meisi patui lubens, coque lubentius, quia scirem non ingrata esse Excellentiae tuae alloquia eorum, qui virtutis via ad decus gras Iantur, atque iis nati sunt, qui Rem hic sustinent, &IlEpiscopali. Quare intendunt, singulis id committendum Ecclesiastis, ut sectin dum Dei verbum, populum doceant, & gubernent. Atque sic ab Episcopalibus de Ptesbv-terialibus . sicuti vocantὶ distincti, independentes nuncupantur. Pimius, cusus magna adeo in Partamento est authoritas, prioris esse sententiae dicitur,sed multi hac parte ei adversantur, qui caetera Convenire vide tur. Eilque plurimorum id iudicium, ut cunque in Dacta omni Regis potestate , de abolito Episcopatu, geminum agerent tri tam phum: Eos inter sese mox commissi uniri ι quia multi non a Presbyterii potestato minus,quam Episcoporum abhorreant. Utiterius procederem in scribendo, nisi cogititarem tarde admodum fore, quod has iteras recipies. Novi enim quomodo prosci scantur juvenes, qui exteras petunt Regio nes. Vale Illustrissime Domine,ac diutissime orbis bono sit persis. Dolia inae conius plurimam dic saturem, necnon Liberis.
4 Parisios. Illuminime Domine,
OUi hasce literas assere, est Iohannes
Duns, natione Danus, juvenis eruditus, ingenio de judicio bonus, pietate & in. dustria nulli secundus. Sesquiannum mei ri l doccntem hic audivit, ac privatim saepius ut re nomen tuum amant & colunt. Bel scollocutus: eoque notior mihi & meis quia Ium Pliritanicum hic multos habet sollici- in vicinia habitavit. Aligustanam compi tos. Ecclesiastas quo ait Ectus trahat non ob- ctimnsessionem vix necesse habeo dicere,1cure ex precibus publicis cognoscere est i cum anum dixerim. Literas ad Exccllen
orum aliqui non dubitant, Delint cxpo-l tiam Tuam , non alio fine petiit, quam utlcere, ut bene coeptum Reformationis opus i videndi 5e alloquendi. vel potius audiendit eliciter procedati Regisque ut emolliatur j hoc orbis oraculum,honestior faciliorque animus. Quae etsi commodam mentem ca-l daretur occasio. Itidem, ante mensem ii . apiunt, tamen satis est apertum, haud alii tit optare,quam in Rex inani titulo sit coimtentus, ac novellitas doctrinae de Antiqui tale triumphet. Sed unum est in quo non satis eonveniat illis, qui se Episcopis opponunt. Multi omnem regendae Ecclesiae po testatem penes presbyterale collegium esse volunt: Alii vero Munt, hoc jugum graviusntim alterum, Claris limi Collegae Barlaei filius, patri cognominis, postularat a me aliquid literarum , sed eapse hora, qua abeundum illi, ac mox etiam mihi publicὰ docen. dum foret. Spem feceram Epistolae Brittan, mittendae, priusquam navitai Gallicanam conscenderet. Sed partim me promissi obicula cepit, partim alia impedierunt i In his