장음표시 사용
401쪽
I J O.bore. O ISO bis igitur necnonprouinciarti,ae praefecturarim enarrasio partictalaris, bccnobis axplanatasit modo. tertim cum inprincipio compositionis, lenArimi , q*o pacto cogniti orbis pars, in sphaera destribipo st,necnon insuper cis plana,ut maxime similis O commensilis smis,qua in si bara comprehenduntur solida,congruatq; talibus unities orbis explanationibus risiriptione quandam adderes minariam, ad domonserationem eorum qua limus6aliter sunt contemplataia odiatur oe ipsa secundum conuemcntcm rationem, ilia ita se habet.
DESCRIPTIO SUMMARIA TABULAE ORBIS
OGis noster in tres diuistis es continentes a ueti floribus illisolui Hillatim et diligentissmesiri ore t iteriosq; rcli uere desingulis cuti
402쪽
T in bictoria, ovibus ct nos assi lamur,sui partim haec is p imus, partim M- ου ro diligenter ab eis ea pimus.ac ideo tabulam quo pacto totus orbis figurari possit, ubserere deliberauimus,ut nil discui cupidis inexpertum relinquatur ex ijs,quae particulatim utitia unt,quo omnis historia ornetur,pariter ac
men virium naturalium excitcturi
Pars terrae nostiae habitabilis terminatur ab ortu suis terra incognita,quae populis orientalibus Asia magna adiacet Sinisqoac Sericae. A meridie similiter terra incognita,ruae pelagus ambit Indicii, qua Aethi piam, quae a mcridie est Libya,uocaturq; fymba, complectitur. Ab ccc u etiam terra inco nita , quae snum excipit Aethiopicum Libae, deinde oceano occidentali, Tui occidentali mis Libyae o Europae adiacet partibus f ulla ab occasiu hodie terra incognita d occidentaliores A ricae partes Caput album Caput urride dicuntur,oceano adiacentes A septentrionibus autem coniuncto sibi oceano,qui insulas complectitur Britannicas, nccnon Europae Borealisma,appestaturq; Deucalidonius et Sarmaticus ac etiam lsrra incognita, quae Borealissimis magnae Asiae adiacet regionibus, Sarmatia O Scythiae, Scri . EX aequoribus uero, quae ab orbe excipiuntur habitabili,mare κostrum cum adnexis sibi sinibus , Atpote na qui iuxta Adriam est, Pelagusq; Aegeum, necnou Propontidem, pontum quoque, ac paludi m Maeotim , per Dium sietum Herculentu Gm oceano commiscetar, pelagi angustias quas obmum Gersines instar faciens. Hyrcanum vero mare, quod est Caspium dicitur,undique terra circundatur, insula quo ad continentem oppositum, inite. Similiter mare, quod iuxta pelagus est Indici , totum cum adiacentibus cisinibus, tam iuxta sinum Arabictim, qxam Persicum, necnon Gangeticum, eum qui proprie magnus vocatur sinus,andiq;ὰ terra circumambitur. Quapropter ex tribus continentibus, a adnectitur
Libyae, per dorsum Arabiae, qui mare nostrum i sint segregat Arabico,
per terram incognitam, Pae ab Indico alluitur pelago. Europae vero adnectitur per dorsum, quod inter paludem est Maeotim, oceanumque Sarmaticum,s per Tanais amnis defluuio. Liba uero ab Europa silum sieto dsungitur, per hissam illi cohaerens minime, cd per Asam omnino, qu6niam illa utrique convictitur, ambasque per orientalem plagam attingit.Torrὐ ex tribus i liis continentibus, magnil adrnis gratia, Asa es prima, ccmida Liba, tertia Eumpa . militer inrcr maria praedicta, quae a terra excipiuntur,rursus cb ma- si ιἰudinem primum est mare iuxta Indicum pelagus, ecundum nostrum, tcr-tium Hyrcanu,quod Calpium.Praeteria inter sinus insegniores, primus est similiter maior Gangeticus locundus Persicus,tertius vero Magnus Guar ιus Arabicus, Ilionias Acthiopicus, Xtus Ponti optimus Aeaci pesagi,octa uri Icladis Maotidos, ncnus Adriae, Dicimus uero Proporuidis. Ea in Alis
403쪽
uero insignioribus O peninsulis,prima est Taprobanescunda Albionis Pritanicorum,tertia aurea Chersonesus, quarta Hybernia Britannicorum, quinta Peloponnesus,fiexta Sicilia,septima Sardinia,Octaua Cyrnus, quae ct Corsica, nona Creta, rima Cyprus.Sanὰ meridionalem terrae cognitae finera terminat
parassetus. qui aequinoctiali est australior partibus I 6.m. 2S .clutau es circulus maxime.36o. ΓHodie u*:ad Caput bonaeg et,quod est ita continens 2 3 adus latitudinis moridionalis numerantur. I Totidem etiam partibus qui per Meroen scribitur,aequinoctiali est si tentrionabor.Septentrionetlem vero finem terminalparallelus,qui aequinoctiali est septentrionalior partibus 63 scribitur autem per Thylen insula, ita ut latitudo terrae cognita partium fiat. 79am et S. t integris gradibus 8 oladiis uero quadraginta millibus sere,ita
Di pars una, ficu gradus unus quingenta contineat Stadia, quemadmodum ex diligentibus deprehensum est dimensionibus. Totius uero ambitus centum octuaginta millia comprehendat stadia. ιrsus orientalem finem terrae cognita terminat meridianus scriptus per marum metropolim, distans ab eo, qui per Alexandria cribitur,orientem versus uper aequinoctiali partibus II 9m.IO.octo autem horis fere aequinoctialibus.Occidentalem uero finem term
vat ille qui per fortunatas scribitur insulas,disai: ab eo,quiper Alexandria
partibus 5 .m.3O.horis autem aequinoctialibus quatuor. A simicirculo uera
orientalissimo partibus I 8 o.ac horis aequinoctialibus Ia cita ut longitudo orbis cogniti esse colligatur super parte quidem aequinoctiali stadiorum nonaginta millia. Super eo uero qui est australissimur octuaginta Osex millium ac tr centorum fere triginta. st super eo qui es septentrionalissimus millia quadraginta octingenta quinquaginta quatuor. Et rursus super eo, qui pcr Maoduscribitur, ub quo potismum factae sunt dimensiones distante ab aequinoctiali
partibus 9 6 stadiorum si tuaginta duorum millium octiqentorum
crassere ver eo autem qui per Syenem est qui ab aequinoctiali distat pari
bus 2J.m. I O.quifere in medio totius latitudinis situs est, Stadiorum octuaginta duo millia trecentorum triginta sex, secundum proportionem ipsam dictori. parallelorum ad aequinoctialem,ita ut longitudo orbis latitudine maior sat,in
climatibus quidem septentrionalis is,quinquagesima fere parte, in iis uero per Myodum dimidia quodammodo O tertia parte, in iis autem per Sycnem toridem fere sexta.in australissimis quoq; totidem. In ijs uero qui sub aequinoctiali fiunt totidem,ac insuper quarta.Magnitudo aut maximi tri sim noctis uparallelo quide inter praedictos australis O borara aequinoctialium est 1 3. totidem in eo qui per Meroen scribitur.In aequinoctiali autem horarum es IaIn eo uero qui per benem describitur,borarum I 2 an Io ct in eo qui est per Myodum I q. m.3o.Infeptentrionalissimo autem O quipe Thylen 2oatam totius latitudinis disserentia fiat borarum cIuinoctialium nos . ARMI
404쪽
DEscriptis igitur dispositionis uniuersari tanta usso competenter si habet. uera haud absia tam erit his addere, quonam modo apparras terraesemisphaerium,in quo habitabilis nostra est,in plano describatur, alphaera comprehensium armillari,quandoquidem plures qui demon fratioηem hanc aggressunt inepti d ea V uidentur. Proponatur igitur sthaeram armillarem in plano describere,quae partem complectatur terrae ita usus situm habentem secundum quem rectae linearis sit communibus siectionibus, hoc est, meridiani, qui per tropicas notas,cui ct longitudo subiacebit, nostram habitabilem bifariam incidit, paralleli,qui per benem in terra sicribitur, qui ct ipse latitudinem orbis aequaliter fermesecat.Sic autem habeantur rationes magnitudina armillaris sphaerae,ct terrae, necnon uisus distantis,ut in eos cis quod inter armillam aequinoctialis ct aestiui continetur tropici,tota pars terrae appareat cognitae Australiori semicirculo,rius qui per media signa est circuli, per terra constituto,ne ab illo obumbratio quaedam fiat terrae habitabilis, ad Boream eo. situtae.His igitur suppositis dicti quidem meridiani, unius rectae lineae fecunda arim ipsam facient apparentiam, quasi uisus in plano,per eos ducto,cadat. Obeiacm etiam causam parallelus per bene rectae lineae apparentia praebebit, illa existente recta. reliqui vero ex circulis inscribendis,secundum concaua ad rectas lineas,inversi apparebunt:meridiani quidem ad lineam eam qua per polos est, paralleli uero ad illam quae per Syenem magis ij qui plus ex utraque parte distant, quemadmodum per sie liquet.Quo pacto uero descriptionem haee gere possimus,ut quam similis sit adumbrametis usualibus modus hic perquam commodus nobis erit. .
Eso meridianus qui per signa aequinoctialia in s ra transit armillari, A, B,C, D,circa centrum, E, diametrum ,E,C, intelligaturq;, A, secundi polum Boreale Cinero Australem; acsumatur,riF, D,G, ,B,HM ,D, circa ferentiae indistantib tropicorum ab aequinoctiali, Mutem O,L,QNA,M. C, ,2,C, , d distatiispoli arctici tarmes.sicetq; diameter aestiui ipsa, A, E,iuxta P.stuu igitur paralleliι qui per Syenem scribitur,inter, E, ct,A, positione habere oporteat. sit autem ratio circuncterentiae, qua est a paralleloper Syenem ad aequinoctiale ad quadrantem ut quatuorfere ad quindecim, E,A.autem residuo A,P.eorundem fere quatuor ad tria,sesquitertia erit OE,A,sinea qua ex ceratro temra exit.
405쪽
qualium es quatuor,E,A, incentro,E,distatia vero, E sicribatur in eodem plano circulus, qm terram complectatur,2, R ct diuisa aliqua rem,que sit ἀ- qualis,E,Qd in nonaginta sectiones aeqvales, unius quadrantis affumatur quidem, E,Slinis m
duodecim, E, 'Nero eorun Amfexaginta trium, perducatur, X,S,T,ad,Q,I , recta cadens,lii
delicet sicundum parallelum per benem. Erit igitur,T,signum per quod scribetur parallelus ille,qui terminat australem finem h bitabilis, ct oppositus ei qui est per Meroen:V,vero per quod sicribetur parallelus, qui terminat finem Borealem riptusq; per Thylem. sumatur nuncsignum paululum austra
iuxta O Si igitur nuc expositos circulos intelligamus in plano,persigna tropicorum est polorum,aspectumq; superceut supposivimus: lineae quidem ab Ue per M, ,GHic, D, ,h,o ,O,productae ad , A, C, facient super ipsa sectiones per quas scribentur ad alpcctumsigmenta quinq; parallelorum: ueluti persi ctionem, Z, ac, D cribeturaequinoctialis. Lineae uero ab: super, L,2,F, ,S, O, H, , ,coniuncta apud, c,Clectiones facient, per quas scribentur po ti es eorundem parallelorum . Similiter quoq; in parallelis destribendis in terra, si Aumpserimus super, peculiares ab aequinoctiali distantias . Nelut i, V, , T, ac sectiones . qua fient super eisdem per rectas linea a, coniunctis buper simicirculo, Q, R, habebimus oppositas eis secundum parallelos positiones, per quas scribentur dictorum parallelorum sementa rueluti , G, V, F, , D', T, B, uper quibus sumentes exortus eorum qua ordinanda sunt ex utraq; parte meridiani, T V, super,X,S,T,recta n peculiaribus trium illorem parallelorum rationibus, cribemus per trium similium Inorum particulas, ubicctorum meridianoru, tanquam eorum qui definiat Ugitudinem,O,F,X,si ,G,T,D.
406쪽
407쪽
Multitudo igitur in turea describendorum ad descriptionis magnitudinem ad aptanda erit.Iu dranillarum uero parabole,id obseruandum est, ut quum singula per dicta quatuor signa transeant, figurae Mantur ovali, O non in mucrones dsnant,insectionibus apud circulum extremum, nepciem praebeant facturae. am illic quoque congruam reliquis flexuram seruari oportet, quatiis lineamenta curua,qua ellipsim complectantur,ultra extremum circulum totius descriptionis finitorem cadant.quod in ueris armillis accidere vid tur. enim ertendum praeterea,ne circuli solum lineae existant ,sed ut cum aliquali latitutinis commensuratione cy colore disserant,ac etiam ut ultratreranea cir lorum portiones,o curiores habeant colores, quam illa, qua u sui sunt expositae,quo in proximioribus fiant incisurae secundum obumbrati nes, qua in veris eueniunt armillis. Praeterea ut Zodiacus incidat super terra iuxta siemicirculum australismum, et per tropicum bimalem incidatur autem ab ipsa strandum Borealem, per aestiuum tropicum. Conscribemus autede 3s quoq; in locis opportunis peculiares denominationes, ac etiam in cIr iis,qui in terra sunt numeros,qui in orbis descriptione sunt explanati distantiarum est horarum.Circa uero ea teriorem circulum ventorum ponemus nomina ad imitationem Faerae armillaris, apud adiacentes quinque parallelos polos per adnotationes.
C A P. VII. Aeterum huiusce encyonis descriptio,quae ct ummatim armiἰlari congruit Phaerae,ralis erit.In plano subjciatur designatio, una cum terra comprehensa,quae talem habeat positionem, per quam uisus rectus sit communibus incisionibus hoc est,meridiano,qui bifariam per tropica signa orbem se cat, cui ct subiacet longitudo nostri habitabilis, O parallelo per benem tu terra scripto qui ct i eferd latitudinem orbis intersicatrita autem se rationes magnitudinum θbaerae ac terrae, necnon uisus habeant distantiae, ut in Deio, Itiod inter aequinoctialem es O tropicum aestiuum, tota pars terrae criniarae appareat,australiorisemicirculo per medium Zodiacae armillae, consituto super terram,nesub hac obumbratio quaedam habitabilis nostrae fiat, qhae ad Borealius posita est hemi artu. quapropter dicti meridiani unius rectae linea
axem ipsam faciant imaginationem, tam Iuam uisu in plano per ipsos cadente, ac etiam parallelus per Syenem,ob eam causam rectus uideatur. Mliqui uero circuli adnotandi ecundum concaua,conuerse appareat,ad lineas rectas,meridiam quidem ad eam lineam,quae pcr polos transit.Parallest autem ad eam lianeam,qua es per uenem, ij, Piplus ab utraque illarum parte di-
408쪽
stant, ta ut arcticus magis quam tropicus aestiuus ad septentriones, Hy alis uero tropicus magis quam aequinoctialis ad meridiem declinet, ac etiam antarmcus magis quam tropicus Demalis. Praeterea terra cognitae pars ita costituatur,ut nutribi illam oceanus circunstuat, tus in finibus descriptis, qui ad Corum
sita fiunt Circium tib r Europa,conformiter uetustiorum historiis.
409쪽
. F. Ι V V E N I OPTIMA ES EI ET MATHEMATICARUM
Iosephus Moletius Alathematicus. S. P. D.
Ty haec Ptolemaei capita nullam a serunt his temporibus uillitatem, cum descriptioni partis terra, qua eius aetate cognita erat, tantummodo accommodentur: tamen, ut tuae atisfacerem petitioni, atque studiosiorum utilitati : , ne tanquam Gordianus nodus relinquerentar; ea speculationis gratia exponere decreui,tibique,qui studiosus Mathematicarum huius commentaris, e r paraphrasis ansam tu praebvoli, dicare. bas igitur expositiones accipe, meque ut Io
PARA PHRASIS: ET COMMENTARIVM,
I SEXTUM, ET SEPTIMUM C A P. Ptolemaei septimi Geographiae libri. o M o D o sit uniuersa terra dissosita , usque adhuc satis est dictum.
Nunc non absurdum uidebitur tradere uiam, qui posmus eam partem terrae habitatam cognita Mue, siue terreum hemidiarium nostri , in plano, O ab armillarshaera comprehensium, Geometrica,et optica ratione describere. Id quod antiqui etiam facere tentaverant edincongrue me Symmetria demoratione.Proponatur desicribenda opticis rationibus,in plano, fidaera armillaris iue, et ab alvs dicitur,circularis,quae intra Ie contineat habizata cognita terra hemi lybarium. Usus autem ut commode fiat haec descriptio, itastuctur,ut sit in pancto medio totius latitudinis, O longitudinis sine in comuni semoκe meridiani terminantis dimidium longitndinis cognita, para leti bifariam dirimentis cognitam terra latitudinem. hac tamen proportione visum locatum esse oportet, ut fpbara armillaris descripta )anc retineat conditionem,ut intra suum aequatorem, est clivum tropicum, habitatae, cognitae
410쪽
terrae recipiat de criptionem; australis 'norum semicirculus , siue Zodiaci, appareat supra temnam: hoc ut a septentrionale non occupetur terrae descriptio. Id tot in facili siet; si conuenienti Uictus d positione usi fuerimus : ut d
sphaera, rationale remotione habeat; c recte proportionado terram, sphaerae armillari. Haec,tanquam propositiones totius futura operationis posita,ut facilius intelligatur id quod facere intendimus:aliquos declarabimus terminos necessorios huic desicriptioni. Et primo.ut in sum est in xxj,Theoremate Euclidis optices,s in I o.Vitellionis propositioe iiij. Semper qu0d oculus in eost plano, in quo circulus: circuli circunferentia recta uidebitur linea. Hinc siequitur, quod locando oculum in commuηi sectione meridiani d fariam longitudinem di uidentis; qui idem erit in hac descriptione cum coluro solsitiorum; o parasi li: dbie erit is,qui per Syenem transibit,sive aestiuus tropicus: circunferentiae dicti meridiani ct paralleli, rectae uidebantur lineae. Secundo.QAotiescunque
posuerimus usum perpendicularem, in communi planorum meridiani , c Parallelisectionesequitur,quod concauae parallelorum oe meridianorum circuns rentis,inclinari uidebuntur,uersus eam mundi partem,quo ad uisius relationem, ad quam declinant. ct quanto magis paralleli a riIu remouentur, tanto magis incuruari conspicerentur, ad rectam lineam denotantem parallelum per bene. Idem intelligendum est de Meridianis, quod quanto magis meridiani ab oculo, uti vcrsus ortu,uel uersus occasium remouentur,tanto magis cospiciuntur incuruati,ad lineam meridianam, colarum fiolpitiorum Uedentem.Id totum inferius Mathematicis rationibus ostendetur. Vunc ostendenda mihi uidetur regula,qua commodὰ facere possimus hanc descriptionem. Sit circulus meridianus transiens per aequinoctiorum puncta, siue aequinoctio
rum coluru A,B, C, D.Cuius centrum, E, Diameter autem, ε,C.
goreus polus intelligatur A, Austrinus vero C. dcindesecte cim eum erentis semicirculoram bifa
D.intelligantur equinoctiorum pacta, B cT,D.Capiantur distatis tropicorum ab squalore cilicet taliua Jlar. m. So. qualium quadrans A, B. G 9 o. sintque B, R ,D,G. festiualia. R, H. D, k, emalia. squales isti sumantur distantie a polisurrctico , ct tarcti ,sintque , L in ab arctico, ta et, C,O ab antarctico intellia