장음표시 사용
11쪽
ra 1 suis finibus propulsat, & sanctitatem fortite coplectitur. sitienter Hispani Reges hanc virtutem sunt secuti; ela quo suos populos fa-eerent sibi magis audientes, se ipsos nequaquam ad specima, sed intimis animi sensibus, Saluatoris Nostri voluntati sanctissime dicarunt.
Huic autem viro admirabili, quoties se Regem esse meminisset, e vestigio veniebat in metem diuini decoris, probitatis, puerorum, infantium , Virginum ; proponebatur animo innumerabilium mortalium
cupiditas a se salutem ex pectantium; obliuisci non poterat dignitatis. imperi j infinitam paene a se sollicitudinem flagitantis; sacrorum a
remm Summi Pontificis maiestas,& tota pietatis ratio vigebat eo pacto,ac perpetuo sollicitabat,ut respirare numqua sineret; & cum Rempub. maximorum regnorum quotidie obiret, magno animo, singulari sapientia,admirabili grauitate, omnium approbatione parum labi t men satisfacere, humiliter, demisse se se gerere, operam suam verbis
imminuere,& quicquid Gliciter, prospere actum esset, ad Dei O pl.
Mam sapientiam referre consueuerat. Indicant bella,quae cum communibus hostibus gessit omni tempore , indicant propagati imperij fines; in quibus, abdicatis sceleribus, probitas, religio gloriose fruticatur . Nullo tempore hic vir summus destitit Sc versare ingenium ad vim virtutis,infinitisq; occupationibus districtus cuncta prouidere sapienter; atrocibuso; bellorum fluctibus agitatus neque suae dignitati, neque innumerabilium paene gentium utilitatibus umquam defuit. Persuasum omnibus est,cum iesum,cui summum contigit imperium, sublimi quodam ingenio excellere; neq; csse mirum,ut ei mortales omnes plurimum tribuant, ad quem diuina quadam vi tanta potestas est delata; cum euenire numquam possit, ut id fat temere, de casu in re tam magna,quq nulli umquam a Deo,nis summa virtute pr ditus est, eommunicatur. Venit ad laborem, non ad voluptatem vir summus, ad periculum, non ad quietem, ad sollicitudines continentes, non ad
animi remissionem,qui hoc regium munus,ceterorum omnium laboriosis limum aggreditur. Perexigua potestas indicio saepe est, quam grauest,quam arduum multis mortalibus imperare; nullae excubiae, nullae vigiliae tam magnae sunt, quibus tueri omnia possis; nulla prudentia tam diligens,qua futura optime perspicias; oculus nullus, mes nulla tam egregia, quibus, quae impenacnt, defendas, de propulscs. Delectat regalis apparatus, scd cura ingens,& perpetua non Git conquiescere; cxhilarat pretiosa sit pellex; at voluptas omnis multorum multa poscentium libidine corrumpitur; nihil summae potestati deesse videtur,s id unu adesset ran cn animi tranquillitas;quae dum abest,
facile perficitur, v t omnia deesse videantur. Nihil est enim cunctis in artibus
12쪽
artibus il Teilius nihil uniuersis in rebus laboriosus,quam tenere clauum Reipub. cum dignitate, magnaq; cum laudo imperium multos in populos habere. Quibus rebus deuictis quam sapienter hic vir sancti stimus, quam mirabiliter omnium voluntati satissecit quam magno animo, quam elato cunctis difficultatibus occurrit Z Vniuersum p e terrarum orbem singulari sapientia coprehendere, infinitas non dicam urbes, sed nationes consilio gubernare, tot hominum animos tam varios, tam inter sedissentientes,ut idem velint,ut idem sentiantiatq; unius hominis voluntatem intueantur, diuina lege copulare, ut
ab Rege Philippo factum est, adeo magnum est, ut nilquam ante hoc rempus, ne e literis vllis, neque ullo sermone sit auditum. Quid ego vobis hoc nomine Neapolitani regni pondus explicem dicendo rquid Sicili grauillimam curam 3 quid Mediolani imperii molestiam quid Belgarum exitus varios, qui tot iam annos sapientissimi Regis impcrium detrectant λ quid Lusitanos,quid ceteros Hispanos,qui per
amplas occupationes obeuntem singulis diebus grauiter exercent Urbem paene terrarum Vnius dicto ol temporantem explicare, ita a duum est, ita inustatum tomnium cogitationes plane vincat. Et certe iis finibus Romani veteres ingens imperium , dc amplum terminarunt ; quos profecto, si eos, quibus nunc utimur, spectarent, sitae iam paruitatis poeniteret. Prae magnitudine rerum, atque opum, quibus Roma omnium victrix quondam sc se extulit, vix paulo ante veterum monimetis fides habebatur ; nunc vero cxtremis orbis terminis victricibus Hispanorum armis stiperatis,onanes plane regiones auro abundares Solis radiis subiectas nostro iam imperio subiecimus;& ut diuina Saluatoris Nostri monita capessat, labore, Δ industria prestitimus. Contra salutem paene admirabili quadam virtute nitebantur, terrori bus undique mortis, & minis comitati, qui terras ne auditu quidem Vmquam cognitas primo quaeritabant a sed tamen immensbdistantes inter se spatio regiones magnus Oceanus proscindcs vim suam ad extremum corum assimist voluntati, qui coelesti quadam ratione potius totum orbem peragrando,quam humano cosilio, lustratis regionibus subtemauigati orias,aemulari Solis cursum in terris videbantur. Enumerent ali j licci villas,urbes,oppida, quo in rerum magnificentia im peri j magnitudinem ostendant; proponant portiis , insulas, prouincias,& digitis significent, ut res illustris paene in conspectum profer turi esserant opum,ac diuitiarum copiam ut nihil lautius, nihil splendidius possit cogitaris glorientur in magno regno, exultent in imp rio ρ dum haec cura ingens proferatur,regia,& gloriosa, qua nCn multas villas,Vibes, oppida, non multos portus, insulas, prouincia si non
13쪽
vim diuitiari: m,atq; opum,non regni unius,non unius imperi j diti nem, sed terrarum orbis pondus, de administrationern rerum cunctarum in terris incredibilem complectitur. Exultet igitur, ut libet, prisca inas & suis magnis in viris sibi placeat; extollat Iasenem,Vlysicin
admiretur, Vcmulcm tamquam virum diuina preditum virtutu encsetur; quae si Vcspuccium, lumbii,Mcgalanem intueatur, sui ipsus erubescct in stiorum laudibus omnino, de suam plane gloriam pro nihilo putabit. Maximorum virorum fortitudine, qui praediri virtute incredibili fuerunt,comprehendit Rcgis Philippi imperium totum se
re terrarii orbem; per Omnes Oras,quae nobi S antea rUmore nullo,nullis nuntiis notae erant auctoritate sui nominis peruast; quo Sol adire tantiun putabatur, victricia arma per rarunt; nullus labor nulla dis ficultas, nullum iter insolitum,non ipsa pane despcratio remorata est, quo minus omnes terrarum fines Regis Philippi auspiciis Hispanicae classes penetrarent. Auspicia vero huius gloriosissimi x iri ita certa ita sancta, ita diuina cunctis in locis extiterunt, ut decsse cxitus selidi nequaquam posse videretur; ita bella iustis de causs suscepta,ut iam in Atio essetpaene victoria in manibus; ita unusquit', inritandae rei Cupi diis, ut suae salutis oblitus huius unius spectaret Voluntatem;ita rerum cunctarum administratio probata, ut sortunata sibi gens, & beata vis deretur,quq se tam sancti Regis, tam sapientis imperio trad et regendam. Ncque id huic coligit sine causa, qui eo pacto vita instituerat,vidiuinae legi dies,noctesque inhqrens omnium mortalium utilitatem cini rehenderet. Regum aliorum proprium esse solet, parere in bello vii irati in pace suis commodis; hic vero pietatis in Deum rationem emni tempore maximam habuit; ali j suum commodum,hic aliorum concupivit; alij sibi plurimum,nihil ceteris tribuere; hic vero sbi parum,
cuncta aliis prolixe deserte consueuit; atq; hoc nomine suum consiliuad tempus numquam, verum ad omnium salutem mira quadam propensone animi accommodauit. Hominibus barbaris igitur nimia regnandi cupidiras tribuatur, qui & impetu moventur, & sui emolumenti causa ductitur, multumq; se adeptos esse arbitrantur,s per vim nulla virtutis ratione habita in multos populos tenere imperium con tigerit. Nostris vel 5,qui&diuinis monitisse regunt, dc populorum utilitares animi sui salute metiutur, tam magnum exitium Deus Opt. Max.prohibeat;csim coelesti numine adiuti id curent ut onus Rei puta egregie sustineant, & cunctis rebus suarum urbium forentibus verae
omnino glori. & diuinae voluntati satisfaciant. Minime illesbi,sed aliis vigilaula, suasq; negligens aliorum quae fuit utilitates; neque ut
opes colligeret, sed ut vitam beatam suis populis piastaret, perpetuo
14쪽
cogitauit Minime igitur hoc tempore mirum est , eum lacrimis omnium in moerore desiderari,qui cogitationes suas, vitam studium, in dustriam in omnium salute collocauit. Etenim qui immanitati hostiuresisteret,qui furori obviam iret, qui nostris malis exultantem barbariem reprimeret, qui propositis periculis Ren Dib. forti animo desen derct, nemo crat sero, nisi hic unus p cipue cxtiti siet,qui labantes bonorii animos sustinerer,qui ad spem de victoria desperantes reuocaret. Quam se insolenter, quam superbe, quam atrociter iactare hostes sar
uissimi cosueuerant,quam se liccnter in nostras Oras immittere, quam
sibi omnia, quae nostra sunt, ad libidinem, ad direptionem destinaro
Ad nomen immanium latronum maritimae regiones tremere, &aduentu horrere consueuerant; ut nCn tantum calamitas ipsa, sed timor,
di suspicio calamitatis, furente barbaric,obesset. Clausa erant omnia maria, scualebant Omnes portus, iacebant mercatorum consilia, qui multis re s contrahendis suarum urbium difficultates subleuabant.
Instabat hostilis furor, urgebat, singulis diebus nostris malis, & pe
nicie coni csccbat; ut nisi harae regia prouidentia, & singularis extitisset,iac respirare quidem posc quisquam ex nostris ausus csset. Cates nae,& vcrbera,& carcer, S cruciatus quotidie animis obuersabantur ι quibus eos,qui maritima loca incolebant, perl xpc asscere, es multos, quos abripuerant in seruitutem,Vexare consueuerant. Exortus est vir hic salutaris, ad quem, tamquam in arcem,qua tuti esse posIent, boni Omnes confugerent, suamque vitam, atq; opes ab immanitate hostiuiti
defenderent. Iustitia sic prosecto vel longinquis in locis ad famam Resis sapientissimi edi hilarauit; facta est pulchrior modestia, viguit mirabiliter sanctitas,quae de vitii oc sceleribus exultatis, plau&nto probitate, triumphauit. Sed eaedem nunc rara1 re neminati orte se excruciant,& idolor, qui vix est consolabilis leniatur, magnostii dici re quirunt. Quid ego facitos aditus vobis dicam quia humanitatem ζquid patientia, quid liberalitatem t Nequacuana patitur summarii re rum,& virtutum copia, uae perlonga est,ut breu is esse ullo modo pos simicum vir hic summus nullo labore deterritus ., ulla asperitate retardatus tam diu se in cursu laudis,& plariae exereuit quam diu illi vitae cursus est tributus. Fuit rati id ministrandi imperi j tam grauis, tam perenis industria, occupatio tam laboiriosa, ut credibile videatur. permagna quaedam,atq; ingentem ploriam spectasse eum,qui ne punctum quidem temporis a sollicitudine liberum, atque' a curis vacuum habuerit. Sed multo aliter ab eo faetiim est; qui cum trophoea unius Saluatoris numini dicaret,& triumphos, honoris mPnimenta, & laudis insignia in eorum animis,qui essent memores,& grati,condesit,&ccli
15쪽
collocauit; vi,quantum laudis diuturnitas temporis in posterum imminuet, tantum tot ornamentis decoris repudiatis paulo post asserat gloriar ; cum ea magnitudine animi praeditus fuerit, ut ea vicerit,a quinus ceterorum animi vincuntur. Non dicam de Hispanis, quos ipse
tot annos tam magna .aequitate semper Texit ; non commemorabo Italos,qui huic uni Regi concordiam, salu tem reserunt acceptam; silebitur de Belgis qui ne a Deo deficerentino passus est umquam Rex pius,& foelix,ut ab auctoritate Pontificis Maximi rebellarent; orbis autem alterius nationes ad vestram memoriam reuocate, & quae vis dicendi, quae ingeni j magnitudo, quae cinorum copia tam graui in negotio, tam ampla in facultate praecipue quaeratur,vestris iudici j ponderibus expendite. Non ille proferendi imperii, sed dandae salutis cupidus vi icibus armis, Solis radiis ducibus, ultimos terrarum fines peragrauit,ut Sol ipse iustitiae, Dei filius, cunctis cognitus mortalibus ad veram salutem omnium animos accenderet. Qus in De Ctio non maria,non flumina,non montes,non terrarum fines vltimi semper cedentes retro huius viri summi animum a suo sapienti illino contilio remouerunt a vi subsedisse montes exaruissesumina maria, tamquam fri-no,deposita inmanitate,nostris clasibus replessa,ipsim alterius orbis sines, ut Regis Philippi auspiciis O bsecundarent,ringulari quadam cum latitia nostris cum finibus coniuncti esse viderentur. O te selicem, Carole Quincte, qui cum plurimum moriens prouidisti, tum it
Iud praecipia E,cum filio tuo orbem terrarum regedum relinqueres,tuo iudicio assecutus es,ne tua in re prudentia desideraretur,quae nunc d bet a nobis tamen iustis de causis desiderari. Gratulemur igitur nobis , qui tam prudentibus Regibus, tam sapientibus tot annos usi sumus, a summi Dei iure optimo in nos benignitatem agnoseamus , qui tantum boni hoc privsertim tepore nostra causa inudit, quatum num quam ullis votis sumus ausi optare a cum per torum orbein terrarum nostrae pietatis vires egisse radices, & cunctis in locis summa cum dignit.ite florere videamus. Vehementer optasse dicitur Magnus Alexander, cum fines Indiae tantum attigisset, ut nemini postea contingeret eos terminos superare, quo ipse bellando penienisset; sed frustra exoptavit nimia gloriae cupiditate; cum hominum consilia diuina ope sui, evnta cfictas res humanas suum sibi ad arbitrium subiiciant. Eleianini edere stibus ausi iciis, ac salutaribus Rex prudentillimus pro-ςe sit, Π regni sui terminos non terrae regionibus, sed coeli spatiis pro filicrit ; non humanis viribus, sed diuino paene consilio, cum sit vir rius prcci sus aditus, terminari t. Sed tamen quam multi fuerint,cun Qis exploratum LMqui in imperio tam amplo, in regno tam immenso .ci l regiam
16쪽
regiam gubernationem,dum viveret, ad suum votum exoptarint, qui
res ad suum emolumentum concupierint, qui ante rerum exitum m
morderint , qui desiderarint dii cntia, qui seueritatem improbarint, qui reprehenderint iudicium, qui voluntatem accusarint 3 cum aliis ablatum aliquid aliis additum,aliis pcena,aliis prςmi uim persolutum varias voces a diuersis propter unum saepenumero eliciat; v t hic idemnimc unus summi iudici j, admirabilis sapientie necessarid iudicandus sit, quem una vox omniti atq, Orbis terrae cosensus tam magnis laudiabus post mortem esserendum esse iudicat. Huic enim uni unusquisq; rei familiaris facultatem , fortunas, opes I huic uni parentes, liberos,
amnes a huic uni patriam,seruatas leges, vitam, mores; huic Vni aras, focos, muros urbis, ac tecta; huic uni pietatem, sacra omnia, templa refert mira quadam propensione animi accepta ; atq; in Regem tamibeneficum,tam salutarem, tam valde de cunctis mortalibus Cenc mormim mirificam quandam in perpetuum memoriam, dc gratam pol' licetur. Hic virus luequaq; prudenti stimus tamquam altaribus sei per admotus, quod susceperat, constanter, & regie impleuit; Deiq;
nutrien versari sibi ante oculos arbitratus est , quoties Rempub. terra immortinium obire, & tractare consueuit. Homines praeterea, qui
nauam suam operam religioni, & publicis utilitatibus inseruire sol . ti sunt, quo studio fouit, qua voluntate complexus est Z Reliqui sibii nihil secit in amore ad eos augendos, ut laudibus efferret, ut honoris insignibus honestaret, totumq; se honorificentissime profunderet. Quamobrem qua voluntate meminerat Carolum Quinctum in Coiamum, Magnum Etruriae Ducem fuisse, eadem ipse in eum omni tempore privstitit. Nota erant ossicia, quibus Cosmus contra communes hostes Christianam Rempub. iuvisset; merita illustria non excidera quibus, quoties filii 'pus, Resis voluntati praesto fuisset; ut cum a viris principibus, qui iungere socia arma consueuerant, mirabiliter dialligeretur, a Cosi no tamen praecipuo quodam modo cultus fuerit. Incati sa pietatis, & religionis, quoties quis appellaret, atque eius literas asserret, ad nomen Pontificis Maximi, verbis honoriscentissimis capitis honorem semper exhibere consueuit. Quod autem viris nostratibus prisentibus , atque videntibus achiam est, nune liber enarrare; accidit enim, cum esici in Hispania Franciscus Medices, qui postea Magnus Dux creatus est, V t rogaret Rex ecquid esset Florentiae, quod itu dignum esset a tum dixit quidam, qui venerat una cum cohorreseruari nostra in hac urbe sacrum Christi Euangelium, Diui Ioannis Euangelistae manu exaratum, summaq; religione custodiri; quod cum 'Rex audisset, ut semel, atq; iterum repeteret, petiuit , deinde dc capitis
17쪽
tis honore, & voce ad pietatem conformata, humiliter rem sanctissi- mam absens adorauit io animum egregium 3 5 pietatem omnium vocibus predicandam, & de rerum sacrarum, Sc de dignitate Ecclesar semper c Titantem Sed quo sunt ampliora illa bona, quibus Rex
amplissimus omnes mortales mirabiliter assecit; ed vis lacrimarum maior, & luctiis amplior exoritur. Amictant se urbes, quae per tot annos in flamma aequi tale quieuerunt; excruciant prudentes viri suum animum, qui repcnte custode admirabili orbati salutem suam vident in dubium venire; squalent nationes, insulae, atq; portus optimi Re gis desiderio, qui florere magnis mercatorum negotiis consueuerant; iam vero flumina, maria, & coelum ipsum moerorem suum quodammodo testari, & nimia rerum impendentium perturbatione videntur
inhorrescere. Longo ille labore, atq; incredibili vigilantia, ut diligeretur ab omnibus assecutus est ι ut i deret nemihem,ut iuuaret omnes,ut malis orientibus occurreret,ut bellorum incendia restingueret,
Vt, quae ratione regere non poterat, pio semper Marte, de iusto potissimum sanaret. Quid enim vobis bellum, quod ad Samarobrinam constitit,multis verbis enarrem quid Melitam immanium hostium elaiasibus oppugnatam atq; huius optimi Regis consilio seruatam dicam Tquid bellum Naupactes victor, e quid pugnam ipsam summa contentione , incredibili animorum ardore pugnatam reseram λ quid Belgas
toties Victos, toties resos, quid virtutem Hispanorum summis laudis bus celebratam, quid exercitum Italorum eisdem in locis per tot annos iustissimam causam tuetem,& perpetuo victorem proseram Z Iam vero que extremis in orbis partibus,quae in terris a nostris finibus infinitis aquarum spatiis dis unctis, que in populis aduersi nobis vestigia
urgentibus gesta sunt, qua ratione sit bellatum . quibus viribus tam multa sint firmata regna,qua sapientia tanti Regis a bari, is nationibus sit imperium acceptum,nolite ab hac mea dicendi tenuitate expectare; sit vobis satis,quod a certis hominibus audistis,q dclarissimis iam monimentis testatum estiesim sit iam omnibus exploratum,quod nulla verborum copia, vel summo ingenii flumine, ad res tantas posset aspirare. Redite in memoriam, nobili is mi viri, qui terror bon rum animos occuparat,dum timor Melitensis oppugnationis, S belli
Cypri j periculum immineret; recordamini, quam suspenso animo liqmines graues se afflictarent; quam estet Italia excipiendis suspiciosis vocibus sollicita; nuntios, & rumores leuissimos ad suam sbi perni-:
Christiana Respub. proponere solita erat; quam cum hic Rex opti-rmus intimis animi sentibus complexus esser,ut sartam, & tectam tu iretur, ne aliqua ex parte Turcarum qiuria ad eius salutem infringenia
18쪽
dam aspiraret,ne immanitas magnis exercitibus opprimeret,quibus se ille sensibus excitauit, quo arsit dolore, qua pietate, qua cunctiς eam vehementer profuit, omnium cogitationes se ipso factus maior tunc vicit 3 Christiani nominis decus agebatur ; causa publica veniebat in dubium; prisens periculum ita commouebat, ut vir mirus animi probitate non posset sibi satisfacere, nisi omnium expectationi salutaria a se expectantium cumulate satisfaceret. Vt ratio diuini cultus ubique seruaretur, ut fieret amplior, ut omnium mentibus inhqreret,quam grauiter,quam religiose,quam sancte omni tempore cogitauit quam ille vias omnes scrutatus est, ut hanc rem unam quam maxima diligentia conficeret ὶ Quid igitur augustissimi templi, Diui Laurentii Escurialis amplitudinem proseram Z quid aedificii praestantiam, quid rerum preciosarum artificium enarrem Et nim eo splendore ab eo confectum est, ut plane cum Philippi omnia potentissimi Regis animo consentiat; ita industrie ornatum, ut id unum maxime toto terrarum orbe visendum videatur; ita magni Ce elaboratum, ut nullum magis apposite rebus sacris excipiendis fabricatum existimetur; ut, scelera deessent, quae prςsto sunt copiosὰ, hac una re tantum unusquisque, & animi magnitudinem, de pietatem sanctissimi Regis posset si Di, suisq; oculis subiicere. Contendite a Deo cuctis animi viribus honestissimi viri, ut Reges vobis eiusmodi eueniant, atque i j praecipue rerum potiantur, qui ab hu-.manitate, I consilio, a castitate, a religione Regis Philippi non abhorreant . Vixit ille animo tam forti, tam clam, tam pio, ut non Gne causa in eius salute omnium salus niteretur ; quem sui ut vitae dofensiorem, alieni ut columen fortunarum venerantur ; quem longinqui, quem alienigenae desiderant; quem omnes paene gentes, atque nationes lacrimis, de luctu prosequuntur. Duram cst enim vitae praesidium amittere ; durius, inconsolabili sc dolore afflictare; molestum, maximis commodis ortari ι molestius, salutis columen requirere I acerbum, virtutibus summis spoli .iri ; acerbius, stac vlla spe magna cum pernicie carere; miserum, timore rcrum imminentium non conquiescere; miseritis, atrocitate malorum, quae iam
Vrgunt, quotidie torqueris periculosum, sine salutaribus praesidiis dimicare; periculosus, cum hoste omnium teterrimo centendere; terribilo, de suis sortunis in dubium venire; turribilius, in summmo salutis, de dignitatis discrimine versari; horribile, strepitu a morum excitari; horribilius, hostem paene in poseisionem orbis terrarum inuadentem non posse suo sanguine depellere. O frustra.
nobia suscepta vota, quibus paulo poti, viris p incipibus in caurioi C sam
19쪽
sam incumbentibus recuperatum iri Bizantiu iudieauimus 3 Ο spemt fallacem, que nos tam diu inani cogῖtatione nimis credulos lactasti huc tandem tua promissa reciderunt,ut, quos nestigere in bello consuevimus, eosdem nuc in pace timeamus 3 quos suis omnino urbibus exuere, eosdem, ne nobis nostras eripiant, cogamur perhorrescere 3 Quo timidi homines, sed tamen probi,&ossicios nunc confugient 3 cuius poterunt exploratὰ virtutem intueri cui fortunas suas ,& se credent 3 cuius fidem, probitatis custode, atque innocentiae vindice
sublato, implorabunt 3 Quoties aras, optimi viri, adiistis i quoties Deum supplicibus precibus rogastis quoniam in unius vita Respub
totius paene orbis nitebatur in ut hic vir optimus diu viveret, cuncto rumq; mortalium commodis, si feri posset, 'perpetuo adesset 3 Non est cessandum, mihi credite, in tam magna tot malorum impendenatium perturbatione; incitanda est industria, quae acerrimis vigiliis huius optimi Regis tam multos annos conquieuit; vis omnis Viri rum proferenda, qua Turcarum furor reprimatur,ne tam firmo pre-sdio destituti cunctis periculis, atque exitiis pateamus. NonnC V bis in mentem venit, quantopere Italiae tranquillitas praeter cetericordi illi fuerit 3 & ut a belli suspicione abesset, quam vehementer curauerit λ Cui negotio,ut scitis, nobilissimi viri, Franci scus Medices, Magnus Dux, ita semper praesto fuit, ut summis pontificibus,alii 'ν vitis principibus Italiae adiuuantibus, consilio, atque ope rem communem sortiter adiuuerit. Quamobrem factum est,ut Rex eius animum, qui eodem, quo pater Cosmus, summa fide, spectauit semper, eximium habuerit. Ferdinandi vero propensio cum Regi ipsi nota, tum cunctis mirabiliter illustris, iisdem omciis, quibus frater,& p . ter profectui sent, regiam maiestatem vehementer coluit. Demus operam nunc quam possumus maxime, Ut, vestigiis summi viri persequendis, ne plane a nobis hoc luctuoso tempore, &misero de iacisse videamur. Ad id vestra studia, viri optimi, adducite, quibus virtutem tam salutaris Regis prosequamini; ad id animorum vestrorum vires serte, s memores, & grati in laudibus hominis de vobis optimὸ meriti vultis reperiri; ad id omnes cogitationes denique colligite, ne ullae gentes vestrum officium requirant in eo potissimum colendo, quem orbis terrarum magnis honoribus semper colendum iudicauit. Id ipsum vero, quod dico, mandate memoriae, prudentissimi viri,ut quod nulla umquam aetate,nullis umquam seculis contingit, in hoc lumino Rege euenisse videatis; ponite ante oculos, ut unus Uno, eodemque tempore diuerss, longinquis locis & pacis le
ges , & belli rationem cura admirabili tradere debeat; Crebro enim v in
20쪽
in regno oren um amplisi imo de omnium saltite cogitantem casus horribilis affligit, cum alibi vastitatem, alibi desectionem extitille nuntiatur ue pereat imperium necesse est, nisi statim praesenti consilio subueneris; alibi coniuratio, alibi perfidia excitatur; amim est de summa rerum,nisi periculis imminentibus occurreris; nationes bel- . licosas sumpsisse arma, & bellum gerere assertur; non messiocris timor est, ne ad nihilum recidant omnia, si paululum cessaueris; pungit animum, si proficisceris in rem praesentem, non minus torquet. si remanseris; c consilio committis omnia, improbant, qui subit bremedium expectant; si per duces rem gubernas, vellicant, qui rerum exitum attendunt; si vim vi, ut saepὸ fit, fortissime propulsas, mordent,qui seueritati aduersantur; Quod si id est multis idem onus sustinentibus laboriosum; multo uni pro cunctis vigilanti labori sus; si arduum perexiguum imperium tractanti,quanto multorum
regnorum curam explicanti magis arduum ut non unius viri vi
tus, sed vis plane diuina in hoc sapientissimo Rege viguisse sit nocesse; quae tot res tam varias, tam amplas, tam arduas sine errore,
sine cuiusquam paene querela per tot annos rexerit, & se liciter cum omnium approbatione ad exitum perduxerit. Defuit tantum ad .summam scelicitatem in summo imperio, quod eos hostes, quos si
gulari odio pro gloria Christiani nominis prosequebatur, bello potius dimisi lacessitos, quam oppressos, & debilitatos magis, quam .deletos; sed potuit se eo nomine consolari, quod ea bellandi ratio fuit, vita suppeditante, instituta, qua vi ad Naupactum, ut ad Molitam,ut ad Britanniam suis auspiciis factum est,& vim egregie pro pulsare, & de teterrimis hostibus delendis plane pollimus cogitare.
Hoc nomine magnis classibus usus est,ut piratas omnium hostes t to mari magnis sumptibus fugaret; aluit praeterea multos exercitus, ut haereticae prauitatis initia opprimeret a bc, ne malitia pietatem ioquinaret, ut diras cogitationes ab Ecclesia detergeret . . Id Opus pacis, & quietis summis artificiis quaestum posteaquam vir mirus, atque acer, exacta aetate, incredibili vigilantia expleuit, & cum Rege Gallorum pacem agitari, quam ipse pepererat,iato animo perspeλit, orbis terrarum lacrimis comitatus minime grauate dicm ille suum obivit, qui dies cunctos mortales certis temporibus expectat. Id ut
perficeret incredibili quodam modo obduruit ad patientiam, non solum hoc tempore, sed tota vita alias, cum priuatim aliquid ageret; satis id patet omnium ore, satis ipse omnibus indicio fuit; qui cum in secundis, tum in rebus aduersis, vultum eundem semper praestitit. Nemo eum iratum, aut commotum animo,aut perturbatum Vi is a C , dit