장음표시 사용
21쪽
et quae eisu loco, de stilo, calamo, atramento etc. I O. De litteris notisque hieroglyphicis . numeris, signis planetarum. ι. De typographiae origine et sere mentis variis. ia. De aliis inusitis nouantiquis. 3. 8ag. 93l.
XXII. De Veterum Ludis, Luxu, Aeclificiis, Supellectile,
statuis ac monumentiS. De ludis Hebraeorum. i. Artorium populo m Orientalium. 2. Graecorimi, Romanorum etc. 3. A ea lagibus vetita 4. De Udo talorum, cottabo aliisque laris convinalibus. s. De luis et exercitiis Θvingsticis et de Amphithemtro. 6 De ludis Circensibus. T. Ludo Troiae, et aliis ludis equestribur, etc. 8De funambutis, et omni genere Θαυματοποιων. 9. De tuis theatralibus et thymelieis. De mimis, pantomimis et γελωτοποula. Io. De luxu veterum. xi. De aedifieiis et partibus aedium. 12- 3. Balveis. I 4. Statuis. I V. De ' Pario genire stipedectilis. I 6. De vita priuata et ordinibus hominum pDivatorum, collegiis opscum etc. I 7. pag. 98 P.
XXIII. De luctu, funeribus, exequiis, conservandorum cadauerum ratione et monumentis sepulcralibus.
De funerum et sepulturae ritibur generales scriptores. I. De funeribus et LeTu Hebraeorum, a. Graecorum, Persarum. 3. Romanorum. 4. AGUtiorum, Germanorum et populorum septentrionalium. s De funeribus Christianorum. 6. De medicato 'nere et minatis. 7. De limeis et vestibus sepulcralibus et de rebus quae defuncto veluti secum asportanda permittebantur. De renis se ratibus. 8. De pompa funebri, epulis, ludis, seriis sacrisque, raronis Q lectis feralibus, loculis et laudationibus funebribus. 9. De lucernis sepulcralibus, sepulcris, cryptis , cataeumbis et monumentis sepulcralibus. o. pag. Ioa O.
22쪽
De Scriptoribus Generalibus Antiquitatum
Notitia antiquitatum hebraicarum haurienda e sacris litteris , earumque intem pretibus Iudaeis et Christianis, rerum hebraicarum per.itis. i. Ex Philone et Iosepho. UM. Ex Talmuis Otroque, eius Mise a et Gemara inter pretibus Iudaeis et Christianis. 'χ. De Mosis Maimonido, Iacobi ben scher aliorumque epitomis trimuricis. 3. Iuanta fide digniseriptores Talniudiciet Iudaei recentioris aetatis. 6. De corporibus antiquitatum hebraicarum Fae christiani scriptores moliti sunt. s. De Christianis, qui spor in commenturiis et lex iris, MI aliis Icriptis suis antiquitates hebraicas illustrarunt. 6. Opera inedita vel promissa Balthasaris Scheidii, Iosiae Ariasi et Theodori Dasio uti, τῶν μακαρίτων. 7. Compendia antiquitatum hebra, carum, Scriptores, qui unum aliquod argumentum profes plura antiquitatum capita attigerunt. s. Scriptores, de risistis recentium Iudae rum pro. varia natione et secta diuersis, vec unius generis. Io. Detineatio thesauri antiquitatum hebrariarum. II. iudex rhejauri antiquitatum be-braicarum uolitani. 12.
Venistissima et certissima memoria antiquitatum hebraicarum ex sacris litteris haud dubie petitur, cuius interpretes siue Iudaei siue Christiani rerum harum periti et curiosi merito inter scriptores praesentis qrgumenti familiam ducunt Ex illis praecipue fide digni sunt, qui graece temporibus apostolorum Christi seripsere Philo, y quem , quum editio ab Erico Benzelio, archiepiscopo Vpsallens, exspectata, nimis diu esser protracta, emendatum notisque illu
stra 3 Huius sublestam ducit fidem Chr. Schoetigenius hor. hebr. T. II. p. 39. et in libro:
eriauteri p. 68. eundemque seini iudaeum esse astitanat, in quo hebraicae ac chaldaicae linguae peritia, me non' traditi. oralium studium desideretur. E
23쪽
straturis duobus voluminibus in Folio Londini i742. edidit Thomas Munge', ' et Flata Iosephus eruditisinino, M. M hardi, Ic97. I a. Ian. aet. 59. de nati sed quod dolendum impersecto commentario illus ratus. Cui insigi ,i seriptori recensendo porro et expoliendo certarim olim tuam addixere operam praestantissimi viri Iae. Gronouius Lugd. ap. Batavos, Parisiis Ioan. Dominius, et Lipsiae God si id. olearius, qui autem vel aliis laboribus impediti, vel mo te oppressi, consilium suum exsequi haud potuerunt. . Felici Ori autem sortuna in expoliendo Iosepho usi sunt duum inri celeberrimi Io. Hudsonus et si-gebertus Hauercampus, quorum ille Iosephum emendatum at lue castigatum edidit Oxoniae i72o. Fol. 2 VOll. hic autem cum integris virorum doctissimor. notis eundam cum manuscriptis praecipue Lugduno - Batavis collatu nieuulgauit Ain stelaeda mi l726. a Voll. in Fol. ad quam praestantissimam editionem nonnulla monuit Io. Bapt. Ottius in spicilegio triticeo ex fauo Flauii Iosephi campo. Tiguri i73 3. 4. ' .
Philoni et Iosepho succenturiantur, qui hebraice libros V. T. illustrarunt, ut Ioactis Mai Ioel, Moses Alphech, et ne de aliis in praesenυ dicam, qui in Bibliis Buxtorsianis Basileae I 6I 8 et i 9 in folio editis, atque in Bibliis Hebraicis,
Amstet. ι 24. T. IV. in Fol. excusis exstant, Aben Esea, R. Salomo, R. Leuiben Gerson, Dauid Canitus s. Κimchi, quoium notitiam et vitas eg Bartoloccio excerptas in analectis rabbinicis, Vltraiqai troa. 8. editis, utilisIimo tironibus har. litterarum libro, dedit U. C. Adr. Relandui, R. Isaac, qui etiam Iarchius vulgo appellatur, R.. Chistilia3, R. Iacob de Leshas, et R. Obadias horno. . . EX Christianis S. Scripturae interprexibus hoc loco nominandi sunt Seb. Ministeriis, Pausius Fagius, Lanues Drusius, tum Hev=jcHI Amsivoribus .cuius Praeclari in Pentateuchum commentarii exstant, Ioannes item Libssootus in horis talmudicis et reliquis commentariis, atque Christi. Schoetigenitis in horis talmudicis, nec non Chris0. sartiori sibus, Iac. Altingius, Iuc. et D Iov. Ca-
pessi, Ioannes Cocceius, Guardus meochius, Seb. Sch dius, Cherubinus desudio Iosepho, in apparatu biblico, si gustinus Gonet in Commentariis in S. S. gallice Paris i o -I 16. XXIII. Voll. in serina quadripartita editis, et I 724. VIII. Voll. in Folio recusis; et in dissertationibus, quas singulis voluminibus
a Tantum libros priores IV. antiquitatum, sed cum his pleraque Pcntateuchi Mosaici ad leges litusque Mobraeorum facientia explicant. oxon. I p . sol. Ceterum de Josepho et Philone iusius egit B. Fabricius Lib.IV. c. IV. et VL Bibl. gr. c VOL III. p. 1oq. ss.ctaa8. C
24쪽
. Mirus in Lexico antiquitatum biblicarum, et pauci quidam alii; nec non qui Leuiti eum librum illustrarunt sug. Varenius, Issol gangm Fraurius, Friderio ses. Syauhemius T. NI. opp. aliique laudati Mich. Lilieniliatio in archivario biblico V. T. p i 9 t. quibus Vtinam liceret integrum D. Theodori Dasio uti commentarium adiungere, cuius specimen tantum sub titulo Scholia Criti eorum
in. Leviticum Prodiat. , . . -
II. Alter veluti sun dus atque sons, ex quo antiquitatum hebraicarum notitia petenda venit Tataud est, siue corpus iuris atque dochrinae iudaicae duplex . Hierosi mitanum et Babylonicum 3 .Vtrumque constat Misi ab et Geniara. Mischnali quasi σευτερα ιν atque alteram legem, oralem nempe dixerit, textus et κειμhου instar est, cui Gemara tanquam in commentarii vi, rioris vicem adiungitur, qui Mischnam sue Mathnitam explicat vel per Bara tha siue sententiam et decisionem in scholis R. Chaia et R. Vlchaia rraditas, vel per TVaphsa liue additionem ad Mischnam, ubi haec suit concilior. Vide Buxtorsit lexi con Tali nudicum p. 26 I r. 2474. sq. et 4 2. et Io. Chr. Wolfi, Bibl. Hebr. P. II. p. 65O et 69s.sq. Mischnali longe elegantiore purioreque stilo hebraeo rabbinico, licet eo neiso et abrupto, scripta est, faciliusque i telligitur, et maioris est auctoritatis sdeique et antiquitatis quam Gemara,
atque si Maimonidem audimus, cirea Adriani Imper. tempora in. litteras relata. Gemara tum ob alias rationes tum propter obscuriorem chaldaicum sti- tum admixtaque varia harbara vocabula longe disseilior et paucis intellesia, sedensque in tenebris et pluribus reserta fabulis gerrisque et sententiis rabbinicis, aduersa fronte inter se concurrentibus, neque ante sextum a CR RisTonaro saeculum composita, quin immo recentiorum etiam temporum vestigia
haud obscure prae te serens, Vt a Joanne Morino aliisque demonstratum fuit. A a
Tal-3 Celeberrimus Christianus Schoetigenius, Horar. hebraicar. Tom. H. p. 8Ip. ct i libro, ber ivabre Et stas, p. 63. Talnaud haud genuinum esse, ex quo antiquitatum sebi sicarunt notitia hauriatur, fontem, sed, eidem poli sacras litteras et Targumina. libros Iudaeorum, arite opus Talin teum conscriptos, inprimisque librum Soliar substituendos esse, probare vehementer contendit. Hanc Schoetigenii sententiam stibexamen vocarunt et Sumule Venerabilis ecclesiaruin Lubecensiuin Praesul, lo. Gotti. Carpeto. uius in praesed apparatui historico critico antiqq. S. C. et gentis hebraeae praeinissa; cui respondit Schoetigenius in specimine antiquitatum hebraicarum ex libro Solaar, Dres-dae Ips I. programmatis loco edita: Et Blatius Vgolini in epistola ad Chr. Bened. Michaelis. Venetiis 1748. 4. Vide ad Codicem Avoda Sarati T. 4. edit. Surentiust p. 369. ubi argillae Adriani mentio. Alii putant, Antonini Pii Imperat. indultu R. Iehudam doctissimor. sui aeui ubrorum synodum coegisse, cd ius Hebraeorum in compendium redegille. Vide lac. incu- foedi opera Philolog. P. 918. .
25쪽
4 . CAP. I. ANTIQUITATVM HEBR AICARUM
Τalmud, ut dixi. duplex est, s Hierosolymitanum, in quo quatuor tantum ordines, r. Seraim de seminibus, Massictae sue tractatus undecim, a. Moed de festis tractatus duodecim. 3. Nasthim de mulieribus tractatus septem, et 4. Ieschuoth de poenis tractatus octo. His accedit ex ordine Ta-horoth de purifieatione tractatus unus, sed non totus. Vide indieem Talmu-dis Hierosolymitant in Io. Light oti operibus posthumis p. 3γ62. nec o OnZachar. Graptum in idea Talnaudis Hierosolymitant, Iaps. l66s. 4. Iae.
Frid. Reimmannum in histor. theol. iudaicae p. 27 . seq. et Sigism. lac. Baum-garten in den inadarichten voneiner halliflen Tibliothel. P. XXV. s. Vol. V. p. 3 i.
g. Talmud alterum Babhnicum in sex ordines distinguitur, quorum Targum Ionathanis Exodi XXVI. 9. meminit, et alterum Targu in Cantic. U. Io.
Illi sunt r. Seram de seminibus, a. Mota de talis, 3. Mychim de mulieribus, 4. Nestim de poenis, s . Rodaschim de ianctificationibus, et 6. Ibharoth de purificationibus. Quilibet ordo iterum pluribus constat Massictis siue tractatibus, qui singuli in capita sua distinguuntur. Vide indicem codicum eapitumque Talinudis Babylonici in Barioloccii Bibliotheca Rabbinica T. 3. p. 77 66 a. si. Cherubini de S. Josepho apparatu biblico T. I. p. 396. sq. et T. a. p. 6ia. ss apud Galatinum lib. I. de arcanis catholi eae veritatis c. Sixtum Senensem lib. a. bibl. sanctae, Buxtorsum in biblioth. rabbini ea, tractatui de abbreviaturis adiecta, Volsinium ad Raymundi Martini pugionem fidei p. gr. seq. D. Io. Mulieri nostri του μακαρίτου Iudaismum detectum pag. 33. seq. B. D. Zaeli. Grapit historiam fitterariam Talnaudis Babylonici, Rostoch. i 696.
Herm. von der Hardi in natiua corporis iuris iudaici effigie praemissa editioni eodicis Darith, siue de ieiunio. Hel . I7 2. 8. Iac. Frid. Reim mannum in introd. in histor. theesog. iudaicae, germanice edita, p. 169. ss. Sigism.
Vol. V. pag. 7. ss et inpr. Ioan. Christ. Wolsum, τον πανυ, Bibl. Hebraeae P. II. L. IV. p. 6s7. g et P. IV. p. 32o. ΚΕdita est Misehna saepius seorsim tum sine punctis vocalibus, ut Amste-lod. I 637. 8. tum illis a Salomone Adano et Iacobo Iuda Leone animata, ut ibid. 364q. 8. Etiam cum commentar. nna νς R. Isaaci ben Gabbai Venet.
16O9. 8. et cum commentariis Maimonidis atque Bartenorae, charactere quadrator Iudaeorum computus tradit, Talnaud Hieros mitanum absolutum esse Anno iudaico 4229. siue Christi Dionysiano 469. Babylonicum 4268 siue Christi so8. Vide Seali gerum de emendat. temporum lib. VII. p. 6 S. Mischna absbluta anno Iso. post vastationein templi secundi, hoc est Christi aeto, ut leges in libro Cosri p. a 7. edit. Buxtorri Geinarum Hierosolymitanam compilasse dicitur R. Iochanan saeculo post C. N. tertio Gemaram Babylonicam componere coepit R. Asclae, princeps acadein. Soranae in Baby
26쪽
drato Veneti is I so s. sol. Sabionetiae Iss9. 4. atque eum commentariis eiusdem Iae. Bartenorae, et Josephoth R. Iom Tov Lipnaan, Pragae I 6I7. q. et Amstelod. I 68s u 86. 4. cum breuibus scholiis R. Elisae ben Abraham, Am-stelod. I 697 et I 7I3. I a. et nouissime cum Bartenora, Tosephoth Iom Torieommentario R. Mosis Leibschula, et duplici R. Abraham ben Chalim, Amstelod. i 726. 4. Integram Hispanice vertit Iacobus Abendana, Archisynagogus Londinensis, Isaaci frater; de qua v. lo. Christ. Wolfii Bibl. Hebri Vol. II. p. 7 9 et 72 O. et inpr.. Vol. IV. p. 32 . ss Rich. Simon in Epistolis selectis T. I. p. I s. auctor est, partem eius Italice versam a Iudaeis, sed
ob metum ab inquisitione manustriptam tantummodo circumferri. Integram Germanice transtulisse se testatus est Vir in his litteris versatissimus, Ib. Christoph. wagensellius libri de spe Isbaelis p. 4o. sed nihil eius hactenus luctari
vidit praeter Germanicam interpretationem Codicis quo de lepra 3gbtur, commentat. de dialecto Iudaeo-Germanica praemissam. Multam quoque operam in partibus eius variis Latine transferendis et commentatio illustrandis posuere homines doctissimi christiani, Guil. Guisius, Ioati. Cocceius, idem Wagens cilius, Seb. Schmidius, aliique: sed nemo repertus est ante U. C. Guillelmum nonhusium, qui totam Mischnam explicandam sibi sumeret. Hie enim laudatissimo studio uniuersos Miselinae ordines Hebraice sat sine punctis vocalibus, quod dolendum) cum versione latina partim aliorum partim sua,
quae ultimam manum si adhuc in quibusdam desiderant, et commentariis Maimonidis et Bartenorae latine adiunctis, et Variorum virorum doctorum animaduersonibus atque elegantibus leonibus ad Iudaeorum mentem in aes incisis edidit Amstelodami 1698-37o g. in solio sex Voluminibus, quae in terna commode possunt compingi. Quod ab eodem doctissimo Surenhesio exspectauimus promtuarium rituum itidaicorum ex Talnitide illustratum, lucem non vidit. Neque etiam prodiit ea, quam Celeberr. Chr. Reineccius olim promisit, Surentiusti latina Miselinae versio eum breuioribus suis annotationibus; quam tanquam editam perperam adduxit Ioan. Fabricius histor. bibl. suae P. I. p. 248. In Gemara illustranda paucissimi hactenus sunt versati; nam praeter eaput ultimum libri Sanhedrin germanice versum a Christiano Gersone et excerpta ex libro En brari ad codices Sanhedrin et Maccoth, Sota, Suem et
η Vide Steph. Soueieti, S. I. specimen stHehararum in Surenhusii.opus, quod legitur in Ephemeridibus litterariis Parisiensibus Anni 17 Io. mense Nouembri, in memoriis Treuollinis A. Irm. p. 332. 3I7. A I 22 I. in memoriis litterariis Angliuanis T. I. p. 3s. et recusum est in collectione Diuertationum Criticarum super loca S. S. dissiciliora, quae ab eodem Soueieto edita est Parisiis I7Is. q. pag. 39 -629. Adde, quae circa laborem Surenhusianum monita sunt in relati. de bibliotheca quadam Halensi P. XXV. Vol. V. F. M. ubi simia accurata huius operis recensio exhibetur.
27쪽
6 CAP. L ANTIQUITATUM HEBRA ICARUM
Ioan. Heinr. Hottingero nepote. edita aliaque perpauca sparsim ab aliis versa et allegata nihil in hoc genere lucem vidit ante eruditos. labores viri ni his litteris suo tempore sicile principis, GEORGH ELi EsrRis ΕDZARDI, qui, magni illius hebraic irum litterarum per Germaniam tarc ris propagatorisque Esdrae EdZardi , του μαλα ris maior natu filius, Gemarae Codicis Talin udiei Auoda capita duo priora, quemadmodum et c.iput primum Codicis Beraehotversione perspicua et doctis commentariis illustrata edidit atque cum litterarum rabbinicarum studiosis communicauit. Torius gemarast interpretatio eum notis, qu I in prelo committere instituertit laudatus Edgardus , a filio superstite asseruatue, digna certe, quae in lucem emittatur.' B. Balthasaris Scheidii verso latina totius codicis Berachol, tum Mischnae tum Gemarae, ex liberalitate Viri Humanissimi Ioan. Christo. Wolfit, una cum integra
eius bibliotheca in liructissima bibliothecae publicae Hamburgensi cessit, atque in eadem asseruatur. Talin dis editiones variae exstant. Hierosolymitanum duabus tantum Vicibus integrum est excusam; priori vice curante Daniele Bombergio, Venetiis sine anni notatione l.; qui tamen haud sine ratione i set . suis e coniicitur: posteriori Craeo uiae Isio'. sol. ordo primus una cum codice
ex ordine secundo editus est Amstelod. I io. sol. Cons. I. C. Wolfium B. H. Vol. II. p 892. et Vol. IV. p. 438. Babylonicum impressum est Uenetiis apud Bombergium I s 2 o. sel. et
I s46. apud Marc. Antonium Ius in ianuin. Cons Barioloecium T. 3. p. 269. et Wolfium Vol. 2. P. 899 Basileae . a s 78. si . apud Ambrosum Frobentum, quae editio loca S. Scripturae in ora libri notata habet, sed in qua vicissim exsecta ibiat Marci Maxiani Brixiani studio, quae in Cti RisTura et Christianos didia erant, una cuin integro Codice Auoda Sara: Cracouiae Ico 3. ss. in qua editione restituta sunt quae Basileenses expun-Xerant. Vnde correctiorem in quibusdam appellat Ioan. Wulserus ad codi
Hanouiae 3638. seq. Vide Andr. Cheuissierium de origine typograph. p. 269. adde Ι. C. WOlfium B. H. UOl. II. p. 9o8.
Lublini I 6 7. . uAmstelodami I 644. si . sol. minori; quam editionem Iudaeis et Christianis auro cariorem haberi, neque hodie ubi uis prossare, obseruat Christi. Schoetigenius rabbinicar. lecht. L. I. C. I 3. s Vol. II. hor. talmudie. p. 839.
. Francos ii ad Viadr. I 69 . et iris. C Huius edit. exemplar in
28쪽
membrana Dauid Oppen heimer, Archisynagogus Iudaeorum Pragensium , suos in usus exprimi durauit, quod mille imperialium sumtus requisiuit, a B. Io. Chr. Wolfio in bibliotheca oppenheimeriana, quae Hanouerae fuit, oculis
Amstelodami I7 4. coeptum, et Francolarii ad Moenum I 72 o. absolutum. Cuius sex .exempla in candido serico, duodecim in membrana pJrgamena excusa esse memorat I. I. Schuditus memorabilium Iudaicor. P. IV. com
Nouam Talnaudis aditionem Amstclodami ea conditione parant Iudaei, Ni pecunia ante repraesentetur, quam ipsum opus prelo lubileiatur. In Bibliotheca Bodleiana inter codices Seldunianos exstat exemplum Taum udis, quod cruditus quidam Iudaeus totum emeia dando percurrit. . MI ori inquit Thomas Hyde ad itinera mundi descripta ab Abrahamo Perilsol, p. I9 Iudaeorum desidiam et incuriam, quod carisimum sitivi Tali audem in omnibus Dis editionibus ubique passen corrupte et incorrecte mendis Datentem prodire ILvant. Si quis recudere vellet, ad dicIum nostrum exemplam Selinianum excepto quod proh dolor unus desideratur Tomus correciisima adornari possit
III. Talmudis egregium compendium, non tantum breuius, sed et luculentius et siritius uniueisam doctrinam Talnaudicam complexum scripsit iudicio et doctrina inter Iudaeos longe praestans, Mosis mimonides, Cordu--bensis, medio saeculo XII. clarus, quem cum Plarone et Cicerone confert Dauid HunapMeys, Biblioth. Anglic. T. a. p. q. id quoniam in libros XIU. dbstinxerat, Vocauit siue manum, addiditque ex Exodi XIII. 9. aliisque Scrupturae locis en mihi in ad Hlia ka npI Manum sortem. Hoc opus eximium et rarissimum hactenus, ex editione CPolitana IsO9. ct Veneta utraque A. is O et is Pq. Commentariis illustrara una cum iconibus in aes in eisis luculenter recusem est Amstelo d. i7οχ. curante Immanuele si . Iosephi Athiae 4 partibus a Voll. sol. Argumenta singulorum XIV. huius. operis librorum recensent Frid. Iac. Re immannus Introd. in histor theo l. iud. pag. 3I3. Is et
Io. Christo Wolfius o πα- B. H. Vol. l. pag. 84o.ss. et Vol. III. pag. 774. T. Latine quaedam vertit ex hoc libro Ludov. Complegne de Veiel 7, quae in
opuscu-7 Ex Iudaeis is est prognatus, qui de nil eognomine dicti sunt, et scriptionibus qui
busdam inter suos claruerunt. Christo nomen dedit Compendii A. I 63s, et Ludovici nomen a Ludovico XIII. Galliae Rege . de Compugne autem ab urbe, in qua iudaicaine iurauit superstitionem , accepit. Inter Pontificios per aliquot annos versatus Resirin, torum placita est amplexus, et in Angliam traiecit, ubi scriptis Hebraeorum ae potissimum Matinonidae latine conuertendis operam dedit. v Wolf VOLI. p. 724. adds HuςRepistolam ad Braunium, in collectione Tilladeti T. a. p. 2O8. - . .
29쪽
8 CAP. I. ANTIQUITATUM HEBRA ICARUM
opusculis, . ad historiam et philologiam spectantibus, sese. 6. recudenda dedit Thomas Crenius, Tomoque VIII. Thesauri antiquit. saerar qui Venetiis
exectitur, uberioribus obseruationibus illustiata inserenda curauit Blas. Ugolinus. R. Iacobi har Alcher circa A. C. 4O. clari Arba Turim s. quatuor volumina , sanctionum Talnaudicaruin breuiarium complexa praeter editionem Berotinens r 7o2. et l7O3 l. nouissime prodierun cum commentariis R. Ioel Sireks ao Ioluae Falch Francos ad Moen. r7i -36. et Wilmersdorfili et . sel. IV. Voll. Cons. de huius operis disposxione ac singular. pari. argumentis Ι. C. Wolfit B. H. Vol. I. p. s8 et 83 Vol. III p. - . ss et Vol. IU. p. 864. . Amplissimum in Arba Turina commentarium composuit R. Chaiiem
Belabenaste, de quo V. WῶfB. H. Vol. I. p 3IO. qui quoque consuli potest de R. Iosua Pelech, Uol. I. p. 45 . et de Iosepho Ischispha ib. p. so a.
quorum uterque in Baal Turim commentatus est. Plures commentatores ad
dueit Wolfius Vol. III. B. H. p. 7sa. Molis Tarnensis Κiriath Sepher breuis. simum et distinctissimum Talinudis compendium laudat Morinus pag. 26. Exercit. Bibl. cum quo consentit Wolfius B. H Vol. I. pi 824. Praeter allatos auctores in exponendis antiquitatibus hebraicis versati quoque sunt R.
Abraham ben David Arie, h. e, Leo Mutinenss, in libro 'πὶ an 'o tu, est pei fortium dicto ; de quo cons Wolf Vol. I. pag. 37. . R. Iacob Lando in L , libro collecto ; de quo Wolf l. c. pag. s 9 s. et R. Moles Iacobi in Sta , quem , teste Wolfio Vol. I. p. 76o. B. Theodorus Das uius in limine exemplaris sui appellat librum Iudaeis carum et Hugoni Grotio dilectum , et antiquitatum cornucopiae , in quo ritra in templo usitati inter caetera explicentur. Liber En Iaeob siue fons Iacobi 4 e Deut. XXXIII. 28. retito titulo, qui hodie plerumque vocatur En Iischrael, nactationes hypera olidas, in utriusque Talmudri Gemara obuias, quae Aggadae dicuntur, exhibet. Titulum libri Buxtorfius in biblioth. rabbin. vertit I'ν oculus, minus bene, ut iam pridem obseruauit Wa n sellius in epistola de infundibulo suo, p. 87. Ceterum de suadis atque Tropologiis, quae in Gemara occurrunt, vide sis librum Cosei p. asa. seq. De Maamadoth, i. e: dichis S. S. et canticis, quae Levitae in sanctuario eX Iudaeorum mente recitare soliti fuere, quaeque Iudaei xecentiores itidem eum Gemara et Aggada quotidie in memoriam lactificiorum olim oblatorum recitant, cons. Wolf Vol. II. p. I 3s 8. R. et
Vol. II. p. IO 2. '. . IV. Quaesitum est inter eruditos ac. multum disceptatum, tuto ne pos-smus Talmudicis Doctoribus et Rabbinis eorum legentibus vestigia, habere fidem , vi ex illis tanto temporum interuallo disiunctis veram de antiquis Hebraeorum stante Vtroque templo ritibus sacris et iuribus moribusque no-
30쪽
titiam certo haurire nobis liceat, ad sacras Veteris Novique Testamenti litteras illustrandas. Vbi duo utrinque extrema fugienda esse duxerim, ad quae
plerique prolabentes dum Vltro euroque modum excedunt, Verum rectumque consistere haud patiuntur. Ex una certe parte videas viros doctos, qui in i lectione Rabbinicorum ac Tataudichrum scriptorum aetatem contriuerunt, tantum illis tribuere, Ut ex eorum leuissimo assensit vel indieio statim libenter pendeant ν eos velut oracula loquentes ex tripode et omni excepti ne maiores auctores audiant etiam contra clarissima Hieronymi , Epiphanii,
quin immo Iudaeorum vetustissimorum Philonis et Iosephi testimonia, quod mihi non modo magnum illud tot saeculorum spatium, quibus Rabbini post
vixerunt, sed et ignorantiam, vanitatem, ineptias et contradictiones in seriptis eorum obuias, et a Morino atque aliis viris doctis notatas cogitanti ubdetur minime committendum esse, qui unum Philonis vel Iosephi testimonium lubenter praetulerim. decem Rabbinis, ' a quorum lectione ardua res
ς ςt rara, Ed. Bern hardo p. , t O. ad Iosephum iudico, non delirare. . Vicissim alii omnia illa, quaecunque ex Tahnude vel Rabbinis proseruntur, statim simul semelque abiiciunt atque velut indigna et absurda, ne dicam blasphema, explodenda existimant, veluti merae sint inscitiae et nihil plane auri ex stercore rabbini eo colligi possis, 30 atque sanctuario illud. inferre pro sus sit nefas, quam in sententiam multa disputat Isaaeus Vossius, vir eruditis, simus, in responsione ad obiecta Crit cae sacrae Uar. Obsexu. p. 327. R. et
33 I. seq. quo in loco acerrime in praeclarum virum Ioannem Lighiseotum inuehitur, qui rabbinicis conspurcare nugis nebulisque ob dueere sacros Novi foederis libros non dubitauerit. Vosito succenturiantur Claudius Capellanus in mari rabbinico infido ι s. num fidendum Rabbinis. Paris i 667.
Ita Maimonidis suspectam in antiquitatibus iudaicis fidem ostendere sustinuit Εrdin. GodoD. Camentius pee. Disr Witteb. III 6. 4. Nee mitius cie eodem iudicat Cel. Chri- sti. Suhoeugenius apud Colfium Bibl. Hebri Vol. IV. p. 9IT. γ' Quam parum illis tribuendum sit etiam in linguae hehNicae vera indole explicanda atque in rebus lacra ipsorum spectantibus , dcclarat praeter Ioan . Mori nutu parte post Hore Exercitatti Biblic. Ioan. Bruncinantius in libro cui titulus ImIaica Mutas, Hasiliae I s. 8. quibus adde memorias litterarias Treuoltin's A. IpII. 63 s. v Etiam in interpretntione S. scripturae utiliter stilii heri poste Iudaeos praeter alios, Ioan . Cliristo. Wolfio B. H. Vox II. p. 97O. et Vol. IV. p. 4 3. citatos, docuere Fourmontius in epistolis apologeticis aduersus Calmeti commentar. in genesin gallice editis. Pax ris IIIo. m. coni memor. Treuollinas anni IpII. p. 632. si . et Chri Schoetigenius iulioris hebraicis et Talinti dicis. Drcsdae 1733. ct I7 2. 4. adde Sebalduin Lau in Dissi de eo, quod fidem mcrentur Iudaeorum monumenta lacris in antiquitatibus et senili earum mystico. Vltrai. Ir I. Monuit quoque contra eius interp. loci Mauli. XVI. I9 ex hebi sistas nonnulla Seb.
Scinnidius in Lasciculo disputati. theologico philolog. Argent. 1676. b. Disp. XII. p. 6 .