장음표시 사용
441쪽
tian quo sit mentio subhastationis factae quae fieri nequa
potuit tepore instrumento gl.& Bart. In l. i. C. des d. instrv. S iur. hast fisca. lib. Io. necnon ini. Sciendu & ibi Alex. x. coxo lum .de uerb. obligat.' Deinde subhastationis factae cosessio in testamento siue ultimo elogio an probet 3 S quid sit si caiuramento, unde Bald. in suis consilijs consi. 47 s .in quinta parte. Et quandoquidem nonnulla, locis superioribus desiit, hastatione tradidimus, obliuiscendum nequaquam censui-ai mus, ' Rem subhastatam plus offerenti prosecto concedi &tradi debere, sicut non minus rationabiliter, qua eleganter tenuerunt ac tradiderunt Bart. eiusq; sequaces in l. si tepora. 21 C. de fi d. instrv.& iur. has . fisc. lib. io. Quod ' veru habebitur praeterquam in rebus Ecclesiae, quae indubie iustum pre-ctu offerenti tradi debent,& si alter plus obtulerit, sim glonsam singulare in uerb. ut plus in c.hoc ius porrectum. IO. q. 1.& ibi Archi.& Bart. in libello de simulat. cotract. in Z. praesum Lud. Pon. in sing. uerb. uendatio .vers. scis qares, atque Bald. in l. in causae 6 penulti. T de minorib. 2 s. annis. Itaq; si in uenditione plus offertur, quam pro rel ualore res ualeat Ecclesia summam illam oblationem recipere nequaquam debet, sed duntaxat iustum rei precium, iuxta allega-23 tiones ta mia in medium deductas, i quia Ecclesia in suis cotractibus non debet fraudem aliquam adhibere, ut in c. per
tuas,extra de donat. cui seruit textus m c. I. g. I. in tit. de alieagna. stud. in usib. stud. ubi pulchre textus sic habet. t Ecclesia cultrix & auctrix iustitiae, non patitur contra iustitia aliquidas seri in se uel in alterii: ' priuatus uero saepe obuiat iustitiae, quod ait satis notabile ibidem glossa in uerb. Ecclesia, quia Praelati quam saepissime contrario student, sub praetextu lsemper melior conditio Ecclesiae scri debeat. Nec aliquid
operatur lege ciuilem ac humana admittere, ut cotrahentes se inuice decipiant. l. C. Vip. reserente in l. in causae a. f. Idea 6 Pompo. T de miri. 1 s .an. ubi textus. t Ide Pomp. ait in precto emptionis S uenditionis naturaliter licere contrahentibus se circumuenire, quia Ecclesia in suis contractibus ne-α7 quit dolum aut fraude committere, dicto c. per tuas. t Itaq;
sustinendu de iure diuino seu poli,& sic in conscientiae soro
442쪽
minime licita esse contrahentibus se decipere, etiam citra dimidia iusti preci j:& etiam in casu ubi no daretur restitutic, 28 contrahente,q; essent laici, i per id quod etia Euagelico sundatur eloquio, quo quisq ; iubetur alii facere, quoa sibi uultas fieri:& prohibetur alij iserre, quod sibi noli tueri. t Unde
Christus in Evangelio Matth. . Omnia quaecunq; uulti S ut faciant uobis holes: S uos eade facite illis haec eiicianti lex S prophetiae, iuxta c. humanum genus prima dist. Sed certuest unumquemq; uelle quod sibi uenderetur iusto, aequo S communi precio: neque quem qua ta patientis animi, qui in precio decipi uelit, uel etiam citra dimidium iusti plecti. 31 l Nemo enim praesuinitur iactare tuum, trita. l. cu de indebito in principio. is de proba. cum sine numero similibus, tria obrem unusquisq; debet uelle uendere & iusto S communi precio,& neminem decipere, potissimum mendaci is ac per Iumis,teste Beato August. in c. quoniam 88. distinct. & Cansiodorus ea de distinctione c. quid est aliud, quos texuas, utina nostri aeui mercatores ac negociatores memoriae scrinio perpetuo commendarent, prceli; oculis haberciat, nequaquatam proni ad mendacia & periuria proh dolor) essent, Ad
praedicta uide glossam notabilem ii l. semper in conuentionibus .ff. de regu .iur. quae dicit. Quod licet lex dicat, quod sit 3 i licitum contrahentibus se circumuenire, et non tamen couenit uiro bono seu ut costi etiae soro quilibet debet esse bonus 32 uir ergo, Sc. t Verum quaena apparet ratio cur in ciuili uel
canonico foro admittatur contrahentibus qualis qualis circuuentio in precio qua licitum est carius uedere & uilius cinere , et ra usq; ad dimidium iusti precii exclusiue & non sic in conscientiae soro λ Huic interrogationi facio satis sna beata Tho. secunda secundae q. sex vi j articulo primo, uersiculo a a primum ergo dicendum. Quod lex humana populo datur in
quo sunt multi a uirtute deficientes, nequaquam aute datur solis pijs, bonis ac virtuosis. Quocirca lex humana no potest prohibere quicquid est contra uirtuten . cui sussicit ut prohibeat ea quae destruunt humanam coniunctionem , alia uero
habeat quasi licita non quod ea approbet: sed quod non puniat. Sic ergo habet quasi licitum poena non inducens, si absque
443쪽
que fraude uenditore suum superuendat, accircumueniat, aut emptor illius emat, nisi sit nimius cxcςssus. Nam tunc lex humana cogit ad restitutionem, puta quoties aliquis de 33 cipitur ultra uel citra dimidium iusti precii. ' Porro lex di urna quae non solum datur populo, sed olbus uirtuosis: nihil impunitum relinquit quod sit uirtuti contrarium. Vnde si cundum diuinam legem illicitum reputatur, si in emptione S uenditione non sit aequalitas iustitiae obseruata,& tenetur
ille qui plus habet resarcire omne detrimentum illi, qui iactura & fraudem passus fuit,si sit notabile damnu, quod ideo 3 dico,t quia iustum precium quandoque no est punctim determinatum, licet magis in quada existimatione consiliat, ita quod modica additio uel diminutio non uidetur tollere aequalitatem iustitiae,&hoc uidetur rationi consentaneum. Huius opinionis ac sententiae etiam legitur Beatus Bernam dinus in libello de contractibus S usiuras, in sermone 3 s .art. I. c. 2. Praecedetibus interim minime inutile fuerit annectere conclusionem admodum signandam,ac nulli non coperti stimam. Quamuis ius permittat & tolleret ut cotrahentes
sese decipiant infra dimidia iusti praecij,in in conscientiae siue poli soro ut uocatur omnino illicita est huiusmodi deceptio. Haec est omnium doctorum ac bonorum uirorsi sententia D. Anto. de Butr. in c. cum ex tr. de empl. &uedit.&hea. Thoma. 22. q. 77. l.& 2.arti . testibus. Tenet Cynus in
additione ad i. causae a. f. penul. ff. de min. 21 .an. Tractat id Sali .in Authentic. ad haec. C. de usii. Pet. de Ancha. in regula. pec tu, de reg. iur. lib. 6. Panor. In c. plaerit de immunita. Eccle. Inno. in c. in ciuitate, de usur . a cibi latissime Io. de Anan. quod co firmat Bal. in c. cum causam de testib. huiusmodi dicens ide esse conscientia & bonum uirum, sed minime c6uenit bono uiro, ut aliquem decipiat cotrahendo, etiam in minimo, ergo,&c.& hoc placuit et Bal. in Rub. C. de contrahen .emp.& uend. in alleg. Auth. ad haec. Praefataeth conclusi. admodum aduersiari uident ut c. primum, 1. dist. atq; c. sana. 9. distin. continentia ac disponentia. Ius naturale & diuinum idem esse, sed iure naturali admittitur dece
ptio infra dimidium iusti precii, ut inquiunt v i. I. C. in l.
444쪽
in causae a. f. Idem Pompo. T de minorib. 1 f. annis,&Paulus I. C. in l. item si precio. f. sinati. E. loca. quia naturaliter licet contrahentibus inuicem se circumuenire, ego limodi
deceptio non est illicita, etiam in conscientiae seu poli soro. Huic omissa digressione faciendo satis, indubie dicendum arbitror,uerbum naturaliter illis in legibus nequaqua significare idem quod de iure naturali, cum dr ind.c. i.distinct. I . Naturali iure iubetur quisque alij facere, quod sibi uult fie
ri,& prohibetur alij in serre quod sibi nolit fieri. Sed dictio
naturaliter in praedictis accipitur pro eo, quod est ex natura contractus,qui no est ex iure naturali, sed ex iure gentium, ut inquit gl .in uerb. naturaliter licere, in dicta l. in causae secunda. s. idem Pomponius cu dicit naturaliter licere, id est, iure gentium. Haud spernendum exemplum ob oculos ad ecitata conclusionem non inconcinniter accomodabimus. Si mercator vendat rem uni habenti bonam rei notitia I x. alteri ignoranti uendat i s. Vel si quis non mercator ex sausauendat landum suum minoris, si re ipsa ualeat, & emptor nouerit pluris ualere, na his casibus ac minime dissimilibus cedit indubitato praeallegata c6clusio, Aut, ut nemo hominum potissimum lectione multa exercitatorum nescit, potgeneraliter saluari praetacta conclusio: nempe legem ciuilem ac canonicam permittere contrahentes inuice se circumscri berere ipsa, i. rem pluris uendere qua ualeat citra in dimidium iuiti precii, ita quod in contradictorio & iudiciali soro talis uenditio non rescinditur, relinquitur th venditore, qui rem pluris uendidit, q ualeat, tae conscientiae, quia si
uenditor ex hoc habeat coicientiam remordente, quia rem tanti uendidit ultra laborem ac impensas facta , ad restitutionem proculdubio tenetur, neque cum tuetur lex canonica uel ciuilis, quae solum loquuntur in exteriori siue iudiciali soro, idq; contingit multis alijs in casibus, in quibus cano relinquit aliquem iae conscientiae, hic in c. mulieri .de iureiuran. εἰ in c. a. desponsali iuncta ibi optima ac scitu dignissima gl. uer. tolerari,& in c.ueniens qui cler.uel uouen. matri. cotrahe .poss.sernit textu in c. cum ia dudum de praebe.
ite facit quod Ecclesia tolerat & permittit passim prostibula
445쪽
c. inter opera de sponsalib. Similiter Iex ciuilis ob uitae utilitatem meretrices dignas legum obseruatione non credidit, inquit Constan. in uulgata ac trita i quae adulterium, ad fine C. ad i. Iul. de adult.& stup. ite lex ciuilis permittit concubinatum. T. de concub. per uniuersum titulum. Possentq; dari exempla. in quibus uenditor rem pluris uendedo, uel emptor minoris emendo habere debeat conscientia laetam , ut in casibus praemissis S similibus ut quia modico labore uult nimis lucrari, qua uis citra dimidiu iusti preci j Deinde, quo praesentis opusculi sit terminus, ne offendat unius nimia longitudo, restat demonstrare, cuius emcaciae sit subhastatio,&3 3 ut quam paucissimis enucleem. 'Tanta est subhastationis sol ennitas,qd ubi interuenit, abesse S cessare proculdubio Ois3 6 doli fraudisque suspicio appareat. t Cui minime dissentit Impera. Valent. Theod. S Archa. haud incelebris i. si quos C. 37 de rescind. uendit. t Praeterea sub hastatio eius est emcaciae ut lamet contractum ac sibi perpetuo robur attribuat, imperat. Constantino aut hore in l. sinati. C. si propter publi. pensita .uendit. Her. celebrata. Ibi sub hasta distracta comparauerit, perpetua emptionis accipiat firmitate, Sc. Qui admodustruit imperatorii Diocletiani S Maximiniani textus notabilissimus in l. si hypothecas ad fine, C. de remissila. pignor. 38 ibi. 'Na s scalis hastae fides facile conuelli no debet, cu simia silibus et iuribus inglosa in uerbo fides, allegatis. t ideo glo se ordinaria ait subhastationis solennitatem nequaquam leuem solennitatem dicendam esse in Authen. de fideius ribus f. I. i per uerbo sumus,qua plurimu signanter poder uit Bal. in saepe allegata. ordo. C. de execu. rei iudi c. dices, qa uendere re cu sub hastatione, non est leuis solennitas,qa o S passim & uulgo hisce t in partibus ad amussim obseruari cernimus. Est etiam sv b hastatio tantae essicaciae, ut tollat p- i scriptione contra ' vcndentem in spe decessio .act. g. r. in 6. col. uer. sed opponit. Et quid importent illa uerba, quae ut plurimum&se in per in sub hastationibus ponuntur & ad ij-ciuntur, quod plus offerenti dabitur, Iubebit uidere Balduin suis consilijs, consilio isi in s. partae. Quae omnia, surda aure non runt praetereunda, sed altius infigenda animo,atq;
446쪽
memoriar scrinio commendanda, quoniam optima, notatu digna, utilia & quotidiana sunt. aetera quippe, quae pertinerent ad huius materiae ampliore enodationem, non licuit Pm Corum negotiorum mole examinare ac sciscitari. Sed plura desiderante ac expectantem remitto ad Bariolum in l. lia citatio. is de publica.& uectigalib. necnon in l. prima. C. des d. initru .&iure has . fiscat. lib.io. Baldum int..ordo C. de execut. rei iudic.& Speculatorem in titulo de cita. f. sequit, DCr. Si uero sub hastatio, quorum opiniones, dogmata & interpretamenta ut prius memini hac in materia omnes pata
sim sequuntur, laudant & alserunt, nec eli meo iudicio, etsi tenui, ulla iuris ciuilis pars, in qua adeo Bariolo, Baldo, ac S peculatori assentiant,& tribuant scriptores, non solu speculativi, sed et S practici, ita recepta est in hoc scribendi genere, eoru aut horitas, ut pro lege quamuis utique nullis corrobori t legibus apud oes, habeatur. Quo circa ut res tandem ad finem decurrat, his impono finem huic Exegesi, etia si si sine numero alia pulchra, utilia & quotidiana, huic materiae minime in cons rua, sed admodu conuenientia in medium ad serre potuissem, quae, ne lectorem multis morer, postha-heo & omitto, atq; studioso in rebus publicis non occupato, indaganda relinquo. Interim hoc pium, candidumque rogans lecto te, si in huiusmodi exegesi, celeri calamo edita, aliqua sortassis oscitanter per incuriam aut imprudentiam minus recte, syncere, ac dextere, excusa & absoluta reperiantur, ea & quae uis et alia praescripta, saniori semper iudicio peritoru atq; melius sentientium discutienda &sciscitanda benigne humiliterque submitto.