In Hugonis Grotii jus belli et pacis, ad illustrissimum baronem Boineburgium commentatio Jo. Henrici Boecleri. Cum praefatione Jo. Schilteri

471쪽

ED ct auctor potentior , viam emunt,erat. Videbam La Ium, videbam alios stivilis prudentiae locos se sedes, in Neteribus , vel indicio facto demonstras; vel conducra sententiarum ac exemplorum congruentium similitudine, ad suavitatem Acmna , velut invitamento ac illisio temperasse. Sed, qui Grotium in asias foribus rebus per auctores Ῥario rum studiorum Ῥetustos eruendis, atque per argumenti cujus ingenium se men

suram subtiliter se partite disensandis

per omnia aquaret, non reperiebam a

rerum. Hanc personam Vse a Deo impositam, ad ornanda eastadia, quae ab in- sauratis literis segnius er jejunius pro-eedebant, vel detrectare, vel ostrectare nefas esse, fuerit mihi fas, opinor, o credidise, o credere. Sed non fuit, nones tam rudis se secura rerum hominum nostra disciplina, ut paterer, quantum in me fuit, irrumpere promiscuam turbam in isa penetratia. Ultro retinebam ruentes; o quam non esset cujusvis ingenii, cujus is profectus, is labor,

serio se graviter se De tefabar. ubi enim uti philosophia, illa varia erudi

rionis s

472쪽

tionis , praeparata notitia, ut utiquod hievera pretium facere sie postse arbitrarentur, requirebam 8 Euerebar cum for-

iuna saeculi se sicholarum , ubi praesidia

gravioris doctrina vix amplius quam J- premis labiis delibarentur. to tiens , in tot annorum decursu, interpellatus at rogatus,ut tractando huic operi sociam commilitonibus operam naῬarem, plerum, pro ida quadam pertinacia resili. Donec quas coactu se inagitatu selectissimorum amicorum , Fuorum nunc virtus in republica diῬess locis orere coepit, feliciter magno, cum suscessu istuc descendi, ut Grotianam disciplinam e fontibus emanantem sudiosi m persequendam judicarem. Iterum iEuc compulsio, satis desinatam esse inpo-

serum carpit, non mittere in turbam

opus praeclaris tantum ingeniis se profe-atibus dignum. Egi tamen inter sam disciplinam, quod vel mediocriter attenia iis se capacibus auditoribus in lucro esse

debebai r si quid de notitia sicriptorum veterum se juniorum s si quid de modis

es tricis certorum negotiorum, non nisi

praevidenti vitabilibus f is praesertim

473쪽

discrimen philosiophiae in suis argumentis

explanata, contexta, integra , tum alterius tumultuariae , fortuita , nec implentis locum, sed corripientis ; saepius memoranti credere , aut acceptum ferre , ratio esse potui fit. Herum mNero, quatenus quae auribus committuntur, occultis nec raro malignis censuris obnoxia

Funt, commentatio issa ccujus hanc primam partem, alieno potius quam meo arbitrio praegredientem , mox insiequetur secundus liber Grotii, atque inde tertius 4 doctorum se bonorum virorum judicio arbitrios libenter meritos se Fubmittit. Disicere a quo is, reprehendi aperito se aequo Iudice, gaudeo. Et quoniam instituti Grotiani non ornatissima tantum , sed validissima pars, ad utriusque antiquitatis , in quantum vitae ac

reipubticae utilis es potes , praesidia θectat : signoscant mihi, si qui non satis perficiunt, quod homini his literis intentiore cura dedito persectissimum es

multum in eo explicationis genere Persabuntur no a pagina : non sine varietate tamen Hsutationis , or praesensioribus ex republica se ad rempublicam

474쪽

documensis. Forte se his absolutis , ad ea

progrediemur, qua Grotius non attigit e non quod mensuram exempli implere

nos posse , sed quod reliqua etiam fujus argumenti ad ritum solidioris Acmnae

conformata extare oportere , arbitremur. De cetero enim semper de Grotio

usurpavi, quod de Panaetio P. Rutilius Rufus apud Posidonium dicere solebat: ut nemo pictor esset inventus , qui Veneris eam partem , quam Apelles inchoatam reliquisset, absolveret, foris enim pulcritudo reliqui corporis imitandi spem auferebat sic ea , quae Panaetius praetermisisset, & non per fecisset, propter eorum , quae fecisset , praestantiam, neminem esse persecuturum. Nud quos nemo in dubium vocaverit s absque hac Gratis opera suist, multis perituras fuisse cogitationes , quibus nunc seupra Grotium e vehi sua in enta posse , animosi considunt. Laus enim arduorum operum illis potissimum de, tur , qui prima fundamenta M'ecimina moliuntur , qui primi pedum rutam in caligine vident, aliisg praeeunt. proxima est id rum gloria, qui cum iis, quos

imitantur , certant, non adjectione mo-

475쪽

Iis cir numeri qui vulgi mos o summa

ratio est sed integrandis, quae carpta, disponendu quae confusa sunt, explicandis quae negligentia aut imperitia tradentium implicaῬit. Cujus generis secimen pulcerrimum habebunt, qui Grotii opineum Alberari Gentilis, magni viri se praeclara pleras erudite moliti, libro de jure belli in partibus eodem sec7antibi orcongruentibus didicerint comparare. IInde etiam altera ilia prima sortis laus quibus in rebus Grotio debeaturi amplius elucescet. Ne longe abeamus , quam jejune tractitur philosophia morum, is

undecim fere virtutum vocabutis , cum

enumeratione disicrepantium de Fine sententiarum, se actionum causis rudi modo expressis abseIbatur, non ego cum Nepotem primum , cum alios seriptores ad interiorem disciplinam duces commendarem s non alii , qui heri or hodie eadem dequeruntur ; sed, antequam nobis nasii contigit, praestanti mi Acrissimique Nirs viderunt, testati sunt, deplorarunt. Sicut o eos non mederi malo,

qui dissus es smoso quodam dissutandi

genere productis in immensum commentariis scholarum regnum invaserant , pri-

476쪽

pridem animadversum es. yam in civiti docyrina quis non intelligit pleros stemere versari: conductis in unum Γ- cum, in quae inciderant; de implendo autem loco se constituendo, tum de locorum singulorum ad ranwcem resectu se ad summam disiciplina contextu , nutu cogitatione suscepta ' Hac reprehendere, non es novi inventi : emendare autem

se defectus tam insignes explere, plenam laudem meretur. Ita, ut ad argumentum nos in propius redeamus , juris se justitiae naturam ct originem, a sociali hominis natura repeti, at hinc totam disciplinae seriem produci debere , quamquam ct Grotius dixerit, non possum vel ipsi vel cuiquam ex junioribus, in acceptis ferre r cum tot ante saecula Philosophorum antiquissimi tradiderint, ct Cicero exquisito interpretandi genere persecutussit. Idem, qui cr reliquarum virtutum principia at consecutiones cui, proprias, eximia philosophia commentatus est. Hubesum in hoc genere multi haud dubie nimis mirantur : senis i e summus admirator sui , quam amditor 'veterum esse maluisset ad max morum ingeniorum gloriam perventu-

477쪽

Fus erat. Nunc , quae defendi posunt in ejusscriptis, veteres se copiosus is subtilius oed se civilius sunt executi. At i, si quae de natura hominis insociabili , se

satu naturali humano crecrius hesiuinum voca eriso dissutat, opothesim tantum sapiunt, ac si quis diceret, mundum non posse conse ere, vitam non esse υitalem Oinatura hominis disssociabilis esset , id es, nisi binculo es ordine societatis contineretur quis ignorat haec antiquis esse , sedulo er tradita est explicata , sicut vel

Grotio indice discere , qui Ῥolunt , pol rant ρ Ne dicam de tot viris eruditis,

qui ante Hobbesum, sIbi declarandam sumsierunt necessitatem o utilitatem

consociationis , objecra imagine satus , qualis extra societatem concipiendus animo esset. Tanto isti Hobbeso melius is doctius , quanto minus sejungendas exissimarunt societatis caussas, quas natura

conjunxit. Sed ego valde Nereor , ne

Hobbsu ingratiis ista in medium afferatur excusatio ; qui sciam , monitum de errore ab amicis in Gallia, viris doctissimis, pertendisse sententiam , adjectisque otis, quae visiunturi cos matum ivisse.

478쪽

ctua quidem cura non fuisset opus; υπο- Θ ἐσεως χάριν se assumsisse illud, quo ρο-

sulatum, verbulo resondiset. Hu ergoat, talibus in rebus, cur nil aliis prae Grotio concedi queat, non obsecurum esse arbitror. a Fid igitur tandem superes ,

in quo , pos Grotium, aliquis , quantum

ad argumentum tam nobile attinet, com

memorabilis meriti titulum serare pos

tum corpus Iurisprudentiae perpetuae est naturalis, cujuου plurimam partem Gro-nin es complexin, conficeretur. Id ut sieret, irae optaυit, est nominatis quibuνdam capitibus, ad cogitandumproposuit. Fieri autem non uno modo potest. Primum genus , esset exempli Grotiani imitatio, in argumentis , quae tractanda aliis reliquit. uin praeferri ceteris haec ratio mereatur, non dubitabit, qui , quem usium habeat in republica Grotianum opus, intelligit. Hinc enim ista lumina experientiae tum aliena, tum propriae, se rectissime explicant, se in rerum humanarum intimos recelsin diffundunt. Hincci uitium intelligentia negotiorum procedit in ructius , im alescit secacius.

479쪽

adaequare Grotium , publice tamen proderat, insecundo gradu constitis , qui- cuni decoris tanti palmam obtinere contendet. Iterum genus ad Analyticos pertinet: si quis daret nobis contextam disciplinae seriem , qua prima priore loco , inde consequentia suo quod sque ordine, nusiastraeposteritate, aut tra, jectionis licentia ea enim omnIa, ab iis , qui hanc artem profitentur , abesse debent ex principiis denique sundamenti loco positis firmatis , conclusones , ut ex se ad invicem aptae sunt, proponerentur. Ita nybis exhiberi, id quod justum est, publice intererat. Sed videbimus huc di versissima via incedere viros . doctos. Palma in medio posta est. Ruam cum multa laude moror proposti auferet :indebitam interim iis, qui Analrtica se creta verbis praeferunt, re non praestant ipsa. Euid autem , etiam his ex voto constitutu, Grotiana institutio eximium se Ῥitae humanae nec arium habeat siciunt, qui Grotium in i o Gratio capiunt ac intelligunt. Sed hae quidem hactenus. Iterum enim nobis deinceps aurem praebebis, Lector Benivole, ac interea lebis.