장음표시 사용
171쪽
notant morbum solvi debere, sive solvatur ad salutem, sive ad interitum, denotent morbum solvendum esse,vel per mutationem sensim factam, vel per mutationem subito genitam propterea illa fgna coctionis; cruditatis, haec vero signa critica appellantur. Atque ut no verbo dicam, signa prognostica varias accipiunt
denominationes, prout varia futura praeindicant. Cumq; nonnulla ad fgnificandum certiora sint quamlalia,idcirco haec minus certa,incer 'tae praedictiones certiora vero certae pnedictiones a medicis appellantur Sunt etiam varia sitagna prognostica, prout alia capiuntur ab essentati aliter inhaerentibus,3c quaedam ab aliis fontibus, veluti postea patebit. Descendamus itaque Signa pro- ad signa prognostica capta ab essentialiter inlice gnosticarentibus. Quod morbo eissentialiter inhaeret, est ab essenti ipsa constitutio p. n. quae, in quantum talis, nihil aliter in-
indicat eorum, quae futura sunt. Indicat enim haerent morbus futura, in quantum talis tantus est, bia. seu quemadmodum nos docuit Gal. I . de cri-sb. 3 indicia futurorum in morbo capiuntur ex specie&magnitudine morbi. Nam g.e morbus etsi in quantum calidus vel frigidus, neque
suturam mortem aut salutem praeindicet calidus tamen futuram brevitatem denotat, siccus
172쪽
vero longitudinem Gai in s. Method. . . longo te mi ore sanari pose existimauit morbum siccum. Si discurramus circa morbos in mala compositione morbus in magnitudine diminuta longitudinem praeindicat in magnitudine aucta nihil indicare videtur secundum tamen eius differentias varia indicabit, veluti constabit postea. morbus in figura ut plurimum morbum insolubilem, qui comitetur usciae ad interitum ignificat. Et ideo gibbosi,
habentes crura tortuosa, etsi morbo lethali non detinentur detinentur tamen insolubili, qui eos usque ad mortem comitatur. Potissimum ramen quantitas morbi significat, quae futura sunt. Omnis enim morbus magnus vitae peri-lculum futurum esse significat. Si morbus est 'parvus salus est expectanda. Et non solum to- ta morbi essentia, sed eius pars, quae futura sunt. Pindicat Accessio enim de tertia in tertiam, brevem quotidiana, longum de quarta in quartam, longissimum suturum es. morbum praedicit Accessiones , quae s per anticipando procedunt , magis affligunt, diu titis durant proximum es statum in morbum futurum arevem indicant , si cum signis coen ionis iungantur , salutarem:
Si vero senis cruditatis annectantur: morbum futurum esse lethalem demonstrant. Acccssiones, quae postponendo minus affligendo
173쪽
amorbum , ac iam si proximum declinatio- , demonstrant. Accessiones Vero, quae eun-clem servant tenorem, cum signis cruditatis, in orbum longum, in initio cum sinis coctionis , in statu, arevem futurum demonstrant. Magnitudo quoque ratione a 'tis, in qua reperitur morbus , futurum praeindicat Omnis morbus, quamvis etiam minimus sub ratione propriae essentiae, magnus tamen, quatenus reperitur in parte praestanti morbum etsi non valde lethalem, letlialem tamen significat g. e. pustula in pulmone quae quatenus reperitur in cute, turpitudo potius quam morbus , dicitur , quia tamen in ut an One, parte nempe valde vitae necessaria reperitur, est morbus lethalis Magnitud , ratione causae etiam praeindicat , quae futura lunt quoniam ratione causa morbus acilius malignus , alius vero benignus appella tur Propterea morbus benignus quidem
solutionem, eamque ad salutem pollicetur: Malignus vero inlidum,& interitum mina tur Ratione subiecti, in quo morbus fundatur, praedictiones capiuntur Morbi enim etsi leves sunt, quia tamen interdum in corporibus clebilibus reperiuntur, propter imbecillitatem subiecti, validi lethales fieri consueverunt.
174쪽
Vulnus parariam, qPoniam aliquando tangit cerebriam lethale est futurum.Capiuntur quoque indicia, ex ma nitudine morbi, quatenu mo ius respectu effectuum, quos producit, est ma gnus. Propterea morbi, tu magna,inulta,3 diu durantia habent annexa symptomata, utplum muni lethales esse solens peracuti: Qui vero pauca, lebilia,nec diu durantia habent symptomata,breve, salutares esse consueverunt. Capitur quoque prognosticum ex magnitudine morbi, prout morbus dicitur magnus, quoniam facultati totum regenti admodum adversatur. Si enim morbus huiusmodi habeat magnitudi- m, aut valde periculosus, aut etiam valde le- thalis exsistit. Qui vero hac magnitudine caret.
t salutatis esse solet, Ma natura per crisin superari. i Magnitudo ratione etiam juvantis quid futurum sit de morbo praedicit. Nam si morbus a
juvantibus, aut a natura non superatur, aut in
solubilis aut lethalis fieri consuevit : Qui difficulter vincitur, longus Qui facit , brevis a- lutaris esse consuevit. Capiuntur etia signa pro-- ζ'. 'p' ' hiii,stici a secundo fonte signorum, non p. liis quarum aliae concurrunt ad efficiendum, s ebiis. Vindum morbum , nonnulla Ver j 'vantes dici consueverunt. Inter causas efficientes, Vel conservantes morbum, quae etiam vincentes appellantur,nonnulla sunt internae,quaedam vero externae Internarum aliae sunt corpora solida, quaedam fluida, nonnulla vero im
175쪽
sEMIOTICA, Opetintia. Morbi a corporibus solidis 'eniti, in ' ter quae corpora sunt lapides, tophi suffusiones, eiusmodi alia, ut plurimum sunt insanabiles, homines usque ad mortem comitantur nisi tamen eiusmodi corpora sint valde patrua, Ἀ- liqua cum difficultate corrigantur, veluti sunt
parvi calculi,qui per urinaS,aut arte,aut a natura excerni consueverunt. Et sustiaso, quae parva est, quamvis non curatur, in alterum tamen angulum oculi summa cum difficultate reponitur. Quod si interna causae sint corpora fluida, atque eiusmodi corpora sui substantia noceant, fiunt ut plurimum morbi, qui lethale
esse solent, veluti sunt febres malignae, quae a maligna putredine humorum proficiscuntur. Si morbi producuntur ab humoribus copia ad 'lversariis, longi, quandoq etiam lethales fieri
solent Quando nempe propter humorum redundantiam virtutis contingit suffocatio, ia- loris nativi extinctio. Morbi vero, qui a minus abundantibus humoribus fiunt,caeteris paribuS,
minus longi, 3 magis salutares esse solent: Qui ab humoribus calidis breves Sesaculi Qui fiunt a frigidis, longi exsistunt. Et si de singulis humoribus sermo fiat , ex humore trabitari morbi lethales proficiscuntur ex naturali melancholia, longi ex bile aeruginosa, semper lethales ex porracea MVitellina,ut plurimum lethales ex flavat pallida, ut plurimum salutare morbici atque ex omni specie bilis acuti
176쪽
rimi morbi fiunt uirimodo sanguis maligna putredine non afficiatur Si sermo fiat de impetentibus , morbi qui producuntur aspiritibus brevissimi saluberrimi esse solent, veluti est ephemera. Quod si de causis externis producentibus morbos loquamur eiusmodi causae quanto diutiust vehementius agunt, .maligniores sunt, eo assectum, quem induxerunt Iernitiosiorem significant: quanto vero remissiusi brevius agunt quanto benigniores causae, tanto assectum quem inducunt, magis salubrem futurum es.se praedicunt. Non enim g. e. quod vulnerantia morbum intulerunt, salutem aut mor-rempnes agimus' vel quod causae vulnerantes vehementes vel prava malignae, vel beni-glype extiterunt. Salutarem quidem irevem morbum credimus esse futurum , si leviter vulnerantia, nullo infecta veneno, morbum produxerint. Quod si valid vulnerantia, venenoque insedi morbum effecerint, hunc futtirum esse lethalem peracutum judicamus. Quapropter aer venenatus, quia valide, maligne diu agit, ideo febres pestilentes, carbunculos, Meiusmodi alios morbos lethales ciculos producit significat. Quod si aer agat per qualitates manifestas , minus lethales saepe salutares morbos efficere solet. Quod dicitur
177쪽
eitur de aere, idem de cibo, potu, somno, Sc liis eiusmodi causis dicenduin ut nempe morbum, quem producunt, Vel brevem, vel longum, vel salutarem, vel lethalem sigilis ent: Et propterea cibi biliosi, breves, acutos melancholici , longos producunt, significant. Potissimum autem causae externae valid ageno te 3 malignes, de in corpore, in quod agunt. Permanentes, morbos lethales producunt 3e significant, veluti est aer pestilens, qui non si, tum agit in nobis, sed etiam, dum ingreditur humanum corpus, in sui substantiam e tit spiritum vitalem , in corpore agendo conservatur. Similes externae causae, quae sunt internae 3 in corpore permanent, veluti pila bombardae , truncus infixus, e consimiles causae quae aut morbos, quos pariunt, lethales futuros esse, aut saltem longos pi dicunt. Iuvantes quoque causae inter signa pro nostica collocantur Propterea si somnus uvat in morbis , dicit Hippocrit x. Aphorism. I. signum esse morbos non es lethales. Quod dicitur de somno, idem debet dici de omni a llia causa juvante. Nam valet consequentia,
a quatenus tali ad omne. Somnus quotiescunque juvat, est signum non lethale. Ergo omnis causajuvans est signum non lethale Si itaque . . pharmacum , sue alterans , evacuans , vel victus , aut alia eiusmodi caus , quae juvare debet , juvet, capi-
178쪽
pitur indicium morbi, qui quidem futurus este non lethalis. Potissimum autem significant causae, quae juvare deberent, mon juvant, sine dubio indicant morbum futurum esse ex halem. Propterea dicebat Hippocrates In quo morbo somnus, qui deberet juvare, non juvat, sed labores facit, est signum lethale. Quod dicitur de somno ab Hippocrate, de omni ab causa, quae juvare deberet, non juvat, sed labores facit, est dicendum: ut nempe haec st- signum lethale. Per eiusmodi autem causas, quae deberent uvare, ion juvant, intelligimus tam causas Xternas, quam etiam internas. Et per externas possumus intelligere ea omnia, quae rect administrata juvare deberent, sue haec attinent ad chirurgiam , sive ad pharmaciam , sive ad diaetam. Haec enim omnia rect administrata quando la-lorem faciunt , fgniscant affectum sutu, .rum esse lethalem Quod dicitur de his causis externis, quae juvare deberent, idem dicis debet de internis. Inter interna autem cau-
non tantum remediu, sed etiam natura est curatri causa. Per naturam autem intelligimus potissimum facultates naturales et praesertim facultatem expultricem. concoctricem. Si enim natura tentans expellere, quod nocet, non juvat, sed laborem facit , significa tiaras editi ira esse lethalem. Propici ea si super
179쪽
sEMIOTICA σveniente vel tarrhina, vel sudore, Vel fluxu sanauinis, non tantum morbi non tollantur aut mitiores evadant sed potius validiores si ant, vel eorum symptomata augeantur, significat futuros morbos valde lethales. Quod dici , tu de natura seu facultate expultrice, idem debet dici decoctrice. Si enim in augmento, Scpraesertim in ultima parte augmenti, quando natura aggreditur concoctionem, eam manifestam reddere consuevit, fiant symptomata mox apparentia valde valida, multa , signisi latur ex hac natura, concoctionem aggredien j e , sinem tamen non consequente, norbum esse malignum. futurum est e lethalem. Inter
alia, quae cum juvare consuevere&non juvant,
rationem signi lethalis obtinent, est ipsa vir t us. Quemadmodum enim docuit Gal. . dei aes expulsi, Io Si facultas potest morbum, quous lue viget, sulfinere, superstitem esse ho immem necesse est praesertim si nullus contingat error : Quod si virtus eundem non potest
suismere, ut aeger moriatur Oportet. Quomodo autem eiusmodi virtus cognoscatur, constabit ex sermone de signis indicantis vitalis. Quantum attinet ad ea, quae consequuntur morbum,
quae tu symptomata dicuntur ι Etio talia nee morti nec salutis est indicium futurum, sed quae multum aut partim a naturali statu recesi e irit. Vehemens enim sitis in senibus, hyeme invadens, corporaq; eiusmodi pituitos affligens, eth
180쪽
MκTI onus est signum lethale quoniam patientes valde et naturali statu recedere significat. In bi liosis vero sitis es salutaris Dboni quod proxima nacrisin 3 minorem eversionem vel recessum a naturali statu indicet. Quod autem dichimi est desiit, idem dici debet de magnis parvis excessibus omnium operationum Ec potissimum partium praestantium. Magna enim vitia in pulsu, sanguis catione operibus prae
cipuis cerebri sensu S motu veluti respiratione futuram praedicunt mortem. Minus subest periculum, si parva fuerint harum operationum vitia. Et si tantum sensus motus unius partis vehemens sit vitium, ut est paralysis brachii, aut cruris , periculum de morite nullum adesse putandum est Non tamen singularum aliarum operationum magna Aio, in significanda salute Sc morte aequalis est mo- menti magnam enim vim ad significandam mortem habet insignis laesio respirationis
pulsus minorem vero aliarum operationum vitia. Neces quoque es, ut diu pulsus respirationis vitia perdurent, si futuram mortem praedicere debent Et ideo in praefocatione, quamvis valde laedatur respiratio; in cardialgia, in lipothymia, quamvis vehem enter laedatur pulsus, quoniam tamen haec actionum vitia magna non diu durant, propterea nec ab
ijsdem vitiis omnino certae mortis p edictio ne desumuntur. Inter alia symptomata sunt