장음표시 사용
161쪽
eientibus assectum. Si enim occurrant causa Iagentes in ventriculum, veluti est cibus, vel qualitate, vel copia, vel alio modo noxius, eo laedatur coctio ventriculi, deinde fiat ver- go: quia causae gemant in ventriculuin, non autem in caput, ideo significatur , affectum ventriculi esse per sientiam , affectum vero capitis, nempe vertiginem, per con sensum. Si
militer ex causis juvantibus significatur utrum affectus sit per consensam vel per essentiam. Si adhibeantur, V. g. remedia spinali medullae collo in paralysi brachii significatur ex praedictis juvantibus causis paralysin fuisse in brachio per consensum, .spinalem medullam per D sentiam fuisse assectam. Et quod dicitur de causis istis juvantibus , quae a medicis administrari
solent idem quoque de causisjuvantibus, qua sponte in corporibus nostris fiunt, dici debet , ut nempe significent affectus per essentiam Seper consensum. Si fiat praefocatio uterina,&consequenter tollatur respiratio deinde si superveniant menses, ideo mulier patiens priu- focationem sanetur, significatur ex supervenientibus mensibus uterum primario affectum fuisses; thoracem vero per consensum. Vest ectibus quoque eiusmodi ast ectus indicanti In parte enim affecta per essentiam ut plurimum prius apparent symptOmata , quam in parte affecta per consensum, Iolent etiam intermittere stetistiones l
162쪽
sper consensum, veluti intermittit dolor capitis in remissione periodi febrium periodos haben-rtiunt affectus vero per esentiam ut plurimum sunt continui quamvis quandoq; rar tamen, velut qui fiunt a flatu, per intervalla aliquando contingant, veluti est dolor ventriculi a flatu eiusmodi productus. Cognoscuntur quoque D secta loca per esentiam 3 per consensum ex comparatione. Nam quia in quibusdam animadversum est propter ingentem famem, qui estas e bis perestantiam ventriculi produci vertiginem, quae est iri tus per consensum cerebri: propterea ubi sit vertigo ex ingenti fame, statim vertiginem hanc iudicamus esse per consensum. Ita quoque e. g. quia compertum est,epilepsiam saepe prodire ex aura venefica, v. g. a digito pedis idcirco cum in praesentia habeam consimilem patentem iudicare, facta cum aliis comparatione, facilimi potui, hunc quoque patienteiu
nis indicantis, quantum agendum modum agendi Quae quidem signa ex pi dictis quatuor
sontibus facit desumuntur. Ex essentialiter in haerentibus quidem, quoniam indicans, quod valde agit in materiam remedii difficulter ab eo patitur, proculdubio est indicans, quod habet vel magnitudinem, quo ad syntiam, seu
163쪽
Fio ad causam formalem, vel magnitudinen
merito cauta efficientis e. g. febris ardens mor- bus est magnus, quatenus est febris ardens se cundum hanc suam formam ideoque magna quantitate frigidae indiget,ut removeatur. Cognoscitur igitur indicans valde agens ex cogni-ltione magnitudinis merito causae formalis.Quomodo autem haec magnitudo cognoscatur superius docuimus, loquentes de signis quantitatis morborum Prieterea cognoscitur hoc indicans valde vel parum agens in materiam remedii ex sentialiter inhaerente magnitudine, secundum causam efficientem, V. g. ulcus extrinsecum cacoethes non est morbus magnus, nisi ratione suae causae' quia ab excremento mali
moris producitur. Similiter febris pituitos inquantum febris non est morbus magnus, sed inquantum producitura pituita, vel difficulter superatur a medicamentis, magnitudinem continet. Cognoscitur igitur asse ius, qui parum vel valde resistit materiae indicati, si cognoscatur magnitudo causa efficientis. Quomodo vero haec innotescat superius docui. Illud tamen est notandum, per magnitudinem efficientis causa, no non tantum intelligere magnitudinem causae permanentis, sed etiam priae teritae. v. g. prae
cessit causa contundens, quae vim magnam habuit contundendi propterea ex hac causa signiscatur, factam esse contusionem,quae valde resistit juvantibus. Praeterea desumuntur indicia indi-
164쪽
sndicantis agentis e patientis non tantum ex propria essentia seu ex sientialiter inhaerenti bus, sed etiam ex aliis causis, inter quas qui-sdem potissimum est partis affecta situs, coni formatio ieiusdem . . Si indicans reperiatur in parte remota, veluti est calculus, qui reperitur in renibus, significatur ex renibus, quorum situs valde distat a juvantibus, quae ore capiuntur, calculum esse indicans , quod valde resistit medicamentis frangentibus .eX- pellentibus calculum. Quod si indicans fuerit in parte proxima ex situ huius partis signiscatur indicans, quod minus difficulter superatur, quam indicans quod reperitur in parte remota. Vnde non est mirum, sial. 1 ad Glauc a dicat, in affectibus partis remotae augendam esse quantitatem medicamentoriam. Verum non tantum eis tu, sed etiam e coni formatione significatur indicans, quod vel par rum vel multum resistit materia indicati Per
conformationem intelligo meatum .cavitatem, nec non etiam siguram. g. e. ulcus quod
reperitur ingula, propterea quod reperitur in proXima parte, ideo non est indicans admodum resistens medicamentis exsiccantibus M letergentibus. Non solum situs sed gura atque meatus partium significant utrum assectus facile vel difficulter suscipiat uvametum a medicamentis Vlcus enim gulae quoniam reperitur in parte rubentercoram sauram Sc meatum
165쪽
m amplum, quamvis facio suscipiat media
camenta , eadem tamen cum difficultate detinet, consequenter a medicamentis parum juvatur. Praeter has causas habent quoque
locum causae facientes affectum , quae pariter denotant, utrum affectus facit vel difficulter j patiatur a remediis. Aer valde calidus effi- ciens febrem, .sactam conservans significat febrem, quae admodum res stit remediis frigidis Propterea Gal. . . method. inquit, si aer foveat febrem , intensiora, plura sunt frigida administranda. Si vero aer calidus efficiat quidem febrim, vertatur ta- men postea in frigidum, significatur ex aere praecedenti genitam esse febrem , quae frigidis remediis non admodum resistit. Et quod dictum est de aere, idem uno verbo dicendum est de omnibus causis producentibus effectum, et quanto plures sunt, diutius .vehementitis agunt , esse bina inducunt, significant, qui
valde resistit causis juvantibus : prout aute cau- sunt pauciores, brevius agentes 8c mintis intensae ita etiam significant medium, qui non admodum resistit uvantibus. g. e. si ex consuetudine potionis aqua frigidae, ex natatione in eadem aqua, ex mora in locis a uosis ex usu piscium, cplurium aliarum causarum refrigerantium humectantium introducatur ca-
hexia vel livdrops absque dubio ex praeteritis
166쪽
ritis ausis multis valde ac diu agentibus seniscatur affectus, qui admodum resistit causis cali dis 3c siccis. Pariter ex symptomatibus significatur Teiitiis, qui aut valde aut parum resistit remediis. Prout enim symptomata simi plura, vehementiora,&magis diuturna ita etiam significant affectum, qui valde resisti uvantibus. Quod ii symptomata sint pauca, non valde per iurantia, neque vehementia significatur asse- qui parum agit in medicamentum, Taci te ab ipsis superatur. Potissimum tamen inter causas signiscantes hunc affectum habent lo- cumjuvantia Nam si e ex usu paucae frigidae, appareat ardentem non remitti, significatur Gandem valde resistere frigidaci, multa fritidam ligere. Et propterea Gal. i. Method. dum animadvertit, pauca quantitate misy, aliorum eiusmodi detergentium ulcus non detergi, quantitatem eorum adauget Significatur enim' ex pauca quantitate misy,&aliorum eiusmodi, Ulcus adeo sordidum esse, ut valde resistat de s tergentbius Habent quoque locum signa sumalit ex comparatione. Nam quoniam expertum est, ulcus v. g. gulae difficulter juvari a medicaamentis detergentibus: lapidem renum disii cile uvamentum sumere ex medicamentis latapidem frangentibus educentibus idcirco inobis occurrat aliquis vel ulcere gulae,vel lapiderenum affectus, statim quoque iudicabianus, qui valde resistit juvantibus
167쪽
Otibus, postquainde signis indicantis agentis in imateriam remedii, patienti ab e di Simus,48 hi, modo de signis indicantis praesentiβGeud signis i ii ira tu indicantis tempus opportunum agendor in est prasentis. agendum. Haec autem signa prognostica dici de bent: quidem ex prognosticis habetur, utrum morbus removeri possit, Vernon,in quando, alia eiusmodi Et quoniam sim prognostica vel attinent ad corpora aegra, vel ad sana, vel ad neutra vel ad convalescentia, nos lde spectantibus ad hominem aegrum dicemus.
Neque enim in praesentia institutum nostrum est quaerere, utrum longo vel brevi tempore in corpore sano sanitas conse ari debeat. Neque etiam quaerimus, utrum convalescentia vel in recidivam,vel in sanitatem verti possit. Hoc enim scire Malia eiusmodi cognoscere spectat ad methodum semioticam inservientem methodo de tuenda sanitate. Nos autem in ptaesenti versamur circa methodum semioticam inservientem curatrici, in cuius quidem methodi parte prognostica scire oportet, an morbus solvi possit,uel non Dantur enim morbi, qui nec occidunt, nec unquam sanantur, sed homines comitantur usque ad mortem. De quibus quidem morbis scire etiam oportet,utrum eundeli sena per servare debeant tenorem, vel aliquando mitiores seri, aut augere. Quod si morbi fuerint eius generis, qui aliquando solvuntur, scire eX- pedit, utrum solvi debeant ad salutem,vel ad
168쪽
mortem dc utrum brevi vel longo tempore.
Haec Malia eiusmodi de quibus diligentissimo Gat egit in lib. de praesag ex pulsib sunt nobis
explicanda. Necessaria enim est haec methodus de signis prognosticisci quidem alio modo tradiantur solubiles , alio insolubiles. Et
qui solvi tu cum interiti, soli prognostico: qui etiam ad salutem sponte terminantur, seu per crisia, quemadmodum etiam lethales, solis prognosticis relinquuntur. Qui vero sponte non sanantur, egent remediis. Ideo videre oportet, utrum per crisin vel alio modo sanari possint. Et cum morborum salubrium aliquisiit breves quidam longi : pariter quoniana eiusmodi morbi inter se diversi diverso modo tractantur ideo necetiarium est quoque praesagire, qui breves,&qui longi morbi sint futuri Antequam ad signa prognostica explicanda descendamus, prognosticum signum in ge-DUnitio oro, sermo habetur est desiniendum.
rhi ra-m qV invi dici possit , id omne ese, ex quora ici fu rum in aegrotante praedicitur : nihilomitainus, si exactius definiatur , dicendum est, si- gnum prognosticum esse medium terminumisyllogismi, futurum in aegro indicans ex suisi fontibus, a dogmaticis depromptum. Est enim medius terminus am Arist. a. prior. . signum, inquit, omne super inventione rei praedicari secundum tres modos, veluti quoquest praedicatio ab aliis terminis mediis in tribria figuriti
169쪽
3RMIOTIe A. IIsgutis. Et quoniam in prima sigi ara medicatur medius de minori, iubθcitur maiori eY- tremitati, veluti videtur ex Aristotele in signi demonstrativis , dicere possumus; omne habens ac peperit, Haec autem mulier habet lac. Ergo peperit. Habere lac est signum seu terminus medius, quo hanc mulierem peperisse indicatur. In demonstrativis exemplum erit huiusmodi. Omnis homo habens dolorem lateris , tussim , febrem , difficilem respirationem , patitur pleuritiden. mi homo habet haec symptomata, Ergo detinetur pleuritide.
His enim us tuo symptomatibus , tanquana termino aedio, demonstrat hunc patientena
esse pleuriticum. Verum signum prognosticiani distinguitur a memorativo & demonstrativo quia prcgnosticum est terminus medius, quo
futura praedicuntur Memorati na quo praeterita in memoriam revocantur: Demonstrativum, quo praesentia significantur. Verum signum prognosticum, de quo in praesentia agimus, demonstrat futurum in corpore aegro ad disterentiam prognostici praedicentis futura in corpore sanori in neutro,vehit etiam in convalescente. Est inventum signum prognosticunt mente, ac sensu, quamvis nonnihil confirme-ltur memoria: Siquidem e praeteritis causis. quae in aemoria praesentes sunt, futuroruna quoqUe habentur praediotiones.Capitur signiana
170쪽
METHOD Vsquatuor, quae etiam competunt aliis generibus signorum, veluti demonstrabitur inferius Tradita hactenus est desinitio signi prognostici per
tria genera causarum. Nam causa materialis huius signi est, ut hoc signum sit medius termi- nus formalis ut futurum praenunciet efficiens, est mens ratio, memoria, qua dogmatici u-
xuntur. Datur quo que materia ex qua siquidem
prognostica capiuntur ex suis sontibus. Tace- . tu finalis causari quoniam competit haec omni parti semioticae. ut non tantum prognostica, sed demonstrativa, memorativa, propter curatricem partem sint inventa. Nam pro diversitate eius futuri, quod praedicitur δε pro diversitate facultatis signi prognostici pro diversitate fontium , a quibus emanant haec signa , variae quoque differentiae prognosticorum signorum capiuntur, sunt enim alia signa salubria, nonnulla lethalia, quaedam inter haec media Salubria futuram sanitatem,lethalia mortem,media inter haec neque mortem, neque salutem, sed morbum, qui comitatur homines/usque ad mortem ignificant. Lethalia vero
hs i additione lethalia nuncupantur:
nonnulla vero valde lethalia dicuntur Et haec semper mortem futuram prae indicant illa vero ut plurimum venientem significant quemadmodum nos docuit Galenus I de crisb. 3 Signa autem sive sint lethalia, sive salutaria, vel longitudinem, vel brevitatem morbi futura de