장음표시 사용
151쪽
Formis Non magnopere differret ab aliis, nisi caulis fastigium aliquot spinis longis non tamen duris horreret. Nascuntur ubique in hortis, sed pro ratione soli, aut laetiore , aut strigosiores. Omnes excepta Pompeiana, Sabellica, aerem inficiunt tetro halitu Gai. O ,ea um 6 cra , ε Α πυξέ μιλίους.
Non solum semine, sed etiam auulso surculo propagantur, illud autem fit toto anno, quoniam & toto anno secantur, Vtilissime tamen aequinoctio autumni, si folia in fructu sint futura, cum quinque produxerint transferendae sin aliquis cymarum causa voluerit sereres, illud tempus eligat, quo sementescunt adultae cymam enim secum serunt ex num Prodeuntes Vt vero translatae maiorem assequantur amplitudine, aqua subsalsa irrigandas docet antiquitas Nos autem quibus sal tali venditur, qtra dulci cogimur irrorare at in scrobe depactae dum se attollunt, terram circa imum caulem in dies exaggerendo,donec humo aequata sit, accumulamus, ita ne plus quam cacumen emineat, atque ut ab inferiori parte caulis nata si brae luxuriem planta promoueant tam proceras hac arte brassicas vidi, earumque soli tam grandia,utina me tueri ab inabre largo potuerit alter in alia luxuriem alba rubra sese effundit: atque Sabellicae intra sesquipedis altitudinem consistunt , sed foliis innumeris, in orbem porrecti, arctistime stipatis capitatae evadunt idque fit tum soli humidi, pinguis, leuis ubertate, cum olitorum diligentia. At Sabellicae, praeter illa quae in caput conglobantur, non pauca in latitudinem solia expanduntur torosa haec ideo no temere acuturria Plini iudicatur. .
152쪽
Hoc obiter notandum in capitatis brassicis excurrentium neruorum colorem, ptis ita mutato induere folia Tantam elegantiam hominibus inuident bestio ae complures, ut monet Theophrastus, se α άυγατ τα ἐς αγυία σκωληκις, τῆ c*α mi V . tuta culicibus vindicarent antiqui Theophrastus auctor est orobos superscuisse, παῆ ραφούοις, inquit, de βρις 'AGαmiestri α' 9ς 'ας rursus Ni ρας,οις emes τε δεία θηρίων - οὐcου, Γλααπε stos siccnim legendum his in locis, non ut vulgati codices habent. O litores nostri cinerem solo supersternunt ut culices arceant, .&ne generentur impediant. Denique brassicae frequenti proe-
sectione, pruinis suauitatem acquirut,praeter Zgyptiam, qua non estur ob amaritudinem fluo se ipsa propagent semine, inculto in agro, degenerant in sylvestres quidam in napum mutari putant similitudine radicis decepti, nam si gustum in con silium aduocassent, alia sui siet eorum sententia , ali in sinapi quoque degenerare scribunt , sed illud fieri posse non video. Caeterum Brassicis summum cum vite dissidium, nam eidem solo mandatae aut illi noxam inserimi, aut pia accipiunt.
In brassica duae sunt partes, altera tenuioris substantiae, altera crassioris, quana Graeci κροήμβης σωμα vocant, temperamento
viribus contrariae. Illa iuscula, quod Hippocrates es , χυ-
λ; bic rus κρομβης nominat, communicatur nec minori ex
parte in subcrudis foliis retinetur expressione etiam e crudis separari potest, ut autem omnia distincte persequamur, primu de postrema nobiliori, praecipua parte nobis agedum Tem peramento ergo est in medio primi gradbis,4 in extremo secundisiicco, ideoque terget, o resoluit Vlceribus admota prodet indurescentes inflammationes tollit. Erysipelati contumaci
153쪽
s prCIMEN HII T. Petam T. 37 mari, epinyctidibus, herpetibus,, impetigini medetur cum
rarina nugraeci, aceto, dolores arthriticos mulcet, carbunculos ex sale rumpit Assiimpta mollit aluum, soluit, qui Miu,' subamari nonnihil obtinet. Vim etiam habet diuretica. Hippocrati enim Dioscoridi, vel reclamante Galeno,creden-
cum expertentia docet. Itaque menstrua promouet secundinas
eiicit praecipue si folia primum subcruda comedantur, eorumque deinde lutculum sorbeatur, eodem modo prodest non solum cirrho teri, sedi ipsius orificio asperiori ab eodemque illatarum suffocationum curationi. medicamentis ad dolores a matrice sedandos, Momachicos, siue Uiacos affectus compositis adnuscetur, utilis enim partibus neruosis,&cerebro, cui Natura videtur illam dicasse, quare expressitius succus naribus infusus illud expurgat: quin si a subcrudorum folio ruri es a primordia coenae quispiam ducat, se ab ebrietate tuebitur cuius rei caussam hanc as namus, quod cerebrum praeoccupantes brassica vapores nebulosas vini ingur tati exhalationes sua siccitate serenant, si autem post coenam aliqua comedantur Alia iisdem vim exhalationibus discus sis, turbas in cerebro excitatas componit oculis quoque ob nimiam humiditatem caligantibus prodest, eius succum optimo cum mille vel angulis oculorum solummodo tactis plurimum conferre dicunt lienoso cruda ex aceto manducata iuuanti catarrhum sue pulmones siue alias partes inundantem exhaurit, exsiccat vocem interseptam restaurat succus cum melle coctus, si delingatur, aut eius cauliculi mandentur sed
Quod in illis est palearum instar, exspuendum at etiam si bras
licis omnibus hae omnes insint vires, non tamen pares animaduertas, sed in quibusdam intensiores. Omnium Lustantissimael marina, hanc sequitur sylvestris tertio collocanda est ordi ne brassica rubra, ex reliquis sunt eligendae a mangonij laco lo-
154쪽
gius recedentes, quae enim virorem suum, vel mangonio, Vt capitata alba, rubra, vel coctione magna exuerunt, nil aut certe
minimum retinent illarum facultatum quare apud antiquos locum percocta brassica no habuit, sed viror gratiam augebat: quin ipsum ut seruaret ante coctionem nitro, aqua nitrata, aut cum sale macerabant: si autem eousque cocta sit, donec contabuerit, una cum illa tenuiori substantia, viridis color euanuerit, est frigidi de sicci temperamenti, crassamque cum visciditate substantiam habet, ideoque astringit, alimentum corpori sed paucum, Symelancholicum suppeditat, ventriculum inflat, cerebrumque crassis impetens vaporibus, non solum horrenda inducii insomnia, sed, oculis caliginem offundit, anina aegrauitatem facit, gingiuis nocet, neque omnia percoctie crimina diluit post illam comestam iusculum cui fuerit incocta superhaustum dum enim contrariae ipsius facultates inter se pugnant, ventriculo facessit negotium: hoc tamen habet boni in cibum assumpta, ut biliosarum mulierum mammas lactis copia distendat, Dalui profluuiis nonnihil conferat. De radice S cauli. Radicis decoctum est tenuium partium ad calculos, itaque antequar obduruerint,dissoluendos commendatur. Cinis ex combustis caulibus adeo desiccat, ut caustica facultatis sit particeps, quocirca mistus cum adipe veteri laterum dolores sedat, bronchocelas discutit admotus, hoc enim remedium nulli ab antiquis excogitato cedit, resoluendo. Eorura de medulla plebecula famem solatur, eum graui annona conflictatur Caulo rapi vero,&caulictorae summam in lautis mensis gratiam habent.
155쪽
De cymate semine. Pars illa quae fores erat productura Graecis κύμα tanquam mη aut ααet: ιγς dicitur. Latinis oma, malis, S Cymaym , Nostris Cymedechou. Ipsi cocitae oleum, aceti, salis tantillum admiscetur, sicque non sine suauitatis gratia in bellariis admittitur, saluberrima quidem totius brassicae pars minorem enim stomacho noxam infert, ad urina ciendas utilior, alimentum Vero corpori praebet exiguum, nec boni succi, si tamen sale condita seruetur, stomacho noxiam deprehendes Sylvestris vitium corrigitur si in lixivio coquatur Hippocrates ad emortuum foetum supponebat cymam brassica netopo illitam. Dioscorides tamen hoc de foribus intellexisse videtur, sterilitatem inducere flixit. Semen ebrietati conserre testatur Athenaeus Aduersus vermes Galenus commendat praesertim AEgyptiae, quod amariussit Dioscorides etiam coeliacis medicamentis admisceri a
157쪽
Graecis Oi , Latinis Viola, significat quamlibet plantam, cuius flores prae elegantia oculis nostris arrideant a strictius accipitur pro specie, quae Graecis sed i , ut i, siue ea, is a Theophrasto etiam tala reperio dictam vocatur
es o Latinis Violan toti purpurea, viola Martia qui dam violariam nominauere. Qui vaccinium putant etiam dici, ab orinione debuerunt dimoueri auctoritate Virgiliana Et nigrae violaseunt cir vaccinia nigra. Vitruvius quoque distinctas esse plantas ostendit, cum scribit ex violassilis Attici colorem essici poste eademq; ratione Vaccinium temperantes, lac miscentes purpuretum facere elegat tem Gallis,moleue de M. irs Aiab. Sene rigi, Son rei &ιene se gi Italis molas orporea & Gola mammola Gernianis ei then
Fibris tenuibus albis capillata est radix, quae licet per unam cespitum diffundantur nihilominus cliter sit hyemis e disi ,
ma rigorem sese tuentum inde caulicuiuspollicetia longus, caber, folia enim prima quae deciderant, singula in ipso tubercu 'la relinquunt, illa autem utroque ex latere per initia in anteriorem partem conuoluta surgunt,paulatimque sese expandenti .
latitudinen assequuntur pollicarem, longitudinem vero paulo
maioren figuramque cordis planam exprimeren nisi mucro breuior&obtusiores cr: per margines leuibus, at crebris incisuris serrata sunt faciem habent utramque lanugine exili, sed densa pubescentem subvehu tu pediculis quatuor digitos on-
158쪽
1 α p AVLI RENEALMIgis, tenuibus parte prona teretem figuram assectantibus, Januginosis supina vero planis, glabris, originem denique ducentibus es uexili una oliorum, in acutum mucronem desinentium, nonnihil per margines crenatorum ex eodem loco
petioli nascuntur, qui sunt quadranguli coloris e viridi palleucentis, pediculos aequantes longitudine, in sui medio folia duo producentes, eis Mae in basi sunt similia, sed longe minora, fastigium inferiora versus curuatur, niturque in quinquefolia parua rotundis oblongiora, calycis vice pratentia originem fori totidem soliolis constanti semidigitum longis, ex caem- leo, subnigro colore purpureis, aut albicantibus, ex his duo paulo ninora sursum eriguntur, duo sunt ad . latera collocata nihilominus deorsum aliquantulum inclinant, in interiori unguis parte insignita sunt alba anuginis flocculo inferius fere orbiculare, sivenulis ad unguem saturatius coloratis distinctum, omnia denique unita basi in corniculum obtusum desinunt, unguem l habent albidum Caeterum huius odoris gratia multas prouocat plantas, si ex spatio disti m olfaciens iudicium feceris; alioqui enim, quod crassarum est partium, a flore non multum recedens odoris gratiam imminuit Succedit loculamentum seminis angulare, breuissimi pilis lanuginosum, tandemque intres partusiaperitur, semen effundit tenue, in rotunditate oblongum tamen altera ex parte crassius. Floret Martio, nec ultra mensem illum odoris sui gratiam seruat Illa tamen quae cultu florem duplicem assequuta fuit,
toto fere anno solibus luxuria suauissimum odorem retinentibus Quae cum eum a duplici degenorare incipit soli quidem duplicat, sed longum calyculum ex piis mediis exerit, unde
quasi alterius floris rudimentum exoritur. Nascitur non in hortis solu, sed Min incultis sine ita odoris imminutione, quod si quis illum augere Vcli uaeta cepas, aut
159쪽
Sneciem aliam constituo, quod in ea odor desideretur, in odoram voco, potius quam sylvestrem, quia vi iximus non minori odore fragrat sylveilris quam hortensis. si cui si
cpυλλον vocare libuerit, per me licet.
Cauliculum producit triangularem, unde folia superiori similia, sed minora, coloris e subnigro,, purpureo viridis, quae tandem viri pediculi e subnigro virescunt petioli multo lon- giores quam superioris, unde flos ab eadem non dissimilis . tamen dilutioris coloris est, eiusdem speciei inealbum florem profert ante seminis maturitatem cauliculus ad semipedalem altitudinem sese attollit, nouosque fores profert in multos usque menses succedunt capsuli triangulares, in quibus semen
superiori simile, via caetera. Nascitur in sylvis. Martio ad Iunium floribus decoratur. Temperamentum vires.
In viola odorata, viri in aliis compluribus multa sunt partes viribus distinctio, radis quidem, umbilicus, semen suis
qualitatibus elementariis proxime ad mediocritatem accedere videntur, vimque habent catharticam radicum enim unci tres concisae, in aquam feruentem, cum ab igne remouetur
iniectae, aut vino per noctis spatium insus arvina purgatricem ipsis conserunt semen pulueratum, liquori immittam, se quid ragmae pondere, idem praestat Vmbilicus multo est debilior, eamque vim communicata quae cui infunditur, ex qua sit syria p. violarum, quem ex infusionibus vocat. humores autem dei ciunt biliosos, serosos nec admodum pertinaces s lia vero
160쪽
i PAVLI DE NAE A L MI. subfrigidam laqueam substantiam habent superantem. Ita que phlegmonas mitigant, aestuantem in ventriculo, d oculis calorem sedant in olere sumpta leniunt aluum florum autem soliola dual us constati substantiis frigida,in humida, quae facile exhalat altera non1 ihil acri, in fine primi gradus calida, quare pleuritidi, pulmonibus acri tenuique distillatione vexatis millae conferunt inflammationes extingunt nec sine cona do admouentur cerebro intemperie calida vexato Ictericis
etiam conferre dicuntur e foliolorum iacco paratur syrupus colorem violae retinens, qui ad illa omnia utilis est, sitimque ardorem febrium sedat, praesertim si spiritus vitrioli aliquot admisceantur guttae quod autem aiunt comitialibus mederi, experientia docuit non vacare impost ira, antiquorum scripta non sine mendis ad nos traducta malim asserere. Caeterum duplicis flores antequam stat expliciti, sale, aceto conditi seruantur, atque in bellariis non sine gratia locum habent. Inodoratae vires mihi nondum satis innotuere.
mi viri hanc tricolorem violam Vocarunt, revera
non debet violae familia disiungi Graecis itaque dii et Hωον dici poterit quidam esse Theophr. QViolam flammeam Plini hallucinantur, neque enim ipsa herba πια est, neque ξυλώδM. Gallis Pensie Germanis Fre cham Krant.
Radices sunt admodum parua perfectoque semine pereunt, multi inde caules ut plurimum triangulares, geniculati, pede interdum altiores , viridi colore diluto cringulis geniculis tria folia oriuntur, Mercurialis quodammodo similia, sed minora, e quibus medium est aliis duplo maius, quae in sua basi utrinque endi-