Catalogus codicum graecorum Bibliothecae Ambrosianae

11쪽

Catalogus 1 - 1152 Tabula comparationis numerorum Veterum et recent. ἡ 1153 1161 Indices

Auctores et opera n

1V. Astas Odicum . . . . . n

Possessores codicum 1268 127 TVI. Annorum nota in codicibus obvia 1277-1278 VII. Locorum nomina in odicibus exstantia exceptis locis emptionis vel derivationis ἡ1279 VIII. Anni quibus odie0 in Biblioth0eam Ambrosianam illati sunt ol saltem in ea fuisse

constat π

13쪽

Codicus graecos Ambrosianos, Si nudo admodum odoridus

e cipis, Omne collegit Federicus cardinalis Borromaouq 'U' ''μ' qui neque impensis neque industriae neque curis pepercis ut thesaurum suum magis magisque in die augeret, tum potissimum cum publicam in patria bibliothedam instituere decrevisses. Nec mirum id consequi potuisse hominem paene privatum eundemque ne maXime quidem opibus forentem, quod potentissimis vi principibus contigit, cum animadvertas quanta merito uotoritate valeret ob piutatem et oetritiam apud aetatis suae viros, qui omni vita atque cultu Xpoliti essent. A Borromaeus, qua erat liberalitate, cum sibi persuasisset novam esse bibliotheeam erigendam, non modo voluit ut a copia praestantiaque librorum oteras bibliotheeas aemularetur ac vinceret, quae tunc et in Italia ut apud Xteras gentes nobilissimae XStarent, verum etiam ut ad cuiuscumque generis, litterarum

MARTINI-BASSI, Codd. r. Bibliotin Ambrosianae, I.

14쪽

Praefatio.

praecipue Studia promovenda quam maxime conferret. Ad si quis attonitus propositum ederici Secum reputavoris, infitias ire non poterit iam non fabularium eruditionis condere voluisse, sed fortassis vetusta illa AleXandriae Pergamique exempla quodammodo imitari conatum, ludum atque palaestram ingeniorum et quasi sapientia officinam instruere l). Prolaeto viros tanto tamque arduo labori partim defeeerunt, ne Omnia quae magno animo conceperat ad finem perducere potuit. Attamen quis non miretur incredibilem viri soll0rtiam et onstantiam, praesertim si cum Ommuni aequalium ignavia et Oeordia comparaverit 3 Multa quidem con- Seeutus est hoc autem potissimum ut suis tantum opibus apud nos bibliothecam excitaret quam iuro in amplissimis adnumeraveris quae unquum florueri Irt.

Cum d Bibliothoen Ambrosiana plures iam inde ab origine non indocte scripserint 2), nobis in animo non

1 Bibliothoea Ambrosiana Borromaeus aggregavit Collegium Doctorum, novem ab initio, qui in quovis litterarum onere versati libris ut odidibus, quos Cardinalis coll0g0rat, liberaliter uti possent, catalogos edere n0n possent Collegium trilingue, ubi aduleseentes italicas, latinas, graecas litteras discerent typographeum ad opera Doetorum Collogii Ambrosiani imprim0nda te. Inter hos nonnulli magnam gloriam adepti si int, ut Ludovicus Antonius Muratori stAngolus Mai. f. 0ruti infra laudatum, passim. 2 Cf. A. Coruti, tiblioteo Ambrosiana in volumine Gli stituti scient ei letterari e artistio di Milano Memori subblicate ser cura della Meleta storica lombarda in occasione de secondo Congre88 8torieo taliano II di settembre MDCCCLXXX Milano 1880. Quo in opser etiam ea laudantur quae de eodem argumento antea edita sunt.

15쪽

Praelatio.

est orum vestigiis insistere. Verum enimvero magna nos Spe tenet, in futurum, si di duint rem ex integro retraetandi et omnia in ludum de di qua ad originem et historiam eo dissum graecorum illustrandam vel congessimus vel congerere confidimus. Sed in praesentia, nisi fallimur, ab re non rit ea in modium proferre quae ut plurimum ex ipsis codicibus erui possunt. Nam in hisce saepissime notula quaedam inveniuntur eo ipso tempore inscriptae, quo libri in armaria ederici fran8serebuntur. Colle otio codicum graeeorum constat e l098 Volu-C0dd. graeci.

minibus 3), qui numerus Vi paulo minor erus, Uma. 609 d. octavo m. douembris, divo Ambrosio di-ento Borromaeus Bibliotheeam publieavit; etenim pauca eademque non magni momenti volumina, quae 908t mortem Cardinalis immissa sunt. a Ximum partem, qua inde a primordiis oeum obtinuerant, empta fuerunt; non multa dono aut permutatione accepta, Sed inter ea nonnulla qua magni iure aestimantur Α).

3 In bibliothdeis odieum graecorum italicis Ambrosiana post

Vatistanam, Marcianam i Laurentianam quartum locum obtinui quod fugit Honrieum mons, Inventati e sommatre des manu8critigreo dela Bibliotheque Nationale I p. I in n.

4 Huiusmodi sunt cod. 358 qu0m a. 160 donavit Raphael Invitiatus piseopus sphalonia o Zacynthi, qui et ip8 magnum codicis pretium ignorabat es Moreati in Rendleonti . . Istituto om- bardo di se e leti. 189 p. 23), 0 non odd. 491 et 1093, quos Fedoricus habuit a. 1606 x 0loborrimo obiens coenobio. Dono habiti sunt of eodd. 31 a Camillo Rivorta patri ei Mediolanensi sine

16쪽

Pro elatio.

Ut augenda supellectili cito consuleret, odericus qu0d pervulgatum est quibusdam spectata diligen

tia familiaribus commisit ut librorum conquirendorum eausa in eas regiones iter facerent, ubi possent facilius reperire. Quae itinera praeeipia inter annos 607 fl608 indidisse constat Munus codices graecos colligendidulatum est in primis Gratia Maria Gratio Senensio Sinalonga et Antonio Salmatio Monfiserra tonsi ex

Castali. Gratia Maria ratio, quem a seeretis adhibuerat, magnam bene-

Gratius. . .

Volentium praestabat edericus, qui 1us et consitus et opora multis in negotiis usus est 5). Gratii nomen Om-

a. 131 a Petro Glussiano tom s. a. 200. 298 688 1042 a Camillo Bosio x Mutina . 1606, 24 a Vinesentio Contarino. ex Patavio a. 1606, 34 a quodam raseo pr0sbytero Italia itis a. 1606 454 a Carolo Conein se comitibus sentiae s. a. 658 a Fridorieo Metio piseopo h0rmularum a. 1606 662 a Ioh. Baptista Porta Noapolitanos. a. 746 a Bernardino attono a. 1803, 20 ab Aloxandro ui riano episcopo Sythiae et Hierapyinae s. a. 926 a Franei se Sadarino

a. 1675, 1021 ab Oetaviano Boldono a. 1603 1029 ff. 268-277 a

Iohanne Sanctamaura librario s. a. 1090 a Iohanne Mercati a. 1901. D eod. 52 dubium, utrum sit noen donis adnumerandus. Intor

dona red0nsendus nobis videtur et cod. 1082, quem Cardinali hospitib0n0volontissimo legaverat David Colvillus eoius an cum aliis odicibus sit autographis ). f. Mercati in Rendiconti . . Istituto om- bardo di se e leti. 1898 p. 1225. 5 Cf. Curiati p. 103. - a Coneessit Gratius m. iunio a. 1597 M0diolanum, ius urbis Archiopiscopo riderie Borromaeo multis in rebus, sed praefurtim in instituendis Seminarii alumnis, in comparandis odistibus Graecis o Latinis ot in ius Synodalibus Constitutionibus latino exponsendis operam tribuens egregiam, Fabroni, Historia Αead Pisana II p. 452 et n. - Quod ad nomen Gratium attinot

17쪽

Praelatio.

parot in i codicibus, mptis Pisis a l6ll 6), ubi tune temporis eademiae professoribus adscriptus orat T);

nec absonum est eundem etiam tres reliquos codices coemisse, quos ibidem eodem anno adquisitos esse comperimus. At multo plures exstant odices quos Gratius aliundo Bibliotheea Ambrosi anne comparavit, in quibus tamen nomen eius desideratur Iussu enim Or- romaei Italiam mediam et inferiorem explorandam euravit, et mirum quam magnam e hac peregrinatione,

quae eum aliquot menses continuos in Apuliae, Iapygiae Bruttiorumque oppidis detinuit, manu scriptorum Vim Mediolanum reportaverit 8).

animadvertundum est in codicibus quidem osse Gratia, sud apud aequales praevaluisse formam qua usi sumus. 6 In uno eod. 1031 qua0vis nota temporis desideratur, sed probabilo est eum aliis uiptum fuisse Decem codicos fuerunt Hieronymi Mercurialis, ut infra memorabimus.

7 Fortassis Gratius ineunt a. 1610 in patriam rediit. f. Coruti p. 109 et Boselia D origin et statu Bibliotheea Ambrosianas homidoeas Mediolani 1672, p. 29. 8 In iis quas do Gratii itinor otio odicibus graecis eius Opera

emptis narrantur non omnia perspicua sunt. E epistula eod. Ambros. 252 ins, ), quam eruti laudat p. 112), constat eum m. ianuario ineunt Neapoli versari, ubi quemadmodum x aliis litteris comperimus in eodem cod. exstantibus, quas cum nobis benigne communicavit Adhillos Ratti Bibliothecas Ambrosiana doctor, totum mensem commoratus est, ut emptioni Bibliothoea Pinsiliana vaearet. Die autem 2 m. Dbruarii eiusdsem anni Cardinali signifieat se proximo die in Apuliam et Bruttios prosecturum, et . 28 m. mai ex Venetiis, quo fortassis maritimo itinor reverterat, Borromaeum certiorem facit se quattuor ante dies in eam urbo pervenisse. Qua re SatiS lique codices, quos in Italia inferior comparaverat, ante a. 1607

18쪽

Praefatio.

Sud alio quoquo nomine Gratius de Ambrosiana bene meritus est. Nam omnibus viribus contendit, ne inelliana Bibliothoen, quam multi cupidissime appetebant, Borromaei manibus offugeret. De illius ollositionis praestantia, quam ipse Viserat Cardinalem certiorem facit litteris . 9 0 23 m. ianuarii a. 60 Noapolidatis s); t quoniam diutius ea in urbe versari non ΡOS-set, mandata tradidit Francise Lombardo, Iulio Caesari Capacio, Iohanni Baptista Porta si0), Fabio Leue bi-

emere non potuisse. At contra e codicibus in ea region adquisitis, quorum tempus emptionis cognitum sit, plurimi empti sunt a. 1606, aliquot, in quibus paene omnes qui e Bruttiis manant, advecti diguntur a. 1607, qua notula ubiqu0, nisi fallimur, m. Antonii Olgiati est, qui eum ipso libros ad Bibliothoeam Borromaei missos quotidis reciperet, vi poterat in errorem incidere. Praeterea Bosea d hoc itin0r loeutus pp. 31-34 tam distinet diligenturquo locos indieat, unde reapse odisses complures provenisse deprehendimus, ut vix n0gaveris hane ipsam ius diligentiam veritatis argumonium vid0ri. Quid igitur cogitandum si Num bis, a seilies 160 0 1607, idom itur Gratium Deissore sed haec opinio nullo prorsus argumento inniteretur. Num erravisse Olgiatum in suis notulis apponondis Atid nomo inersidibile non dix0rit. Quibus d causis id probabilius exi-

StimamuS, Orromaeum, cum per ami eo atque internuncios tot co-didos a. 1606 x Italia inserior sibi comparasset, insequente anno decreviss Gratiam illud mittor adeo magis quod hi magno sibi usui osso possut in Bibliothoea in elliana adquirenda, quam odericus magnopere appetebat. Ceterum tiam ex pistula Antonii Aquinatis episcopi Sarnensis ad Cardinato missa d. 15 m. 0eombris a. 1604manirastum fit nonnullis ant annis quam Gratius in Italiam inf0riorem peragraret, Borromaeum codices e hac regione quaesivissos cum aliorum tum saltem quinatis verbis certiorem esse factum complures graecos odices adhuc in monasteriis Bruttiorum adservari.

9 CL eruti p. 112. 10 I0hannus Baptista ortae, qui sese melosissimum in Borro-

19쪽

Praefatio. . VII

bliopola o Severo urboli, S. Martini coenobiarchae, viris honustissimis et cum sibi familiaritate, tum Bor- romae Obsequio devinctis li). Postea, cum in Italiam superiorem rediisset, quamquam Insubria relicta a latere ederici discesserat, nihilominus huius utilitati servire non destitit. De eo dicibus, quos Pisis emerat a. 6ll, locuti sumus. EXStant littera Patavii data a. 6l3, quibus multa de libris graeeis manu scriptis edocet qui praeSt erunt, prae- sortim de eo die quodam Aphthonii et Hermogenis pervetusto et optima notae, sed male habito l2), quem

emptum Sse non credimUS. Salmatius vero, qui officium obtigera Graeciam in Ant0nius

Salmatri S.

sulasque ac si copia daretur Constantinopolim Asiam-maseum ostendit, non modo illi odieum donat 662), sud eum comperisset eum et imagines virorum insignium conquirere, quibus Bibliotheea aulas ornaret, se promptissimum ess seribit ad earum tabularum exemplaria mittenda, quas ips possidoret cf. exuti p. 200Π. 2). - raeter eos quos nominavimus alii sunt qui Gratium ineomparandis codicibus adiuvorunt, ut Camillus Bosius Mutinensis, Hannibal ornonius Sensensis, lacidus Marra piscopus Melsae, Friderieus Metius episeopus Thermularum, Dominicus Trevisanus et Iacobus aroceius Patavini te. D. Boselia p. 29 sqq. Ceruti p. 108 qq. 11 Cf. Curuli p. 113. Di 30 m. ianuarii a. 1607 cod. Ambros G252 in , 14 Gratius Borromaeo signifieat auetionem, quae pridie locum habur dubebat, in dies difforri ob machinationus dueissa Aeli 0runtinae diraeerenaal, utricis heredum, quae sibi persuaserat posse non minus quam 1 milia ducatorum obtinori, si nova Bibliothoeas aestimatio fieret.

20쪽

VIII Praefatio.

que perscrutandi, Venetii professius est in octobria. 607 l3 eum Dominico Hierosolymitano quondam rabbino, qui ad conquirenda hebraicae linguae Olumina

tamquam idoneus delectus fuerat. Cum Corcyram de- Venissent, Dominicus, alterum i mensem moratus, in

Italiam rediit aliquot secum eo lices referensii Α). At almati HS quamquam a comite deSertus erat, tamen ne siequidem animum demisit, quin immo tanta perseverantia pertinaciaque mandata prosecutus est, ut, si ipsius testimonio credideris, in ipsum apitis periculum incurrores lo). Etenim brevi omnia eius regioni monasteria codidibus pa0no denudavit 16); interea coloras finitimas

insulas continentemque ferram per internuncio investigabat; itaque putandum est omnium voluminum inpo8SeSSionem Venisse quae e Thessalia advecta prolaruntur nobilissimique illius Ponta fouehi 808 a Mac0donia oriundi Qua inci multi Salinatio auxilio fuerinat, quorum nonnulli in ius epistulis memorantur, ut Andreas quidam Columbus Venetus, qui Corcyrae morabatur li), Hieronymus Boulcus MediolanenSiS, quem

13 Ut intollogitur x opist. Gratii, quam laudat eruti p. 108. 14 Cf. Curuli p. 104 n. 2. 15 Cf. eruit p. 10 et pa88im.

16 Monachi amon Caloieri, ut vulgari nomine usus Salmatius appellat minimi codices quos haberent aestimantos nulla cura custodiebant: es qua Salmatius narrat in litteris d. 25 m. aprilis a. 1608ap. eruti p. 106.

17 Coruti ibidem.