Commentatio academica de natura dialectorum ad linguam Hebraicam et Arabicam applicata quam ... 3. Calend. Iunii A.R.S. 1747. publice defendent M. Beniamin Groddeck facult. philos. assessor et respondens Michael Gottlieb Treuge Mariaeb. Borussus

발행: 1747년

분량: 27페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

11쪽

Hanc transinutationem ipsi quoque Germani satis confirmant, quorum lingua in sonis b et ρ admodum uariat, ut 9. III. iam obserit auimus. Nec haesitabis, credo, ubi pro a inueneris quoque literam cum lingua sponte in cain inclinet. Sic apud Latinos in uetustis lapidibus ac libris acerbus et acervus, beneficium et ueneficium. Elementum Vau ad eandem uariationem nos ducit, quippe quod tam in P quam B, plerumque tamen in transit. Lexica Hebraica euoluenti, nullum , quod obiter admoneo, thema ab hac litera inchoans, praeter unicum uncum denotans, apparebit, quod tamen, nisi multis dele nari uelimus anomaliis, Hebraeis restituenduna. Non quidem me fugit, Hebraeos pro asperiore sino Vau, molliorem Iod in principio saepius

assiimsisse, et pro substituisse ; at in Niphlial, Hiphhil et

Hophh. primam thematis ueram radicalem partini per motum, pamitin per quietem, resumunt, quam in quibusdam quoque derivatis

etiamnum retinent, quo spe stat serma rarior a. Siam. VI, a I. Gen. XI, 39. item l. Slam. XXX , a. . et aliae. Sunt tamen, qui

has formas pro iis, quae per Iod flectuntur, postas esse contendunt, Iinguamque Arabica' a in his praelucere non posse, existimant, quia ex mente eorum plura alia. exempla manifesta deficiunt. iad crederem ipsa haec bexempla, licet plura abessent, quod tamen antea probandum, pro nostra sententia maxime stare. Formam enim , substitutam esse pro asserere litem nondum decidit, nis substitutionis huius causam asseras. An sie quoque in Niphlial, Hipphil et Hophlial Vati pro Iod positum est 3 Non persuadeor. Ergo Analogiam linguae sequamur, atque superfluas illas Masoretharum Cristes ualere iubea-mis. Nec metuendum, haeresin quandana Grammaticsm, ut quidam proniunctare ausi sunt, hisce assertis introduci, cum, si omnes haer lici tali landamento niterentur, hoc nomine plane indigni forent. Re uera tamen plura reperiuntur uerba, quae aeque per Vati, quam per Iod olim usitata suisse quemlibet conuincere possunt. Sic Futurum in Kal poterit palam a b r, quod Arabibus erutas descendere nemo ambiget, dummodo haec obseruare uelit. Scilicet cum literae

Omnes

12쪽

omnes fila natura mobiles sint, motus quietem antecedere debet, quapropter bzv erit pro quod Chaldaei in r* contrahunt,

ut Dav.m, adi. QuCd ut arsererem, eiuldem Danielis CG. I ,rs. exegit, quo certe oriri non potuit, nisi ex tieteri sortia , Νῆ P qtiae postmodum per quietem in SP)n consedit. γ Haec obiter tetigisse nunc sufficit, quae si opus forte fuerit, commod ore tempore relli mi, in plenaque luce collocaci possunt. χid Hebraei in fine pro Uau liibili tuerint, lupra iam datum. Arabes hunc litoriam tam in principio, quam in medio et fine partim adhibent, partim pro ea Ie assiimunt, ut utrumque uerbum siue per Ie aut Vati ab initici formetur, candem teneat Originem, licet in secundariis notioni b. s aliquando. Uariet. Porro Uati apud Arabes inpriinis in medio et fiue in Elis mutatur, aut, ut distinistius loquar, pro Vasi radicali Elis loruile sit bstituitur, quod et Ie in medio accidit. Si e di in est pro Js.s, pro Hebr. p, ω o pro et Hebr. et p2, qualium sylva extat. In medio quoque in n abit, ut pro ''B, unde Festum Purym, existat ,- ν, quemadmodum pro h in Targum legitur 'no. Occurrunt quoque exempla, ubi in Nun transiit, nec mirum, eum apud ipses Hebraeos uerba quaedam, a Vati uel Iod inchoantia, etiam Nun receptent, quale est ΣΚ', Arab. quod et Arab. scribitur, ut patet ex serina Llaepitis in Sacris obuia. Simile quid in fine admissum, qua ratione Iz: ε, - , amnitatem colit cum rin

, cuiuS tamen ratio, ut Cel. SCHULTENs Ius obseritat, non

in simplici permutatione, sed in latente hactenus causa, ponenda esse uidetur. Si ad hanc normam omnes Alphabeti literas pertractare uellem, hasce pagellas eo facile implere possein. Gimel enim in Iod, uel Caph et Koph, et uice uersia, mutari, literas inter se alternari. reliquasque, quae adhuc stupersiunt, sitis iungi uicibus, quin diuersi organi literas nonnunquam inter se permutari posse, Graecia quemque dorebit . unde si ex hoc capite inintra Arabes argumentari, eoSque a stirpe sua nimium desecisse asserere uellemus, non omnia rite initinasse

13쪽

XII IE

uideremur. Quod uero ad eas pertinet literas, quae numerum Hebraeorum transgrediuntur, eas recentioris esse monetae, seculoque demum X. ad accuratiorem prontinctationem adinventas, cuilibet,

nisi in Historia Orientali plane sit hospes, satis notum, adeo ut omnis exceptio, hac nixa ratione, senaei destruati

s. VIII.

Progredior ad Voeales, quarum uariationem apud Hebraeos et Arabes ex sola Dialecto oriri, paucis adstruam, quod eo facilius ab omnibus me impetraturum confido, cum in quavis lingua nihil ad sonum uariandum procliuius sit, quam ipsae uocales, adeo ut unica ex iis uario rupe modo proferatur. Graecia, Latium, imo ipsa Gemmania patria tot subministrare possunt exempla, ut a quo exordiar, aut in quo desinam uix habere mihi uidear. Mirumne crgo, Arabes in earum pronunciatione ab Hebraeis aliquando dissidere, ut quaedam prouincia ea in a exire sinat, quae alia per e effert, aut quaedam ipronunciet, ubi ab alia e audis, aut tandem inter o et u discrimen patiatur λ Si ad figuras uocalium recurris, ex iisque magnam differe tiam elicere studes, prius tibi probandum erit, Dialectos eandem som- per literarum aut punctorum uocalium figuras exquirere, hisque u riatis statim in peregrinas abire linguas, quod si uel probare posses, salsa contra Arabes meos, eorumque diuersas literarum et uocalium figuras, soret consequentia, cum longe alias figuras, quam hodie coimspicimus, quae natales suos seculo X. debent, antiquitus adhibuerint, totumque uocales scribendi genus per puncta, ut RoTTINGERus obseruat, ' absioluerint. Probandum ergo, puncta illa, quibus Arabes olim utebantur, eo tempore ab Hebraeis diuersa fuisse. Sed de figura non disiputo, modo id concedatur, diuersitatena potestatis, quam uocales exserunt, commode ex Dialecto explicari posse, quod quo modo negari possit, ego quidem non satis intelligo. Quod ad Vocales Arabum Num7atas, ut uocantur, attinet, quas lingua Hebraea ignorat, illae peculiari loquendi modo nituntur, cum ne apud ipsios quidem Arabes ubique receptae sint, et pronuncientur. Vulgus enim

14쪽

XIlII eas uel ignorat, uel respuit, et per conisnam cuncta terminat, ut 'et a uel eadem teneant iura. Caeterum notauindum, uariationes casivum, quae per illas V ales Numatas indicantur, recentioris esse Originis, quas accuratior aetas adinvenerit. Neglectio enim Nunnationis, uariegationisque illius, ut Cel. scΗvLTENsius obseruat, appellatur ἔπι Had amismus si Hadramautismus, sit et Hadsromoui, moransita, Arabiae Felicis prouincia no- . bilissima, cui nomen impositum ab fili octanis, Gen. Vas. Hi ergo Hadramyttent antiquae linguae retinentes, et adscititios ad finem sonos repudiantes Originem dedere uerbo morama, quod est, male pronunciavit borales ad finem. are nec illi fictitii seni nostris Dialectis ossiciunt. Superesset iam, ut de permutatione uocalium exempla afferrem, eaque per Graecorum maxime linguam, de qua Dialecti a nemine negantur, declararem; Sed uereor, ne in. re tam euidenti, ulteriori probatione ipsi evidentiae noceam, cum nimia elaritas nonnunquam Obscuritatem parere uideatur.

s. IX.

Consideranda nunc nobis literarum traiectio, quae iterum inquavis lingua satis frequens haud longam iniiciet moram. Ad hanc normam Latini I prae, pro praei, Graeci κραδα pro καρδια, sic Hebraei et ei mdumentum, et Inasecuit, quo uerba Quiescentia mediis Vau uel Iod, iisdemque primis pertinent, sic dro et an per traiectionem Pu ct 2 et bonus fuit, x iu et et reliqua. Caute tamen in his uersandum, ne pro M tathesi aliquid accipias, quod re uera nullam agnoscit, quod Masior thas, ut et multos Christianorum saepius sesellit, ut per literarum traiectionem id explicarent, ubi radicales suo ordine manere poterant et . ebebant. Vnum alterumue exemplum pro specimine apponam. Extat locus Iud. XVI as. ubi lectionem uidi cni plerique Criti- eorum cum Matrethis emendare studuerunt, ut esset a R. altcrlocus Dd. XII, 3. reperitur, quo n iv N pron ives ob tritissimam B 3 - radicem

15쪽

radicem diis positum esse contendunt. Mihi quidem iii utroque loeo nullam Meta thesin locum habere, sed i plum retinendum esse vidctur, cum, quod ad priorem attinet, Radix Chaldaeis, monente C A PELLO, ', apud Arabes adhuc uigeat, quae ex Dialecto, ut supra annotauimus, per Vati scribitur, irmiis, fricando palpauis. Sic CAMUSVS: - , as formae est Dicutio a e cum donec decorticetur postector itero ob ulla Scripturae loca sese cum .lieniet.

Sic Gen. XXIV, 33. Pas, zR 'r, et adpositum fui ei, ut c*-deret, Ma2rethae substituerunt citam , quod cur secerint, formam analogicam Huphh. a R. diu repudiando, non sitis intelligo. Seruata enim R. 'u' in Haphlial exist. t pro ut τῖ pro forma scilicet perse sta, pro qua uulgo ad illauiorem pronunciationeiai prima radicatis Vati adhiberi solet, ut 2 mn pro Alter locus est Gen. L, a . la Nam et adpositus uel imperibitaliter adpo e

in arca; uerba enim quaedam in Kal utramque aliquando potestatem, asstiuam et passi iam exterere, omnibus notum. Retinerem ergo hoc quoque loco Futurum in Kal a R. ano .naliam enim hic itur ducere, quali pro hic exstaret, non conuenit. f Ergo nulla adest ratio, quae nos nioueat, in excitato ludicum contextu liter, rum Metathesin statuere, cum omnia ex restituta radice zΣ , Anabibus rite procedant. Dantur auhuc plura Scripturae loca, in quibus literarum traiectio sine ulla ratione aisumta est, quae nune sepono.Qtiod si itaque in una cademque Dialecto talis clementorum permutatio permittatur, quid mirum, si in diuersis locum quoque obtinu rit, ut propterea facilis sit explicatio, si Hebraeorum vari apud Arabes iram, efferatur, quod ex ipsis Arabicae linguae uisceribus Cel. scuu Tnusius o πάm ostendit,s sic Arabice hiata. , et reliqua. De traiee ione uocalium mulis hic inferere superfluum foret, cum,

quae de literis dicta sunt, hanc satis firment, omnique dubitatione nob

16쪽

XV nos eximant. Etenim satis trita haec uocalium traice io apud Orientales est, quam et Occidentales non resipuunt. Huc frequens illa apud Hebraeos spectat traiaspositio, quando tertias praeteriti perstinas per affixa fle- Aunt, ut et et Umpe, ni ex detruncato et plura alia. Posses huc referre differentiam Chaldaeorum in formis segolatis, qur primam Hebraeorum uocalem ad finem releg tilles, eaqin monosyllabas perii uitant ; sic 'p' apud ipsos 'effertur pS , Ipainat : B, ut ita his quoque salua Arabum res sit, qui lianc tum literae, tum punctorum traiectionem saepius amatat. . X. . 'Circa elementa igitur linguae Hebraeae et Arabicae, eorumque per . mutationem nullum nobis remanet dubium, quin, licet primo adspectu ualde a se discrepare uideantur, leui tantum uariatione, ex Dialee Ooriunda, nitantur. Ad obieelionem, quae hic morieri posset, β. VI. respondi. Superest nunc, ut ea, quee ad primam uariationis classem retuli, paucis conficiam, quae pronunciueisuem spectant. Nihil sane maiori in omnibus linguis stibiacet uarietati, quam modus pronunciandi , qtio t8les saepius exoritisatur immutationes, ut Dialeelum a peregrina lingua uix dii cernere possis. Huc formas in una Dialecto productas, in Micra coatractas, accentumque uarie positum, ad quam rationeni segolata Hebraeorum, ut modo notauimus, prq- studia, apud Aramaeos et Arabes monosyllaba fiunt, ut pro U pChald. Syr. AEO o Arab. efferatur; sic Chald. M, Syr. -ma, Arab. .. ἔ a promi nciant, hancque regulam in omnibus huius formae derivatis obteritant, plane ut Graecorum Attica et Ionica Dialectus, quarum prior uoces contrahere, posterior contractas resolucre amat, ad quam normam Attici ποιων, Iones uero ποιέειν, sic τουνομα pro τογοικα, item Aeolos παις pro παις, cui si

longius insistere, aliaque huius generis exempla cumulare uellem, Dissertationis limites transgrederer. Superest Accentus, eiusque uaria in Dialectis sedes, quem pronti iaciationis regem iure appellare possisemus, talem quippe gignentem uariationem, ut in ipsa uernacula limgua intellectu dissicilia sint uerba, quae tonum usu receptum non reti-

17쪽

nenti Audiat modo aliquis rusticum quendam Altenburgensem, aut alium ab hoc tractu non longe remotum ; sint quid aio, adeat uicia

nos nostros paganos, quibuscum nunquam locutus .est, et, quamuis Germanice loquantur; paucissima tamen intelliget. Quanta apud Graecos Accentuum regnet uariatio, neminem , nisi plane linguam eorum ignoret, fugiet. Eadem quoque toni differentia inter Hebraeos, Aramaeos atque Arabes uiget, ut saepius aliam in pronunciando uo-- cem audire existimes, quae re uera eadem non nisi tono differt, eoque difficilius dignoscenda, si praeter tonum, liturae aut uocalis facta

sit immutatio. Incidit nunc in innumeris aliis Hebraeorum in foem. et quoad numerum cardinalem, in ordinali et quod si Arabes adi hunc numerum consulo, eadem plane uoce utuntur, sed, quod obiter obseruo, rationem του Dages sortis reddentes, in pronunciatione aliam plane proserre uidentur. . Pro enim efferunt Sιttρη pro foeminino netio et ULM S itatis .

pro audies et pro Sadfat , ubi Dages sorte eiectam lite alia Dal compensat. enim Hebraeorum est pro et pro Arabes inprimis tonum in ante penulti naa amant, nisi uocalis longa, aut Seheua quiescens sive Gjesilia hoc impediat, sic ς , Mubammed, Pba ui, et reliqua,

e contrario Hebraei tonum in antepenultima nunquam patiuntur,

inde fit, ut quaedam uoces apud Arabes diuersiae in pronunciatione uideantur, quae a se non discrepant. Haec iam sufficiant ad illustranda ea, quae ad elementorum permutationem, diuertumqtie pronunciandi modum se extendebant, et plane circa. Corticem uersabantur. g. XI. . . 'Altera classis, ad ductum Cel. sc HVLTENs II, ad solia et Domdes pertingit, et adhuc plus uarietatis parit, quam pro nostra delinea- tione V. facta, nunc perlustrabo. Aecidit hic quoque linguae Hebraeae et Arabicae, quod apud Atticos, Iones, et reliquas Graecae

linguao Dialectos obseruamus, quae circa uerborum fgnificatus inter sis

18쪽

le uariant, ut primo quidem, quaelibet Diale flus peculiaria, sibique

propria habeat uerba, quae in altera non frequentantur, ex q tibiis breuem Catalogum EvINGE Rus exhibet. Sic Atticis απληγης vssem simplicem, nullis rugis plicatam; σαυλο , teste HESYCHIO, moilem, . deuratum; Ionibus milites, ἐπατος manifestum denotant, reliquis aliae uoces domesticae sunt. Non mirum inde, Dialectum H, - hraeam et Arabicam eadem gaudere libertate, qua quaevis propriam, priuamque in uerbis suis significationem retinet, de qua altera nullo aiiodo participat. Omnibus illud linguis commune est, ut quaedam uoces Ciuitate quadam donatae, alii ignotae sint, quae prouincialium nomine insigniri lent. Peperit hanc uarietatem usus creberrimus, qui, ut in tota lingua, ita in hac cius parte regnat, quae, ut uidetur, per accidens enata, et quanquam satis grauis, conluetudine tamen sua pro nihilo sere habetur. Possem huc reuocare Nomen Dei nan , quod apud Arabes, quantum sciam, non frequentatur, pro quo ubique a Iadhibent. Sic thema Hebraeorum prin apud eosdem deperdutum esse uidetur, aut sorte huic Dialecto proprium, quod in medio relinquo, quemadmodum alia exempla nunc excutere nCo uacat. Cautione tamen in his quoque opus este, mihi uidetur, cum, quid Hebraeis in genere domesticum suerit, nec ne, satis definiri nequeat, quod, quae nobis de lingua eorum superint, uix centesimam partem eius implent. Neque contra Arabes hac in re tuto concludendum erit, uerba eorum, in contextu Hebraeo non reperiunda, ipsis dona stica esse, nec Hebraeis unquam in usu fuisse. Dent nobis librorum idiomate hebraeo conscriptorum copiam, qui sic argumentantur, et quae nunc domestica uidentur , utrique linguae communia quam

plurima euadent. . et

Progredior ad alteram Dialei horum uarietatem ex uerborum signifieatibus oriundam, quae amplum nobis disserendi camptim aperiret,

19쪽

cis peffimgemur. Quemad nodhim quaelibet Dialectus propria sibi fle,

uerba, quibus altera caret, ita diuersissimo laepe modo ea infled ii, hancque in his licentiain sibi sit mit, ut e diametro nonnunqLiam sibi t pugnent, magnamque, ad primat iam notionem eas significationes reum: Care annitentibus, pariant dissi ultatem. Nec inauditum, in diuersas Dialeelos hane uariationem cadere, cum ea saepe in una eademquesecidat, quod, qui ex hoc sonte contra imperfectionem Hebraeae limguae sua haurire solent ratiocinia, sacile nobis concedent. Invenimus enim non apud Hebraeos modo atque Arabes, sed apud ipssis Graecos,' quin Latinos quoque tala divergium inter significatus, quod asserta nostra quam maxime probat. Exemplo Cel. scitvLTENs Ius iam

praetuit, cuius uestigiis doctissimis, ut in hac arte semper insistere st 'dui, nunc quoque innitar. Capiamus ergo Thema Hebraeorum ibuet x,u, quod exultandi notione satis tritum, apud Arabes longe alia

denotato Secundum so LivM enim est: --idum esse prae aegris diue corporis, ammiue, irrequietum et impatientem esse , quam ex CA-MVso et GIAvu Astio haustam significationem pleniore conspectu ex ipsis Auctoribus reddimus. Diatis beta

20쪽

, substantsuum est iactatio et leuitas , et metva impatientia . quae, . hominem eorripit, isque tunc dicitur Aliaa, media V. iusta, tu μ' uro Ialaeo, si Infinitiuo Alae η. Dicitur etiam pernui Mute ὀaegiaturine iactatus et irrequietus. Sic Poeta. Quumque ei irrequieta adest iactatio, et agon moribundi prae' i aestu bulliente pectoris. Forma ex Dinfecto idem eum est inter uoces, quibus tormina veneris signantur. Ex hoc specitari ne differentia significationii in uerbi. nostri apud Hebraeos et Arabes tussicienter elucet, cum, si ad illum in Bibliis asseruatum, et peruulgatum Arabum resipicimus, illos in ma hoc bono, hos sere masi sensti adhibuisse reperiamus. In transitu tamen moneo, hos diuersiss significatus a notione primaria, in motu vibrante seu iactatione irrequieta, nunc ob gaudium, nunc ob dolorem et tr stitiam sita , dependere, in eaque amice conspirare, Sed haec propter viain. Haec uero diuersitas significatuum non impedit,

quominus Arabicam linguam pro Dialecto Hebraeae habeamus, cum ea pura puta Dialecto nitatur, earumque consanguinitati non ossiciati Quod ii alpandum praebeam, simile exemplum ex lingua Graeca anseram , quo tale quid ex Dialecto tantum oriri euincam. Verbum enim quod cum nostro t v in Origine conuenit, iisdem diuersis subiacet notionibus, ut altera Dialectus illud bono, altera malo sensu accipiati Teste enim scapvLA adhibetur proprie oreo, qui flore nesciens, terram pedibus quatit seu pulsat, quod comis muni linguae usu, exultantis et laetantis est. Dialectus tamen Attica, plane ut Arabes, significationis huius contrarium frequentat, ut aesum ore , aegra ferre , irrequieto motu iactari, indignari , furere, sub uulnere

SEARCH

MENU NAVIGATION