Historiae

41쪽

ita augientibus dicto atheniensibus:Pisistratus tertie potitus athenis tyrannide sta ,

bisuit tum auxiliariorum copiis:tum pecuniarum prouetibus partim a sumine stry trione comparatis: illos quoq; eorum atheniensium qui perstiterant nec uestigio su gam fecerant pto obsidibus sumptos in naxum transtulit. Hane enim insulam bello subegerat Lygdamoqi permiserat cum ante haec etiam gelum insulam ex oraculis eae,

psallet. Expiauat autem se. Q uatenus prosectus a templo ferebatur eateus ex omni

loco mortuos effodit: In alium eiusdem insulse locum transtulit. Igitur Pisistatus ty, rannide potitus est atheniesu aliis in praelio:ecesis aliis una cum Alcmeonidis dono pro fugis. Hune ita atheniensibus imperante ea tempestate Croesus audiebat: laeegae motos quo magnis e cladibus ereptos:&ia tegeatibus bello superiores esse. Q uippe sub leonte & Hegeside in sparta regnantibus eum eaetera bella prospere gessissent: in tegeati tamen succubuerunt.Nam iam inde ante istos sere ex omnibus graecis pes fame morati suerant tam circa seq circa hospitesmullo consuetussinis conuersationis LMurgus commercioiquae instituta in melius mutauere Ligurgo:inter spartiamsi probata uiro spartiata gelphos ag oraculum prosecto.Cui statim atrium ingresso Pithia haec 1 quit. Ag mea uenisti praepinguia templa Lleurge Grate Ioui:& cunctis qui tecta tuentur olympi. Ambigo uaticinersis utrum uir ne seus ne Sed multo magis esse ὁeum te spero licuige.Nonnulli praeter haec attini Pythia et gisseruisse instituta quae nunc aspartiatis seruantur.Ips tamen lacessaemonii uolunt liturgiam eum esset tutor Sigem patruus leo Leobo botispari statum regis e certa hete attulisse. siquidem eum primu tutor factus ero ius nia iura immutauitiqe8it ' operam ne quis ea praeteriret.Deinde quae ad bellum per ἡtinerent iusiurandum eonventus commessariones super haec istituit triboes plebis ephoros ae senatores .lta illi ag rectum uitae gentis translati sunt alicurgo. Q em uita defiactum delubro aeqiscato egregie colunt. Ex quo cum bonitate soli:tum non exi , qua hominum copia gis trerunt statim ae benigne re gesserui. ee amplius eotentieeio sui eum se area3ibus praestantiores esse arbitrarentur:ge omni illorum terra oeupanda oraculum gelphicum consuluerunt quibus Pithia respondit Me petis arcagia multis petis uss tibi traflam.Multi apud arcagiam uescetes glande uiri sunt. Q ut te reiicient tibi ego haud inuigeto quiequam Saltandum tegea plata plaugete datortis. utq; queas capiam metiri sene feracem. Haec responsa ubi accepere sace3aemonii a eaeteris areagibus abstinentes bellum intulere tegeatibus serentes secum copedes uidelicet raptioso steti eraeulo tanquam essent ipsi redacturi tegeatas in eaptiuitatem. Verti eongressi proelio ac stigati quicunq; eorum Diui sunt capti eisdem quas ipsi attuleruleo peditius iductis campum tegeatem metiti fune colueruLCompeges quibus uicti erant ag nostram usq; memoriam ineolumes suere circa temptu Minertiae Aleae apua te ea suspensae a superiore quide bello lacedaemonii assuersus tegeatas assidue semAnaxan, per male pugnaueranti Croesi tamen aetate & Anaxangrigae Aristonis regum suo tigridas longe superiores contra eosdem extiterunt hunc in mogum tales effecti. um semper Aristoti iti bello a tineatibus repelletentur missis delphos costatoribus:oraculum sunt seiseita, tuquemnam georum placarentrat tegeatum uictores existerent.His Pythia respom,

git id soles ossa Orestis filii Agamemnonis reserrent.Cuius urnam cUm nequirent Crestis Ioenire rursus ag gela mittut ge loco sciscitatum in quo situs Crines esset Hete titieiis ossa interte antibus ita Pythia inquit.Est pars areadiae legem I regione pateti Hie duo Haeuenti uberuehemete coacti. Forma hostis formae ecplagae superindita plaga.Hic aga

42쪽

CLIO Vlli

menoniges terra omni parete tenetur. Uo tu sublato tegeae sperabere uictor . Vbi haec augierunt: nihil tamen minus inuentione frustrabatus: octi cmnia gasquiretes δοnec Lyches unus spartiatam ων qui benemeriti uocantur comperat.Sunt autem benemeriti ex civibus semper militia equestri perfures quini quot anisiqua quo ano exequitibus spartiatis exeunt ne torpes eant alius alio micuntur. Ex his lyches cum esset Lyehes rem apta tegeam adinvenit: ttuna pariterat solertia us . Nam cum lacedaemotis ac tegeatibus hoe anno eommertium mutuo se adeundi eget:& iste in aeraria officina uenissetesntuebatur serrum dum procvilebatur:quo in speetaculo ad rabundia anaanaquertens: abet aerarius intermisso opere quantomag s Laco in Qt hospes agmita,rere si idem quod ego tu nosses:qui tanto ohere admiraris serrariu opificau. In hac enieorte puteum facete eum uelle incidi insepulchrum septe cubito ide quia Icredulus eram olo suisse maiores q nue sunt homines:aperui undiq; mortuu aequalia at sepulchru longitudinciqua ubi mensus sum iterum obrui. Haec illo reserente quae Viderat Lyches consigerans eoniectauit ne ex oraculo eae Oi estem hae uidelicet coiectura Crestea duos quidem quos eernebat eaeeussetis solles totidem ecmperit esse uentos. Incude cubitohetaero &malleu forma sermae hosterserru uero quod procuderetur plaga super indita septem

plagae aeratione coniectabat-in plaga hominis fertum suentum est:Haee itaq; secuagitans sparta regressus re oem lacedaemoniis refert.Illi ex eoposito holem crimIs couietiam exilio damnant inui in tegeam prosectus:&calamitatem suam referes fabro excussori eonducit ab eo nolenti uendere eortem. ibiqi aliquidiu habitas ubi rem is gnouit effossos ulchro oneollegit ea portas spartam rediit. inuo ex tepore lace

monii quotiens eum tegeatibus congressi sunt superiores extitere. Adeo ut multu iam pelloponnesi eis pareret. e ita omnia L roesus audiens misit nuncios sparta eumuneribus agrogarida belli cietatem iussos dicere quae oporteret.li postquam peruenerunt nos aiunt Croesus 'misit tydopaliarum gentium rex ita inquiens. Lacedaemonii quonia Aetis oraculum reddigit ut glaecam mihi societatem asciscerem: & uos inter graeces atecellere au/io:statui uos mihi in societatem ex craculo prouocados ad ineunga mecum quam cupio amieitiam at societatem citra dolum fraudem .Crce, sus haec per legatos nunclauit. uorum aduentu lacedaemonii:qui & ipsoraculuaudierant auici foedus eum eis hospitii societatis inierunt.Etenim iam antea itercede

hant nonnulla Ceres in Iae emonios beneficia. Nam cum illi misissentiarius ag aurum comendum quo usuri erant in id simulacrum: quod nune positum est apud laeo, nicam in thornace Apollinis eo auro sunt a Croesogonati. Qua de re Iacedemonii quod se a eos ille delegisse societatem admiserunt:& hoe denuncianti sese para, tos exhibuirunt. Quod ubi ferarunt pateram aeneam Iabiorum tenus frequentibus

animalibus caelatam triginta amphorarum capacemgono afferebant uolentes. Ceae, sum temunerat .sed eam tardis non pertuleruntpropter alterutram harum quae sobruntur eausarum. eegaemonii quidem aiunt hanc pateram eum serebator sardis elasimum adipulsi egentia semiis fuisse interceptam:qui cognita re nauibus istes longis aggressistere. I si uero familiacaedemonios qui pateram portabant sero uenientes cum augissent Croesum raptum esse cum sardibus illam in simo uendidisse uiris Datis disi eam Iunonis templo dedicauere: Sillos qui Dedidissent spartam reue osso ita Aikisse , in iis sibi fuisse erepta. De patera ita res se habet.Croesus elusus ora, culo aduersus cappassocia exercitus c5parabat spe & Cirum &potetia sica meritat.

43쪽

sadanis Cui iti hae parad, expegitione Oeeupato:Lysus quida nomine Sadanis & antehae

pro circunspecto habitus de ob hac qua dixit sententiam plus nominis apud lyges cosecutus,mune iti mota Croeso cosuluit Aduersus tales uiros expe/itione paras rex coriaeea subligaculaequi e corio reliqua ueste ferunt:qui non quibus uolunt cibis De oscunt sed quos habent utpote regionem asperat colentes. Ad haec peto notities ututur sed aquaemon fieos ad eomessedum nee aliud quicqua boni Entes. Dibus cun υhil sit O eiipies si uiceris. Siti uictus fueris affaAuerte quot boa amittes ubi gustaverint illi nostra boa circusistent nosmec abigi poterut Equige diis habeo gratia qui noinduxerunt in animum persis ut lidos inuaderent.Haeelceutus non tamen eroesum Psuasit Etenim persis antequa lidos subigerent nihil erat neq; lautum neq; opiparum. cappa/ Porro capadoces a graecis sti nominantur:& erant hi siti antequam persae Iperitarentd N ditionis medoruttine autem Croeso parebant. Si quissem 1petiu megieu aclidum DSyri sterminabat questis halisiqui ex armeno monte pquens primum cilicas:8ehinc mati Halys lienos qui sunt aqdexteram & phrigas qui sunt adleua.tum botea uersus tengens 'Matieni ros:eappadoees paphlagones intersuit cappagoees a genera paphlagoes a sinistra perstringens. ita sumen halis cuncta fere superiora ascea maritquogeipto obnoxium est ag euritium os pontia dirimitdorsum e fregionis longitiaine quin diem irinoris uiri expegitia quersus capagocia Croesius cia exercitu proficiscebatur: pigus eum

Astiages hae parte soli seeeussi suo agitetenditium uel manis squcia eraeάον Cirum esciscendi Ci Mes propter Astia e Clarari filium mego e regst affine suurque Cirus Cambisis filius praelio uictu ceperat.Erat aure Croeso astiages hune in messu assinis. Apug scitas pectiaris oscu esset segitio eaterua quega rem secessit 3 tetra messica cisa repestate medop tyraPhradr/ nus erat Claxares Phraortis filius Deioeis nepesiqui scitas hos laqua supplices initio ies be ne alloquebaturiae plurimi faciebat:adeo ut pueros eis traJeret ibuegos tu ligus scitnica tu artiseio arcus utedi. Interiecto desge tepore cusetthaeo statu affigue iret: 5esempagerret nons in cotingebat ut nihil caperet. Vos ita reuertetes inanibus. Clarares. C Erat en1 cum agenti tenebatira peracerbus Jybris 1sectabatur Ailli latset inaestuum a Ciaxare pati non serentes consilio habito decreueruliut alique eop pue rei quos docerent trucigaret:Instructu moerut seras instruere consueuerant i Ciaxa

fi offerret pinge at Venatione.Id cum obtulissent quam cellerrime se ad Aliarie Sagiaeis filium largis consertetiquod &sactum e Nam de Ciauares Ee qui agerant conuitiae ex his earnibus gustaverunt:&scithae perpetrato hoe Alialte se supplices prebue,tunt:quos postea reposcenti Ciaxari Asaites reggere abnuerati bellum inte/ ligos meges quinquennale conssatum est:quo in bello aliquotiensligi aliquotiens megi

Dictores extiterunt de nocturnum quoddam praelium gesserui sexto anno signis eoisstisreum aequo marte certarent stante acie contigit ut repetegies nox esseeretur. Q Da

Thales Mutatiotist huius giet sutura Thales milesiosionibus prregieatietat hirneantiu praes milesius hiensiquo immutatiosa a e.Lidi ac messi ubi diem nocte ere uigetlatis pugnstigo Solis edi gestiterunt eo ipso sus ag pace inter se constituengam festinarunt auctoribus co, s ueritiotiis Sities Osee 5e bineto babilonio:qui de iustiradu sterceaetet & reconciliatio affuitate seret 'repetarunt decernetes ab Alyatte Arietiam siliam Asyagi CyAtiens gratis stio nuptam gangam quoniam sine uehementi necessitate conuentiones stabiles initi non queunt.Ineunt autem hae gentes scessera eum ceterarim graecorum:tUm

seriengo blaebia qua illa humeris conuectunturiae mutuum sanguinem gelingenAos

44쪽

Hune igitur Astyage auu suu maternu Cyrus bello Dictu tenebat ob mili sequelibri Astyages

indicabo eausa. uo niae creesus ei 1fesus nunquiὁ1ferret psis bellum aci oracula mise Cyrusrair de cu tes sum redisset haud sine secuticere Iterpietas 1 expeditione Psectos Eaduessus quada petishrpte.At ubi ad halim sume puenitituite ut ego qde setio potibus a nuc sunt:copiastrasduxit:ut at graeci dictitat Thales milesius traductor extitit Na cum icertus animi cicesus foret qpte suminis traiiceret exercitu c nullos Au. .eoru fuisse ea tepestate potes fertur thales qI his ramis aderat serige ut suuius et adleua exercitus fluebat queret et ag dextera.Fecisse at hue i modo fossa palla exorsus supra eastra ducta iti specie lunae depressit:qeastra ut erat metata a tergo aplecteretur In qua traduxisset ex pistrIoalueo suuiu iteν eu ubi exercitus traiectus eris suum alueu refuderet. Ita ieelerriequutus deductus eri utrimi uago meabilis effectus e in Maiunt uetere olo exaruisse alueu.Cui res eqsse no a ego. v n. mo qrursuredierunt illum trasserunt.Croesus exercitu traiecto ueit 1 cappadociae locum dicitur Pieria olum eius tegiciis tutissimia iuxta urbe sinope fere ag potum exitium lita. Hie Pieria B. stativa habes pdia strepvastati& urbe plerioν expugnat:diripit :cepit quo euctas cuscirca Urbes:siros nihil comerites exterminas.Hic Cirus coacto suo exercitu sumptis Sinopeoibus:qui 1 medio incolebat obuia pgitimissis in ante exercitum educeret caducea toribus ag Iones tetandos ut ag se ac cela deficeretistis abnuetibus sectus eastra eo tra cicesum posuit ibide in regioepteria r se inee steria lacessere. Commissa acri pugna: N multis utri eagetibus a extremum nectis interuetussirimunt neutri ui res. At huncin messum quo exercitus Aimiemetunt. Croesus a suo exerettuli, satus p cum Ciri multo malethus copiis eo fixisset:postero die cum citos ipsum suis egeret viassere regressos e largis:Ens Iaici euoeare aegyptios exfregere quoaucum rege Hamas ante eum lacessaemotis societate coierat accersere et babylonios:cum qbus Nipse foedus pclasserat.Erat at habitonio13rtiranus ea tepestate Labynetus. Denum, Lahyne, elare ite laeedaemotis ut ad certa gie presto essent.His &suis copiis coactis ubis e tus me quieuisset initio stat, ueris tedere aduersus fias Hree destinas Croesus abit sardis gimisit eaqueeatores ad socios edices uti ad quintum melim sardis eoueniret.Exercitum uero Q aderat ex militibus conductis:qcumpsis gi Grati tam seritiae disso pauit minime eregens una fore ut Cirus qui sic aequo Marte pugnamisardis eopias omoueret.Haeeercoso ratiocinate o1a suburbana colubris impleta sunt. uos ut exis ebat eqoi inter ambuladum cum ad pascua iret comedebantAd Croeso eernentiterat Disum est esse pertentum.Ideo mittendum ad coniectores telmisses. ut mis testasse s sunt ad eo lentis telmissesrubi accepere responsum digieerecti qui3 sibi uelletis nificaret portentummon eo igit ut cretis renunciarent am priusqretrosargis reue, hetetitur Croesus est captus.Telmisses ita cosueuerant exercitum extremum Croeso illuea ut 1iqui cum asseret idigenas subigeret dicerent colubrum terrae filium est Cressus equom hostem de aguenam. Haec Telmisses Croeso sunt interpretatiiseg iam rapto eapitur nondum tamen gnari eorum quae circa sardis accroesum eranti Cyruseertior sinus

Croesum qui statim post praelium apud Pteriam gestum abscesserat eonstituisse gi ,

pergete eopias habito comperiebat Qperae praecium esse quam maturime posset pro mouere exere timisargis ut hostem priusquam ille contraheret iterum lydo31 eopias occuparet.Hoe ob probauit eXecutuS erpropere ducto 1 lidia exercitu ipse huneius Croeso aduenit.Vti de Croesus in magna solisicitudine adductus 2 praeter opinion ip

45쪽

LIBER PRIMUS

ters expectatione sua se res herent rin lidos 1 situ pilueitlissopi gente I asar nulla sustra tepeitate nee fortior nec magis strenua:Ex equis cppugnabat equitiat sane pita habstas plongas gestas. Capus i quo cocursu eate urbe larderem iacet magnus & editust Hermus que cu alii amnes intersi titum esum macuS Hermus plaude interruptus: e mgsuuius te hilo matris Dyndimene lapsus 1fundit mari iuxta phocia oppidu.Hie ubi uidit ly, Hiemus dos ad pugnatat structos Cyrus eo teqtatu refotm1das costituit admoltu Harpagi motis uiri medi ita faciessu. caehis Oibus Q apsius exercitu sequebant camelis uel frumentu Phocia uel uasa portatibusalaremas detraxit:uiros sposuit equestri stola idulos:quibus orna Harpa. tis pcipit ut pirent caeteras copias aduersus croesi equitatu editatu ut hos subsequeregus tur.Post huc collocat oem eqtatu.Postqoes costituimpat eis ne cui caeteroiv lido rpeetent:sed quecunq; occideret obsistentes ter ipsum creelumine si raptus quide repagnaret.Haec iperans camelos cotra equitatu Istiuit hae toti e stramelum equus refore: ut olfactis Ptinus eospectis camelis retro se avertunt.Vnge spes eroes Iteriit.Ve

I - - ra pedites cum

Tyria

agri

ingressi apsis obsidebatur. Da obsidione itilongius ycessura ratus craesus alios nuis hios e muris mittit ad socios.Nam qui antea dimissi erant hi couentum sargis ad quintum mense inqixerat. Ad lics dimittebat oratum qeelerrima auxilia mitti sibi ut i ta obsesso.Et cum ad alios socios misit:tu uero ia lacedaemoes Caelehrpid lepus S ipsis sparesatis intigerat cum argicis cotentio de agro qui dicitur tyriaeque locum di si terrae argolicaeptem:in Iacedaemoti intercisum tenebatiEtenim ar uois equicquid regigis

a III malea tenus as occasum vergitin cotinete:&insulae tum aliae tum uero timeri Cum

Arbitio, ergo argita suo territorio interciso auxilium ferrenitibi ab utri in colloquium uem, tu a xer tum emul trecei utrini dimicaret:& ubi lapiores extitissent:ecyr regio seret atq; am,' ho exercitusi sua uter terraAiseegerentinec pmaneret dum gimicaretur ea scilicet canes adessent pii suceumbenti auxilium sui fertet.His couentis in diuersa gigredititur. Eetitetis delecta uiti qui relicti sunt eos dictuntiatqilla quide ut aequo marte pugnantibus:ex sexcentis trescino reliqui fuerit:&id nostis interuentu ex argivis quo Aleo Alienor nor &Chromius:q tanquictores Argos cursu contenderunt. ex lacetamoniis unus Cromius Othryaqes:qui spoliatis argitiopa cadaueribus eoivarma ag suchreas ta Eetulit Aese in Othrya suo ordine tenuit.Postero die utri re audita assuerunt vibi uictoria Diudicabat amide oi quiqE-ssola plures superstassent:gieentes Lacedaemoti uero lecyr quisupereratato uom illi fuctisse,suus pstitisset:& hostium caesos spoliasset:excolentione tange eoeutretes

tonsura pugnantiae postqpermulti ut in ceciderunt lacedaemonii uineunti Q Uoo tem , Thireae pore amici tonsis capitibus cum antea crinati essent necellariolegem codiderunt se de Lacegi uouentes ne prius comam alerent:neue mulieres aurum fertent A thyleas remperas

monum Kt .His egiuerso legem tulere laeuaemoti l posterum comati essent eum antehae non coma sussent .Othriadem qui unus e trecentis delectus reliquus su iuni PDdore sparatam reuertendi ob socios intersectos illic apud mireas morte sibi eos emisse Eum laxe esset apu8 spartiatas reprconditio aduenit caduceator precatum Croeso obsesso auxi, lis. illi cadueeatore atigito statuerunt cloeso statim laeeurregum: quibus lase apparatibus:ae nauibus paratis alius effertur nucius mutulaepe expugnatum:ci celam

46쪽

ustrum esse rapisiste laceilaemonii magno se emetos ilettim torati sufesserui. Saedis at I hac modum sunt expugnatae. autoderio si obsideri eceptae sunt die citus Saraseae missis passim eatibus p suas copias edicit se dona datus,e ei Q primus muros coscem pugnan, disset. Uostea a id conato exercitu tes non proeessit ibi qescetibus taeter)s Mardus tueoa: cui nomen erat Hyleiadesiid aggresi est ausus a pie areis:ubi nullus ad excuba Marguudia erat eollocatustilatillati eqn urbs raperet had suspectu erat:utpote loco ptuplo Hyrcea at Iexpugnabili.Ma me solum ne leone qdem metes primus sardius rex cireuntiue des rat ex pellice sua genitu:qLeo qtu pte muroReirculatus eet ex eapte sardesiexpu Meles gnabiles fore telmisses iudicauerat.Eu Meles peetera pte muro circunduxit: qua Rex

cunt poterat arx oppugnariip hae pie lailioppugnabile at pcisam eiriqueere g. leo exco. termisitiq asThmotu setiuiti uergit.Ab hac igitur pte hileeades ipse Margus cospi, cubina. catus quenda lygu pridie gesteium ad recipiesagalea illuc duoluta aduertit a4um at thmolusq; cosiderauittidehie ipse eostedit. 5: post eu alii se: ubideat alii steqntes. Ita urbs suuius sardis captae atq; o s direpta Citeaigmat eroesu hoc coligit.Erat ei filius cuius superius habui metione habilis ag taetera sed mutus. In cuius uitiu emegadu cree sp uiribus offa fecerat:eu alia excogitassertu uero delphos mittesso ag eracutu sciradu at ei Pythia talibus respogit. gegeus rex muliopa Ualdeqscie Croese. Nec cura gnati exoptata augige loquetis intra aeges uoce sine q potior tibi logeille die quonia pii miseelice loqtur.Captis moenibus qda ges 1 eresum sibi notu ut occisurus uadebat. ue 1uadete se cresus tu uideretrin pnti clade assectus geuitare negligebat: nihil putis druire an percussus oppeteret morte an no.Id tibi filius eis mutus a pexit timens pgi erupit in uecem Iquiens.Homoe pimas cresum:atq; hoe ille primum

effatus: post Idup oe uitae tempus uoealis extitit. Persae de largibus potiti sutili& Cres sili Croeso uiuo curegnassetanos quatuordeci.totide dies fuisset obsessus:misso rea us mu gno imperio:ut ei fuerat resposum.ED captum psae ag Cirti se erutque ille uictu tus loqui copedibus super ingentem qua stroxerat lignorum struem impoli circa cum bis se turptem ligorum silios siue habens in animo primitias has alicui deo osserte siue uolens Cresus Dolup luere:siue cupidus sciendi num qs gaemonum liberaret Croeso quem reli capiturgiosumee augieratiquo minus pirat impositus uiuus cocremaretur. Haec qiaide Ciu cresar

feeisse aiunt. Cresa at super piram stati de si in tanta calamitate posito ztamen laenisse gnum in metitem Solo)s quo3 ab eo sibi nutu dei suisset gictum ex uiuentibus beatum est Croesus 1 neminem. Dossilietu tibi subiit Creta fuerut eum ex Debementi defectione es ut Pira.ctum in jemiscentem ter Solonem nominasse: occiν cum augisset iussisse Iterpretes Solonaeum pereonstati quena inuocaret:Illo a accedentes fuisse pereotictatos.& hune iter troeso norosatum silentium egisse.Deige cum lc qui cogeretur Atiis .illum nominaui qui ut minatus oes tyranos a loquereturimo Ringente pecunia praeoptarem.Eu no plane loquenti rursus interrooat quianam esset quod dixisset efflagitantibus atqIfestantibtis interrogatione inquit quemagmodu Solon quiesset atheniensis ag ipsum a principio ue, nisset Stituitus omnes eius opes cora P nihilo duxisset. Adeo q ge ipso dixerat ea osaeuensscine haec magis se seipso Q de omni hominum genere: 5 de his praeserti quis biipsis beati uiderentur.Haec Creta referete iam pira incensa argere extrema cepisse de Cirum augitis per interpretem A Cresus dixisset:penituisse: sequo hominem esse eo nosteret qui alium hominem qui se inferior non Uisset opibus uiuum rogo trageret Praeterea uetitum ob id penam:ac reputate nihil ee tebus Euatiis stabile ius

47쪽

L1BER PRIMUS

sisse igne eelerrime extingui ia incensum.Croesum depol: N quae circa eum etat. Vera eos qui igne conabantur extinguere no eualuiGabicroesum cognita plydos cgri poenitentia cu cerneret uncique extinguedo deuoluedo igni incubiaemihil tame profici exesamado inuoe e apolline:ut ipsi adesset si quod ab eo donu illi gratum fuisset oblatu: sum presenti malo liberaret. ita catachrymis Croeso deu inuocatenibos insus repetem serenuae tuaquilluesset costaetos laribres erupisse:ae uehemetissima aquiXit pluisset& rogu exti xiv.ita tu cognito deoru cultore ac bonum ui ee Crinsu epy- olli radeposuisseiat hunei moduinterrogasse. se quisnate holum persuasit: ut caniSime exercitu invaderes terra mea ex amico factus hostis.Cui recesus. Egoiquit rex is udhrς feci tuo prospero meo infausto fato graecorum deo auctore: qui me ad bellum tibi in Bellum ferendum impulit. Ne enim quisnam ita ames eiul bellum ci pacem Preoptet,

Pix in pace filii patres in bello patres filios sepeliunt. Sed ut ista fierentidaemonicordi fu/Cr sus it. Haee eroesus loeutus es quem Cirus solum iuxtase collocavit: ae multa sane obser RPud ita uatia habebattintuens eum admirabatur in ipse qomnis circa coetus. Illa cogitabundςMn. dus silentium tenebat, Mox eonuersus ae cernens persas lidorum diripientes urbem Vtrum debeo inquit textibi loqui quod sentio:an tacere hoc tempore. truscum uero quaecunq; liberet audacter proloqui iussit.Tunc ille cirum perconchatur quidnam inquiens tanta frequentia properat agere.Cui Cirus.Tuam inquit urbem diripere: tuas opes absumere. Atqui Croesus excipit:rima urbem meam diripis : neque meas

opes.Nihil enim mihi iam eum istis rebus est:sed tua serutagiit . His uerbis iniecta cura citus Croesum semotis arbitris interrogat quidnam in his quae fierent sibi constituendum censeret. Ad quem Croesus quoniam medii seruum tibi tradiderunt : iure, debeo siquid amplius animaduerto id tibi indicare.Persae ait natura proterua sunt δἰ iidem inopes. Q uossi diripientes tuae potietes magnis opibus negligis.id tibi ex hoe crekbile esse euenturum.Vt quis istorum plurimis opibus potietur ita maxime i terebellaturum esse expectandum. unc igitur si tibi placent haee quae ego dico ita factito.Siste ad singulas portas aliquot ex tuis satellitibus custodes:quetet exportari opes ut earum decimae iovi necessiario reddantur.Ita ne tu odiu illorum cotrahes ut opes eripiendo: de ipsi agnoseentes se iusta agere non inuiti facient.Haec audiens Cyrus maiorem in modum gauisus & tali admoniturem uehementer approbauit: Niussis satellitibus id exequi quoqCroesus ipsi subiecisset is uerbis eum affatus diocese quadoquidem de facta Ndicta tua egregia uiri regis tantapete quid muneris a me uesis i praesentiarum tibi dari. Ad quem Croesus.Here inquit sine me gratum ee erga deum graeco quem ego maxime omnium ueneratus fiam:ut missis ad eum his uinculis pcon,

cter nunquid ei lassit bene geseipso meretes decipere.Et cito interroganti quidna id esset qdicularet altius repetes omne suu aperuit animuπeddita sibi oracula di principue donaria sua:quibus rebus stetus suscepisset aduellassas expeditione.Haec co memorado rediit rursus Q petendam ueniam ob id deo exprobrandi. Ad quem riden

Cirus de hoc inquit Croese a me ipetrabis: de quicquid aliud at id quotiens tibi opus erit.Vbi hale audiuit Croesus delphos misit quosita lydoptiussos eum ad limen i liineula deposuistent citatari deunuquid eu puderet ob maeula: Ous1duxisset ad bes,

hata prosectis de haee madata executis Pythia serturitare odisse.borum fato destinata

48쪽

CLIO XI

aefugere deo quo est impossibile.Croesus quintae retro aetatis erime luit:hcce aba, Di qui cu esset satelles heraclidatum muliebri dolo indoctus dominu interemit. illius dignitate potitus est nihil ad ipsum ptinente.Verti apollo O Ruguerit ut hec sarditi clades circa liberos Croesimoti eicia Croesum contingeret. tametransferre fata n5 potuit:sed quatenus illa praserat annixus est at ei gratiam rettulit utpote dilata sardiuexpugnatione tres annos:&hoe taeelasgi attribus annis qfata destinarat seritisse fuisse capiti se doloeo i ipsa ardenti ope tulit.Nam quod ad oraculo pertinet haud recte Croesus incusatiquonia Apollo predixit eum esse magnu imperius ibictu persis insertet euersutu:de qua te ipsum cosultate Dolete decuerat mittere istitatu:utru*,sius Apollo diceret imperilitati Cyri. Sed quod dictum erat nec consigerans nec iterrogans sibii iacceptu referat. Q og autem ultimo responso ait Apolline Aixisse Ae Mulo:ne hoc quigem diseussit.Nam multis hic Cyrus erat:quippe qui duabus ex ge Cyrus tib ortus egenerosiore matre si patre. Nailla Oemeda erat astyagis mederit regis mulus filia Hicat persis & medis subieetus delicet olum insimus tame domitia sua in matri Cyri ge/inonium duxit. Haec lydis pythia respondit quae illi sardis reuersi Croeso renuriarunt. nus I D uibus auditis Croesus sua ipsius agnouit culpa eeno dei.Ue crees ij perio:& pria te dorum ihiae subactione ita res habet.Porro dia quod seribitur nihil sane admiradu hei Mut uenta alie regiones praeter auri rameta & thmolo prouenietes Na ligi primi do taxat ecpho Numus

minu quos scimus numti aureti argeteu ad ute u pcusserui ac primi caupones Isti- algete tore 1 extiterutilide ut de ipsi altit 5e a graecis fertitur excogitati erut aleae tesseraru Caupo

ludum de pilae de caetera genera luseria praeter talaria. Et lui quae a s subacti sunt. nes Incaute exequetur oratio Cyrti Q Croesi eDertit eriti quisna fuit ac p Aleah sas qui asia subegertit.Igitur queadmodu quin pueWmemorantino qui Temeratres eiri Isignire sed prout ille se habet referrest et ita ego eoscribai gna Pilae rasitisatias alias et uias esse narrassi Ae Ciro. Fuit apud medos uir sapi dissens eui neme erat Deloces filius Phraottis qui propter suam aequitatem:megoru ex, Cyrilii. titit rex: quie messi id praestiterut.Ingetia extruxerui egificia quos Dellet ex omnibus storia medis satellites sibi deligere pmiseruntiee cui potestas fieret tegis agetingit sed ag o a Deloces

internunciis utendi. emini praeterea coram illo aut ridengi aut spuengitig omnibus PhtaoN aetti Aeselme esse.Hae circa illum ideo facinime eum eernetes aequales N Una cum teseo edueati egregii uiriat praestates indoleant de insigietur.Deioe solam messica sub Medie egit nationeiei soli imperauit. Cuius nationes tot numero geres suntibusae:parecon natienesta niistruehates arietanti:bugi:magi:Tot sunt in media etes.Deiore gestincto qui Bosae annos tres de quinquaginta regnauiti filius eius Phraortes suscepit Iperium quo solo Pareeota non eontentus bellum ante es intulit persS eo' primus in potestate in megotiam re eaeni degit. Q uibus nationibus potitus ualida utraq; mox asia subegitialiam Aeinceps atqi Struchaesiam inuasseugo gentem donec ad aTrioS oppugnados peruenit ag eos agyrios qui tes Ninti heolebatit quogam cium principees ed tune a socias per defeetioem desertos AHinti altequiti per se bene hsbentes. Adueisus hos expeditione sumpta phra ortes seido Bog ac Dicesimo regno potitus est anno:cum plaera exercitus parte periit.Post obit iam Mazi eius Ciaxa Essilius in eis nepos successi:qui dicitur multo qua 'materes sui sis isse Tatiare, praestant e de primos asiae populos in prouincias distinxisse primes et I suum qu si hese ditiem gistribuigethastatos sagittaries equites cum prius omnia premi ua stiis M s lasentato implicita. Hic ex cu lidis praelium se quod praelium cum fieret gies nex es o do

49쪽

LIBER PRIMVS

Astia secta esti& emtiem trans halym sumen asiam sibi subieeit.Post annes regni sui cl.

ges rex draginta defunctus est.Cuius regnum suscepit a ages filius Hie filiam sustulit a p, Ashyagis pellauit eam Mandane. uae uisa est ei per quietem tantum urine facere:Ut cidine sommu ipsius urbe oppeteret at niuersamilia in udaret. Q cd sonium tu magis sonioruaterpretibus exposuissem nteiritus est singulaque ab illis egoctus.IAee uisu hoe reformidatis Manganen iam uiro maturam nulli medeturqui ea gignus esse tradendam statuitised pelsae cuidam nomine Cambysi quem compertum habebat familia quide bona ortum.Ceterum ingenio segato gerente se multo infra m ieeris modi alicuius conditionem. Eodem quo Gambili collocauerat filiam anno uisione ait ram uigit. Videbatur ei ex genitalibus sitie uitis enasei:qDae omnem ce paret asia. uod uisum cum rettulisset ad interpretes soniopsilia iam pregnantem:& partui uicinam ex persis aecei si ei cum uenisset custodiam apponit uolens quog illa egi ἈAiget interimere.Etenim magi somniorum interpretes uisionem illam prote/ere dicebat Astyagi prolem filie pro ipso regnatura.Hoc igitur obseruas Ast ages ubi go

Ha-pa nitus est Grusiaccito Harpago familiarisuo.&inter messos fidissimo at o um retugus suam procuratori hee inquit. Harpage negocila quod tibi aniungo caue pretermittas aut ullo modo exequi supersedes neue eomittas aut alios preponego postea tibi ipsi Cyrus perniciem erees: Capito qtiem Mandare peperit puerum:in domu tua serto ram morti occissit postmodu quoquo mogo uoles ipse sepelito Cui respondit ille ne alias un,

dematus qurtex litae Diro te iniunxisti ingratam:& in posterum dabimus e peram neqDigiti te gelinquamus. Q ued si tibi cer3i e hoe ita fierinnea interest id 1gustrie exeq. Hate

respodisses Harpagusrei puer tragitus esset ornatus ag nece cotulit se gemu sesagiens uxorem refert omnem habitum secum ab astiage sermonem. Ad que uxorio uid igitur inquit facete tibi in animo est.Ego Dero resposset uir quaqua Astiages magauit: etiam si gesipiet petas insaniet qnune insaniti non tamen eius uoluntati parebotne a hae neeem obsequamig multis de causistiti puer ipsi mihi eo natus e tum p Astiages grangis natu est:& uitili prole orbus quo destincto si tirannis ageius peruetura est filiam: ius nunc filium per me interimit:qDig alig restat hie mi, hi qpericulum maximu Enimuero tutelae meae causa expegit huc plaem interirersed per aliquem ipsius Astia is non per aliquem meeto Hare loeutus e Destigio hirnena

Mittiga i mittit ad bubulcum Astiagis:quem norat pascuorum maxime idoneeν & motiu sei orioi ris frequetissimorum esse gnarissimurcui ne me erat Mitrassates: cuius conitaberna, Cotiosee hs di eade roserua erat nomine Cino greca linquatissest ean is megiea di meo. a tantis, medispaea appellat.Vbi bou pascua ille habebat moti et radices etat aquetu berea aeSojeo ac baranem:*ad pontueminu Hoc enim tractu ad sapitos uergente Megia sane stetii, tuosa est Ee egita.ae nemoribus frequens reliqua uero tota aἡmodu plana. Hie ita ' aecelsitus propere eum uenisset inquit ad eum Harpagus.lubet te astiages hDne obpere Insanremique in desertissimo montiu exponas ut celerrime pereati& bare ut tibi

diectem mihi iniunxitide nisi huc iteremeris: lo pacto seruaueris pessimo exitio ieeeelabiturum.Cui expositioni infantis inspector ego praepositus sum. Haee ubi aud , Dit bubulcus sumpto sistiteria sit qua uenerat ad bovile suum Et gum I urbe abiit Uxor sua q erat praegnas per totam diem parturiens euolutate daemoniis enixa estissita ambo in mutua sollicitudine erant. Vir Ae paris uxoris timigus.lsage uiro quem stetereosuerugine Harpagus Meetsisset hi reuersus inuit eu et utpote ex inspe,

50쪽

xato cernens prior interrogauit qui3 ita exacte su Harpagus aecessistet. Di ille Moeqquit profectus ego 1 urbe de incli di audiui quod nec uisum oportuit: nee agi circa do, aramos nostros. Harpagi domus eis luetia tenebatur. In qua ego perterrefactus samulat introii:uideo intantulum palpitante uagientemqnauro aedistincta ueste orna tum.Eum harpagus ubi me uidit iussit eelerrime sumereratq; ab otiaterin efferatis,

simum montem ubi exponam:gicens Astiagem esse qui haec mihi Ilugeret magnopemiatuS nisi ea perpetravem.Ego acceptum puerum attuli ratus alicuius illu domesti, cohe esse no autem illius generis. Admirabat in uiderem auro uestibusq; ornatum. Praeterea planctus exercebatur in harpagi domo. At qui inter uiam ex omni oratioe famuli:qui me extra urbem geguxit mihi insantem tradidit:percepi eu Mandanes

Amagis natae &eambysis Cyro geniti esse filium:& abastiage iussum interscitat is hic est.Haec loquens bubulcus pueru detexit at ostedit que illa intuita proceruae speciosum:genua uiri culachrymis amplectituriobsecrat ne qua ratione pueyt exponat. Hie negare aliter ista fieti pomisuperuenturos enim ab harpago speculatores ad rem exploranda:se nisi id exequatur miserrime periturum. Mulier ubi utrumno persua. deliquandoquidem inquit te nequeo 1 dueeterquod seeundum e facito: i modo necessitas prorsus est aspici puerum dum exponit quonia ego que 3 peperi:Peperi autem ortuu Ferto hune Nistum exastiagissilia tan ex nobis genitu alamus ita ne tu iniurius in dnos ee deprehegeris neqi nobis male eosuluerimus Nam & hie qui obiit regale sepulchrum nanciscetur: e iste qui superest animam non amittet.Sane qcomode uisa est bubulco mulier loqui ex praesenti eongitioneiat ita cotinuo esse iaciendia.

Igitur quem neraturus attulerat eum uxori tragiditisuum aute qui mortuus eratis , tries collocauiti eo uasen quo alteν portauerat.Omini alterius meri cultu ornatum

halutas in uastissimo motititi exposuitariduoq; post pueri expositio emirelicto quodamiarioν pro se illic uicatio 1 urbem se contulit:& ad domum harpagitait sese paratum illi ostendere pueri eaginet Harpagus missis suorum satellitom fgelissimis repeos inspexiti ae bubulci siliu sepeliuit. Et hie quide 1fans humatus est. Alteν uero qui postea Curus appellatus e mulier sibi sumptu egucauit posito illinem e bubtiles: alio scilicet qCyro. Dae posteri decenis extitit:huiusmo/i rem quae illi eontigit pala se, cit.Luqebat in hoc pago ubi bovilia illa erant:&ludebat cum aequalibus I Dia qtiem interlogedu caeteripueri cum pro rege sibi elegissent cognominatum bubulei sititi ipse ees monis distjguebat. Vt alii Acmopstructores essent. Alii satellites: iustit e lus regis:alius mandatoν renuciator:suu singulis honorem Usty assignaris.Homplae, rotu quidam eollusor Artembatis filius erativiri iter medes spectati:que Cyrus ima petata notitieissetiiussit ab aliis pueris coprehendi: de eis illi paruissentimultis uerberibus asseeit Q Uae puer tan se indigna passus iniquissimo animo ferens tibi isti Aimissus estiueb m ad patre perrexit: de quae a Cyro pertulisset templorauit no tamen rom nominans c nondu enim eius hoc erat nome Med silici' bubolet Astia is. Aetembares ut erat ira percitus adamagem duceS filiu secum eotengit:&tem intolleratidam pastim esse iquiens:eius humoreSostendenS:siccine ingigne ait aecipimur rexas liobtibules servi tui Augiens haec atq; cerneS Astiages uoles ulcisci poeiti Artkba, ris honoris gratialitissit accersi bubulcum & silvu:qui cum ambo assuissetitstuetis iti Cyrum Astia jestu ne 1quit hoc tali patre genitus ausus es huius silium uiti aptigine

primarii tam Idignis concidete uerberibus:Cui ille istud inquit here hula ego Hie feci

Cabyses

nutritur

culte

Cyrus

rex pue

rorum

Artem bares