장음표시 사용
11쪽
ritorum tam triste latum Quis vero est, u praemia adipiscatur, eui bene sit, nisi adulatoribus, stultis hominibus et avaris, qui
proprio tantum commodo consuIunt 3Talia itaque reputanti hominum genus ingratum Iane et in praemiis beneficiisque dividundia perversum esse videtur. Ouam qnam hoc crimen non plane dilui potest . facile tamen inveniet, qui hominum naturam paulo accuratius cognoverit, explicari quodammodo posse et excusari, viros excellentissimos apud aequales iustis haud raro non frui honoribus. ultae ejus rei esse videntur causae, quarum aliae in universa hontinum natura, aliae sita sunt in ipsis illis summis viris, qui tanto a ceteris distant intervalIo. Gratus animus, ni perpetuo benesciorum acceptorum memor ait, nunquam fere reperitur, ingrati contra animi vitium inter homines tam commune est, ut nemo fere sit, quin eo aliquando se Iaesum esse contendat. Haud raro tamen aliae sub se videntur eausae, quae illius vitii opprobrium effecerant. Primum earum Iocum tenet populorum inscitia. Nunquam certe iudices Socratem impietatis reum damnassent, si tunc ejus doctrinam omnes talem Cognovissent, qualem postea Atheniense eam discipuIorum scriptis cognoverunt. Nemini autem vitio Verti potest, non novisse, quod reliqui omnes ignorarunt, praesertim occasione non data rei alimius accuratius cognoscendae. . Hussius, cui fidem publicam dederat Sigismundus summus imperator, quo secure proficisceretur Constantiam, igne necatus est, quia sacerdotum auctoritate homini tam impio promissa solvi non oportere, admonentium, rex permotus tutela eum
privavit. At quis eam ob causam Sigismundo imputare Possit cul-
12쪽
pam mortia sancti iIIius hominis, quia falsas, quibus Omn ei
aetatis homines tenebantur, missa facere non potuit opiniones Totius illius temporis opinionibus falsis ubique propagatia ulpa imputanda videtur, non hominibus. Ouaecunque igitur inscitia peccata sunt, excusari certe Posse videntur, quippe quae necessitate quadam, non voluntate hominum facta sint. Eamque esse causam,
Socrates civibus suis injuriam ipsi illatam ignoverit, multis et Platonis et Xenophontis Iocis apparet. Praecipuo hoc spectasso videtur
Xenophon in Cyropaedia, ubi phiIosophus quidam, qui a Tigranis
patre capitis supplicio affectus est, a filio petit, patri ne irascatur, - γὰρ x.- α ινἐ ora ἀλλ' ἀγνοία -- M 'ost ανθρωποεεξαμαρτάνουσι, πάντα - - ταωτ' ἐν νομίλλSaepenumero autem nec hominum ingratus animus, ne inscitia illud, de quo loquimur, sed totius cujusdam temporis rationes effecisse videntur. Florente re publica praeclara facta magnaque ingenia tam frequenter emergunt aliisque tam cito obscurantur, ut tempus deis sciat do praein iis recte distribuendis cogitantes. Patria solius spe tantes salutem atque splendorem hominis singularis facile obliviscuntur cives, cujus et de re publica merita necessaria quodammodo esse videntur, et praecIara facta per se eum, qui ea perpetraVerit, jam satis extollant. Id ipsum in summorum hominum sorte excelsum et divinum quodam modo esse Videtur, quod eos obliviscuntur, immo calumniantuereliqui Vivi illi vix accipere possunt aequum benefactorum Pretium. Pulcherrima tamen mortuis solvitur merces, summa III misericordia, conjuncta cum admiratione quadam, quam intimo pectora sentimus Itaque eueratione coluntur incera ab extremis Posteris,
13쪽
qua omnes imbuuntur, ibus pulchri sensus verique innatus est. Iam ne neglaot esse videntur, ne Pauperes, nec patria expulsi,
Plerumque is hominum Ingratum animum, vel Inscitiam, vel denique temporis rationes nobilissimis hominibus exitium afferre, Videmus. Postrema vero eius causa ipsis innata et eum generoso eorum animo arcto est coniuncta. Ouicunque enim magnis ingenii facultatibus egregieque factis in re publica excellunt, majora Saepe oscunt, quam quae praestari possint, non injusta illa quidem, nec perniciosa civibus, sed adeo lamen aliena ab eo, quo reliquos omnes natura ipsa trahit, ut seri plane non posse videantur. Si vero illi ausis, quamquam salutaribus, excidunt, populus RPParet ingratus. Talia sors obtigit Aeschylo, qui multos per annos Athenis tragoedia docuerat pulcherrimas. His non solum profundae sapientia doctrinam gravi et splendidissima oratione Versibusque iucundissimis expressam civibus tradiderat, sed Atticam etiam historiam terramque celebraverat quam maxime. Quum vero artis operibus, quae priora splendore et pulchritudine excederent fere omnia, vetustum aliquod sanetumquct fulcire vellet institutum, reopagum, cui phialtae conatibus instabat ruina quod voluit, non potuit impetrare, quamquam trilogia ejus pretium obtinuit Aeschylus, qui ultima nobitissimaeque veteris institutionis, quae populi pernieiosissimam Potentiam es coerceret, occasum perferre non potuit, Syracusas sese contulit, ut ibi moreretur in aliena terra. Constat autem inter omnes, Atheniensium populum natura ita suisse comparatum, ut ipsi a severa optimarum dominatione usque ad effrenatum populi regnum omnes reipublica formae fuerint decurrendae. ui cursus
14쪽
pauIuIum quidem retardari, nullo modo Iano ἱmpediri potui na-que Aeschyli conatus successum habere omnino non poterat. Sed vis magni hominibus ingenita vix unquam ita coerceri potuit . ut temporum hominumque rationem illi haberent, aut bona fluxa fragiliaque majoris penderent, quam quod nimis suis Verum Cognossent, quodque rebus omnibus postpositis, ante oculos ponere tu-derent mortis adeo periculo.
Ex iis, quae hucusque de hao re ἱsputavImus, Explicari posse videtur, cur Excelsa egrooaque in hac vita perire soleant. Apparet itaque, historiae inesse vim quandam tragicam, quae eadem est cum V tragoediarum optimarum et graecarum et recentium. Continetur autem haec vis tragica eo, quod divinum illud aeternumque homini innatum, ubi in conspectum venire et re vera exsistere coepit, perditur statim huius mundi rationibus, plano illi contrariis, quo tamen ipso aeternum probatur et cum eo ipso conjunctum. Naturae ejus Proprium est, inter homines evanescere, cum in Ilia regionibus eius sit sedes domiciliumque Veram hanc mihi deprehendisse videor fati notionem, arcto coniuncti cum hominum natura indoleqne quicunque enim et veteris et recentioris tragoediae eis euratius cognoverit praestantissima opera, res humanas ita comparatas esse facile intelliget, ut summi praestantissimisque viris, qui animo divinum illud excetiumque amplexi in hominum ConsP ctum student producere, exitii semina innata sint, quo plerumquEpessumdantur ve ipsorum culpa vel aliis ausis in rerum natura
Positis, quarum supra nonnulla retulimus exempla.
ouod igitur historiam accuratius contemplantem animadvertere
15쪽
necesse esse In inulo dixI, quamvis nemini explicari non posse videatur haud inutile tamen videtur, in causas rationesquo inquirere, quibus effectum sit, ut unum aliumVe virum Praeclarum, qui praestaret ceteris omnibus aetatis suae hominibus, res humanas divinasque ceteris omnibus melius diiudicaret, innumeris beneficiis cives suos assiceret, et meliores eos reddendo et doctiores, non solum mercede iusta fraudatum, sed irrisum etiam damnatumque capitis supplicio affectum videamus. Inter ejus generis homines haud ultimum locum tenet Socrates, sapientissimus ille Graecorum; quem ipsum potius in causa fuisse, cur morte diγus judicatus ait, quam iudicum iram accusatorumque calumnias, demonstrare ortasse potero. Accusandi condemnandique Socratis eaedem fere, quae philosophiae omnino infestandae fuere causae, quae triginta sere annos,
antequam accusaretur Socrates, Comico ansam Praebuerunt ad irridendum illum in fabula pulcherrima. Omnium enim civium Atheniensium Socrates quum primus capesseret philosophiam, ceteris et ignotam et despectam, a reIiguis philosophis ophistisque nihil videbatur differre, quo explicari videtur, cur Socrati ab Aristυ-phane tribui potuerint, quae ab ipso tam aliena erant, ut Contraria quaeque ei viderentur propria. Ouamvis Aristophanes alium plane
aequeretur finem, a Socratis accusatores, mirum tamen in modum
congruunt crimina, quae in illum conserunt utrique. Iuvenes corrupisse deosque contemsisse, et in nubium fabula et in actione publica vitio vertitur Socrati Aristophanes autem novam et educandi et rei publieae regendae rationem, quae a sophistia iuvenes docebatur,' Perniciosam esse ostendere voluit, Anytus contra ΜeIitusque
16쪽
homines erant πολλικοὶ qui Socratem persecuti inhi, quia a phialosophis omnino In re publica administranda as impediri putabanti Ut enim a philosophis utique metuero possent, qui rerum erant potiti, Atheniensium rei publicae effecit conditio, qua ita erat comparata, ut non ad certas quasdam rationes ubique sibi constanter esset instituta, sed Iegibus uteretur, quae partim vel E Vitae usu e ε moribus majorum originem traherent, partim ad singulorum arbitrium essent factae. In ejusmodi autem re publica non omnia ad certam reserri posse rationem, quod philosophiae Proprium est, necessarium plane videtur. Iam facile fieri poterat, ut, qua Vel a maioribus pridem instituta, ve a populo nuper iussa sancta haberentur, si a philosophis examinarentur, improba periversaque intelligerentur. Quod malum striatius manaret, totum rei publicae statum evertere posse videbatur. Nam quamVis Xenocrates, philosophos sponte facere praedicaret, quae reliqui Iegibus coacti facerent, bene tamen cognitum habebant, qui summos Athenis Iocos tenebant, si quid contra iustum bonumque juberent, IIo et facile hoc intellecturos, nec morem gesturos esse Atheniensium autem rei pubΙicae statua tunc temporis ejusmodi erat, ut ea quotidis fere fierent, quae philosophis vix probanda viderentur. Quas cum ita sint, de diverso, quem Aristophanes in nubium fabula, quemque Socratis accusatores persecuti sint, uo vix potest dubitari. Apparet inde historiolam illam, qua jam temporum computatione refellitur, corruptum esse Aristophanem a Socratis accusatori s nihiI veri continere, quamquam negari non potest, illos Aristophanis nubibus in adipiscendo fine misso adiutos, unde fortasse abnya IIIa est conflata. Tantum vero abfuit, ut cum Anyto ΜeIitoque faceret Aristophanes, ut de re publica plane idem cum Socrate videatur
17쪽
sensisse Philosophos itaque fuisse metuendos In causa erat, cur omnes, qui rem Publicam capesserant, ipsis essent inimici. ne accedit, quod Sophistae, quique novo quodam modo erudirent iuvenes, multo et celerius et rectius docere contenderent, quae ad conis tonandum et rem pubIicam regendam opus essent. Illi autem, qui huic rei antea studuerant, usu et diuturna exercitatione erant edocti. His rebus omnibus acerbisέimum conflatum est odium in philosophos et sophistas, quorum numero cum adjungeretur Socrates externa specie, eandem cum illis perpessus est sortem. Haud exiguus enim illorum est numerus, quos ἀσεβεως accusatos esse, memoriae proditum est: naxagoras, quia solem lapidem igneum esse conjecerat,
Protagoras ob libri sui initium de diis nescio, utrum sint, ne ne: StiIpo, qui per iocum Athenam deum non esse sed deam dixerat, Aristoteles o Paeanem in Hermeam, Diagoras, Theophrastus, Theodorus Atheus, alii Euripidi, qui philosophorum Iacita tragoedias intexuit, idem imminebat periculum o Versum praecipue aliquem et Noyrae μωμοκ' η ἡ φρ. ανωμοτος Horum tamen nullum fere capitis supplicium passum esse accepimus. Quod cur Socrati acciderit, ex accuratiore ejus causae cognitione apparebit. Ante Heliastarum iudicium Socratis causa apta est, suamquam Protagoras ab Areopago dijudicatus est eo tempore, quo Potestas hujus magistratus ab Ephialto valde erat deminuta Protagoras enim
anno II vel 412 a. h. Olymp. 2. I. vel 2. Athenis pulsus esti
Tum temporis autem Areopagus priorem nondum recuperaverat auctoritatem V contra quum Socrates est accusatus, post triginta tyrannos expulso maxima pars rerum, quae antea soro eius addictae
erant, ad ipsum iterum pertinebat Ouae discrepantia tolli non vi-
18쪽
detur, I eum inter alatnitur, do Muti iudicium ab Ephialte Areopago ereptum post triginta tyrannos expulsos non statim ad ipsum esse delatum, quum δίψας τονικας recuperaret. Si enim ab Ephialto usque ad finem belli Peloponnesiae et ultra σεβείας με ad Areopagum non pertinuisset, de Protagora anno II a. h. non potuisset, iudicare uuamVis itaque post triginta tyranno expulsos iudicia Heliastarum do ἀπεβεία adhuc iudicaverint, tamen Areopagus antea non Iane abrogatus esse putandus est securitatis enim disciplinaeque publicae curam omnibus temporibus eum gessisse potius verisimile est. Ad quam curam quum pertineat sine dubio ossicium impietatis prvuIaandae, hoc praetexi ab Areopago Protagoram Athenis pulsum esse conjicimus. Eadem ratione explicandum Videtur, quod eodem tempora de impietatis vitio et ab Heliastis et ab
Areopago judicatum esse, tradituri '. . .
Iudici de asiti Θεμα erat Oxωπος βασιλέως, qui si γραφη ipsi ab accusatore tradita erat, utrum rea in iudicium esset des renda, nec ne dijudicabat ανακραγεως negotium Procurabat, quo pertinebat, ut accusati ἀντιγραφω acciperet, quae et cou ator Maccusatus ad rem suam fulciendam haberent, audiret, documenta ipsi tradita, eaque, quae partes confessae erant, scripta asservareti ἐχίνου, diem constitueret, quo res ante iudicium agenda esset. Porro in ipso iudiei iudicibus tradebat calculos, partes introducebat; ἐχ2νων simul asserens, ut omnia rite procederent Pocurabat, quam diu singulis loqui consessum esset partibus, multitudine aquae in clepsydram infusae Constituebat. Postquam partes dixerant, iudices sententiam dicere iubebati uno facto iudicum sententiam reserebat Postremo omnia procurabat quae ad illam expIendam
19쪽
facerent capitis si quia damnatus erat, undecimviris Ipsum tradebat in Q qui poenam exsequerentur. . Pleremque Ileuit utrique parti bis loqui, accusator enim, quae ad defendendum dicta erant refellere, accusatus defensionem repetere poterat. In Socratis tamen causa utraque para semel tantum Iocuta est, a Platonis Apologia veram ejus nobis ante oculos ponit imaginem, idque in actionibus publicia plerumque laetum
Iis, quae dicenda erant, dictis calculis discemebatur a iudicibus, accusatus utrum absolveretur, an criminia compertus esset habendus seu facto multis in causis iudicum negotium fuit peractum, si quidem vel Iegibus, e psephismate, e pactis privatis constitutum erat, quid eo solvendum patiendumve Talia causadris erat ore ιητος. Saepenumero ero hoc ne factum erat, ne factum ess poterat tum indicum era decemere, τι κω πα- η στχαι, id quod in Atheniensium iudicii appellatum est τί Hiσις: - erat invian Eius instituti ratio, quum ad Socratia causam recte dijudicandam plurimum faciat, digna videtur, quam paulo accuratius cognoscamus. In universum Is obtinuisse Videtur mos, ut γραν , quae iudicii moderatori μιαστημα ἡγεμνι traderetur, statim τί Hrμα aliquod adderet accusator, qua Poena reum assiciendum quidve ipsi solvendum existimaret μι-θαι τῶ φονωτε, - σιν ---αιε--εσθαι τίμημα, ἐπίγραμμα . Tum sententia a iudicibus de accusat culpariata, Hicebat accusatori rei precibus permoto, de poena,
20쪽
quam primum posuerat, nonnihil remittere συγχωρήτου ομήματος quod nisi faceret, τίμημα repetebat, quod in γραφὴ iam Possuerat. Deinde reus, qua poena se dignum haberet, exponebat, quod ab
Atheniensibus dictum est omμασθαι, αυτ τιμασθαι, ἀκτμίμησις. Iam utrum iudices alterum illorum τιμημπων ratum facere debuerint, an potius aliam Plane potuerint constituere poenam, non satis constare
videtur. Si tamen II in causa hujus juris exercendi iudicibus
data est occasio, factum hoc est in causa Socratis, quamquam ab omnibus, qui de Socratis causa dixerunt, ne verbo uidem signia scatum est, ab ullo iudice factum esse periculum, ceteros sententia Sua Permovendi, ut poenam imminuerent. E Platonis apologia Socratis, quam accommodato ad veritatem describera illam causam Verisimile est, totius rei ordinem rationemque Iuculenter perspicimus. Socrates, Postquam a majore suffragantium numero, quiri me eos, a quibus absolveretur, paucis tantum superabat, capite fuit damnatus primo quidem tantum abfuit, ut poenam sibi O
stitueret, ut beneficio se dignum judicaret, quo ii assiciebantur, qui bene de re publica meriti, in potaneo publice alebantur, deinde
Vero potius Iudendi iudicii causa, quam quo re vera litem suam aestimaret, parvulam sibi poneret mulctam. dversarii vero capialis suppIicio dignum iudicaverant eum. Quum itaque τιμήσεις rei accusatorisquo tantopere inter se distarent, Consentaneum esse Virdetur, quendam eorum, qui Socratem sententia absoIverant, ut capitis supplicium mutaretur cum exilio aliave poena, ceteria iudia Cibus persuadere conatum esset, multos anim fuisse, qui eram Viri indolem cognovissent, Vix est, quod dubitemus. Ouod tamen non modo non factum esse videmus, sed multos etiam, qui in ii προληηνήφω absolverant Socratem. in hac altera in adversariorum partes