장음표시 사용
201쪽
rarum uno die opifidem unum sormare, quantum vix biennio velocissimus queat librarius. Inventum id est Τeutonicum, fuitque ab initio in multa, ut debuit, 'admiratione ac majore quaestu. Pulcherrimi inventi autor Johannes Gutenbergius, equestri vir dignitate, Maguntiaeque res primum tentata est, majore quidem fiducia, quam spe, annis circiter 16. priusquam in Italia res coepta sit vulgari. Caepit, inquam, Maguntiae autoribus Germanis, exordiis admodum parvis, sed brevi, ut videmus crevit industria humani ingenii in eam perfectionem, quam hodie hahet. Cetth actum fuisset de omnibus honis studiis his novissimis temporibus,
quando omnes ventrem curant & in exhausta habendi cupiditate ducuntur. Vix enim in viis optimos libros, quos olim magna Pecunia vix compa. rare poterant, tollunt. Certe olim, antequam haec ars imenta fuit, cum
ecepissent abjici & negligi boni autores, periisIent Omnes disciplinae cum
autoribus, si ars in tempore non fuisset inventa. Deus ergo Omnium rerum conditor, qui humanis rebus nunquam deest & quae ad universam opulentiam pertinent, abunde praebet, paulo post quam historiae literaeque
penh interire coepissent, miram necessarisimque mortalibus brevi spatio characterum beneficio apud nostram Maguntiam repertam tradidit artem. Hac mox literae auctae & Omnium fermh gentium res renatae in publicum prodiere. Restituta est jam priscae vetustatis memoria, philosophorum
divinaque sapientia & quicquid apud paucissimos multis jam aetatibus de.
lituit, multiplicatum. Ex eiusdem editione altera lib. Ill. cap. I ΝΟ., Ab anno Christi I o. usque ad an. I 5o. nobilis imprimendi ars Moguntiae reperta est: ea Moguntia Coloniam, deinde Argentinam &Basileam atque postea Venetias delata est. PrimuS ejus auctor & inventor Joannes Guttenbergius qui rum Iungeri dicebatur, isque cives alios duos Moguntinos adjutores habuit, Joannem Faustum & Joannem Medii n-bachium, qui artem hanc in secreto tenuerunt, famulis de ea non propalanda jurejurando constrictis. Hoc
202쪽
Hoe Miin steri testimonium esto ultimum; plura reperies apud auctores per decursum citatos, qui thema istud ex professo pertractarunt. Levis admodum ponderis Argentinensium argumenta dissipavit Mee mannus & Hatavorum Schsspminus: utrosque anno prioris seculi quadragesimo expugnavit Hernardus allinkrot Decanus Monasteriensis. Ex DocumentiS Argentorati noviter repertis contra Moguntinos plane nihil elicitur; sed, quod & alibi denub fatebimur, vitγ Gutenbergii privata multum illustratur.
Winter theil der postili oder Predigbuctis Evangeli scher Warheyt undrechter Catholisther Iehr. durch Iohann Wild MeyntZdruchis Franciscus Hellem Eum Maulbaumim Jar M. D.LVI. sol. In Bibl. Augustinian. Mog. Pars quarta typi Ecclesiae prioris. Vierdte theti des soms, wie re voralten Iaren in Catholisther Rirchen gelialten, jeZt nein Zugericlita Durch Georgium Cicelium den et tern. In vertag der erben Ioan Quenteis Zu CGlin gedrucia Eu Μeyntet durch Franciscum Behem Anno M. D. LVI. q. In Bibl. F.
Joannis Feri annotationes in Ecclesiasten an. I 534. Pro Concione enarratae. Moguntiae. 8.
Erasmi Roterodami opus de Conscribendis epistolis. Moguntiae in 8.
Hosius S. R. E. Cardin. Stanisl. Consessio catholicae fidei christiana. Vel potius explicatio quaedam Confessionis a Patribus fastie in Synodo Provinciali, quae habita est Petridoviae anno Domini Millesimo quingententesimo quinquagesimo primo mense Majo congregatis. in fol. Noguntiae excud. Franciscus Hellem I 55y. In Bibl. S. Barthol. Francos
203쪽
Wo bs Eu der Zeit des Colloquii Anno 1557. durch den Ehrwdr-digen herrn Ioannem Sylvanum Athesinum. Luc. XIIII. An Sabbatho sis sit, homini perituro, sanitaten conserre 3 Gedruckt Eu Meyntet Eum Maulbaum durch Franciscum Behem imJar I 557. den 0. December.
204쪽
Sardus Ferrariens Alex. de moribus ae ritibus Gentium lib. III. iterum impressi. Rusdem de rerum inventoribus libri II. iis maxime, quorum nulla men. tio est apud Polidorum. Nunc primum in lucem editi. Μoguntiae per Francis. Behem. I 557.
Ita in fronte. In ealce verb legitur:
Coloniae Agripp. typ. Godest. Κempensis. In Bibl. S. Barthol. Francos.
Michael Sidon. & Μe eburg Epis Suffiag. Mog. Ionas Propheta. Etliche christi iche und nutZliche predigen aus dem propheten dona unter denen ein christlicher herichi aus Gottes
205쪽
Erasmi Roterodami exegesis in epistolam Pauli ad Romanos. 8. IIo-guntiat excudebat Franciscus Hellem. I 558. Exegesis in epistolam Pauli ad Romanos authore R. D. P. Joanne Fero. 8.MOguntiae excudebat Franciscus Hellem ' MD LVIII. In Bibl. monast. Seligenstadi.
Ex ossetna ejusdem libri prodierunt usque ad annum MDLXXII. dein Casparus Behem Typographus Occurrit Is 73- IS 76. Henricus Breemrs 86 - IS98.&c. Balthasar Lippius Is 99-I62α qui & impressit Hoelistae & Aschassen- burgi ad Moenum . prout apparet in Christophori de Castro historia Deipara . ubi legitur: In ostio aureae Moguntiat, quod in altiori Moeni ripa et L Typis Balthasaris Lippii i6IO. NEt in Dionusii Areopagitae opustulis de Discretione Spirituum & Regimine Praelatorum Se. Aschassenburgi typis Balthas. Lippii Sc. Idaci. Joannes Albinus ab an. I 6oo - 162o. anno I 622. libri inscribuntur: Apud
Hoe etiam tempore libros excudebat Iohannes Uolmari I 6 Is - 16 17. Sc.
Antonius Strohecker I 622- 163 I. Hermannus Meresius I 624.
Nicolaus Heyl 1649--I6Sa. Ioannes Petrus Zubrodi. I 676. Hieronymus Emser I 6S7. Christophorus Ruultlerus i686. Joannes Baptista Sehon etteras I 67 . Iohannes Mayer ab an. 1698. Iohannes Georgius Haesseer ab an. I 24. - I 29. Jobannes Henricus Haes er usque ad an. I743. N. Goubter. I 743. Sc. Ioannes Haetaer ab an. I 743 - I7 2.
Ioannes Iosephus Alei usque in praesens. Hoc quoque tempore prelum exercent Hospitale ad S. Rochum S Johannes Benjamin Keilandi. Κuchlerus ossicinam Typographicam legavit Novitiatui Iesuitaram au. 269 I.
206쪽
Εnt prolixam librorum seriem, queis neque annus, neque locus impressionis, minus autem impressor additus est. In quibusdam solummodo apparent insignia Fausto- Schoesseriana; in aliis materia libri Iocum impressionis prsidit. Horum aliquos, ut tuae curiositati faciam satis, Imbens exhibeo. Hiblia, prout aequum & justum est, principem tenent Iocum ad Meermanni recensionem absque ulla impressionis nota: 1 Biblia 36. lineis in quavis columna, tribus voluminibus, charactere maximo. Exstat in Bibliotheca biblica Serenissimi Ducis Brunsvico .Liineburgica & penes Cl. Schelhomium, qui eam ut principem editionem jactavit in Dissert. de Antiquissi. Bibl. editione Ulmae 176o. moxque specimen illius figuratum exhibuit in Diatriba ante librum singulari Card. Quirini de primis edit. Rom. p. 6 I. addatur conspectus Mee anni p. 43. ab Lineis o. in prioribus novem primi voluminis paginis. Lineis 4 I. pag. Io. & lineis q2. per reliquas Omnes utriusque voluminis paginas. Vidit illa Mee annus in Bibliotheca montis S. Jacobi, Mogun. tiae, nunc asservantur in Gallia. Extat Herolini in regia Bibliotheca& Lutetiae in Collegio Mazarinico. Hanc editionem, quod character si a magnitudine recesseris multum accedat ad litteras Psalterii an. I 457. magis quain praecedentis editionis Schelhornianae quam.
quam ille pauid grandior sit pro omnium principe Moguntinensian. I 5O. censet Meermannus, Vid. ejuinem conspectus p. 46. &Orig. c. VII. not. e. Sic quoque sensit de Bure bibliographie instructive vol. de Theologie num. 25. Huic sese mOX opposuiti Four. nierius in epistola Gallica ad Cl. Freron, inserta Diario, quod inscrt.bitur: Annoe litteratre an. 176ς. & alteri: JOurnal deS Scavans, exedit. Amstelod. an. I76 . num. 5. P. 26 . seq. At ejus ratiocinia duplici potissimum argumento enervare licet, primum, quod manifesta utatur principii petitione, dum aliam editionem in eodem Collegio
207쪽
legio Mazarinico reperiundam ut principem obtrudit, quae Argentoratensis est anni 1 68. Deinde, quod ignoraverit, typos Moguntiae post plurium annorum exercitium inventos suisse, sculptofusos & hosce elegantes, qualibus & memoratum Psalterium an. I 457. prodiit. 3) Lineis 43. duobus voluminibus rudi charactere & sic satis grandi quidem ast minore, quam in editionibus praecedentibus. Exemplum habuit Cl. Schwangius & aliud ex Bibliotheca Comitis Oxoniensis in Meermannianam transiit. vid. Conspectus p. 44. Videtur autem per antiqua esse editio & sorte u IO. Petershemio Francolarii, aliove principe quodam in Germania impretare post Fusti & Gutenbergit se.
O Lineis 4a. duobus voluminibus, ipsissimis Zellii, primi Coloniae impressoris, typis, quos exhibuit Mee annus in origin. Tab. IX. s) Lineis 43. duobus voluminibus. Exstat in Hibliotheca Regia Lutetiae. Eam editionem Augustae Vindelicorum an. I 66. typis Io. Hemmier prodiisse inde conjiciunt, quod aliud ejusdem editionis exemplar, antea Comitis Oxoniensis exstet in Bibliotheca Dueis Brunsvico - Luneburgensis, cui ad calcem primi voluminis a Calli. grapho, qui litteras capitales rubricasque libri scripsit, post verba Explicit psalteritim colore rubro eXarata, adjectum suit caeruleo colore: BAMLER 1866. Et hanc editionem jam duobus abhine seculis memoravit Ach. Pirm. Gassari. 6. Alia lineis 45. duobus quoque voluminibus. Secundum duntaxat in Collegio Magarinico Lutetiae reperitur. Utrumque in Bibliotheca Commendae S. Johannis Hierosol. Argentorati, e quo exemplo, si miniculatori fides adhibenda, palam fit, prodiisse hanc editionem Argentorati typis Eggesteinii an. I 68., quandoquidem, qui rubricas adposuit, ad calcem primi voluminis scripsit: Explicit psalterium &c. per Magistrum Henricum Eggestein anno LXVllL ut vero haec edi-
208쪽
tio distingui h priore possit, notandum, in prima statim linea secundi voluminis hie legi: ungat epistola quos jungit sacerdotiu: im in
quae in precedente HemGeriana eodem plane modo expressa sunt, . si exceperis quartam vocem abbreviate illic legi: jugit. Alias differentiae notas collegit Foumierius Dissert. II. p. zo8. R. qui ambas has editiones primis impressionibus Moguntinis accensuit. vid. Meer- mann Conspe L p. 42. 45. & Orion. I. di. VIII. I 7. ) Lineis 49. duobus Tomis. Litteris initialibus manu appositis. Exem. plar, quod ex Museo Comitis de Hoym Lutetiae provenerat, descriptum videre est in Bibliotheca universali vetere & nova Collecta a Petro Gosse bibliopola Hagae Comiti I742.8 Alia lineis 49. duobus etiam Tomis, verum litteris impressis capitalibus, quas florentes vocant. Exemplum hujus editionis ex Hibliotheca Cl. Gros de Hoze nactus est jamque Lutetiae adservat Ill. praeses de Core. vid. Fournier Dissert. II. P. 243. 0 Lineis s6. duobus voluminibus & charactere quidem Romano impressa, cum ad praecedentes editiones omnes Gothicus adhibitus fuerit. Hane comparavit Meermannus, eamque Augustae Vindelicorum typis Gum theri Zainer, utpote qui primus in Germania Romanas literas adhi-huit, prodiisse suspicatus. Hoc si verum, prodiit illa certissim E antem. I 75. quo obiit Zainerus die I 4. Aprilis. vid. Maltinire Tom. I. Annal. pag. 299. &α &c. In hoc Bibliorum antiquissimorum concursu quis determinabit, quo
anno, ubi & a quo impressa fuerint ZExstat in Hibliotheca S. Bartholomaei Francosurii: Hoccatius de Certo do Joan) fabula de Sigismundae filiae Τancredi principis Salernitani,
amore in Guiscardum, a Leandro Aretino in latinum translata. opusculum summae raritatis duodecim pagellarum in 8. cui in fine adposita sunt insignia Fausto. Schaeiseriana. Sine anno.
209쪽
Ibidem: Breviarium Moguntinum antiquissimum. 4. sine anno &loco impressionis &c. Item: Ureviarium Moguntinum ejusdem serE characteris, similiter absque anno & impressionis loco &c. q. Ibidem: Citationes tres, una cum inhibitionibus insertis. Una Caroli V. Imperatoris. Altera Pauli ΡΡ. ΙlΙ. contra Archiepiscopum Coloniensem & ejus adhaerentes, Clero & universitati in causa Religionis conoesiae. Tertia Archiepiscopi Rosianensis Nuntii Apostolici contra Decanum & certos quosdam Canonicos summi Templi Coloniensis. I. unde. cim folia. Moguntiae excudebat luo Schoeffer, quin additus sit annus, qui tamen ex historia aliisque adminiculis certo erui poterit. Inter Iibros meos adservatur: Agenda Ecclesie Moguntinensis. 4. Constat foliis quinquaginta & octo quae in paginis sic annotantur: Folium I. Folium II. Folium III. & sic porro. Typus est seculi XV. Sed
deest annus, locus & impressoris nomen. Plura ejusmodi volumina hic reperies, si, quod vehementer opto, Te mihi saepius illustrem hunc literarum thesaurum visitanti Comitem dederis. Collatis tunc inter se Codicibus impressis facile etiam erit detegere: Quando primum solia librorum, quando eorum paginae numeris aut cistis Romanis aut Arabicis notari coeperint 3 Quando Custodes sive reclamantes fuerint additi Z noveris autem, Custodes indE appellatos, quod initium sequentis paginae reserant, atque ita
Custodiendis libri soliis inserviant; Reclamantes vero, quod prima Syllaba sequentis solii reclametur ab eadem Syllaba in fine paginae antecedentis polita Quando & qualia distinctionis signa, commata, puncta &c. sint adhibita tQuando registra chartarum ad calcem librorum adposita ZLibrorum signaturae cujus antiquitatis sint ZQuandb primum iis titulus in fronte fuerit adjectus ZQuando annus impressionis ad finem & libri initium sit positus &e. &c. Quando primum Libri privilegium fuerit impetratum &c. &c. Quando littere Gothicae desierint Z PRAE.
210쪽
VERITATES HISTORICAE IN SYNOPSIN
'mnes libri, quorum non exiguus est numerus, nomine impressoris, M anno & loco editionis destituti pro statuenda ex iis inventionis Typo. graphiae epochii & eruendo impressionis anno haud sinciunt, manentque dubiae & incertae fidei.
Memorati libri nihilominus, si genuinam Antiquitatis notam praese. ferant , post certa artis Typographicae incunabula in loco Bibliothecae se. Parato reponantur, asserventurque; quin tamen ullum ex eis formetur argumentum meris innixum subindE levibus coniecturis circa annum &locum impressionis aut ipsummet impressorem. Ex hisce enim certitudo non eruitur sed res ipsa confunditur magis. Una veritas praevalet mille conjecturi
III. Impressio librorum litteris immobilibus aut impressio tabellaris typo. graphiae nomen haud promeretur; ad summum Xylographia, de qua in praesens quaestio nulla est, compellari poterit. IV Ad classem hane pertinent libelli litteris immobilibus aut tabulae insculptis Batavorum curis & laboribus impressi, queis
Jam pluribus seculis pnecessere variae ejusmodi adumbrationes in sigillis & gemmis figuras & nomina insculpta reserentibus, in numis Romanorum antiquissimis, in chartis lusoriis, in antiquis imaginibus, queis additae sunt Scripturae textus & sententiae variae. Impressiones per lamellas incisas in monasteriis diu jam ante Batavorum libellos, in usu fuerunt&c.&c.