장음표시 사용
11쪽
qa,pro Germania, imὁ totius sacri Imperii Roma i salute ardentissimarum. Luxit eadem quoque pietas in statis & quasi anonicis horis, astrictis domesticis, cum suis reli-iosae inuocationis attentaeq; lectionis, cum libro-um sacrorum , maxime Psalmorum, tum piarum xplicationum exercitijs , inprimis electi organi at reuerendi Patris Lutheri, cuius non modo nonumenta euoluta illi fuerunt omnia, inprimis acrorum Bibliorum, luculenta non tam translatio licenda, quam interpretatio seu explicatio Germatica, graui & pietatis insignis pleno iudicio, non it ustrillinur modo familiar, sed etiam verbi ministris,mo toti Ecclesiae maiorem in modum saeptismo b eo commendata, sed singulari cura & studio de- criptae etiam eidem Pientissimo Hectori fuerunt, epetitionis scilicet frequentioris & expeditioris ausa, magno iudicio, pioq; consilio selectae ex ma-:nis voluminibus Lutheri praecipuae, doctrinaeq; ves onsolationis maxime plenae materiae seu tractatus, nate valere iussis curiosis & inutilibus disputati libus, quibus alios, neglecta vera pietate, ingenisicrimoniam ostentare videbat, quibus cum histo-iarum vel controuersijs religionis dijudicandis, vel uberna ioni utilium lectionem crebram accura' am* coniungebat. Magna laude ornatur scipio Aphricaniis, quod ibros Xenophontis et παῖ, ας effigiem iusti in rij continentes, semper in manibus habuerit Agestaus sapientissimus. Spartano tum Rex, quod
aunquam cubitum ire, nunquam mane in lucena
tominum prodire, aut aliud quid asere solitus sit, quin
12쪽
quin prius in poematibus Homericis aliquid lecti d
raret, & quotiescunque a negocijs vacaret, statim ad Homerum properauerit, allirmans se ad amasium suum ire : Denique Alexander ille magnus, quod lectione Iliados Homericae maximopere delectatus fuerit. At quanto maiori praeconio dignuς noster Elector,quam ill qui epistolam D a i , ad Eclesiam scriptam, sacra Biblia,crebra manu versando, aliquoties euoluit, ita ut vere illi religio esset, ante horum lectionem, quicquam ossiciorum vocationistractare ρQuam porro euidens, quim locuples verae pietatis Electoralis vobis videtur testimonium, generosissimorum liberorum institutio & gubernatio domestica,tam accurata, tam grauis, tam religiosa, quos illustrissimus Elector non modo in doctrina& disciplina Domini, inde a teneris annis ussit recte institui curauit,sed ipse etia quotidianis. ijsq; maxime illustribus ex eptis verae pietatis, & virtutis Da oplacentis amore & studio, velut face adhibita, accendit& inflammavit,quibus ad aemulationcm excistandam, nihil acrius, nihil efficacius. Quid Θ quod non tantum ipse cum suis socius fuit congregationis sanctae, cum populo Abrahae sed etiam in eam curam omni mente, oinnisti animo incubuit, huc omnia sua consilia dies noctesq; retulit, ut pura incorruptaq; vox doctrinae coelestis. in regionum sibi iubiectarum Ecclesiis di Scholis cura paternae, fratcrnaeq; pietatis repurgatis &pra clare constitutis non modo conseruaretur ipso vivo, contra omnes insidias & molitiones nefarias, &manifestam vim ac rabiem Antichristi Romani. sed. B a etiaα
13쪽
- etiam velut maximi precij κεια is e thesaurus a patre fratre que haereditario iure acceptus, ad posteros transmitteretur incorruptus & inuiolatus. Hic si non dicam habitare , quod dicitur, sed commorari & haerere saltem aliquantisper dicendo mihi liceret, quam longa, bone Deus, stries mihi repotenda esset, totics, proh dolor, tamq; astutis consilijs a desertoribus congregationis nosti V non aper to Marte, sed per cuniculos telis ignitis oppugnatae veritatis immotae confessionis Augustanae, imo horribiliter deprauatae, maxime in illa ina de sacrosancto testamento Christi, clam sparsis io pie ac laudabiliter constitutis harum regionum Eccle-sjs & Scholis, seminibus veteris erroris Berengarij, a Cinglio & Caluino in Christi Ecclesiam reuocati,& quasi igniculis, ut Poeta Satyricus secit, initiocineri doloso suppositis, postea vero excitatis,& ad magnum incendium ac horrendam vastationem plantatorum in his regionibus hortuloru amaenisi morum, comparatis. Si porro ordine mihi com-' memorandae essent tot sedandi &restinguendi i cend ij huius, & ab omni fermento pernicio sorum errorum expurgandae, tuendae, illustrandae, & ad posteros propagandae causa, acceptae primum a patre, & a fratre.custoditae, ac velut per manus sibi traditae, puritatis & sinceritatis doctrinae coelestis, no n modo de testamento Christi , sed etiam de caeteris confessionis Augustanae articulis , de quibus dissidia admodum acerba post bellum Germanicum, occasione Sphyngis Augustanae, quam I N TEUM vocarunt,instar mi λου Ecclesij semen datis obteste exorta,&quam diutissime acerrimeq; agitata
14쪽
agitata suerunt, quae tie errores altius radices at rent, neue factiones in immensum crescerent, pioci graui Theologorum iudicio constitutae, & praecipuorum principum ac ordinum imperi j consensu receptae & comprobatae, piae &salutaris tormulae occanonem praebuerunt: Denique si iusto ordine commemorandae essent ab illustrissimo Hectore, purioris dominae custode fidelissimo,&vindice acerrimo, sacratissimae memoriae, tot de re ligione institutae consultationes public tot conuocatae Synodi, tot editae consessiones, non sine magnis sumptibus, studio, cura & solicitudine prorsus paterna, tot insomnes noctes traductae, tot ex antlari labores, tot deuoratae molestiae grauissimae, quae Principem alium, quantumuis magnanimum & laboris patientem, absterrere potuissent,Quam quaesonice meridiana clarius vobis futurum cset,Sanctum Electore ex his tantis fluctibus& procellis certaminum elucta tum, ex tot simulationum dissimulationum q; insidiis, & inuolucris mirificis sese expediuis,' '20 pQ litica fretum prudentia aut fortitudine, sed a Spiritu prudentiae, timoris D st 1 & roboris
mentem illius illuminatam, cor gubernatum,volun talem confirmatam, conscientiam conuictam, di immotis Scripturae testimonijs de Confessionis Augustanae veritate, quo minus patrocinium illius a nceret, velut laqueis inextricabilibus constrictam, denique Electorem totum heroico Zelo tuendae veritatis incorruptae, accensum & inflammatum,patre fratreq; illustrissimis,hoc nomine nihi Io inferiorem, imo ad similitudinem & imaginem Sanctorumcelcbcmmorumq; quorumcunque religionis &E
15쪽
clesiae,iam veteris quam noui Testamenti,instauratorum & propugnatorum, praesertim Iosiae & Constantini Magni, quam proxime accedentem, auam utinam non adumbrare saltem, sed vivis coloribus iusta luculentaeque orationis exprimore,& oculis omnium coram spectandam proponere, & exhibere mihi liceret. Quotus autem quis* est, qui heroicum hoc ardentis Zeli purioris doctrinae &Ecclesiae , pro modo vocationis tuendae, exemplum , simili min, & robore fidei, feruore Spiritus, amore vcrit aris incorruptae ardenti, errorum &Sophistices odio M is, imo cura, solicitudine, contentione & defatigatione animi, laborum molestiarumque tolerantia', in sedandis superandisque certaminum Ecclesiasticorum fluctibus, imitando exprimere studeat e Pudeat nos maximae partis no strum in amplectenda, asserendaque puriore doctrina, in sustinendis vincendis hostilium insectationum & oppugnationum periculis, languoris, dubitationum, frigoris, molliciei, securitatis, & fluctuationis pectorum nostrorum , pudeat hypocritas insidiosae occultationis suae, pio ae pectore indignissimae cum hostibus veritatis collusionis. Sed quo provehor , quam pro angustiae temporis modulo longius Θ Deniq; quis adeo cocus e quis adeo stupidus est Θ qui caetera non minus illustria ardoris religiosae pietatis illustrissimi Electoris monimenta, in constitutione Rei Ecclesiasticae & Scholasticae, publicae & priuatae
passim occurrentia, grata mente non agnoscar ὸ ut quod toties Ecclesias a praecipuis nobilibus &
Theologis tanquam Ephoris constitutis , inspiciti iu-
16쪽
& ludiari, de pastorum profectibus & moribus
grauem dc seueram censuram agi, bona alienata E clesijs restitui, certam etiam τῆν ἱερατι κην constitui, de ordine concionum , de rituum Ecclesiastic rum exerciths, de Ministrorum vocatione, ossi-ci' & stipendijs , de trium Synedriorum iurisdictione & administratione , de Synodorum coclebratione, eamque pro temporum ratione toties in usum Ecclesiarum corrigi & emendari, em ei datamque confirmari curauit, confirmatam deni-nique Ecclesijs tanto Zelo & edictionis grauitate commendauit, quo magis parata esset pastoribus defensio, uno ex his iudicijs Eccesiasticis aulae suae coniuncto. Quid dicam de illustrium Iudorum, velut frugiferorum chriυr ων. Ecclesiae & Reipublicae Christianae, liberali conseruatione, augmento, exornatione ξ Quid de utriusque Achdemiae tutela paterna, &constitutione tam docti senae, quam disciplinae,accurata deliberatione, & graui iudicio correcta, reformata, aucta, & illustrata eQuid de aucto accessione non parua in utra* Academia alumnorum illustrissimae Munificentiae numero e Quid de aedibus huius Collegi j commodi ris habitationis causa , reiectis & instauratis Quid de concionum, repetitionum, examinum, deci mationu, disputatio Au de disciplinae honestat exercitijs recens institutis,ad augendam eruditionem,pietatis& virtutis culturam ac comino datissimis Θ Qigid de legibus, ad utriusq; corporis scholastici incolumitatem diuturnam magna sapientia attempcratis Θ Quid de tam docentium, quam discentia immunitatibus
17쪽
& priuilegiis confirmatis, stabilitis, auctis & 'm
plificatis e Dies me citius, quam argumentum de ficeret, si , et κοα saltem orationem instituerem, de omnibus partibus velut splendidi & magnifici cuiusdam aedificis, communitatum Eccletiasticarum& Scholasticarum, tam publicarum, quam priuatarum, Christo duce & adiutore , a maioribus quidem commemorabili pietate es sapientia velut extruendo incoati, a Mauritio vero, laudatissimae in moriae , stabiliti & confirmati, ab Augusto deniqu e, sacrae memoriae, cumulati, instaurati, corroborati, condecorati, amplificati, ac ad eximiam & illustrem hanc speciem, qua multis alijs praefulget, re lacu. Sed de ardente pietate D. Augusti plus verborum a me nunc quidem fieri, neque necesse est, cum res ipsa in conspectu sit uniuersorum, ne ii temporis ad dicendum concessi ratio permittit. Videamus igitur ad secundam tabulam pert, nentium virtutum insignia. Magna eminent virtutum heroicarum ornamenta in omnibus S. impcrij Principibus, praesertim Electoribus, tam vitiis quam mortuis, D. Augusti, dum in vitiis es et, collegis illustrissimis, magna eorum sunt merita, quibus praeclara debentur en comia. Sed quis inter eos repertus unquam, aut nunc etiam reperitur, qui suam virtutem,suaq; merita laudatissimis D. Augusti actionibus & meritis sanctissimis praeferat, aut maiorem , quam quae Augusto debetur, laudis praedicationem expetat e & non potius, si pari cum eo sibi gloria frui liceat, praeclard secum agi existimet ZQuanta enim, Deum immortalem, in hoc sancto Principe
18쪽
Principe suit ingenii acrimonia & solertia γ Quam
lain consilijs capiendis celeritas, sagacitas i, prudentia : Q ignia in explicatio no & dijudicatione rerum perplerisiimarum, obscurissimarumq; iudicijdeYteritas e Quanta in bonis sententiis tuendis, recteq; cogitatis consilijs exequendis constantia e uantus amor veritatis P Quanta fides in pactis λ. antus candor e Quanta ingenuitas P Ita ut vere
M. Antoninum ornat Suidas. Quanta comitas eQuanta ianimi moderatio P Omnia prius human, tale, quam armis experta, fortitudinem consilio iam agis, qua periculis ostendens,&sapietiare magis, qua verbo exercens, quemadmodu Agesilau commendat Xenophon, nihil l, nisi communem Germaniae spectans salutem, & Principum atque ordinum Imperij in unitate spiritus, per vinculum pacis consociationem & concordiam constantem eQuanta in rebus gerendis omnibus non modo ad subiectarum regionum, sed citam ad totius Imperq
cumspectio e Quanta solicitudo Quanta vigilantia eQuanta in perserendio aboribus patientia i Quanta in explicandis dirimcndisque in Senatu, Imperi j controuersijs dissiciliniis,&humano cosilio pene inextriacabilibus dexteritas,industria & felicitastita ut nihil pone unquam, dum ille dignitatu Elcctoralem gessit, magni momenti rerum in Impcrio praeclare di laudabiliter gestum sit, in quo imperatoriae Maiestati, consilium & operam illius requirenti, fidelem
e re ν summa Voluntate se non prae-
19쪽
buerit, pares habens paucos, inferiores plurimos 3 Nihil exaggero,sed potius toto pectore collo
resco,per trantennam velut aspiciens tantam molem curarum & occupationum, quae in hunc unum virum
incubuit, non sine admiratione ad stuporein usque, tam in consulendo quam agedo, dexteritatis di pr Deritatis illius singularis, niaximeq; comemorabilis. Hinc scilicet extitit eximia & illustris illa noti . modo procerit Imperij, praesertim Septem uirorum, sed summorum etiam Imperatorum Ca E V, Fcrdinandi, Maximiliani Il. & Rudolphi, Domini nostri clamentissimi, erga Diuum A v o v s Y v M b
neuolentia, hinc amor erga illum ardens, hinc mutua, crcbraque secretissimorum consiliorum communicatio, hinc prudentiae caeterarumque summarum virtutum, cum hac coniunctarum, in Avo v Toadmiratio, hinc tot exterorum Regum & Principum ad Augusti consilium, & intercessionem apud Imperii Senatum tam cupidum & concitatum confugium, hinc eorundem in amicitiam illius certatim factae insinuationes , hinc omnium promtissima obsequia, hinc Augusti obseruantia, hinc rcucrcntia, hinc autoritas. At nunc videor mihi exaudire lamcntabiles plaerorumque Imper ij procerum di ordinum voces rHeu afflictam sortem & conditioncm nostram, utinam sapientiis mus fidelissimusque hic impcrij Romani Consiliarius, Nestoreos annos superstes esset eminus certe periclitarctur Imperij salus , minus exultarent ho ies a ostri. O si in arduis salic,maximeq; intricaris & pcrplexis negocijs, qua idol consiliu nobis ab illo cae uti cre, lici et,
20쪽
alaeret, a quo nihil nisi pium , prouidum, solers, sagax , limatum, argutum, nihil nissedatum , mode ratum, pacificum deniq; proficisci solebat. O quam salutaria consilia ex hac veluti penu sapientiae &consilij pij in maximis Imperi j periculis capiebat mus. Sed haec de his sitfficiant. Videamus iusticiae studium. Certissimum est autem, quo quietior & tranquillior, quo etiam Iusticia. Hi uturnior Av cvs et o heroi gubernatio, quam maiorum quibusdam, Dei inunc re & conccssu contigit : co plus illum curae, ut in conseruatione purioiis doctrinae, qua de prius dictum est: ita in iustitiae administratione lcgitima, & disciplinae honcstae ac pacis publicae custodia posuisse.
Et iusticiar quidem, quam tersum politum mspeculum sunt laudatissimae τανς, seu constitutiones politicae, ad iusticiam & disciplinam in his regia onibus conseruandam, singulari cura dc studio ac- commodata PQuam sunt eiusdcin virtutis illustria quoque exempla, domicilia, officinae & custodes fideles, ipsar c uriae de Electoralia Θ ut si illiban minuiolatamq; iusticiar, in iudicijs illustriissimae aulae
dominantis, speciem accurate intuearis, fateri cogaris, cum optime praelarissimeque constitutis aulis &cur ijs regum ac imperatorum eam certare, ned, ' cam non plane nullis anteccllere.
uam cui dentia perspicua sanctissimae grauissimaeq; iusticiae& disciplinae custodiae testimonia in illustribus exemplis seuerae animaduersionis, in C a disci-