장음표시 사용
321쪽
est repetitio si consulto aut scienterfuerit datum non lat condicista magis in donationis heciem trusiunditum iri enim dedisse intelligitur ne ad se reuertaturm sisti iaccipientis fat. Ij.f. de condict.in bi.Isi eum auri ii
de foIuLer libriCr Undebitum. c. condict.in b. Verabi gratia:serum qui Titio mandauit ut fundum ei enim ret,manumisus fundi possionem a Titio traditam accepit:quia uero Titius siluit manumisso peculium non es: concessum,unde precium fundi resarciretur,donare po*tim,quam indebitum fundum foluere intelligendus est, quem ob id repetere acultatem non babet. I. qui funem, ferum meM.f pro empl. Item quod ex te; ento in nus solenimeicommissum non debetur,confulto in stipi lationem deductum est,quare cum fidei explendae cui si promissum sit uni certe debetur,er solutum condici non potest. Meicommis .f. de condict. indeb. Cr Inon dira bivim est. .illud etii. c. testi. Et generaliter,quod i snon debes,sive hoe sit ratione naturali,ciuili,siue utras, si consulto id dederis,repetitionem non babebis,sed do*natio erit,cuim ut multa siunt exempla,ita laetis pluribi tibi obuia fiunt,quam ut a me debeant in uniue onmnia coacervari. t
Vbi aduertedum est donationem Iurificonfiusto uici,saccipi. Ad hoc enim ut donatio sit, oportet quis scienter quos indebitu recipiat,ut sis ultro citros habeatur consensius donationem efficiens, alias si recipiens ignoraret indebitu esse donatio stirim non foretsed quia alter quoi consulto dedit,aeter retinet, natio reconciliari uti uulogo dicitur Alet,ideo repetitio dati non erit.Annotui
322쪽
AD REGULA s I V R I Lin Uego.ffcert. prex condiper Alacer disserit Bret. in I. ser Labscnti. f. de donat. Proinde stonte dederit neri cession est,qui a repetitione debet esse alienus. Namsi coα actus id dicerit,condictitium actionem habebit: quemad modum metu iusiurandi usuras qui soluit,licet consulto, Cr minus per errorem sitfctum,non potest tamen ad doα
nationem res ista optimo iure condicentur,iuxta cap. debitores.de iureiurando.
Postremo si coniectura fit alium dantis fuisse animum, Coniectura mqWam iit donaret ,regulae non erit locus, ut qui eum durueμ x Pi- ῆσdeberet in ignoranti soluit quia tamen sciens id scit,μα lutum quasi indebitum non prius adhibebit,quam aurum soluat.l f cum aurum.f. sola. Cr librisimiliter ubi usi ne supra legitimum modum solatae,in fortem non computentur, aciunt ut fors poste sola perinde atq; indebita queat repeti,p fertim quam usurae uidetur aequare,quo casu sciens quidem usuras dedit,sed ne a creditoribus tanta
topere urgeretur,unde nemo no coniecerit donandi anti
Nemo plus iuris ad alium transferre potest,quam ipse habet.
REM actam agerem,si hunc locum altius repetore uellam,ut qui non modo in hac pansiuerumetiam in c. nemo potest. regu. iuriin η. decretalium lib.per Dγn. Cr Ioan. Andr ut Cy reliquos praetermittam satis proope enucleatur.Verum ne in hoc nonro commentario desiist 3 dcretur,
323쪽
x 4 IO. FER R. MONT. COMM.deretur, gustae ipsium,er defustoria tantu opera pera Ex ordine in stringere libuit. Quandoquidem suo quaeq; ordine in reo
repub δῖς R μ' est costitutum,praeposterum foret penistrere, ut quis aliud iurn in que ex re transiti ret,quam sibi conupeteret. Alias quotidie inuenirentur,qui alterius rem inαteruertendo alienarent,aut in contrahendis negorijs id pollicerentur,quod ne posteri ipsori prae1tire possient: quibus impocturarum modis ut focietas ciuilis ceu ariete quodam impetita conuelleretur,ita rerin dominia inceratis autoribus perpetuo fluctuaret. Recte itaq; quod cuius est,sine eius acto ad alium no debet transferri. Unde hoc salte iuris ad alium traduxeris,quod ipse bases,ut citisse pumice aquam exegerit quis i ut cin Plauto loquar quam ex te plim iuris. Si igitur dominium quis in fundo habuit,id tradendo transfretii non habui ad eum qui recipit reisstri nihil. id ius quisl in Dominium autem,quoties transfertur inquit Vlpianus ait quod ipse ad eum qui accipit tale transfertur, quale fiat apud cum
'h ' qui tradidit. Vnde si seruus uit fundus,cum seruitutibus tran t i liber,uti fui Et hoc est quod Pomponius striabit, dominium cum sua causa transfirri:Cr quod uulgo circunfertur: rem cum suo onere transire.Econtrario si forte feruitutes fundo qui traditus es debeantur,cum illae re quos struitutu debitaerum traditu usq; adeo qui finα dum liberum dixeris,cum traderet,qui tamen seruiat,nia
hil seruitutis fundo detrahit, scd praestire debebit quod
324쪽
AD REGULAS I URII. a Atque ut semel dicam,qualecunque ius penes alienanαtem lucrit,hoc in accipientem transfundere autoritatem habet. Si quis igitur directum habet dominiam,hoc idem Ville dominia transieri : sin uero utile,quemadmodum in hγpotheca, aut eo quod alius in usum datum est,aut pignoris loco habetur,id quos alicri tradere,erjkr bi facere,no prohibetur,iuxta l.ex empto. f. de actio. empti.Cr l.j f. de
rerum permuta. σcap.rruperiextra de donatio. inter via
Quisquis rem ab ultero siue ex emptosue donato,IL Vsus regulae. ne ex permutatione, siue alia quacunq; tituli causa sit consecutusti strua quando traderetur, tu non potest eam Iiberum posidere: si utiliter tantum habita,non potest dotaminum fest dicereii ad utendum ruendum data,non astraret dotian perpetuitatem,etiam si libera aut ueluti prata priusit tradita.Plus enim iuris ad alium transfrre nemo potest,quam habere dignoscitur.
V urpamus autem legem in regulari traditione,quamnes alterius Actum,aut utilitas,nes legum constitutioranes secum scri pennittunt. creditor enim pignus,licet eius res non si alienare potest. Sed forsan ex uolutate debito Quae pWgnareris:ab initio enim pactum est,ut liceret creditori pigitu μ μ μ μ 'ncudere,si pecunia cretita non soluatur. contra aut . Insti. quib. aliena licet uel non .l.f. c. iur. .impe. G non dinouum. l de acquir. rerum do. CT IJἰ conuenerit. f. pignor.actione. Item potest quis tutorio,vel procuαratorio nomine domitiij causam,quam ipse no habet, praerastae. Sed hoc partim,quia mandatum eius habet,partim
quod sic pupillo comodare soleat,quare in suum rem id
325쪽
IO. FER R. MONT. cOMM. non sirit,sed domini loco. qui Romae. cassimachus. de uerbo. oblig. .nihil autem interest.Instit.de rerum diis visioneaelex quae tutores. π I in.c.de adminictra tuto. Proinde quod de iudice obhcitur,qui rem alteri per senatentiam austri,alteri uero adiudicat. Instide officiari. f. Lin communi. f com. diui. I.i .c.eo. Cr l.sed cr Ioci. si dicantur. f. .regundor . ex officio quod iure immpertitum habe facit. Sic poterit quis rem a non suo domino emptam usurpare,Cr iuris benificio per legitimu tem αporis usum acquirere. Inst. de usucap. quod autem. Simialiter libertatem si fragantibus legibus confine licet, cros'ijs alijsse publicis functionibus procere. Quae licet prima quidem acie nobis obviare uideantur. uera mane id nonflciunt sed steriali iure nituntur. Quemadmodum nec flumen quid transferesed in causa est ut per actuuioanem nobps aliquid accedatorerum confortio id exigente: de quibus latius est apud interpretem,etiam in I. id quod
nostrum est. upra eod. tractatu,CT Dγn.in citato c.nemo potest. reg. lanin xl.er commentatores in .s Institu. quib. alis. licet uel non.
Nullus uidetur dolo facere, qui suo ius
re utitur. VNUM hoc verbum est,quod a calumnia dis d lo malo nos alienos acere potest,si in geredis pasta πήbws iure pro nobis introducto d est,amuse iri,ad quam
omnia per ciuitatem recta apparen nitam .sed cum nishil tam sanctae nihil tam salubre si, quin per abusum prosinari
326쪽
o o AD REGULA s I V R I s. αργprosinari er nocivum reddi queat,veluti medicamentum vitans praesens habeaturi praepostere,er cotra,quams appositura,recipiatur,non semel ueneni vim occupat: μ it leges quos multu, non quo honeste in republica visant,cui gratificentur,eamq; iuuet nestram aperiat: In legum adulsu magis quo alterum circunscribant ebus infidientur, si cris pecceti aliquem praetextam,CT iniqui pictura. nonon largiatur,quod ex callida nimis er maliciosa tuaeris interpretatione feri Tullius autor est: ex quo tritum sui prouerbiu Summum iussi ma iniuria,ais ut Terirentius: ma malitia est. Cui no male forte er illud Saripientis quadrubit: Qui nimium emungilsanguinem etiacit. Multi siquidem ex aeruscatoribus ill irablisit,ac etiam laues.,aiores alijs circunforaneis ueteratoribus sunt,qui se perleges forensis. effugere aut Iuce in conradere non ualen hoc unum ex commentaris iurias scrutari satagunt,ut negocio ad calendis Graecus protelao,Cr litigatorem pecunijs quas cum Bione illo actionum neruos dicere posumus)exhaunum stonte abire, π hactenus lassatum terga potius dure uiactant,quam a iure destitui,ut callida illa legis interpremtione aduersarium non secus consciendum inuoluat,atque araneim muscam:quam cum semel in telae cases tibi contat erit,mullum partem habet unde relabi detur. Hi sunt
quibus sis atq; ne is perinde est,qui ut honest ita er i stitiae nullam ratione prae se frunt:qui ut nihil humani in se habet,ita nes amicis,nes patriae profuntsed fbi lino
tum uiuuntasibi aliorum bona compitant,sibi rem parat, CT moniti hoc unum subinde occinunt:Dolo nosci quim iure utiturista abeant β ρλQ. ἰ illi in malum cruce,
327쪽
qui sacrosanctas seges quasi lenocinio prostituere, Cr er improbitate illa sua compendium fibisscere neque femel erubescunt,nes deum yre qui talia jit ultum ibi perifuasum habent. Sed nos relictis illa uastamentis fri,criniquis rorion nudinationibus,turis beneficium biicerisuribus,Cr quibus introductu est,modis usium a sine duem fulcri s parum bene conquisitis perniciose inhiamus, Deum hominuans fidem Allentes,nouum adeos; indubi Vndelibet ad latum descensum ad instros quem Anaxagoras stridolis nise Q- d - μ' in eundem est alioqui dicere solebat nobis aperim atriis toties decepti,iumq; us poenas haud intermo*rituras dare cogamur. Quod quisquis in animis induxerit,quisquis item 'erit,rcipi b. natus uideri debet,at ae. . is qui humanam societatem Cr coire,er promouere opti
imo instituto posit,tum qui unus nihil dolo malo Iacere existimari debeat,cum iure suo utatur. Vsp adeo non ἐν bitamus,quin summa ratione ille haec sis naturalis, si πciuilis, nitatur in eo quod per legem Acere est permisi Glantum abest,ut doli infinitidari debeat. Regulam te sic accipe:Archimesci in domo sua puteu aperi quo sim, Puteum potest uenae quibus in Proculi puteum aqua distillabat unt σμη ' μφ yp in se cum aquae magna utilitas si Vitruvio in iij, qarchitectura lib. autore,Cr cautio intercesserit de operii uitios quid damni ex eo fuerit datum.Verum ex eo op re,licet uicini puteus aqua destituatur,quia tamen Archis inedes eo loci puteum aperui in quo id iure facere po*tuit: Restondendum est, non aestimari operim eius uitio damnum Procula datum,ideos Archimedem damni limpcti haud teneri,cum fine dolo habeatur iure suo ut L
328쪽
AD REGULA s IVRIS. a13 QDOd c tamen uenit temperandum,ne per hoc malitisast alteri noceasmumsi tam alte in tuo fossam agere uolueriris,ut paries meus Hre aut citra ruinam saluus esse non posit,damniinmi stipulationem commiti,tes inde terineri non est ambigendum. l. min. notandum. CI l. 'Mimam publicorum. item uideamus.CTI.Proculu3.f. de damno inficto. Proinde qui liberum hominem dolo mulo retinet,per interdictum de libero homine exhibendo coisgi potest,ut eum extra secretum habeat, ais in publia corius facultatem praebeat, a quo interdicto jtitim imis munii est,qui eum quem in pote)hse sua habet,non ex- Qui in potest hi re. Vt si quis ab hoste redemptum precio necdum abis bisui '' lato retineat,aut noxae debitum quem struum,dum accia re esse putabat Porro qui iust causam habet homitaris liberi apud se retinendi,Cr sic iure suo utitur,non via tur dolo mulo facere. quod Cr lax Fabia. is tamen fee libero homine exhibendo. Similiter si uicinus flume uel itorrentem,ne in agrum sum influat,auertit,Cr hoc moα uicino noceatur: quandoquidem aquam prohibendine sic irrumpat, ius est,agnae piquis arcendue propterea Gio non erit,moia eo animo non 'erit ut sibi compen iri 'dium habeat, alter uero damnum. Quisquis enim facitq*od acere ius habet, damnum non dat.l.in summa. item Labeo ait.f. de aqua pluuia arcenda. I.ncmo danm
vides quomodo lare suo uti quises liberum hWhζήt, . . Id modo alteri callide non obsit,unde ex praescriptionis nocendum.
Ger id genus fulsu js Iocus ese coepit,quae tametsi comtinere in non ualis videantur,er citra tituli munimentu
329쪽
3oo IO. FER R. MONT. con M. rei retinendae causam dare d tamen no ut qui iam peraniciose sub iuris praetextu circunscribatur Mum est cimagis ut dominia rerm sint aliquando in certo, unde quin rerum suarum cura gerere monetur. Quoties iratur locus occurrit,per quem iure suo usium impingere, quasi dolo obnoxium scri posit uideri ut pasim haben. tur reston nrim venit .Eatenus qui suo iure utitur ne dolo ese,quatenus alteri dedita oper aut perniciost nos
Semper in dubiis benigniora praeserens da sunt.
NON satis dici potest,quam seges nostrae naturam imitat quanti ui feri potest,id praestrant,quod ab himmanitatu subsidio non est alienum. Ita enim hominem imis, b he et , oportebWt,4tq; hoc per ciuitatem adornari,quo burictanda. mana confortia potius mansuetudine quadam exciperestur,quam quod rigidiori instituto , si non stilis cycni conuulsu,tamen nonnihil dii licendo horrerent. Et nun*quam ciuitates constituisent,si non lacte illo ex natori uberibus petitosoria uita benignim 'tenda,primu es t ita. Tantum abest ut absq; summa ratione compara sexistimes,in dubijs rebus haemaniore sequi interpretatio nem,non nutius tu i esse quam aequum,atq; ut M 'cellus aut at tutius.
Locus sic siet apertior: Dram ancillam si prim i m rem peperit,liberamyre testitor iusit:Cr haec uno uteroer mare Cr feminam peperit quide certum est mψω sim prias
330쪽
AD REGULA s IVRI s. Ium prius editum,nes de ipsius,nes de filiae stitu, urinpostea enixa est,ambigi debetinam mater libera,Cr filia
ingenua erit,utpote ex libera progenita. Sin autem hoc
incertum est,nec per subtilitatem iudicialem mansitire potest,masculum ne an foeminam prius in lucem edidisset: quia in dubijs rebus benigniorem sententiam nos sequihmanitas suadet,praesumimus,mas tu prius editum, ut ipsa mater Iibertatem consequatur,quam filia ingeα l credis priornuinte. Vti est apud Vlpianum in I. i luerit legatu . . plane.f. de rebus dub.
Item qui testimentum frit,mutata uoluntate illud inae Ηm edum noctii cr haeredum nomina induxit oc est,eance do,uel per transuersum atramento ducto aboleuit,quamuis illud tuta testimentum uulare non potest quod haeresecare potibis finia eius parte:Tamen haec causa humaniorem interpretantionem Imperatore Antonio iudice admittit,ut ea duntataxat exictimemus testitorem irrita esse uoluistiquae induoxi ut puta haeredum nomina,quae aboleuit,non item Ieae gala,quae interim debentur. Quemadmodum stituitur in proxime. f.de ijs quae in tes ento delentur. Item nouo Imperatorum iure qui aere alieno grauantur,ne in carcearem nexi praecipites agantur, beneficium cedendi bonis obtinent:quo casu creditores optionem habent,uel quinisquennales illas inductus ad soluendum eis indulgere, uesbonorum accipere cestonem. Vndesi pluressint creditοα res cputo,qui Cr debiti quantitate,Cr num o si 't p si h ehta in res tu quod quinq; inductus solaendi,Cr quinq; ex eis bo quinquennium nora cessione elegerint . quia benignius est inducias uere,quam cestonem obaerato satis inserabilem ex iis utile. gere: