장음표시 사용
471쪽
AD REGULA s IVRI s. obligationibus,ex quibus altera summam, altera infima habet, eam siquidem intelligimus Anitam, quae nominta
aestimationem minus obscurat. Sinautem duae illae actiones aeque ut aliquando propter unaem delictam plures sunt expo' tibus itabenturistae,propterea quod poenae distarem summam habeant, non discriminantur,quasi ilia grauior haec uero mitior fit habenda, sed pro paribus in dubio recipiuntur. Quemα admodum qui res alienus rapit, quia improbior fure est, praeter hoc quod propria actione de ui bonorum rupto aerum a praetore introducta eius delicti nomine teneatur, etiam si rii accusari potest. curas utrunq; iudicium sit Rapior elumi mo radicet distarem summum habeant, nam in ut boὰf- η μῆ-φλ μ norum raptorum quadruplum poena est, ita ut in eo etiaret persecutio sit,c poena triplum comprehendat sed tu furto inani sto totum quadruplum est poena,quo ad ira rogatam in amiam no restri ue vi bonorum raptorum,
ex iurisdictione praetorii quis sit condemnatus, siue furoti iudicio, siue etiam lege Iulia de vi priuata, quum Cripsam in hoc delicti genere pode instiurari prudentes volunt. in I. l. I. qui furti. 1. de his qui not. in a.l. si uenadidero. cum ruptor. f. silrt.I. . . I. .f. ut bori. pl. id quod in Institutionibus quos est repetitum, de vi bonorum raptorum. Glo in ιν f. de priua. delict. quam fieri
Vbicunque causae cognitio est, ibi praestor desidaatur. . habeantur seniose, bifcla lamosa
472쪽
IO. FER R. MONT. cori M. Causi. c A V s A Μ inter alia significata rem dicimus quae controuersa habetur. Eum aliter nonnulli in I. causas. c. de transist litis nomen. f. de uerb signis. sic disicristas. minant, quod causa ante litem contestam, lis uero post rectius appellatur: unde plus sit cedere causae, quam siti: ut cium nul lum remedim supersit amplius eam refuscinudi. Quamuis habeantur qui causam in criminalibus sola dici uelint uti est causa cladiana, Miloniana, quam inmimpensifime tutatus est cicero, cui er causam sustinere non semel usurpatur, pro eo quod est criminis insimul
ri: sic ad Atticum lib. κ ii l. Nunc uero cum de Magio colle nonne furor eius omnem causam fustineis Graecis caulam dicere, ἴηίχsν dicitur. Hinc causam dici qui inter reos receptus, se defendit. Plinius libro v II. cap. X X V II. de Catone primo Porciae gentis qui optimus orator,optimus Imperator, ex optimus senator fulse dicitur, foscribit: sit proprium catonis quater Cr quadragea es causam dixitFe,nec quenquam sepius postulatu e
semper absolutum. Nos causam accipimus tam ciuilem,quam criminalem, etiam quae ante litem contestitam mouetur, qua indiffine quis condemnetur,recte iudex omnem lapidem mouerire debet, quo causam priusquam pronunciet plane Abi- cognitam,Cr perinde atque digitos suos compertam h beat: er hoc est quod ad Him Λουγ pertinet,qua cauisse suae quin adest, sinsiones Cr reliqua negocq admianicula allegando, ut sic cum Plauto ipso causificetur, ervie, p il ;ori homo protii nciare pre obet, nisi utriusque partis iuretium audiea . percognito uxta sipientu illud, AUEAMuras, ripit
473쪽
uμφοῖν μνῆ θ - V . Porro cum non sit hominis ea seraturi quae intus atq; in corde delitescat, necesson est prium adducuntur,negata probentur, ut sic praesentibus, quoruinterest controuersiam fert,causae habeatur cognitio,Crsententia non ad opinionem,quam sibi quisque lingere poterit, sed ex eo quod iustitiam eris causae, ductis meis ritu ut ira, loquar iudex pbi perstectam habet,maturius S tentiam n5
prostratur: cum hoc os ij non sat ab homine priuato, Id K Ψ μ' sed eo qui publicam functionem gerit, er iustitiae est misnisteril quinquaginta.f. de probationibusae illicitas. er I. Gracchus. c. ad legem tuliam. adulter. er xxiij. q. iiij. c.
qui peccat. I n omnibus igitur quae non stata apparent,indagine sim cognitio est habenda,ne si ad alterius duntaxat deis siderium aliquid decernatur,alteri iniuria fui: qua in re iudex ne 'temere quid agat,aut praeceps in sententiam Dratur,ut Forum officio uti poterit,qui in cognitionibus, Astarum ori postulationibus, libessis, edictis, decretis, er epistolis ei μ'' adesse debent, or partibus suis fungi apud Paulum in Li. f. de olycio assorum. Sive igitur sit in causa restituistionis, siue rescripti, siue quavis alia,praeiudiciu alterius prae se strente,incasum vel stituit,uel pronunciat iudex, nisi causa quantum satis est cognita omnes. f. de in inis
Habes in quibus, Cr quamobrem ut de causa fui notariis sit opus,quod tum alio indiget adminiculo,eius quipape cui inter dibaptantes de iure suo unicuis quod suum
474쪽
Iudicis necessarius usus. Praetor.
est reddere sit autoritas. Nam ut fibi quis ius dicere uelit.
lege est prohibitum, alius uters superior foret. Verum propterea cause sit cognitio, propterea de iure inter ita Iigantes disceptatur,quod uteri pedem magis nere, σium propior esse contendit: in qua lucta iudice opus est qui litigium dirimat, Cr cognito negocio fecundum logis script ,aut consuetudinem moribus inductim,inter partes quod iuris est stituat,quem ob id hoc est, bipertientem,Cτ ιιwοῖκ', quasi medijurium au iuris coaeciliatorem,atq; a Platone legis cum diam appellari alibi nos scribere memini. Quare cr iudicia distrahendari
controuersiarum gratia reperta, cicero pro A. cecinna testitur. Atq; hic est quem pdulus Praetorem uocat,appellatiora ne apud Latinos valde Uurpata. Porro cum finitimis bellis cos.auo carentur, neq; ebet qui in urbe ius redderet, Praetor creatus est, penes quem omnis tum publici, quum priuati iuris potestis,cui Cr novum ius condere, Cr lictera abrogare,Liuio tem, facultas esset de quo in antiquis Roma. libris apud ciceronem in iis . de legibus,ita scripta est: iuris disceptator qui priuata iudicet, iudicar te illaebeat,Praetor esto : iuris ciuilis cum s esto, huic potestat parento,quotcunq; senatus creaverit,popuIussue iust erit,
tot sunto. Vnde si L ,quὀd is qui dicendi iuris autoritatem habe praetor etiam dici posit: cui ut plus esset maie, stitis,insignia prae sie fore coepit antiquitus, fasces, bella
curulem,trabeam,lictores, caeterosq; huiusmodi apparuistus,sunt qui eburneum sceptri ,galerum,evaginatu s
ensem,alij bacillum rectu,alij alia inflatita prae se bubct, quibus
475쪽
AD REGUL As IVR IS. 44 quibus non modo rectam iudicij atq; lacu utam ratione, uer etiam maiestitem quandi de lanare uolunt. Quaα re Cr caecum utrisq; luminibus orbatum praetor a po luis P torreuerta laudo repellit, quod insignia mugilatus er ui re ''' mereri non posit. I. i. ca .l de po ando. Ex quibus apparet, quorsum attinet causae cognitio, non acit pro osticis qui temere, ex indugine non habim,dusiit pronuntiare. Tum ut regula ficopa babeas, scopuilem. ubitaq; causae est cognitio,ibi Er praetor sit oportet, ex bono Cr controuersitis modum stituat, ex quod litigatorum quisq; bab re debeat, pronunciet:cui no μα iam exempla per Accursium ais alios citata deseruiunt, ver etiam quae pasta in iure tractantur.
Libertas inaestimabilis res est.
LIBERT AS, inquit Cicero in Paradoxis,quam Liberi non solum ab hominibus,uerumetiam a ben s expeti,atrique omnibus rebus anteponi videmus, est potestis uiuerivi velis,non quidem in eo, qui pro libidine sua in nullum non jacinus praeceps agitur, sed qui recta sequitur, qui gaudet oscio,cui uiuendi uia cui derata atque prouisa est, qui ne legibu3 quidem non propter metum paret ed eas sequitur atq, colit, quia id salutare maxime esse iudicat, cuius omnia consilia,ress omnes quas gerit, ab ipso pro 'scuntur,eodemq; restrantur, nec est ulla res quae plus apud eum polleat,quam inius uoluntas atq, iudicium, id quod soli sapienti contingit, ut nihil faciat inuitus, nihil dolens,nihil coactus. Quamobrem a te ratiocinatur,ut in omni
476쪽
ουλοι. qua libertam 1 ecie ad anina praestatia refrimus. Liberias ciuilis Esi ex libertis a iure ciuili conssideram,ad stam ratiorinem pertinens,quam Florentinus definit, naturalem mcultatem esse eius quod cui Acere libet, nisi quod ui aut iure prohibetur. Haec non animi af m, sed personam resticit,num quouus etiam Acinoro simo retinetur, Crex aduerso struitutem habet. Libertatem nemo inuitus ratio inpune. mittit,n i per i rannidem, in qua parte magnopere sudatin antiqui ,ne oppressa libercite sub iugum struitutus redigerentur, quo fctum ut apud Athenien' pro inium haberet constitutum, qui tγranniam fustuliset. Sed cr fluus est repuntus qui patrem μlum tγrunnu , Cr
tu qui πραννοκτον inscribituri sed ex Vbses apud Senecam, in Tragoedia cui Trous nomen est, Hectoris prolem e medio laturus ne supersit qui ilium vindicare posit,insetur: Exstem fra stirpe sublari Hectoris,Soliridams pacem Ictos ad Danaos stram. Valerius Publicoala lege stituit apud Romanos μs es, Planrcho aut ore, Orannidem appetentem indemnatin opprimere,percussorici, impunicitem a caedis crimine fre. Eousq; Ioertatis honore progresso,ut deae loco fit uenera cui propterea templum consecratum erat. Et clodius incendio data ciceronis domo,liberniis temptam ibi erexit, ut quae ut Crrapinis funesti, ceu Sallustius criminatur, iam exusti cita
477쪽
AD RE GVLAs IVRIS. 4 scians in multu rebus quae uel perierunt,uel in conae tirouersam sunt perductae,ad aestimationcm sit ueniensi, docet Paulus frustra que ad id in libertate eniti,ut cum taberiau, aesi aestim tio est insinici,apud Vlpianum in I.non est singuis φῆ tu Mynnua. lis, infinita. j. eod. cuius intuitu antiquitas prohibebat adolescentem ante uigesimum aetat s annustruo libertate dare,cum libertas inaestimabilis res sit, qua testimento data minor forte nimium in struum contulilbet,cuιus deriinde iuste eum poeniteretsed hoc ad x v ii. annum lana coarctitum Iustinianus redegit, quo aetatis tempore etiapro aliis postulare permittitur,ut sie iudicii fui 'bilitaritem habere, o in libertate danda iubeantur. 6 sed cum libertas. Insti. qui manumittere no possunt. σι. i. g. init f. de postu. 1 tem qui a procuratore alicuius stilus cotro, uersiam patitur,satis accipere debet, ut si dominus ratu non habuerit,quod procurator eu in seruitutem petierit, vel aduersu3 procuratore,ex feruitute in libertate uindia
catus fuerit,quiti ea res est ei praestetur: cu de libere te eias costiteri quati interest eius destiau suo rursus nopericlitari,tum propter impedia quae in litem strerit. Vbi
Labeo certam summam comprehendendam sentit, quia aestimatio libertatis in infinitum extenderetur.I.procurastori , . si quis a procuratore.f. rem ratam haberi. I dem ad corpus liberi hominis nostri restrant,unde si liberum hominem a quadrupede uel alius uulnerati ,aut ex eo quod deiectu effus ue est, sum esse constet,luodex mercedes medicin praestitas, teras impendia in cuLmosi corpua ratione facta computabit,praeterea operia quos, edtait ''' - - - caritum est,eapropter qr insitit Iactus,cicatrici F ino
478쪽
41o Io. FER R. ΜONT. cOMM. uero aut dormitatu nullast aestimatio,quia liberu eora prus nullam recipit aestimatione Lex hac lege f.si quadrupes pauperiem βcibe dicatur. l. liber homo. . ad legent aquiliam. l.j., .sed cum liber homo. Cr liberi homines.sde ijs qui deiecerunt uel effuderunt. Cr I. si laboratate. f. corporum f.ad legem rhodiam.de iactu. Cr l .liber Μ'ra sua ad homo.f. de uerbo. oblig. insure sit ut ad quaestionem stutorturδ ih to furis itar homo st obligare non posit,membror stringii. enim suorum donniam nemo habetur, mji in certo essu, ut in I. interdum tur etiam. .qui furem. apud glossum μα per uerbo damnato. Et disserit Pam in de Undicatu caispi quaero de una notabili quaestione. q. f. Quod tamen non intelliges,quasi liber homo nullo
precio queat comparari,cu liber homo X X v.annis mari
tor si ad precium participandum sist uenire sit passus co
ditionis suae sciens,utis strum fat. Sed ut hoc procedat, oportet emptor struum esse credat,quo non ueluti liber, std magis ut serum aestimetur,trans iraturq;.l.Crferuori . frui autem. f. destitu bo. . ferui autem. Insti. de
iure perso I liberis .si quis fidens f. de liberali causi. f. de qς quib.ad liber. procla. non licet. t non ideo .er LA ministeri .c.de liberali caus
C una ser uis nulla actio est. SERUOs ciuili ratione non obligari scripsimi s
in I. in personam. Cri. quod attinet. supra M.tit. ρd c actio ex obligatione ortum habeat, atque ex ea perindestis matre descendat. licet. ea.f. de procura. quamuis Barto
479쪽
Bariolus de actione dativa,quam uocantocus comento turarecte monet catus, seruis nullam actionem esse, ut qui nec obligatur. Unde etiam noxales actiones proαficisci queant.Porro cum inter liberum er serum ciuile iudicium consistere non queat,aduersus dominum datur. Quoties igitur seruus aliquid in nos commisit, in domis num erit actio.l si de noxasib. actio. Cris tibi per furis tura. c. de noxalib. Cr intelligitur de actione ciuili, nam ad delict- quod pertinet, ut serui obligantur ta eructioni subiacebunt. l. serui ex desidips.f. de actio. er obliugd.er tuis certis ex causis.lsis iudic s.
Fere in omnibus poenalibus iudiciis diaetati,di imprudentiae succurritur.
DELICTA ex certa animi destinatione comitti, adeo ut uulgo dicatur,volu tem Cr propositu maleficia cia distinguundistinguere,iam olim est relat . Quamobre fi per .et tis imbecillitate, aut imprudenter atq; opera no sic detita suerit peccatum, quia dolus malas intelligitur abesse,boenon tam ulciscinnum in illo siquide uoluntatem,in hoc aut propositum desideramus, ideos recte traditum est ii causis poenalibus Cr aetati Cr imprudentiae subueniri. Ad aetatem quod pertinet bifrium consideratur,aut thim. ψη ς enim infans est,uidelicet necdum septem annorum puer, adeos doli minu3 capax qui deliqui Cr exinde propter aetate non obligatur,sed peccati si condonatio. l. i. .imis puberes uiuatis is ad legem cornei. de ficua si in lege. f. de adminilla tuto. ιj.g. impubes. er i excipiuntur. fF ab ud
480쪽
IO. FER R. MONT. con M. ad s.c.sγllania. notatur in titulo decretilium de delictis puerorum. CT tantans.f.de rei uendi. T amet si Philippus
solebat. Regulum siquide in minuendis sulte poenis praeo scribit putat,non item si condonentur. cu tame succurratur no modo ijs quibus oneris partem eximimus,ueruetii quos toto onere leuamm,dis in uniuersum liberamu3. . Pubernii pro' Aut pubertati proximus est, qui deliquit hoc est qViyuuta 'μ necdum κim, annum attigit π maleficio redditur obnoxius,uerum quia ex pertinaci proposito ob aetatis imbecillitatem non uidetur peccasse,sed magis temeritate quadam,unde culpa,no autem dolim contrahitur,mtioreribus modis puniri folet,aetati nempe succurritur,er sic poena quam delictum meretur quodammodo mitigatur. Fiam nanorem natu,qui homicidium comisit,ultimo caripitis supplicio no abicimus,sed miseratio aetatis mediocre poenam ad Iudicis arbitrium irrogari persuasit:Cr licet ' grauem sit passum siententii ac pro aetate nimis crudelem, tamen modo provocationis remedio, modo restitutionis
beneficio poterit iuuari quod intelligimus si criminali iudicio postuletur,atq; etii in ijs q magis adulti sunt X X V.
tamcn annis minores,Cr accusentur delicti, quod non sit omnium atrocisimu I. auxilium. g. in delicti .f. de minorire XXV. annι S. c.j.extra de delicti puero. Er iij; si adis, versus delictum. refri bald.in l. erct seuerior. c. ex quiabus causis in a irrogatur. Angel.ritnes impuberes.s de in ius uocando. Salice in I administrates. f. qui corin pomF. de excu.tuto. Er Ηγppositus de Marsiliis in I.de' minore. f. quaestioni. Sic diuos Iratres claudiae incesti crimen