De Bello Marsico scripsit Dr. C. A. F. Weiland

11쪽

PII GRATIQUE ANIMI

HANC TESSERAM ESSE VOLUIT

12쪽

-matoria realia temporum, lux veritatis, risa memiariae, magistra vitae. nuntia vetustatis. 'Cic. de orat. 2. s.

Cum bellum Marsicum tractandi provinciam in me sumserim, quod in ea incidit tempora, quae vel obseurissima sunt historiae romanae propter interitum dessendum scriptorum, qui historia contexta haec tempora illustravere, non lucommodum erit, altius repetere res, quo ad cognoscendum omnia illustria magis magisque in aperto sint, melius. que perspiciantur caussae et eventus hujus belli sanesti simi et memoratu dignissimi, sive bellum ipsum respicias,

quod lanestius forsitan fuit ipsi Italiae quam civilia bella

lam varia atque atrox fortuna fuit, ut hiennio duo romani consules Rutilius ac deinde Porcius Cato ab hostibus occi. derentur eXercitusque Pop. rom. multis Iocis landerentur, utque ad saga iretur diuque in eo habitu maneretur ; sive eventus belli consideres, quippe quod antecedat temporibus illis, quae miris rerum conversionibus, inopinatis casibus, consiliis et eventibus Decunda, libertati romanae diem extremum attulere , ita ut Cicero L. Crasso I Vellei. 2. IS. Plin. II. N. 2. M. 23 Vellei. 2. 16. Cf. Diodori taeerpt. Vat. ex libr. 37 - 406. I: Ex quo res gestae in historieis aeriptis aeternae memoriae commendari eoeperant, illud maximum novimus suisse bellum. cui Marsici a Marsia nomen est. Hoe enim priora omnia superavit et ducum strenuitatibus et gestarum rerum magnitudine.

3ὶ Vellei. 2. IT. - 4ὶ Cicero de orat. 3. 2. a

13쪽

anno 662 ab urb. exstincto non ereptam a numine vitam

sed donatam mortem sibi videri dicat, quippe qui flagrantem bello Italiam et deinde reipublieae si tus et tempestates nou videri l.

Constat vero, ut hinc exordiar, Romanos habuisse socios et extra Baliam et intra Baliam, qui, quo jure et quibus legibus eo, de quo hic agitur, lempore usi fuerint, antequam ad ipsam dispulationem accedamus, nobis erit demonStrandum. Verumtamen, quoniam in expotiendo bello, quod ab Italicis potissimum sociis conssatum est, ad eos socios, qui sint extra Italiam, non multum respici apparet, Supervacataeum sere videtur, suse et accurale. quae fuerit horum conditio, explicare. Neque nisi, quae jam in Vubgis sint nota atque facile e quovis libro possint disci, sateor Iubenter a me posse proferri. Quare, ne quid lariassis jure desiderare posso videare, uti de sociis internis multa, ita pauca etiam de iis, qui in provinciis erant extra Italiam, disseremus.

Habebant autem tempore belli socialis Romani provineias has: Sardiniam, Corsicam, Illyriae partem, Galliam Cisalpinam, Siciliam, Bispanias, Istriani, Macedoniam, Ach jam, Africam, Asiam, Liguriam, Insulas Balearicas, Galliae

Transalpinae partem australem. Quarum quamvis non una eademque esset eonditio 3, habebant tamen omnes romanum Praetorem et Quaestorem,

illum, qui jus diceret ex formula et edicto suo nam, qui subigebantur, et legibus et magistratibus domesticis,

ne quid fortasse eos pristinae admoneret libertatis, spoliati sunt , et si opus esset, bellum administraret, hunc qui veetigalia procurareti Non eadem tamen erat tributorum ratio I Cicero Verrin. a. s. Peter Barmanu de Veetigal. Rom. IL2 Vide Eleeh. Spata. Orbis Roman. 2. 12, p. s7 sq.

14쪽

provinciarum ae sociorum Italiae. In illis ager omnis erat ipsius pop. rom. , quem licet non lotum tanquam publicum . per colonos coleret, sed multum immo plurimum privalis, sive ipsis provincialibus, sive civibus romanis tradersit, non tamen plenam concessit possessionem, sed jus aliquod minus, ususructuariorum tamen paulo superius. Etenim plenam facultatem utendi fruendique habebant, ita ut jus suum ad alios inter vivos et mortis caussa transferrE Iicet.

sessionis interiret, praedia provincialia vel tributo vel stipendio vel vectigali erant obnoxia φ . Omne antem jus provinciae manabat ex formula, quam ab imperatore victore acceperat, qui cum V. aut X Iegalis a genatu missis de statu provinciae ex suo arbitrio agebat . Provinciae admini. si ratio pro militari imperio habebatur ε). Sequebantur igi. tur praetorem legali, tribuni militum, praeseeli et ingens praeterea mercede conductorum grex, scribae librarii, interpretes Inam id quoque accedit injuriis, quibus provinciae afficiebantur, quod publice sola lingua latina utebantur magistratus romani q)J, apparitores, etc. Ad imperium autem cum dignitate et utilitate reipublicae obtinendum omnia in usum provinciae expendenda post legem Curiatam

a populo lataui ex senatusconsulto praebebantur, etiam, quae ad rem domesticam necessaria erant, Vestes, vasa est.

Mullis insuper legibus erat praescriptum, quid cuique praetori a provincia dandum, quid a praetore imperandum es.set. Ex quibus patet, non fuisse Romanorum studium, ut perderent provincias. Et primis quidem temporibus praesidum adventus nemini labori aut sumtui nequo publiee neque privatim fuit, postea vero laboranto vetere disciplina, in socios avare, superbe, libidinose, crudeliter injuste-Iὶ Treeheli Seleeti Antiq. Rom. S. 44.

15쪽

que se geri meptum, ut praedae loco provincia data esse videretur, quod quoniani spatio anni finiebatur, eo majore avaritia et crudelitate grassandum esse putabatur. IIuio malo indies ingravescenti ut obvium iretur, mullae leges de repetundis sunt pro sociis latae, quarum primam tulit L. Calpurnius Piso consul anno 604 a. u. . Sed alia etiam mala multa premebant provincias, inter quae potissimum

nominandae legationes liberae, quarum leti pus usque ad Ciceronem consulem infinitum erat γέ hue aecedunt vectugalia a publicanis equitibus Romanis empla et crudeliter saepe exacta, qui iidem et foenus exereebant detestabile, ita ut ubi publicanus esset, ibi jus publicum vanum et libertas sociis nulla esset y . Denique et remedium illud melia paratum per hos irritum fiebat, nam eta quo tempore etiam judicia Romae habebant, saepe praesides ivi lacum publicanis societate provincias omni Melerum genere impleverunt.

Italia vero universa non penitus in Rom. rempublieam recepta suerat, sed etsi Romanis dominis parebat, lamen et iura sua antiqua retinuerat, et propriam quasi rempublicam habebat quaevis urbs, inque sua regione sive territorio suo

utebatur quodammodo jure φ . Oppida vero Italiae partim raὶ extrinsecus in Boin. venerant imperium, parum: b e republica erant quasi propagata. I Cicero Brutus 27, Verrin. 3. 84, de ossie. 2. 2I, div. in

16쪽

Quare agemus:

I. De oppidis Italiae, i. e. I. a de Municipiis, b de oppidis foederatis I x2. de coloniis, quae fuerunt, vela colon. civium romanorum, Vel b) eoloniae Ialinae.

II. De populis foetis intra Italiam, a de sociis Latinis, b de sociis Italicis.

q. I. Fuere initio duo genera Municipiorum, non e dem jure donata, unum sine a ragio, quod cum jure legionis jure etiam privato Rom. gauderet, celerum nee suffragium ferret nec Magistratus Romae caperet, ita ut Municipes

nomine quidem, non re cives essent romani; alterum cum

ostrogio, quod reliqua etiam omnia jura est conseculum penitusque in communionem juris civitatis et munerum publicorum receptum, ita tamen mi propriis legibus suis, quoad id fieri liceret inviolato jure romano, proprio publico consilio, propriis magistratibus, propriis denique sacris uteretur. Ius autem census habuisse Municipia eum sus- fragio et inde omnia civium Rom. jura, patet ex Livio et Suetonio η , jura eliam privata habuisse conflat ex Cicerone φὶ. Ita apparet, Municipes, quotquot essent alicujus oppidi cives, quotiescunque Romam venirent, eodem quo cives Rom. Ioco ductos suisse, in tribu sussragium tulisse et ad honores provectos fuisse q). Immo veteres Municipia ex eo nominata suisse dicunt, quod jus adepta essent cum

I Saepius vero Rom. sacra adselverunt svid. Drahent, reh. ad Liv. 8. Id, Treeheli. I. I S. - , suis tamen non amissis Festus vox: Municip. saera, vid. etiam de Hernieis Liv. s. 43ὶ.2ὶ Liv. 8. IT, Suet. Aug. 2. Cieero de rep. I. I. Cornes.

3ὶ Cicero in Anton. 3. 6, pro Arellia L4 ide Treeheli l. l. 3. 23. Festus: Vox Municip t

17쪽

ducta esse censeo Patricta, tinum nMurae, alterum civitaris, in ille Cato, cum esses Tusculi notus, in Pop. rom. civi a-fem suscePtua est, itac ae cum ortu Tusculanus raset, civi

tate Romanus, habuit auream loci patricim, at eram juria' il eloit bourgeois de Tusculum et citoyen de Rome . Commodissima igitur eorum suit couditio et sortuna, speciemque quandam atque imaginem rei p. rom. , quantum seri poterat, reserebant. Habebant enim ut Romani genatum, decurionum consilium, quod et ipsum gaepius senalus appellatur et cujus principes erant decemprimi , quorumque numero certae lanium conditionis cives esse poteraut ), habebant et magistratus, a quibus regebantur, licet etiam magistrat. Romanis parerent. Variis hi mngistratus insigniuntur nominibus, nominatur Tu.culi L. Ma-

II viri, IV viri, censores, aediles, quaestores etc. habebant otiam plebem, quae leges serebat et municipales magistratus ereabat' . Processu vero lemporis alteri etiam generi Municipiorum susti agium attribulum scribit Livius annum 565 a. u.; veleribus tribubus adscripti sunt hi I in Pompeii Commenti artis Donat. Seet. IJ. p. Isis, Servii Ars Gramm. Segm. 3. p. 494, Ulpian Digest. 50. Tit. I. g. I, Gellius I 6. 13, Varro d. p. 92. Ex quibus Ioeis patet, verbuiis

munus non solum de muneribus militaribus esse intelligendum, ut censent Manut. ad Ciceron. pro Roscio Amerin. p. 60. ed. Ric ter, Heinece. App. l. I. g. II 4.

18쪽

novi cives, 35 tribubus iani expletis, VeIiva et Quirina adjectis ex Sabinis anno 512 a. u. Nomen vero Praefecturarum, quod Municipiis aliquot attribuitur, nullam jurium disserentiam affert. Harum lamen conditionem omnium Italicarum civitatum durissimam fuisse, formulamque datam nou longe a provinciae formula abfuisse scriptum invenio apud Sigonium 'in multosque alios eruditissimos viros ), quippe in quas praelecti milleren-

rum, in νιαε Gans. νι- Praetor urbanua quoliaunia in Pine- Pe loeci miseras. Urbes autem omnes, quas hic nomi

nat Festus constat Municipia suisse lum ex ipso Festo ηὶ, tum ex aliis ' . Quare quibus auctoribus Sigouius iure incommodissimo omnium Italicarum civitatum Praefecturas usas fuisse, dixerit, non adsequor; dicit enim ipse Festus'), quandam earum rempublicam fuisse et Cicero tam honorifice loquitur de Praefectura Atinale, ut liquido appareat, nullum interfuisse discrimen inter Praeseeluras et Municipia. Porro non omuia ex praeseclorum arbitrio pependisse, Iὶ Liv. Εp. I. I9. - 2 Sigon. de Antiq. Jur. Ιlat 2. I3.3ὶ Manut. ad Ciceron. Ep. ad Fam. T. I 2. Nitata Z laudd. Ri,mer. 3. p. 309. Rothiva de Munici p. p. Is. 4 Festust vox Praesertura. - bὶ Festus I. I. 6 Sie lego ex eonii eiura Zumptii. Erant autem in hoc XXVI. virata I. Deeemviri stlitibus iudieandis. 2. Tresviri monetalea. 3. Treaviri eapitales, 4. Quatuorviri viales, S. Duoviri Viarum extra urbem. 6. Quatuorviri in Campaniam. Hoc collegium XX viratus posteris temporibus numiuutve Tacit. Annal. 3 29 , abolitia duobus potestatibus 1 et si ab Augusto Dio Cassius 54. 26ὶ.7 Festus: vox Munieip.

19쪽

declarati quod non solum ordo decurionum ), sed et magistratus Praefecturarum nominantur, aediles, quaestores, praetores etc. Denique nonne Marius ille, iam multis honoribus clarus, nonne etiam Cicero ex praefectura erant Arpinate, quae eadem erat Municipium 3 Ex liis omnibus statuimus: praefecturas fuisse Municipia civitate initio sine sustragio donata, tempore autem, de quo hic agitur, cum sumagio omnes, quibus, quod Iongius ab urbe abessent et soro romano tum commodo suo, ut Tusculani, Lanuvini, Arieini, qui propius habitabant, uti non possent, pro beneficio attribulum, ut magistratus in ea mitterentur ad jusficcundum leges romanas dicendum. Hi vero praesecti eliam Posteris temporibus, cum municipia omnia jam sussragio gauderent, missi esse videntur δ .

q. 2. Civitates foederatae Ilaliae inferioris oppidagraeeain omnino erant Iiberae aequissimoque laedere eum Romanis conjunetae rempublicamque suam in sua potestate habebant. Milites Romanis eas praebuisse non est ver simile, Davibus lamen in bellis maritimis adjuvisse rem Romanam apparet eX Cieerone ' . Simillima erat igitur harum conditio conditioni Muniei p. sine suffragio, praetem quam quod non erant in communione civitatis romanae. Talia eluitus foederata suisse videtur Capua, antequam In praefecturae formam redigeretur, quod evenit demum

l. 3. Municipia extrinsecus veniunt in civitatem, e Ioniae ex civitate sunt quasi propagatae ' , Municipia ist-Iὶ Sueton. Calig. 23, Magoelii Tab. IIerael. p. 396. 2ὶ Tab. Heraet lin. s. I0. II. 56.3ὶ Horat. Sati I. b. 3b, es. Zumpi in: Iahrbueher stir istiaenaeh. ivli No. 40. Februar 1834. 4ὶ Cieero pro Arellia 4. 5 In Verrem S. I8, pro Fonteio I.

nisae 436 a. u. legendum credo Campaniae pro Capuae.

20쪽

tur sunt quasi filii adoptati, quippe quae amissa potestate

sui, penitus in civitatem romanam adsciscantur, coloniae

mm., cujus quasi emgies parva simulacraque esse videntur, celerum sui sint arbitrii. Si originem coloniarum et rationem Romanorum in iis instituendis, spectamus, deductae sunt, ut Ioeis hostium excursioni opportunis praesidio essent, ita ut non oppida Italiae, sed propugnacula imperii esse viderentur . Quare coloniae militari modo deducebantur; sunt enim quasi arces, quarum praesidium

II viri coloniae deducendae M , creati a populo in Comitiis tribulis cum imperio, novis colonis dabant magistratus Benatumque, totiusque reipubl. sormam definiebant. Quaeque colonia praeterea habebat patronum Romae, qui res ejus apud senatum ageret. Quid vero Romae praestare debeat, praescriptum est in formula a Senatu ac populo jussa, omnes antem tempori belli cohortem mittunt saepeque milites iis imperantur ' . Duo autem habemus genera

Coloniarum, alias civium Romanorum, alias latinas. DisImrunt hae primum tempore, quo deductae sunt. Colon. enim 1at. partim sunt Vetustiores, partim recentiores, colon. civ.

rom. mentio fit solum in libris Livii 11 - 20. Deinde et jure

diverso erant; nam colon. civ. rom. relinebant privatum

ius Quiritium fjus commercii, connubii, mancipii, testamentorum et patriae potestalis y I, non autem publicum, ut vult Sigoni et Spanhem. ' , veresimilius autem vi