장음표시 사용
11쪽
nitasque naturae violari posset, in Graecorum scenis non agebantur. An Aeschylum putas, quem constat primum ut vere philosophum sabulas ad certam quandam disciplinae formulam composuisse et in faciendis tragoediis nulla alia re nisi honestate ductum esse quo erat ingenio atque gustatu, talia indidatis monstra depingere et in scenam ProducEro potuisse Aut mutari oportuit receptam ab Omero sabulam, aut omnino non adhiberi ad faciendam rugoediam. ova quaedam et invenienda et addenda erant, quibus horrenda illa caedes probari videretur. Quae qualia suerint, paucis videamus. Apud Pindarum legimus, Clytaemnestram manibus filiae Suae a patre ipso immolatae, sanguine mariti parentare voluisse cis Pyth. I. Hoc carmen Olymp. 5, 3 conditum est Aeschylus sabulam suam
Olymp. 80 2 dedit. Veri simile igitur est quod primus ille excogitaverit, id Aesch Slum
recepiSSE, praesertim quum eodem Carmine alia quoque sententiae contineantur quae ab huius tragoedia non sunt alienae. Deinde vero, cur Iphigenia immolanda esset iustam oportuit causam inveniri. Quam ob rem poeta Dianam irascentem et expeditionem contra Troiam susceptam rem Orantem facit nec prius iram sedantem, quam dux exercitus suam
ipsius filiam immolavit. Cur autem dea irascatur, postmodum apparebit. Denique Aeschylus suam de rebus divinis et hominum propria natura egregiam opinionem ita intexuit sabulae ut ea quasi undamento totius tragoediae ars nitatur. Quae quidem opinio qualis
Antiquissimis tempori hus dubium non est, quin homine ea suerint opinione imbuti, ut naturali quadam et immutabili necessitate, quae ipsa et caeca osso et dira maximoquo in ipsius naturae viribus obscuris orneretur, et Omnia teneri et Singulorum hominum sortem regi Opinarentur. Aeschylus autem et cum e homine eiuSdem aetatis doctiores ac sapientiores non iam tam capti mente erant, ut omnia dira qua lana naturae potentia et caeco casu evenire sibi persuaderent. Hi satum illud, quam Graeci μοιραν vocabant, summum quoddam rerum principium et ordinem divinum intelligebant et aliis persuadere studebant, in hominum omni vitae conditione, consiliis, Orte cerni quidem supreni numinis vim ac potentiam neque quidquam prorSus nolente hoc ipso numine fieri et agi sed tantum abesse, ut homine in agendo temeraria quadam necessitate aut impedirentur, aut ipsi nolente ad agendum cogerentur, ut Omnia Suo quiSque OnSilio et voluntate SuSciperent atque exsequerentur. Si igitur ex Aesch Sli Sententia hominis libeium arbitrium, at id quidem non absolutum, ut omnino ille sui iuris sit, Sed datum ac permiSSum, ita ut finibus, intra quo agendum St, coerce3tur. Quo quum nimis viribu Sui confidens excedit violatque inSolens atque superbus aut rerum ordinem divinum aut iustas hominum leges atque inStituta, non procul abest numinis divitii inexorabilis iustitia, quae punit atque supprimit omniis, quae modum praescriptum egrediuntur, nec ullam ordinis divini aut humani perturbationem inultam atque impunitam esse pati potest. Ergo qui facit et peccat, is poenas luat neceSSe St, ut par pari reseratur. Quin imo silii, nepotes, pronepotes delicta maiorum suo interitu luunt, nisi sorte dei alicuius gratia ac favore culpa tandem liberantur. Nam illae noxae, quae Si inultae manerent, rerum ordinem et equi aeternam legem prorsus subversurae eMent, tantum beSt, ut ullo possint piaculo Solvi, ut iis culpa tri-
12쪽
buatur inexpiabilis. Inde in familia scelerata, quae multa elari secit, noxae videntur hereditaris esse et alia aliam progignere culpam. Quae quidem continuatio Seriesque noxarum indeque orientium calamitatum, quum cerneretur, Pud Graecos eo valebat, ut de Alastore quodam cogitarent, qui de eadem stirpe homine ad OVBm Semper culpam compelleret atque pelliceret. Is autem Alastor proprie vereque nihil aliud est, nisi una eademque prctva natura, quae per totam aliquam familiam regnat ac viget. Talem Alastorem, qui sacris christianis imbuti sunt, concupiscentiam vel adeo, Si placet, diabolum familiae recte vocabunt. Quomodo autem stat, ut bona in homine 3tura comprimatur et prava illa voluntas peccandi exsurgat. Si quaeris Stimulant ut re internae, velut incestus amor, ulciscendi cupido, ambitio, ut externae, Velut regna, divitiae, honores, et mentem perturbant atque obcaecant. Homo Butem Si huius Alastoris impulsu se ferri patitur rerumque illecebris captus mala facinora committit, non inson Sed sua ipsius culpa occupatus est et Furiarum, quae OnServando rerum ordini praeSunt irae atque insectationi permittitur. Sed vereor, ne in rebus aperti nimium longus Sim. QuBre Satis erit memorasse,
Aeschylum hanc suam de rebus divinis, de hominum libero arbitrio, de Alastoris doniquo vi ac natura egregiam opinionem tragoediae quasi undamentum fecisse. Sequitur, ut ex instituti mei consilio de ipsa tragoedia et loquar susius et disseram
Podia per totam tragoediam rerum conditionem ita linxit, ut anxia quaedam exspectatio calamitatis cuiusdam Agamemnoni imminenti Spectatorum nim OS Occupet. Quam quid sim exspectationem primunt OV et excubitor quem ClytaemneStra iin prius quam Troia capta est, inito cum AegiSilio adulterio, VerenS, ne Agamemnon ex improviso ohollo rediret, in regiae domu tecto OnStituerat, ut, quando ille adveniret, statim denunciaroi. Faces in longitudinem mari Aegaei multae erant in speculis accensae, quarum ubi illo proximam videt, quam Vi expugnatae Troiae Signo laetatur, tamen non potest, quin domus regiae calamitatem quandam praeS3gien Sic verba faciat: Utinam mihi contingat resti redeunti dexteram porrigere Reliqua autem reliceo niagnus en in hos in lingua. Domus autem ips3 Si Vocem acciperet, PeritSSi me loqueretur. scis. V. 35 sq. edit. Schuotetit . uihus verbis clarum Si non Solum fortunam illictam, quae iam in domorooia est, Clytaemnestrae et Aegisthi adulterium verum etiam illam Significari, quae propter hoc ipsum adulterium reduc Agamemnone sutura SSe possit. Timet excubitor et regi et reginae totique regiae domui VideS, quam non inscite poeta ab initi spectatorum animos metu implere studeat. Multo autem magis anxia illa, quam dixi exSpectatio animi commotion movetur, quam choru declarat. Praeclare enim hic ita effictus est, ut per totam sabulam piu atque cur de Agamemnoni sortuna imbutus Sit Calamitatem igitur quandam imminere, spect3tore coniectura augurBri poterant. Sed reliqua ordiamur. Clytaemnestra simul ac de iis, quae vidit excubitor certior facta est, simulacris deorum ante regiam domum constituli Sacra facit, non quo gratiam reserat diis pro victoria Agamemnoni ala, hoc facit Specie, non re3pS Sed Supplicet iis, ut, quam moliatur caedi faciendae adiutores sint. Tuius rei nuncio audito, senes Argivi, quibus chorus
13쪽
constat ut causam Sacrificandi comperiant, Bd palatium e conserunt. Quibus in scenam progressis Coryphaeus decimum iam annum SSe dicit, ex quo Atridae, a Iove hospitali missi, ut Alexandrum pro iniuria accepta ulciScerentur, expeditionem contra Troiam susceperint. Utcunque re Se habeat, persectum iri, uti deStinatum sit; neque enim scelus semel patratum inultum esse neque ullo piaculo placari posse v. 10 - 83. Haec Chori sententia gravissim est, quae ceterarum quaSi familiam ducit et per lotam valet tragoediam.
Clutaemnestra, B choro interrog3la, cur Sacrificia peragat, nihil respondet. Dubium non St, quin nutu significet, se nolle interpellari. Interea chorus a versu 06 cantico longo inserit embolium ilia de duabus aquilis, Atridis oblatis de Calchantis vaticinio de Iphigenis immolatione confabulatur Atridis enim ante expeditionem susceptam non procul R Blati a dextera duae apparuerant aquilae, gravidam cum ipsa prole comedente leporem Calchas vates, statim Atridas leporis
devoratores Cognoscens, Priami quidem urbem captuni omnesque eius opes . reptum iri vaticinatus erat, simul autem timorem Spectantibu incuSserat, ne qua calamitas divinitus missa, Graecorum exercitum retineret Almam enim Dianam, quae favoret catulis oris.
aquilis illis irasci timendumque igitur esse, ne quae Danais adversae navigandi disticultatos mitterentur et pro devorat, lepore expostularetur aliud 'uoddam infaustum sacrificium
Diana igitur succensebat Atridis, non quo SuScipi expediti Onom nollet, tolluna enim Alexandro inserendum iustum erat, Sed quia oderat aquilli rum epulas i ur oderit si quaeris respondet praec ille, quem Agis memnon Praemittit, ut SQ dventurum renunciet. Is in scenam progreSSuS: σπερμα η, inquit, πάσης ἐξαπολλυται χθονος. est . v. 25. Praeviderat igitur ea, quod OStea factum St. Atridarum tanta Si crudelitas, ut totius terrae troiana Semen OxStinctum et ne ima tribu quidem Brumque insantibus parcitum sit. Quae res iam ante bellum consectum deae genitalis suscitat iram. Quod autem attinet nil verba νεικεων τεκτων λεσήνωρ , cogit3 vates de Iphiae nise
cem metuenda domus custos doloSn ClytaemneStra . filiae Vindictam exactura. cis. v. ιλ-l55. Quamquam chorus Calchantis Verbis i Staemnestram, filiae necem vindicaturam intellectam essu non animadvertit, id men Calalnitatem quandam imminere animo praesagit ob eamque rem usque ad Xitum irctgoediae metu impletus St. Quae vates praedixerat acciderunt. Exercitu Graecorun Aulide malacia retinebatur. Calchas Diani iram non placari nisi phigeni; immolatione dixit. Tum ver Agamemnon u Gravis h. inquit, calamita eS non Parere gravi Vero, sit inna, Ontu ornamentum, mactare. A sociis autem deficiens amne classis desertoris D. V 205-2li. Ne naulta.
Iphigenia immolatur duppiter Agamemn0nem non Solum prodigiis et mari tranquillitate, verum etiam postulatione, qua filiam duci immol3ri voluit, Sati Superque monuerat, ut bello Troianis inserendo absisteret aliique gerendum relinqueret At ille hocce montium
14쪽
aspernatur atque respuit. Subit rex iugum necessitatis ἀνάγκας ἔδυ λέπαδνον i. e. hellum non potest quin erat, quod ipse necessarium habet. Ex chori autem sententia spirat animi ventum impium, incestum pro sanum, unde ad quidlibet audendum prompti fiant
mortales. Qui simul ac consilium cepit pervincendi voluntate, ne bello absisteretur, supremam laeditatem non reformidat, quoniam mentis caecita S, quae primam sequitur noxam, audaces reddit homines ad quodlibet flagitium. D. v. 208-2 1. Sed hic quaere quispiam Atridae nonne missi sint a Jove hospitali quin adeo coacti necessitate, ut expeditionem susciperent. - On coegit deus, sed tantum concessit, ut susciperent idque ea quidem conditione, ut puniendi officio imperatorio satisfacientes ne aliud maius officium violarent. Neque Diana Iphigeniae immolationem postulans Agamem
nonem dira sua voluntate ad filiam sacrificandam protrudit, sed acturus quid ille esset, tantummodo tentavit. Quodsi Agamemnon sua potius, quam filiae morte iram deae voluisset placare, non est dubium, quin haec miSericordia mota, monens lanium, ut nimia crudelitate abstinerent, Omne expeditionis impedimentum removisset. Sed tantum abfuit, ut naturale pietatis vinculum dirimi non pateretur amoremque paternum suo ipsius interitu confirmaret, ut animi duritie, qua tota Pelopidarum gens insignis erat, et ipse mirum quantum excellens filiam mori dare non dubitaret Sed pergamus reliqua. Chorus etsi de iis, quae postea evenerint nihil sese comperisse dicit, tamen Iphigeniam immolatam esse pro Certo habet; Bm τεχναι Κάλχανεος ουκ κραντοι. cis V 2 5. Iam Clytaemnestra accedit et Troiam captam SSe enarrat. Atque Victorum miseriam describens, Argivorum autem Ortunam praedicans: Argivi, inquit, Si pie victae terrae coluerint deos eorumque delubra, non OrtasSe, quum prius ceperint, ipsi postea capientur. Opto autem, ut exercitum lucri cupidum amor ne invaserit diripiendi, quae non decet. Si vero exercitus diis obnoxius redierit, fieri facile potest, ut clades eorum qui perierunt, ad vindictam excitet. v. 33T 346. - Vides, quam non obscure hic primum Iphigenis immolationem tangal. Etiam significat, Argivos re Vera perfecisse, quae postea a praecone enarrantur. Nam βωμοὶ δ' tuno καὶ λεων ἱδρυματα καὶ σπέρμα πάσης ξα- πολλυται χθονος I v. 52 -526. Postquam abiit Clytaemnestra, chorus ovi hospituli qui iuris hospitalis, turpiter a Paride violati vindex exstiterit, gratias agit additque gr3vi verbB, eum non Sse pium, qui opinetur, deos eorum neque curare neque ulcisci facinora, qui quod sanctum sit nefasque violari conculcent. Neque divitias atque opes eos defendere ab interitu, qui nimia imbuti fiducia, contra ius superbiant. Huius rei testen esse Paridem, qui Helena seducta ius hospitale violaverit. v. 360-40 . Describit deinde elenae fugam et Menelai ob hanc ipsam causam moestam tristitiam. Tum vero hos quidem ait dolores in ipsis regiis sedibus Menelui fuisse his vero multo esse maioreS. Nam propter eos, qui e terra graeca
prosecti sint, maerorem, nimum imigentem, in cuiusque domo agitari. Pro viris enim arma et cineres in Singulorum domo reverti Ob Binque causam multos esse, qui indignantes remant et invidia Alridarum, litis auctorum, repleti sint. Itaque invadere se curam . mo quid audiat atri Neque enim Mos, qui multo occiderint, diis non conspici.
15쪽
neque Furias eos, qui spreta iustitia fortunati sint, non praecipitare in exitium. tiare sortunam se praeserre, cui non invideatur. v. 40 - 70. Hae chori sententiae, quarum similes apud Pindarum . . invenimus, non dubito, quineo consilio prolatae sint, partim ut spectatores a violando iure divino atque humano deterreant partim eo exSpectatione erecto metuque suspenso tene3nt Paris, quod sanctum est conculcavit Eum divitiae atque opes non defenderunt ab interitu. Agamemnon pro una Helena et in gratiam unius Menelai militorum profudit sanguinem idque civium iniuria secit. Spectatores igitur quatrent: Hanc culpam nimia ne sorte elicitate atque opulentia confisus in se contraxit Et si res ita se habet, elicitasne atque opulentia eum a civium invidia uehuntur ii Sed haec quaestio non persolvitur. Neque id iniuria. Nam de Aeschuli sententia Agamemnon civium sanguine prosus insigne quoddam malunt acinus non perpetravit. Immolatio tantum phigeniae imprimis premitur. v. i&- 2o3. Non igitur invidia civium, sed aliis causis interibit.
Civis innestra iterum in scenam prodit et Sese praeconem it conspicere a littore veni sentem, qui iam tua nuntiaturus sit is igitur gaudi ex Sullan Troiam re vera captam omneque semen terrae Oxstinetum esse affirmat. t pSe quidem chorus laetatur, sed moesto se ex pectore saepe SuspirasSe queritur interrogante praecone, luae causa fuerit aegritudinis sorte ne absente rege fuerint quos timueri l. se dudum molestiarum lenimentum non habere nisi silenti ima profitetui . v. 86-5 5. Quibus vel his hic primum rerum conditionem, qualis in sedibus regiis est haud ob- Scure tangit. Clutaemnestra laetatur et titum phal quod nocturno illo igne non sit decepta. t se coniugem e bello redeuntem quam Optime exceptui Am Ss Simulat. Quin addit insendax ore impudenti, Ore ut Agamemnon sitam intus uxorem et benevolam custodem inveniat. Neque enim cum alio viro ullam se habere consuetudinent. Quo quid impudentius Nam mentiri eam et spectatore sciunt et chorus in ludibrium Vertens eius verba, apertissime significat. v. 585- li. Clutaemnestra digressa chorus sciscitatur de Menelao Cuius percontationis quid causae sit facile intelligitur. Primum enim Menelaus frater St Agamemnoni et cum eo in eadem terra regnat quam ob rem de eo quaeri, con Sentur eum Si deinde vero culpae . quam illo in se contraxit quodammodo BrticepS Sl. Recte igitur Spectatorct quaerent utrum punitus sit, nec ne POStrem Butem OetB. quod laeda illum tempestate vexatum ad Aegyptum silue deiectum esse suasque iam Sol ViSSe PoenuS. praeconem enarrantem facit. id assecutus est ut ex fabula, quam actuosiorem fieri noluit, excludi potuerit. A versu T sequitur canticum, quo choru Graecorum expeditionem, Troiae sun estam.
sumptamque de violato iure hospitali vindictam celebrat. Tum vero ad locum communem et, ut ita dicam dogmaticum transit et totius iragoediae prodit sententiam gravissimam. Veterem ait esse opinionem, qua credatur, a nimia felicitate non procul abesse miseriam; sibi autem ab aliis dissenti erili prorsus aliam stare sententiam. Iusta enim familias semper
16쪽
esse ortunatas; at inpium quoddam facinus plura deinceps parere mala facinora primo
Haec sententia cum alter illa quam dixi scelu Semel patratum non inultum manere teque ullo piaculo posse placari quum prima omnium qua Si familiam ceterarum ducit, tum vero declarat, quam non ambigue poeta contra Vulgarium opinionem dicat qui
felicitate necessario miseriam pari et deos orlunalis hominibus invidere opinentur. De Aeschri sententia deorum invidia prorsus nulla est. Qui si dicuntur invidere, non invident, Sed non 3tiuntur, quemquam ultra modum hum Anum egredi. lam Agamemnon Cassandram Priami regis filiam secum ducens captivam in orchestram provehitur ut a choro iusto modo salutatur. Tum vero corSphaeus se regi gloriam
neque invidere neque eam laudare neque eorum probare OnSuetudinem sello, qui stacto quid om animo cum infelicibu gemere et cum ae lis simul laetari soloant lihoro pro-filsetur. Ex quibus verbis lucot eum ita animo osse asseclum, ut Agamemnonis expeditionem nunc quidem nec probare nec vituperare velit, Clytaemnestrae vero fictam humanitatem quin leniter perstringat Monere se non possit. v. Tη-800. Aganiem non deinde omnium primum fas esse dicit Argo deosque patitos salutare,
quibus volentibus et auxiliantibus et poenam de Priami urbe exegerit et salvus domum redierit. Gratias igitur agit diis pioque eos animo coli l. v. 805-850.
Interea Clytaeinnestra in cenam progreSsa atro Sane unim vel his Supia modum blandis summum mariti absentis desiderium summamque propter eius reditum laetitiam simulat. Orestem coniugalis fidei pignus se Strophio Phocens in tutelam tradidisse dicit. ui si pater in bello occideret et civium Oxinde concitaretur seditio filius ne in vitae periculo versaretur. POStquam tandem fictum erga regem molem caritatemque ad taedium usque cumulavit summasque in illum laudes et blanditias coniecit, servas iubet vestibus
stragulis viam Sternere et maritu in rogat, ut calcet eas pedibu et in regias aedes sese conserat Agamemnon vero snto honores mortalem non decentes, diis tribuit et submisso animo rogat ne quid admittatur quo deorum Oininumque invidia excitari possit. Nec tamen urgentis uxori precibus prorSu reSistere potest lictque concedit, ut calceis a pedibus sol ulis in purpure incedet i lytaemnestram, cuiu curae nSsandram commendat, comitantem in palatium OnSequitur. v. 50-968. Domus regia in fastigio felicitatis est. Nihil ininus chorus anxius est θ tu. Iam iis mentem venit CalchBntis Oraculum supra commemoratum Agameinnonem dicit rediisse quidem incolumem, sed sanitati vicinum esse morbum et saepe hominis elicitatem ad occultos allisam scopulos si Bngi. Si Sangui humanus semel profusus sit, revocari eum ad vitam nullo OisO OSSe. v. 970-l026. Clytaemn stra e palati in cenam redit et Cass3ndram iubet de curru descendere et in sed os introire. At haec tacita in curru remanet. Quare Clytaemnestra insanire eam et malo superboque animo inserVientem non prius ad rena serenda adactum iri, quam sanguine ferociam perluerit, per ludibrium locuta in palatium regra ditur. v. 026-l060.
17쪽
Tum vero Cassandra, vates illa inisera quae ab Apolline divinatione donata, sutura mala semper canit sed a nemine fidem sibi conciliare neque calantitatem, quam praevidet,
averruncare potest, quasi acri dolorum morsu cruciata, ad lamenta vocesque lam misera-hilos edendas aperit ora, ut vel Sanum chor animum et culini atque consternet. Ac primum quidem iden idem Apollinctm, usem suo se sollerit an in re. Suam appellat perniciΘm. Deinde vero, ubi a choro certior facta si se Bd aedes Atridarum venisse: Ad domum igitur, O inquit, O diis odiosam caedium sibi consciam. Sanguine redundantem v v. 0824085. Tum pueros Thresiae, caedem suam deflente et carnem BSSatam et a patre comesam conspicere Sihi videtur. Paulo post exclamanti, quid novae calamitatis mulier in aedibus moliatur, cuius procul Sit defensor Orestes , choru respondet se haec quidem vaticinia non intelligere, illa vero, quae dixerit de Thyestae pueris iam novisse de hac enim re tolam clamare urbem. v. 09 L l097. us acto Cassandra, qua ratione uxor trucidatura sit maritiana animi videns acie in balneo eum inextricabili irretitum velamento moriturum esse vaticinatur Suamque ipsius mortem clariSSi me praedicit. Tum suam, quae nunc sit, sortem deplorans memor pristinae felicitatiS, Paridis nuptias exitiales exsecrans, ad Acherontis ripas sese mox vaticinaturam esse queritur additque gravia verba ex hisce. quas videat, edibus Atridarum nunquam secedere Furias. Sed Sanguine humano inebria-tR πρωταρχον την Semper canere . . ThSeSlde cum Aeropa Atrei uxore, adulterium et Alrei horrendum facinus. v. 1097 si 86. Non multo post iterum pueros aedibus assidenteS, carnem Suam n Bire gustu in m manibus tenente conspicit. Inde ait fieri ut leo
quidam timidus domi desidens, in lecto geniali Agamemnonis volu latus Aegisthus ultionem venienti domino suo meditetur et monstrum quoddam invisum Clytaemne,tra speciem laetitiae ob mariti reditum elicem prae se serens laeda facinora moliatur. v. 2064230. Quum autem chorus se Thyestae epulas ex filiorum carne Brata intelligere reliqua non intelligere dicat, Cassandra et Agamemnonis η, inquit, et caedem videbis. v. 238. Τum interrogata, quis tandem tale facinus patraturus sit et Bipes η, inquit, uilla leaena Clutaemn sestra cum lupo Aegistho cubans et generosum illum leonem Agamemnonem)et me ipsam fluod me pollicem adduxerit, vindictam sumens trucidabiL v. 250-l256.
Denique postquam nec Semet ipSam neque Agamemnonem inultos morituros imo caedis venturum esse vindicem qui calamitatum Seriem clausurus Sit, vaticinata est iam nullo chori monitu retenta firmo animo mortem exSpectans vitae humanae vicissitudines conquesta, Satisn, inquit, si vietum est et in palatium digreditur. v. l256-l322. Recies hic quaeritur, quid sibi velit Cassandra et quorsum eius spectent visa atque vaticinia. Primo enim obtutu supervacanea esse persona totique sabulae aliena videtur Sed caveamus, ne praepropere iudicemuS. Etenim quum animo complector, tres reperio causas, cur in Cenam Ble Producta it. Ac primum videsne quam ingeniosus sollersquo
in arte sit poeta Qui quum non ignoraret, non posse illa, quae intus in aedibus gamemnon pateretur in scena gi, pro illo SubStituit CaSSandram, quae eandem cum illo communicatam sortem habitura cogeret quodammodo spectante labulam quum ipsam viderent dolentem ut Agamemnonis quoque dolores simul Sentirent et metu misericordia -
18쪽
que permoverentur. Est haec divina ars poetae. Quid quod etiam scolerum architectorum agendi rationem seorumque nocis instrum senta halneum dico mortiferumque illud velamentum, ita nobis per Valem Ostendit, ut haec omnia quasi remotis versatilibus scenae parietibus coram conspicere nobis videamur Quid phira Ars tragica postulavit personam, quae sub Oculos spectatorum illa subiicΡret quae ipsi non spectarent. Deinde ver infra apparebit Clytaemnestram et Aogisthum rem quandam narrare, quam ut credis muS. Pror-Su non Bdducimur eam dico Agamemnonem patris etiam culpae cenam pendero. Etenim vati huic insonti fidem habemus illis vero peccatoribus non habemus. Denique Poet Vatem captivam re vera Agamemnonis pellicem apparere voluit ut Clytiemnestrae
animum stimulis amoris concitaret Sed hac de re postea nunc se reliquo argum sento. Postquam Cassandra abiit chorus insatiabile dicit hominum elicitatis esse studium.
Etiam Agamemnonem sua sorte non contentum fuisse sed pristinam sol lunam bellica gloria cumulasse. Cui fortunato si orum, qui in eius domo caesi sint sanguis expiandus sit, neminem mortalium iam gloriaturum sese tuo ἰδαιγνι η Blum esse. v. l323-l335. Subito audiuntur Agamemno iii mitis mori hundi clamores Chorus liceat ne ex illis, quos audiverit, eiulatibus periisse regem coniicere ambigens explor3ndum l3tuit quomodo Agamemnon se habeat. v. l 338-l 363 in re consilii inopiam salis Ρ monstrat.
Machina quadam versntili, quod εκκυκλημα vocatur interiores aedes Ostonduntur. Clytaemnestra iuxta sun era stan ut antea marito fidem se per omne tempus servasse SimulB-vit, sic post caedem tanta est sorocilate atque protervi late insignis ut non mediocri natura mulierem, sed quasi Furiam conspicere tibi videaris et haud scio an nunquam ingenium poeticum ad talem ina probitatis speciem exprimendam evolaverit, qualem in hac furibundae atroci muli ei pingenda effinxii. Dum in facinore patral gloriatur sophistica quasi
arte mentem Suam obcaecare Bitoni silue iudicium corrumpere Studet. Tum demum, quum
chorus populi ei exsecrationem et exsilium et diram ultionem minatur, animum paulatim compescit caedemque et excusare et iustam praedicare coepit. Sed nihil limet nititur
enim rei iustitia et Aegisthi hoc loco primum commemorati benevoli sibi auxilio. v. 362 sq.
Videamus qu3 potissimum geminae caedis 3uSa prem Bl. Cr3leram, inquit, quBm multis malis replevit, reversus exhausi l. v. l388-l390.
At quaenam sunt illa mala, κακα αραῖα ἐν δομοι -' Dolores signiscat ex phigeniae immolation sibi paratas. Nam filiam, ait u carissimam mihi prolem ut Threicios placaro ventos, immolavit o v. ι09 sq. Cumque chorus mentem eius, quasi sanguinis haustu inebriatam, nequidquam furere et mariti caedem caede luendam esse dicat, per iustitiam filiae suae vindicem iurat se nihil timere, donec Aegisthus in soco suo ignem accendat. v. 42. - 30. D multo post quum chorus iniserabilius regi mortem conqueratur u on indigna, O inquit, ' mors huic contigit. Quid enim nonne ipse την insidiosam in hasce aedes introduxit Nonne filiam meam, ex eo susceptam, indigne tractavit Ergo erro necatus cenam dat facinoris, quod prior ipse perpetravit. v. 45 4-4523. interrogante choro, qui Sepeliturus sit regem: Noli, a inquit, a huius rei curam gerere; nam per me cecidit, per me etiam sepelietur. Acerba etiam ironii dissimulantiaque
19쪽
addit verbas ulphigenia, ut decet filiam obviam veniens, apitis Acherontem salutans patrem et amplexa osculabitur. v. 45lε- 55 Ad quae responde chorus
δυσμαχα δ' ἔστι κρῖναι. φερε φέροντ, ἐκπινει δ' ὁ καίνων. μιμνε, δε. μιμνοντο. ἐν βρόνω Ῥιος,
παθεῖν τον ερξαντα θεσμων γαρ. v. 553- b5T. Quibus verbis non solum statuit, difficile esse ad diiudicandum, uter utro maiore ni in se culpam contraxisse videatur verum etiam legem illam divinam qua par pari reserendum sit, semper constare praedicat. Vides, lacinu eum reprehendere, causam facinoris tacentem OmprobBre. Νeque vero Clytaemnestra inim Ol3lionem filiae unicam caedi cauS3m assert. Nam
alacet, inquit et hic, qui mihi nuSSit ignominiam γυναικος τῆςδε λυρο ιντηριος- iacet Chryseidum ante Ilium voluptas, μυσηχων μείλιγμα των πυλία - , iacet haec quoque vates captiva huiusce Agamemnonis pellex fidelis iacet eius suavium et mihi usu suo deliciarum cumulum attuli l. v. 430- 140.
ignominia assectam, ulciscitur. Aeschγlus igitur valem 3ptivam eo consilio in scenam produxit, ut Clytaemnestram Stimuli amoris concitaret et geminae caedis Busam suppeditaret. Agamemnon non Solum ante ilium ρυσυῖδων μείλιγμα St. verum etiam in ipso reditu non potest, quin amoribus inservi3t. Prior igitur uxore iura coniugalia turpiter violavit eaque re 1secit, ut illa, ignominia assecta, cum Aegistho Se coniungeret. Poeta igitur quum Clytaemnestram furore incensam Pt abreptam quin adeo duro protervoque animo imbuiam in ipso acinore gloriantem secit horrenda magnitudine et matrem et uxorem. summopere amictam. Satis hercle iragicunt Spirantem nobis effinxit. Sed videamus reliqua. Clytaemnestra tertiam etiam caedis caus3m affert. Quum enim chorus sorte daemonis cuiusdam mentionem facit, qui in aedes regias irruerit et Tantalidarum tre et Thyestae fratres invaserit et victoriam paraverit mulieri, Clytaemnestra: Nunc tandem, inquit, correxisti oris Sententiam, quum ingentem illum uiu gentis daemonem τριπαχυιον δαίμονα i. e. per tria gener valentem incuSeS. Ab eo enim sanguinem lambendi cupiditas in visceribus alitur, ut, antequam Vetu dolor deceSSerit novus Sanguis profundatur. v. 416 - . 3. Cuinque chorus recte ab ea daemonem illum commemoratum esse dicat nec tamen minus de rege, inSidiOS clade peremto, conqueratur: Recte quidem, inquit, . hanc caedem meum esse pus contendiS, Sed noli iam me uxorem Agamemnonis appellare. Nam vetus ille acutusque Alastor Atrei, qui dirum illud convivium Datri paravit. mortui uxoris similis ab hoc poenam expetiit et virum adultum filiolis iugulatis Thyestae immolavit. s v. 4 4 4496. Chorus deinde Clytaemnestram non vacar quidem culpa dicit, sed tamen concedit, fieri poSSe, ut AlaStor ille, paternorum celerum vindex, eam adiuverit. Neque enim facile hunc daemonem ex sedibus eiici posse. v. 4498-l50 .
20쪽
ri Postquam igitur Cirtaemnestra explicavit, cur malitum necandi sibi ius potestatemque datam esse ut 3 verit, choru inops consilii αμηχανω φροντίδος στερηθείς etsi negat facinus per illam tire perpetratam esse, tamen SenSim Sibi perSuadet, Agamemnonem sua et patris culpa occidisse habetque in optatis, ut Alastor ille, Pelopidarum stirpi agglutinatus exaedi hus regiis expellatur. Etiam Ct Staemnestra quidlibet vult perterre, modo sibi contigerit, ut insanias niuiuarum caedium ex aedibus eiiciat efficiatque, ut vetus certiusque Alastor in aliam familiam transeat. Sic animorum motu paulatim eorum tranquillitati cedunt. Sed non acquiescimus in ClytaemneStrae argumentatione. Haec quo iure pro Tli Testae filiis ab Atreo iugulatis, maritum necat Verum quidem St, poetam vel maximam vim Aire flagitio trihuisse. Tam Saepe enim et a Cassandra et a choro ipSaque a Clytaemnestra commemoratur tamque Vulgala ei At illa Atrei cedita S ut dubium non sit quin Aeschylus
scolerum, quae deincep Sequuntur, Seriem ad illam OtiSSimum πρωταρχον την retulerit. Adde quod politae nostro numini divini iustitia sanctissima et, ut ita dicam, severissimaesi quae talem noxis impunitam manere rorSu pati non OSSit, imo par ut pari reseratur inexorabilis expostulet. Nihilo minuS OStro iure quaerimuS, cur Clytaemnestra se illud iro flagitium ulciscendi parte VeioriSque Alastoris ei Sorinna Susceperit. Brevi praecidam. Non Cirtaemnestrae, Sed AegiSthi τριπάχυιος αλαστωρ malus genius do Atro sumit vindictam Aegisthi, inquam Corruptoris, qui Ct StaemneStram, iam nil vulnere aegrotantem, exhortando la StimulaVit, ut haec quaSi Elca pravo illius genio inserviens alienam causam e Suam sectSSe mentiri non dubitet. Aouisthus simulac in cenam prodiit, Scelera choro enarrat, quae treus Olim perpetraverit. Quo facto amaSce igitur, inquit, u ob cauSa illum Agamemnonem sic prostratum videro licet. Ego ero iuStu caedi huiusce auctor sum. Sed quaenam sunt illa scolora quae se ultuna et ei Secutum dicit WAlreuS, inquit, si huius terrae rex, Thyesten, meum patrem, de imperio cum eo certant in x urbe eiecit. Nec tamen id satis visum os iniuriae. Quum enim hic redux ad aram domesticam Salutem petens confugisset, illo simulans se diem seStum epulis hilariter celebra lumina Sse, vocavit supplicem eique donorum hospitalium loco, diris dapeS, filiorum iugulatorum BrneS, comedendas proposuit. Qua re comperta pater Otum Pelopi Progeniem ex Secrutus est. Adde quod ipse hic. iuem vide prostratum, me tertium lilium, qui Supereris misero patri, in fasciis tum cubantem, sedibus urbeque expulit. Verum dultum reduxit iustitia. Ego perniciosi consilii rationem inveni. v. 5 0-l60 l.
Si igitur Aegisthus de filio patris haud naturali et crudeli vindictam se sumsisse
contendit. Recte eum gi SSO, choru ne Verbo quidem iungit, in parricidae, cui timidi-ialom et ignaviam inSuper Oxprobrat, cenam lapidationi coin minatur. Qua re iratus ille chorum se catenis fameque domiturum iactat. lam Bd vim Spectare res videtur. Tum vero Clutaemnestra et AegiSthum et chorum admonet, quoniam satis iam sit calamitatis. iii in posiorum a vi et caede BbStineant seu saei Clioru Sperans, Ore ut Orestos. Asta memnonis filius aliquando redunt, Ataemnebit an gallinam, Aegisthum imidum gallum appellans, in urbem discedit.