장음표시 사용
11쪽
temporibus grammaticam latinam conscripserunt, maxima ex parte cum eo consentiant, ea laudavi, sed ne tempus neve hujus programmatis spatium consumam atque conteram, id facere super
sedeo. - s. Jahresberichi des linigi. ath Gymnasium g Gross-Glogau, 1860 et 1869. Jahresber. 1860, pag. 1.
Quamquam ea regula atque lex plerumque a Caesare, qua erat . urbanitate atque eloquentia, servata est ), reperiuntur tamen haud raro loci, quibus ea regula plane neglecta videtur esse, quos locos accuratius latiusque jam perscrutemur atque recenseamus. Musmodi loci in duo genera sunt dividendi, quorum est alterum, ubi pronomine reflexivo Caesar utitur, quamquam nos pronomen demonstrativum exspectamus, alterum, ubi contra Caesar pronomine demonstrativo utitur, quamquam leges, quas supra exposuimus, pronomen reflexivum postulant. Neque negari potest, leges, quas supra descripsimus, esse artiores, quam quas a latinis scriptoribus et aureae, quam dicunt, aetatis quidem semper observatas inveniamus; immovero sunt
grammaticis nostrae aetatis ampliatae. - maase, Note 384 F. Schulla, g 3IT, Anm. 1. Cons. advig,4 481, Anm. 1. Ac primum quidem est monendum, non necessario subjectum, ad quod pectet pronomen reflexivum, esse debere subjectum grammaticum, sed etiam subjectum logicum esse posse. Nota sunt ejusmodi nuntiata: Cie de sin V, 134 37. Cui proposita sit conservatio sui, necesse est huic partes quoque
Cic. de senect 6, 19. Num igitur, si ad centesimum annum rixisset, senectutis suae eum poeniteret 23 Eichnerum maxima ex parte et in his et in ceteris, quae protulerit, viros illustrissimos aratum et
uegemam, secutum esse, is non effigiet.
Non piguit me enumerare, quoties Caesar libro primo belli gallici pronomine reflexivo usus sit, cum id reserat ad subjectum ejusdem enuntiati, quoties illud spectet ad subjectum enuntiati primarii. Hic habes numerum.
Priori modo eo usus est centies vicies ter, altero centies quadragies sexies. Neque minus saepe inveniuntur exempla, in quibus ad regulam illam, quam supra exposuimus, recte positum est pronomen demonstrativum is , ex quibus haec tantummodo ex libro primo b. g. proferam.
I, 5. ... post ejus Orgetorigis mortem nihilo minus Helvetii id, quod constituerant, facere conantur, ut ... I, 7. . . . rogare Helvetios), ut ejus Caesaris voluntate id sibi sacere liceat. I, 12. Qua in re Caesar non solum publicas sed etiam privatas murias ultus est, quod jua soceri L. Pisonis avum Tigurini interfecerant. Hic animadvertas, quaeso, in enuntiato causali modo indicativo Caesarem usum esse, quod narrat non id, quod ipse cogitat, sed quod factum est qua re utitur pronomine demonstrativo.
I, 13. Is Divicus, legatus Helvetiorum ita cum Caesare agit: Si pacem populus Romanus cum Helvetiis
faceret, in eam partem ituros atque ibi futuros Helvetios, ubi eos Caesar constituisset . . . Hic suis verbis Divicus loquitur, Helvetiique ei sunt, ut ita dicam, tertia persona alienaque res infra vero reminiscitur, se ipsum esse Helvetium, pro quibus loquitur, et pergit eorum verbis: Se Helvetios ita a patribus m oribusque suis didicisse . . . Quamquam eam rem etiam infra luculentius tractabo. I, 14. His Caesar respondit . . . si obsides ab iis Helvetiis sibi Caesari dentur . . . sese cum iis pacem facturum. I, 16. ... graviter Caesar eos Aeduos accusat, quod . . . ab iis non sublevetur, praesertim cum magna Tparte eorum precibus adductus bellum susceperiti I, 19. . . . quod obsides inter eos inter Helvetios et Sequanos dandos curaret Dumnorix). Intelliges, hoc loco non poni potuisse inter e , quod nulla est res in eo enuntiato, ad quam resem potest enimvero inter eos non spectat ad obsides. I, 27. . . . atque cum eos Helvetios suum adventum sexspectare jussisset Caesar . . . I, 31. . . . petierantque principes civitatum), uti sibi secreto de sua omniumquo saluto cum eo Caesare
agere licereti I, 34. Si quid ipsi a Caesare opus esset, sese Ariovistum ad eum Caesarem venturum fuisse, si quid illo Caesar se Ariovisto velit, illum Caesarem ad se Ariovistum venire oportere. Cujus generis exempla ubiquθapud Caesarem inveniri possunt, ut alia plurima addere possim sed longum est.
12쪽
Ηuo reserendi sunt hi Caesaris loci: b. c. IV, 31, Voces militum cum audirentur sese ituros ... Milites cum vocitarent). b. o. III, 33, . . . . litterae ei redduntur a Pomprio, properaret ad se Pomprium)
b. . , 53, 6. . . . ab L. Roscio certior actus est Caesar), oppugnandi sui Roscii)eausa convenisse.
h. c. II, 8, 1. . . . est animadversum ab legionariis, magno sibi legionariis praesidio
Neque hoc loco praetereundum esse puto, quod Caesar etiam in constructione ablativorum absolutorum nunquam pronomine demonstrativo usus est, si pronomen resem debet ad subjectum apodosis, quam Vocant, aut ad eam personam, cujus de sententia ablativi absoluti exhibentur, uno excepto loco, de quo insta agetur. b. g. I, 5, 4. Persuadent Rauricis et ulingis et Latovicis finitimis, uti eodem usi consilio oppidis suis vicisque exustis una cum iis Helvetiis prosciscantur ... b. g. I, 2b, . Caesar primum Suo, deinde omnium X OnSpectu remoti equi ... proelium commisit. b. g. I, 40, 1. . . . Vehementer eo incu8aVit Cae8ar): primum quod ... putarent, Ariovistum se Caesare consule cupidissime populi Romani amicitiam appetisse . . . h. c. I, 47 6. Quos cum apud se in castra Ariovi Stus conspexisset, exercitu suo praesente exclamavit . . .
b. g. I, 53 7. Js G. Valerius Procillus se praesente de se ter sortibus consultum dicebat. b. g. I, 2, 4. At Germani celeriter ex consuetudine sua Germanorum phalange facta impetus gladiorum exceperunt. b. g. II, 32, 3. Re nuntiata ad uos, quae imperarentur, sacere dixerunt ... - Postquam legati Aduatucorum rem ad suos nuntiaverunt, quae imperarentur, se sacere legati vel Aduatuci)dixerunt. Quamquam hi locus etiam ad regulam, quam modo eXposuimus, reserre Potest; suos resertur enim ad subjectum logicum. b. g. V, 4, 3. . . . nihilo tamen secius prindipibus reverorum ad se Caesarem convocatis hos singillatim Cingetorigi conciliavit Caesar). b. g. III, 8, 5. Omni ora maritima celeriter ad suam sententiam perducta communem legationem ad P. Crassum mittunt Veneti et socii). h. g. ΙΙΙ, 20 4. . . . equitatu suo pulso copias pede8tres ostenderunt. . . IV, 16, 4. . . . si se invito Germanos in Galliam transire
non aequum existimaret . . . Cons. III, 17, 3 IV, 18 V, 4, 2 V, 4, 1; ΙΙ, 9 4, 81:
Quam rem paulo luculentius tractavi, ut demonstrem, constructionem casuum ablativorum absolutorum, qui vocantur, non esse alienam et plane remotam a constructione periodi, qua contineatur; sed insta quoque ad eam rem revertemur. Item animadverti potest, cum actio verbi, quamquam forma sinita ejus Verbi non exhibeatur, sed participium, gerundium vel gerundivum usurpetur, reseratur ad personam Vel rem agentem, eam reciprocationem tamen indicari pronomine reflexiVO, quamvis Sit ea persona vel res
enuntiati objectum. b. g. HI, 4 4. . . . Sed ne saucio quidem ejus loci, ubi constiterat, relinquendi ac sui recipiendi facultas dabatur. Sui spectat ad saucium; ad quem tamen locum contra dicere potes, gaudium 88 subjectum logieum dici enim potest, saucius non habebat locum; sed alii
loci praesto sunt. b. g. HI, 6, 1. . . . neque sui colligendi hostibus facultatem relinquunt ... - sui Q. l. spectare ad hostibus consentaneum est. b. g. ΙΙΙ, 19, 1. . . . ut quam minimum spatii ad se colligendos armandosque Romanis daretur. b. g. IV, 34. . . . interim barbari nuntios dimiserunt . . . praedicaverunt, et, quanta praedae faciendae atque in perpetuum sui liberandi lacultas daretur ... demonstraverunt. 1.
13쪽
b. g. V, 17, 4. Nostri ... praecipites hostes egerunt neque sui colligendi neque eonsistendi . . . lacultatem dederunt. Tons V, 38, 2 IV, 9 6 VI, 37, 2 VII, 80, 8.Ρronomen reflexivum porro usurpat Caesar simili modo a ceteri auctores latini, cum conjungitur cum pronomine quisque quicunque pronominis casus exhibetur. b. g. VII, 32, 5. ... suas cujusque eorum clientelas esse). h. g. VII, 8 I. ... suus cuique erat locus definitus').
Huc jam accedit, quod pluralis numerus pronominis possessivi sui pro substantivo, quod est nostrum die Angehdrigen , ponitur, etiamsi reserendum est ad objectum enuntiati. V, 36 l. Quintus iturius, cum procul Ambiorigem suos cohortantem conspexisset Quintus Titurius ... - Hic suos significat milites Ambiorigis. Quem locum jam superiori observationi attribuere potui.
Jam sequitur, ut moneamus, pronomen reflexivum imprimis oggessiVum usurpari etiam, cum referatur ad objectum ejusdem enuntiati qua in re potest observari, pronomen reflexivum juxta res vel personas esse po8itum, ad quas spectet. b. e. I, 22, 5. . . . ut tribuno plebis in ea re ex civitate expulsos in suam dignitatem
b. c. ΙΙΙ, 24, 3. Atonianae scaphae unam ex his quadriremem cum remigibus defensoribusque suis quadriremis ceperunt. b. g. V, 3, 3. Caesar Fabium cum sua Fabii legione remittit in hiberna ), ipse Caesar,
cum tribus legionibus circum Samarobrivam hiemare constituit. b. c. ΙΙΙ, 97, 3. . . . partem in sua castra remisit Caesar). - Quo loco etiam ,sua ad subjectum referri potest, id quod ichnerus non vidisse videtur Cons. l. l. partis prioris pag. 17.)Usurpatur denique a Caesare pronomen reflexivum locis quibu8dam, ubi regula nostra postulat pronomen i8 . b. g. VI, 9, 2. Caesar duabus de causis Rhenum transire constituit, quarum erat altera,
quod auxilia contra se Caesarem oreveris miserant. Ad quem locum ichnerus pag. 16 pari ait sic disputat Bel Caesar bilde dies Salge, in quibus pronomen reflexivum praeter opinionem usurpatur, gum hei volistandige Gedanken aus ine gehallenen Rede Caesarhat ent ede vor ei ne Soldaten, de Was ahrscheinlicher si vo Cingetorix, dem e die Leitun und das ommando liberraene rorin libergab, dies Worte gesproohen: ch in sestentachlosse liber de Rhein gu gehen, ei die Germanen gege mich den reverern ilsegeschichi haben. b. e. III, 53 5. Quem Caesar, ut erat de se Caesare meritus et de republica, ab octavis Ordinibus ad primipilum se traducere pronuntiavit. Ad quem locum ichnerus ita disserit Hiergieb de Inhali des Haupisaiges febr dentile an das Caesar aut vor de Soldaten rhlarte: ich emrdere de Haupiman de achien Cohorte, Scaeva, ac seine Verdiensten um mich und
Quae deductio mihi usto longior videtur esse; Caesar significat simpliciter pronomine
reflexivo, se ita sentire, et modus indicativus indicat, rem re vera se ita habere argumentum enuntiati relativi ut sententiam suam sibi Caesar arripit. Jam flectit oratio ad alteram hujus disquisitionis partem restat enim, ut etiam eos locos commemorem, quibus pronomen demonstrativum is positum est, ubi nos pronomen reflexivum exspectamus. Pronomen reflexivum usurpari in enuntiatis obliquis, quae de sententia subjecti enuntiati primarii exhibeantur, jam supra monuimus; sin vero nuntiatum obliquum, etiamsi modo conjunctivo continetur, non ad subjectum enuntiati primarii resertur, sed si alia persona agens aut cogitans in animo auctoris haeret, est ei non amplius subjectum enuntiati primarii proxima persona, quod attinet ad enuntiatum secundarium, sed persona agens et cogitans, sive e per80Da
'moebius sic legit Kranstrus ut cuique loeuS.εὶ ranorus sic legit; oebius legione in sua remittit hiberna.
14쪽
hujus enuntiati est subjectum grammaticum sive logicum. Pronomen reflexivunt enim significat cohaerentiam atque propinquitatem quandam vel mentis Vel loci inter eas res, quae pronomine reflexivo, ut ita dicam, conjunguntur, quod imprimis elucet ex iis locis, quibus pronomen reflexivum ad objectum euntiati refertur, quos jam supra protulimus. Si quando ex animo auctoris propinquitas evanescit, si quando subjectum enuntiati primarii est ei persona remotior ab animo, hane quoque personam pronomen demonstrativum is significat . Sed allatis exemplis
res lucidior set: b. g. I, b, 4. ersuadent Helvetii Rauricis et ulingis et Latovicis nitimis, uti eodemus consilio oppidis suis vicisque exustis una cum iis Helvetiis proficiscantur.
b. g. Ι, 6, 3. Allobrogibus sese et persuasuros, quod nondum bono animo in populum
Romanum viderentur, existimabant Helvetii vel vi coacturos, ut per suas Allobrogum fines eos Helvetios ire paterenturq)
b. g. I, 1l, . . . . legatos ad aegarem mittunt rogatum auxilium Aedui): Ita se Omnitempore de populo Romano meritos esse, ut paene in conspectu exercitus nostri Caesaris agri vastari, liberi eorum Aeduorum in servitutent abduci oppida expugnari non debuerint 7). b. c. HI, 75, 2. . . . reliquas legiones . . . eodem itinere praemisit parvoque spatio intermisso, ut et militare institutum servaretur et quam serissime jum Caesaris profectio cognosceretur a Pomprio), conclamari jussit Caesar). De iis, quos modo protuli, locis et haec dici possunt Perdifficilis est interdum distinctio,
utrum ut finalem an consecutivam vim habeat, ut penes auctorem sit modo has modo illas vices conjunctioni ut attribuere. Id fieri posse in verbis permittere, committere, cogere, persuadere inter grammaticos constat, et sunt hi loci ejusmodi, ut de vi consecutiva eo unctionis , ut cogitari possit. Quod maxime apparet ex . . I, 11, 3. Etiam reliquis, quos enumeravi, locis in ut consecutivam vim inesse posse, ex Verbis persuadere, cogere efficitur, id quod etiam ranerus animadvertisse mihi videtur, si rectum est,
dass, en stat persuadent suadent tande, aue secum stehen lirde . , Per enim indicat rem effectam, quam aliquii consequitur SD igitur persona quaedam aut auctor ipse magis
inaud ita dilucide aras reiichnerus l. l. pag. 13 disputat: Unter dies Art on Salge gehbren ferne noch sine nosse Angah golcher, in denen Gedanhen ines Subjectes mitgethelit, dieranckbegisthungen au dasgelbe mitdo Renoxi beWirkt, doc dies in de Meder o diesen abhangi gen Sarae mi dem Personalpronomen ,,is eingeteiret erden. Die Salae in vo sol cher eschas enheit, das vom Haupiverbum in Sala abhkno, in melchom das Haupisubjec das enhendo ist, das dissem abhan gen Salge in andererintergeordnet si in melchemonisede das enhende Subjec das grammatistae teibi, de ei neue Subjeci intriti. Sin vero ichnerus partis II pag. 14 pergit Dies Satra in eben dirienigen vo welchen ich mali gemei non helle sagis, das in thnen der ei de Griechen o geWdhnlicho prachgebrauch, au das Reflexi in semeren Begiehunge das Personal pronomen sol gen gu lassen, Ruch im Latet sic nata eisen lasse, non intelligo, qua de causa hanc totam disquisitionem instituerit. 6 Κranerus ad hunc locum adnotat Die Rucksich au die euiliciseit ac dein vorangegangenen suos verant ste hier, o de Rege abetuWeichen gemo licher vir in legem Falle ipse obrauchi. 7 Eichnerus l. l. partis I pag. 12 ita hunc locum eruit Traten in ine Rede Gesandi ias die sprechenden Personen aus, o prachen si geWohnlic im amen des si absendendo Volkes undisi Rnckbegisthun Wird dannaus sis undisu das Vol dure da Reflexi beWirri, soli aber ilire Person vo de de Absendera geschi edenverden, o ird au die Gesandien is au die rate, die prochende erso mi dem Reflexiv au de Absenderabor is au dis ritis mi dem ersonalpronomen is de de Demonstrativen hic, ille hinge lesen Ibid. pag. 13. Die bittende Gesandis de Aedue identificire sic in se mit threm Volhe, oben aber in liberi eorum bios die egisthun au die Aeduer, nichi aut thro ignen inder, en sis etche atten. Mihi quidem
non elucet, quare legati suos liberos ex eadem calamitate Servituteque exemptos esSe Sciant alioquin seseorum non solum ad liberi sed etiam ad oppida reserendum esse, consentaneum St, quae oppida profecto etiam oppida legatorum sunt; qua re efficitur, his verbis ichnerum hunc locum non recte eruisse, quod ipse sentiens ichnerus
ibid. pag. 4 de eodem loco Caesariano pergit: ter is aus dem Vorhemehende istichi das logischo Subject ab Helvetiis abduci in erga en Dieser Sala findet spino prwendun hie richtiger ais ben, eit hie die Gesandienauch in dem Salae mit ut isti threm Vollie, de Aeduer identificiri letben und eorum ege des logischen Subjecis egetat ita.
15쪽
effectum quam consilium respicit, conjunctioni ut vim consecutivam attribuit, quod etiam in
ultimum loeum b. c. III, b, 2 cadere mihi quidem persuasum est Caesar magis de re esseeta, se hoc instituto Pomprium decepisse, quam de consilio suo, ut Pomprium deciperet,
in scribendo cogitavit, praesertim cum postea rem gestam perscripserit. Jam vero inter omnes eonstat persaepe enuntiata consecutiva non ex animo sentientis vel dicentis proferri, sed esse enuntiata paene absoluta, ut pronomen is in iis recte ponatur. Quod . . ΙΙ, 14, 5. Pro his Divitiacus iacit verba: ... petere non solum Bellovacos sed etiam pro his AeduoA, ut sua clementia a mansuetudine in eos Bellovacos utatur , Caesar in eo8μ Osuit, legem grammaticam salvam esse, manifestum est; nam etiamsi Bellovaci petunt, edui tamen Divitiae ante oculos petentes Observantur, ut ei sint Bellovaci remotiores personae.
Sed alii quoque loci hic considerandi sunt:
b. g. I, 14, 3. Quodsi veteris contumeliae oblivisci vellet, num etiam recentium injuriarum, quod eo Caesare invito iter per provinciam temptassent, . . . memoriam deponere posse 2 h. g. I, 37, 1. . . . legati ab Aeduis et ab reveris veniebant Aedui questum, quod Harudes, qui nuper in Galliam transportati essent, fines eorum Aeduorum popularentur. b. g. I, 47, 1. Biduo post Ariovistus ad Caesarem legatos mittit Velle se de his rebus, quae inter eos inter Ariovistum et Caesarent agi coeptae neque persectae 8Sent, agere cum eo. b. g. V. 27, 2. . . . apud quos Ambiorix ad hunc modum locutus est Sese pro Caesaris
in se Ambiorigem benesiciis plurimum ei confiteri debere, quod ejus Caesaris stipendio liberatus esset, quod Aduatucis finitimis sui pendere consuesset, quodque ei Ambiorigi et filius et
fratris filius ab Caesare remiSSi essent. b. c. I, 3b, 4. Legati Massiliense renuntiant Principes vero esse earum partium Cn.
Pomprium et C. Caesarem, patron0 civitatis; quorum alter agros Volcarum Arecomicorum et
Helvetiorum publice iis Massiliensibus concesserit Caesar), alter . . . Ruxerit.
b. e. III, 30, . . . . Pomprius 8u08 omnes in castris continuit ignesque fieri prohibuit,
quo occultior esset ejus i Pomprii adventus. Accuratius hos locos contemplantes effugere non potest, in his enuntiatis relativis vel causalibus res re vera gestas narrari. Sunt hi loci contrarii iis, quos supra enumeravimus, quibus pronomen reflexivum usurpatur, quamquam modus indicativus positus est. Ut illic Caesar aut persona, quae rem narrat, significare voluit pronomine reflexivo, rem narrari ex animo uo, et modo indicativo, rem re vera ita sese habere, sic e contrario his locis modo conjunetivo indicatur, rem proferri ex animo ejus, qui narrat, et pronomine demonstrativo rem ita re vera esse factam. Duos parietes, ut ita dicam, auctor de eadem fidelia dealbat. Supersunt praeterea tres loci, quibus ultra leges grammaticas Caesar pronomine demonstrativo usus esse Videtur. b. g. ΙΙ, 1. Caesar litteris Labieni certior fiebat omnes Belgas contra populum Romanum conjurare. Conjurandi has esse causas: primum quod vererentur Belgae), ne omni pacata Gallia ad eos exercitu noster adduceretur ... b. c. I, 2, 3. M. Calidius in eam orationem ingressus egi timere Caesarem ereptis ab
eo Caesare duabus legionibus, ne ad ejus Caesaris periculum reservare et retinere ea ad urbem Pomprius Videretur. Quis non intelligit, in his duobus enuntiatis Caesarem reserre non ex suo, non ex Belgarum animo, sed ex Labieni, ex Calidii Ut superioribus locis persona efficiens praevaluit, sic in
his duobus enuntiatis persona, quae rem narrat. diem hoc loco:
b. g. Π, , 6. mprimis rationem esse habendam dicunt Galli), priusquam eorum
Gallorum clandestina consilia efferantur, ut Caesar ab exercitu intercludatur. Caesar pronomen demonstrativum posuit, quod magis nuntios quam Gallos ante oculos
habet; sed quod hic pronomen eorum etiam ad eos, qui belli initium laciant et sui capitis periculo Galliam in libertatem vindicent , reserri potest, hunc locum missum facio. Denique liceat mihi paucos afferre locos, quibus comprobetur, pronomen ipse non in universum pro pronomine reflexivo aut demonstrativo collocari posse, ita ut semper recte usur-
16쪽
petur; sed significat semper pronomen ipse oppositionem quandam inter diversas pereonas aut illam pereonam, quae praeter ceteras in oratione praevalet; ubi ea, quae admonui, desunt, seipse neque pro se neque pro is poni licet. b. g. I, 13 5. Quod improviso unum pagum adortus esset, cum ii, qui flumen transiissent, suis auxilium serre non possent, ne ob eam rem aut suae magnopere virtuti tribueret aut ipsos despiceret. b. g. I, 19, ... quod ea omnia non modo injussu suo et civitatis, sed etiam inscientibus ipsis seci88et . . . b. g. I, 34, 2 Si quid ipsi a Caesare opus esset, sese ad eum Venturum suiSSe . . . b. g. I, 40. 4. . . . aut cur de sua viriute aut de ipsius diligentia desperarent 2 et
paulo insta L ... hac ne ipsum quidem perare . . . b. g. I, 44 22 . . . sedes habere in Gallia ab ipsis concessas. . . Jam habes locos, quos, nisi multiloquus es8e nossem, mirifice augere OSSem.
Iam transeamus ad alteram et tamen e parte quadam cum priori conjunctam disquisitionem, quatenus illa lex grammatica scriptis Caesaris confirmetur, qua lege nuntiata relativa, si sunt paries cohaerentes accusativi cum infinitivo aut enuntiati conjunctivi, conjunctivo quoque modo exhibenda sunt. Hano legem univerae apud Caesarem esse observatam, ubique invenies. Paucos tantummodo proferam locos, quibus modus conjunctivus in enuntiatis relativis, quae sunt paries cohaerentes sive enuntiati conjunctivi sive acc. c. ius, exhibetur: b. g. I, 8, 2. . . . castra fecit e consilio, ut frumento commeatuque, qui ex Sequanis
et Aeduis supportaretur, Caesarem intercluderet. b. g. I, 2, 3. Dat negotium Senonibus reliquisque Gallis, ut ea, quae apud eos
b. g. ΙΙΙ, 3, 3. Nonnullae hujusmodi sententiae dicebantur, ut impedimentis relictis
eruptione facta isdem itineribus, quibus eo pervenissent, ad salutem contenderent. b. g. II, 35, 1. . . . tanta hujus belli ad barbaros opinio prolata est, uti ab iis nationibus, quae trans Rhenum incolerent, mitterentur legati ad Caesarem. b. g. III, 4, 1. Brevi spatio interjecto, vix ut rebus, quas constituissent, collocandis atque administrandis tempus daretur. b. g. V, 23, 3. Ac sic accidit, ut ex tanto navium numero tot navigationibus neque hoc neque superiore anno ulla omnino naris, quae milites portaret, desideraretur; at ex iis, quae inanes ex continenti ad eum remitterentur et prioris commeatus expositis militibus et, quas postea Labienus lacteudas curaverat, perpaucae l0cum caperent . . . VII, 30 4 . . . et sic sunt animo constemati homines insueti laboris, ut omnia, quae imperarentur, ibi patienda existimarent. VI, , . . . . petit Caesar), quoniam ipse ad urbem cum imperio rei publicae causa remaneret, quos ex Cisalpina Gallia consulis sacramento rogavisset, ad Signa convenire et
b. g. VII, 33, 2 . . . et quod legibus Aeduorum iis, qui Summum magistratum obtinerent, excedere ex finibus non liceret, ... ipse in Aeduos proficisci constituit. b. g. I, 22, 4. Multo denique die per exploratores CaeSar cognovit, et montem a uis teneri et Helvetios castra movisse et Considium timore perterritum, quod non vidisset, proviso sibi renuntiasse. b. g. I, 27, 2. . . . atque cum eos in eo loco, quo tum esset, suum adventum exspectare jussisset, paruerunt.
17쪽
b. g. I, 32, 2. Mimadvertit Caesar, uno ex omnibus Sequanos nihil earum rerum sacere,
quas ceteri facerent. Cf. . . II, 16, 4; II, 32, 3 III, 8, 2; V, 22, I V, 4, 3 V, 7, 7; V, 4, 1. VI, 2b, 5. II, 32, 1. VII, 33, 4.
Conjunctivi modi omnibus his locis una eademque est causa conjunctivus enim significat non rem notam sed rem cogitatam conjunctivus non est modus, ut ita dicam objectivus sed subjectivus, et rerum scriptor indicat hoc modo, non ex animo uo se sed alius personae rem enarrare, quare in enuntiatis consecutivis ipsis, quatenus cogitata, quae exstant in imaginatione, continent, modus conjunctivus ponitur et simul in enuntiatis relativis, quae cum iis conjunguntur. Eadem de causa etiam in oratione obliqua omnia enuntiata secundaria, quae in oratione directa modo indicativo exhibentur, et enuntiata relativa, modum habent conjunctivum, quod intelliges,
si eapita b. g. I, 31 I, 47 II, 3 et 4 VII, 4, alia, quae passim obvia sunt, perlegeris.
Qua de causa etiam enuntiata, quae vocantur, causalia cum modo conjunctivo con8truuntur, si causam non ex auctori animo depromptam e alius cujusdam personae continent, cujus constructionis permulta inveniuntur apud Caesarem exempla b. g. I, 6, 3 I, 37, 2 II, 11, 4;
IV, 13, 5 V, 6, 3 VI, 3l 1 VI, 40, 2 VII, 2, 2 VII, 33, 2, alias. Nonnunquam
verba dicendi vel existimandi, si ponuntur in enuntiatis causalibus, modo conjunctivo proseruntur, quamquam causa inest non in verbo distendi sed in eo, quod dicitur ea est praesumptio
b. g. I, 23, 3. Helvetii, Seu quod liniore perterritos Romanos discedere a se existimarent, eo magis, quod pridie superioribus locis occupati proelium non commisissent, Sive eo, quod re frumentaria intercludi posse considerent, nostro insequi Re lacessere coeperunt. b. g. I, 27, 4. . . . Sive timore perterriti, ne armis traditis supplicio afficerentur, sive spe salutis inducti, quod in tanta multitudine suam fugam aut occultari aut omnino ignorari posse existimarent, prima nocte ad Rhenum contenderunt. b. g. I, 9, 3. . . . quorum alius alia causa illata, quam sibi ad proficiscendum necessariam esse diceret . . . VI, 7 6 Loquitur in concilio palam, quoniam Germani appropinquare dicantur ... VI, 31, 1. Ambiorix copias suas judicione non conduxerit, quod proelio dimicandum non existimarit, an tempore exclusus et repentino equitum adventu prohibitus, dubium est. Ho loco tamen modus conjunctivus etiam ea de causa positus est, quod nuntiatum causale est pars necessaria quaestionis indirectae. Quin etiam in enuntiatis relativis modum conjunctivum Caesar usurpat sine omnibus, quas modo protuli, causis, quum profert cogitata tertiae cujusdam personae: VII, 33, 2. . . . Senatumque omnem et, quos inter controversia esset, ad se Decetiam evocavit. Ad quem locum ranerus adnotat: er enibo de Senat und die, etche, ac dem
Beriehi de Aeduer, in Streii egriise Waren. Cui consimilis est locus hic: VII, 11, ... quaeque ad eam rem usui sint, militibus imperat Caesar). - quae ad eam rem utilia putabat Κranems: Der onjuncti ha seine Grun in de Pragnan des Ausdrucks, indem in imperat de Begriis ines dicit, indicat enthalien ist quae usui sint indicat eaque imperat. Quae interpretatio mihi longius repetita videtur. Attamen inveniuntur non perpauci loci, quibus Caesar iisdem conditionibus, quas modo exposuimus, modo indicativo usus egi. Quae cum res imprimis ad hane quaestionem pertineat, cumque statuerim eam praecipue rem indagare, necesse est etiam omnes, qui huc pertinent, afferre locos. Causas, cur nuntiata relativa, etiamsi sint partes sive enuntiati conjunctivi sive acc. c. ins sive orationis obliquae, modum tamen habeant indicativum, grammatici has indicant: Non sunt talia ejusmodi nuntiata relativa parte necessariae atque arte cohaerentes cum iis enuntiatis, quibus continentur, sed ab auctore ipso, quo quid magis declaretur, interposita atque interjecta; non sunt prolata ex animo, de sententia dicentis vel cogitantis sed quodammodo
interpolata, quibus excisis demptisque constructio enuntiati consistere potest. me res s 652, 2 hoc quoque addidit: qndesse auch solche ebenstitete, die in de Gedanken des edenden
18쪽
hineingelii rem und WQuhe alsis aulabe selbs est schon adquis enotlich ivd das siemorrelativsatet sind werde dennoch giiwellen in de Indicati geselgi. Der nec des christ- stellers isti mei stet diales, Gaudet tentatas das Gesagis niuia loas in Amices de Bedendens ison rn eine imi dissesu si hi nige ibiMorische GeWisAhej h be liberhaum o sons der Conjuncti eine Zweideutiiset verantassen kdnnte. Bene ruegerus egisset, si hane oriunctivi ambiguitniet a verbis nonnullis delatisset, sed ea, quae modo attulit, viro doctissimo ipsi sufficere non videntur in notis enim dicit: das diem Grundisiob liberali ausiachi, e tiavL4b, II u. Cio in I, 26. Ed italus, postquam eadem lare praecepit, hoc addit: s 369, Anm. ). Namenuic geschiehi dies ostrae relative Umschressiungen vo Begrissen, su Mineo im Lat schen ent de .gκ in de Lein bliches ori glebi. Prima causa modi indieativi a grammaticis allata ad hos caesarianos locos pertinere mihi videtur.
b. g. I, 8, 1. Cusae tridui viam processisset, nuntiatum est ei Ariovistum cum suis omnibus copiis ad oecupandum vesontionem, quod est oppidum maximum Sequanorum, contendere. - Liquet enim hae verba: quod est oppidum maximum Sequanorum , nun esse nuntiorum, sed ea esse a Caesare ipso pro lectoribus ominentariorum interposita Caesar, qui jam diu in Gallia versabatur, priusquam ei hoc nuntiatum est, pulehre eiebat, Vesontionem esse maximum oppidum Sequanorum. b. g. II, 4, 10. Remi dicebant . . . Condrusos, Eburones, Caeramos, Paemonos, qui uno nomine Germani appellantur, arbitrari se ad XL milia. b. g. II, 8, 4 ... casstella congiituit ibique tormenta colloeavit, ne, cum aciem instruxisset, hostes, quod tantum moltitudine poterant, ab lateribus pugnantes suos circumvenire ossent. Et hi enuntiatum relativum non esse cum enuntiatio sinali conjunctum sed esse nuntiatum, ut ita dicam, πιξηγητικον, manifeStum St. b. g. III, 11, 2. Huic Τ. Labieno mandat Caesar), Remos reliquosque Belgas adeat atque in officio contineat Germanosque, qui auxilio a Belgi arcessit dicebantur, si per vim navibus flumen transire conentur, prohibeat.
IV, 32, 2. Caesar id, quod erat, suspicatus, aliquid novi a barbaris initum consilii,
cohortes, quae in stationibus erant, secum in eam partem proficisci, ex reliquis duas
V, b, 2. Ibi cognoscit LX naves, quae in Meldis factae erant, tempestate rejectas cursum tenere noti potuies atque eodem, unde erant prosectae, revertisse. - Quo in exemplo nunc quidem haec verba: quae in eidis actae erant , urgeo, de insequenti enuntiato relativo infra. Prorsus memorabilis est locus hie V, 23, 3. Ac sic aecidit, ni ex tanto navium numero tot navigationibus neque hoc neque superiore anno ulla omnino navis, quae milites portaret, desideraretur, at ex iis, quae inanes ex continenti ad eum remitterentur et prioris commeatus expositis militibus et quas postea Labienus faciendas curaverat numero LX, perpaucae locum caperent. - riora enuntiata relativa, quippe quae continuo cohaerescant cum enuntiatis conjunetivis, conjunctivo quoque modo exhibentur; enuntiatum autem, quod respondet verbis: et prioris commeatus habet modum indicativum, quod jam est ab conjunctivo remotius et pro adjectivo quodammodo est positum jam evanuit Caesaris mimo vis conjunctivi enuntiati consecutivi et actum historicum solum, quod ad rem explanandam addidit, mentis cogitatione amplectitur. VI, 10, 5 ... silvam esέ ibi infinita magnitudine, quae appellatur Bacenis ...
VI, 22, 3. Gus rei multas afferunt Suebi causas, ne qua oriatur pecuniae cupiditas,
qua ex re factiones dissensionesque nasountur. - Sententiam enuntiati relativi non ex animo βueborum sed ex suo animo Caesar exhibuit; est enim locus communis. iisti . Vu, 12, 3 i Quo ex' oppido cum legati ad eum Caesarem venissent oratum, ut sibi ignosceret suaeque ultae oonsuleret, ut celeritate reliqua res conficeret, qua pleraque erat consecutus Caesad arma conserri ... jubet.
19쪽
VII, 31, 4. - . . sagittariosque omnes, umam erat perestagnus numerus in Gallia, eon quiri es ad so mitti jubet. iii aut In si ii in il ii VII, 64, 2. ... peditatu, quem anto habuerat, se lare contenium dieiti veroingetorix). b. o. I, 26, 2. . . . mirabatur malum, quem R Pomprium eum mandatis miserat,
ad se non remitti. DI Jul ib. o. I, 18, 1. Interim Caesari nuntiatur Sulmonenses, quod oppidum a Corfinio VIImitin intervallo abest, cupere ea sacere, quae vellet. . . b. o. I, 29, 3. Interea Veterem exercitum, duas Hispanias confirmari, quarum erat altera maximis benefiolis omprii devincta . . . nolebat Caesari iii. i Q iis fri b. e. I, 47 2. Afraniani se superiores existimabant), quod innio loem tumulumque tenuissent, quae causa pugnandi fuerRt, . . . b. c. I, 51, 1. Nuntiatur Afranio magnos commeatus, qui iter habebant ad Caesarem, ad flumen constitisse. b. e. I, 64 b. Itaque infirmiores milites ex omnibns enturii deligi jubet, quorum antanimus aut vires videbantur sustinere non OSSe. b. o. I, 70, 2. Res tamen ab Afranianis hue erat necessario deducta, ut, si priores montes, quos petebant, attigissent, ipsi periculum vitarent b. c. Π, b, 3. Facile erat . . . prospicere in urbem, ut omnis juventus, quae in oppidorem an Serat . . . ad caelum manus tenderet.
b. d. III, 1, 3. Hoc et ad timorem novarum tabularum tollendum minuendumque, quisere bella et ivile dissensione sequi consuevit, ... esse optimum existimavit Caesar). b. o. IV, 23, 1. . . . quod praestare arbitrabatur Libo , unum oeum, qua necessarius nostris erat egressus, quam omnia litora ac portus custodia clauso te steri. Quos si locos accuratius erepexeris, invenies non esse perpaucos, in quibus ipse Caesar sit subjectum. Facile igitur fieri potuit, ut Caesar cogitata personae dicentis vel cogitantis, quae persona est ipse Caesar, ut sua, id est auctoris, modo indicativCyroserat, praesertim cum
res re vera gestas reseratib. g. V, 25, 4. Lucium laseum cum legione ex Belgio celeriter in Carnutes proficisci jubet ibique iemare, quoirumque opera cognoverat aggetium interfectum, hos comprehensos ad se mittere. - Cognoverat s legit tauerus, ochius cognoverit Si modum indicativum legis, intelligere debes, Caesarem jam priusquam Plancum in Carniites miserit, interfectores Tasgeti cognovisse, cum contra modus conjunctivus indicet, eos esse Plane indagandos Quibus locis hos quoque adnumerare poteS b. g. I, 2 . . . Helvetios, Tulingos, fiatovicos in siles suos, unde erant profecti, reverti jussit . . . et auis infra ipsos oppida vicosque, quos incenderant, restituere aussit Caesar); item in eodem capito quod noluit Caesar), eum locum unde Helvetii disces erant, vacare. aene mihi venit in mensem, Caesarem empei in enuntiatis relativis, quae in partes aco. c. in , qui pendeat a verbo jubendi, thodo induativo uti. quod non ita se habere. ex his intelliges iii ib. g. 1, 27, 3. . . . atque e n nos in eo loco, quo tum essent, suum adventum exspec
b. . IU, I, 5. . . . et cui primum poss*t, i Duetos pruppisci jubet vii, 35, 6-His quam longihsime possent egredi jussis ... Intelliges qu9que, quomodo loci, quos supra laudavi, ab his differanti nuntiatum relativum, qu6 14odo conjunutivo exhibetur, pertinet ad id, 'quod Caesar jussit, illi autem 'luo meram continent attributionem. Cf. VII, 36, 3. b. e. III, Omnes, quos adhuc attuli, 'ides' haud arie eum constructione stat colligati se exstant etiam loes, quibus enuntiata relativa pronomine demonstrativo vel correlativo cum enuntiato conjunctivo aut accusativo o. in . corinneta sunt, sis tamen his quoque locis invenimus modum
20쪽
istos b. g. VII, 8 6. Quos ille Vereingetorix multa jam nocte silentio ex fuga excepit
veritus, ne qua ini a tri ex eorum concursu est misericordia vulgi seditio reretur, ut procul in
via dispositis familiaribus suis principibnsque civitatum disparandos deducendosque ad nos
euraret, quae cuique civitati pars astrorum ab initio obvenerat. - nuntiatum relativum pro,st eam partem, quae etc. potitum esse consentaneum est. 8 igitur pronomen demonstrativum hoc loco omissum, quod alia Caesar posui Pronomen demonstrativum magis his locis pertinet ad relativum quam iri enuntiatum conjunctivum aut ad acc. c. in . Si igitur ea in hano sententiamaeeipia, ut putes Caesarem non enuntiatum relativum solum sed etiam pronomen demonstrativum ex animo suo protulisse i atque interjMisse, e re me agis. Nostro modo interpungendi deducimur ad opinionem, ne mini: latinis auctoribus pronomen demonstrativum a relativo semper ita disjungi, ut pronomen demonstrativum ad aliud atque ad relativum enuntiatum pertineat; quod non esse rectum, jam ex ea verborum colloc tione id quod intelligere possumus. Sed jam proseramus exempla Caesariana b. g. IV, 28, 2. . . . tanta tempestas subito coorta est, ut nulla earum navium o sum tenere posset, sed aliae, eodem unde erant profectae -- reserrentur, aliae ad inferiorem partem insulae, quae est propiuBs Solis occasum ... dejicerentur. b. g. V, 5, 2. R eognoscit naves, quae in Meldi faeciae erant, tempestate rejectas
eursum tenere non potuisM. atque ,- eodem unde erant prolaciae, revertisse. VI, 5, 2. . . i. ne quis aut, ex hujus iracundia aut quod meruerat odio eivitatis motus exsistat lici si .
b. c. I, 40, 7. . . . Suspicatus C. Fabius lare, id quod accidit, ut duces adversariorum occasione et beneficio Brinnae in nostros opprimendos uterentur. b. g. I, 24, 3. .... AE eum locumh- ab his qui in superiore acie constiterant muniri jussiti Gam e pronominum colloeatione apparet, hos locos ita esse accipiendos interdum autem etiam alio loco Caesar pronomen demonstrativum posuit, ubi primum ei enuntiatum relativum, quod ex suo judicio profert, in mentem venit. b. g. IV, 22, . . Sulpicium usum legatum, cum eo praesidio quod satis esse
arbitrabatur, portum tenere jussit. b. g. ΙΙΙ, 2, 1. Subito per explorator eerti0 laetus est ex ea parte viei quam Gallis conoe hyenat omnes noctu discessisse.
h. g. VI, ij, 8 Labiems, quo milius hostibus timoris det suspieionem, majore strepitu et tumultu, quam populi Romani fert i consuetudo, castra moveri jubet. - Verba sequam populi Romani fert consuetudo , ad id, quod Labienus jussit, non periinent; non sunt verba Labieni, quibus jussa sua profert, sed sunt a caesare interposita. Labienus magno tumultu castra
moveri jubet eum inutem Caesar addere vellet, id non esse ex consuetudine Romanorum, comparativum majore inposuit et enuntiato eo, quod a quam incipit, suam adnotationem adjiciti Pro nominibus' ubstantivis aut adjectivis, quae linguam latinam deficiant aut minus sint usitata, hae enuntiata relativa posita esse, mihi concedes quare ea modo indicativo exhibentur. VI, 14 4. Id mihi duabus de causis instituisse videntur, quod neque in vulgum disciplinam efferri velint neque eos qui discunt litteris confisos minus memoriae studere. Verba eos qui diseunt f Caeso prosecto ex animo Druidum profert, quod imprimis modusQonjunctivus velinis testatur, sed tamen modus indicativus positus es Con dis locus est hic: b. g. VII, 78, 1. Sententiis dictis constituunt, ut ii, qui valetudine aut aetate inutiles sunt bello, oppido excedant. Qui valetudine aut aetate inutiles sunt aegroti aut senes. VII, 8l 2. Subito amore sublato, qua significatione, qui in oppido obsidebantur, de
suo adventu cognoscere OSSent. . . .
b. o. Ι 87, L Addit etiam, ut, quod quisque eorum in bello amiserit, quae sint penes milites suos, iis, qui amiserant, restituatur. b. e. I, 16, 1. . . . Caesar conquiri milites, qui ab eo discesserant, deIectumque