장음표시 사용
101쪽
'o Et ruiit, oppositi nitens in vulnera ferri, Pressus 2 emisso moritur per viscera telo. Altera pars dens pedibus, dat terga sequenti, ut pauidi Lepores, visuiuo tergore Dama, Et capto fugiens Ceruus sine sne timore. Ipsa sequi natura docet, vel cominus ire.
Hic generosius honos, ct gloria maior Equorum, Nam capiunt animis palmam, gaudentque triumpho, Seu septemstatiis Circo meruere corona=n, Nonne vides victor quantosubsimius altum Attollat caput,invulgi se venditet aura' Celsiue cum caeso decoratur terga Leones iam tumidus, quantoque veniis' Iabilis actu,
Compescatque solum generoso concita pulpuVngula sub stoliis grauiter redeuntis opimis . laus prima canum, quibus est audacia precepti venandique segax virtus, viresque sequendi
s ua nunc elatis rimantur naribus auraF,
Et nunc deniqso quarunt vestigia rostro, Et produnt clamore feram: dominumque vocando, Increpitant, quem si costatis est mi armis, In equitur tumulosique canis, campo que per omnes. Noster in arte labor positus, stes omnis in illa. 1
tamen in messias pelagi sie pergere sedes
Admoneam, vastique maris tentare protundum. Inter utrumque loci melius moderabere finem: Aoera num saxis locasint: nam talia lentos Deposcunt calamos: at purum retra litus. Num mons horrentes demittat celsior umbras Iu mare: nam varie quidam fugiuntque, petuntque. INam vada subnatis imo piridentvr ab herbis. . M i
102쪽
Oblictesque mom,omosti serutitiastae. Descripstsides variis Nattara proseindi: IVec chns os xxia voluit con flere pisies. Nam gaudent pelago quales Scombrique, Bouessae,
Nippuri celeres, ct nigro tergore 3 tui, Et pretiosivi Elops noliris incognitus undis, Ac durus Xiphias, ictu non mitior ensis,
Et pauis magno fugientes agmine Thunni: 'Parua Echeneis adest, mirum, mora puppibus ingens: Tuque comes ratiam, tractique per aequorasulci,
sui semper istumas sequeris Pompyle vitentes , Cercyro que ferox populorum sine moratus,
Cantharus ingratus succo, tum concolor illi Orphas, caeruleάqtie rubens Erythinus in pnda,
Insignis Sargis que notis, insignis ct alis, Et puper aurata Sparulus ceruice resulgens, Et rutilus Pagur, Gului Synodontes, ct ex se Concipiens Chane gemino staudata parente. Tum piridis squamis paruo saxatilis ore, Et rarus Faber, o pista Mor res, ct auri Chrysopbys imitata decus, tum corporis Vmbra Liventis, rapidique Lupi, PercsD Tragiqsse. sesu laude insignis cauda Melanurus, ct ardens
Auratis Murana notis, Merula virentes,
Immiti ue sera Conger per vulnera gentis, Et captus duro nociturus Scorpius ictu, Ac numquam aestino constectus sidere Glaucus. At contra herbosa pistes laxantur arena, Vt Scarus, epaIta selus qui ruminat escas, Fecundumquegenus Maena, Lamiro q&e, Smari re Atque immunda Chromis, meritis vilissima Sala. Atque auium dulces nidos imitata μb undis,
Et squamat tenui se Uu satauine Mullus,
103쪽
Fulgentes Solet candore, ct concolor iris Passer, ct Hadriaco mirandus litore Rhombus, Tune Modes lati, tam molles tergore Rana.
104쪽
TI CON OBSERVATIONES.I hoc poema quod Halleuticon inscripsit O v r-D I v s, ad nos integrum peruenisser, nemo sane esset ex omnibus honestarum artium proselibribus, quin ex eo summos fructus summa cum voluptate perciperet. Sed, quando neq. spes vlla est fore 'treperiatur, neque ullus hodie quod equidem sciam,exstat liber icriptus, cuius ope, quae maxima, ac turpissima ei inficia sunt, vulnera sanari pollint, dandam esse operam censui, ut, siquid auxit ij, quod perexiguum plane est, industria mea adferre possit, experirer. Ε uolui itaque eos,qui peneS me sunt, auctores,qui de piscibus aliquid litteris mandarunt, & eruditissimos in Urbe viros conueni, quos rogare non destiti, ut hac in re mihi, quoad possent, auxilio essent: a quibus quid acceperina, ut illustrarem, suis locis significabo. Α c cE P I-le em cyc. JMulta huius principij earmina una cum ingeniosi stimis, atque eruditissimis viris. Petrociaccono, S: M. Antonio Mureto, Ouidij non esse eenseo. -S I C ct Scarus artesub undis, Sin ' Decidit, assum- tainna, dolo tandem pauet escam: Non audet radiis obnixa occum re pronte, Auersus crebro sub verbere cauda, Laxanssubsequitur, tutumst evadit in aquorJ Achilles Statius ex Plinio corrigeadum putat: -Sed verbere cauda . probo. Plinij autem haec verba sunt lib. X X X.cap. II.Scarum inclusiam nasiis non fronte erumpere, nec infestis viminibus caput inserere, sedaue lum caudae ictibus crebris laxare fores, atque ita retrorsiam erumpere. Quem luctatum eius si forte alius Scarus extrinsecus videat, apprehensa mordicus cauda adiuuare nixus erum- loco, quem nullis propemodum immutatis verbis
ab Ouidi mutuatus est Plinius, amici hominis coniectura nititur. S c , R v s autem marinus de saxatilis est, dictus - Fσκωρειν, quod falire est; vel, ut alij, pascere: quamuis in eo si-ῖuilitatu vix reperiatur: dentes serratos non habet, pectinatimquς
105쪽
'4 HERC. CI T. SVLMONENfrstimque coeuntes, ut ceteri pistes, sed plano . & lato , solus se inter pisces ruminat, ut infra dicturus est Ouidius: alga, hembisque vesciti ir: Coriandro delectatur, ut Arilior. lib. I r. De hist. cap. Xi t. ait. Hunc autem plicem ob eximiam saporis gratiam ac siuauitatem Elinius Iouis pame cerebrum vocat Lis verbis, quorum hic non in acunda erit repraesentatio et Omn bm at Clupea prastat Aquaesia marina.
Mures sunt inni, asta ora inirea plurima Abdi.
Mitylus ,-Pecten, Charadrusque apud Ambracia ames. Brundusio Sargo bonus est: hunc, magnus erit si, Sume. Apriclum piscemscito primum esse Taranti. Surrenti Lopadas, Glaucum Cumas apud. at quid Scarum prater cerebrum Iouu pane supremi' Nesioris ad patriam hic capitur magnu que bon que: Menaturum, Turdum, Merutamque, Vmbrάmque marinam Polypus Corcyra, Caluaria pinguia Alama. Purpura, Muriculi, Mures, dulces quoque Echini.
De Scaro etiam Aelianus cum alibi, tum lIb. l . cap. V.
O v I N etiam si forte aliquid dampus notaret J Oictauius Pacigathus, vir omnium, dum vixit. inge latos illimus, & in conteruiris faciendis admirabilis, ita hunc locum emendasse
dicitur: -aliquis dum pone nataret.
S Ag pi A sarda final saepia E mollium est generer marina est&litoralis, saepium habit, quod cum sipinis proportionem obtinet, sicut Lolligo, Gladiolum . Mollia omnia proprium
atramentum habent, eo tamen plurimum abundant Saeptae. quod litoralem agant vitam,&nihil praetet ea illis Natura dederit, quo aut sese tueri, aut piscantium manus euadere pos. sint; praesertim cum earum motus tardissimus sit. Haec de Saea pia Gulielmius Gista serius.Vide& Aelianum lib. I .cap. xxxv. I A M iamque manus timet ilia rapaces Inficiens aequor ni-rrum vomit ista cruorem J Verbum ILLA bis in hoc distichoro litum otiolum planE et ego igitur cum Statio: -υο rere cruorem. Α v E R T i TAI ε vices J Et pericula effugit. Virg. lib. I I. Aeneidos: Iἶiaci cineres, O flamma extrema meorum
Tei Zor in occasu vestro, nec tela, nec ulla
Vitauisse vices Danaum, Oc. Obieruauit Statius. AvERTIT E E υie JHoc verbum et/laci,nullum hie i eum habere, cum Ciaccono, & Mureto lentio. C L A v s vs rete Lupm JGulielmus Gilaaserius. Lupus,G-
106쪽
. y N NAS. MALI EVTICO N. sue Spitola, Italice. E mali flumina ingredi- tur, in aquis dulcibus non nascitur: a parvis squillis interlicitur, H Mugiles insequitur, inter quos perpetua est inimicitia. Interi pisces clarissime audiuit Lupus, Mugil, Salpa, & Chromis: in vado vivit. acer Dimotis cauda submissus cedet armis in stri. J Pantagathus legebat: dit aranis Sed inter hunc.& sequentem versum aliquot carmina deesse suspicabatur. Ε τ Mu ana J Gracὁ: Morena. Italice. Muraena li- toralis est,& pelagia: rabies ei velut canino generi accidit. Gis caserius. . E T murana ferox teretis sibi conscia tergi, Aelaxata magis conuersa foramina retis, Tandem cte. J Hunc locum adumbrauit Plinius lib. X X X II. cap. I I. ubi ita est: Muraenam maculas appetere ipsas, consciam teretis ac lubricite gi. tum multiplici flexu laxare, donec eii adat.
tiae ΑΥ eonirascopulis crinali corpore segnis Polypus haret, IIdem tradit Aelianus lib. V I I. cap. XI. & Plin. lib. IX. cap.
A T QE E ubi praedam Pendentem retis auidus, sc. J Panta-M gathus legendum putauit, Setis, non Retis. vete. Equini Senim, a vi nunc quoque sit, setis albis ad suspendendos hamos captantia dis pi cibus usios priscos, docet Plutarchus in libello De industria animalium . Eiusque rei rationem adfert Oppianus libro tria II I. Eundem morem ostedit & Ouidius lib. II I. Metamorph. xa ubi quaedam ad hanc rem pertinentia iam pridem notaui, & e-
diu didi. ΕT MugilJ De Mugili Plinius, eodem lib. cap. XVII. t , α x L II.& alibi. et di L v P I s acri concitus ira J De Lupo, deque eius eum Mu- pili inimicitia, eod. lib. cap. LXII. De Lupo etiam Aelianus
is lib. I. cap. XXXI. -M V RAE N A nocendi J De Muraena idem Aelianus rex lib. I. cap. III. & lib. X. cap. vlt. Plinius multis in locis.
io A N T H I A s tergo, cte. J De hoc pisce idem Plinius:n lib. IX. cap. L i X. Est autem a Graecis vocatus ut iis ait Aristoteles lib. IX. De hist.anim. cap. XXX v I I. quod Incolaeo sit ubi nulla reperiatur bellua. De eodem etiam pisce Aelianus lib. I. cap. I V. & lib. II X. cap. x x V ri. Plutarchus in
Iibro, cui titulum feeir, an Terrenae bestiae aquatilibus sint prudentiores. CORPORE lina secat Dumque Oe J Hisi, carminibus, quae post hunc versium sequuntur, utque ad illud, Nee tamen in medias, Sc reliqua , quio uis aliud , qtiam quod di adplicationem pertineaticontinetur. iis enim omnibus carm G nibus
107쪽
9 6 HERC. CIO F. s ULMONENfrsnibus de venatione sermonem esse perspicue cognoscitur. Vno de facilὰ crediderim fragmentum hoc iam deploratum totum esse perturbatum,& ex duobus non fanis corporibus unum non integrum, ac vegetum effectum. viiiim itaque est utroque loco asteriscos apponere.
IPSA sequi natura, &c. J Hic versius est in se . Vnde haee
omnia eluis locis conuulia, vi turpi is mo mendo deformata. vel etiam adulterina esse, qui iudicio pollet, nullo negotio animaduertet. Post hunc versiam reponendum putat, qui legit uesextus ab hoc, Foedin, Aldus Manutius. Paulli F. Aldi N. IMPIGER ct telo venantum sternere pergit Agmina J In verbo telo, mendum inesse recte putauit Ciacconus, ct Leo,ctim de aliis infra seris agat, legit. Ego vero, quoniam syllaba te breuis est, & carmen claudicat, a veteribus editionibus parum recedens, le3o, Impiger ecce Leo, c,r. Venantum Marem emendauit idem Ciacconus elim an rea male legeretur, Venatum.
FEROCIA mentuJ Minii reponit Aldus. LENTOs calamos J Eodem modo Virg. in ecl. dixit lentam vitem. A T purum retia litus J verbum,deposcit hic lub- audies. Describit autem qualia esie oporteat loca . in quibus homines piscentur, & quibus uti debemat instrumentis. - ALEs Scombrique, Boue que: JQualis,i quemadmodum: sicut Virgilius sub finem lib. III. Aeneid.
Aeria quercus, aut conifera Cyparissi. Sco MBRI EJ Idem. Scombius, Lat. σκauco ,Graeisee: Macaresto, Italice. Marinus in arenosis litoribus est. Bovis EJ De Bobus Aelianus lib. I. cap. X X. Mitivit Miluus, Lat. Graece. Ron ina, Italice. Pelagius, altius volat, quam hirundo, & ad lapidis iactum: id autem solet facere, dum timet: it gregatim, licet edentulus sit, carniuorus tamen est, linguam igneam, rubicundam,& splendentem habet. H I P p V R I celeres JHippurus a caudae equinar similitudine nomen accepit, pinna scilicet a capite ad caudam deducta, quae caudae equinae simillima est: hieme latitat: aestate tantum capitur: earn tuorus est, nostris litoribus ignotus: Hispanis cognitias, a qu bus vocatur Lampuga. Gisca LE T pretiosus Elos non incognitio undis J quod, ut scribit
Columella, in mari Pamphylio tantum capitur. Idem tradit
Aelianus lib. I 1 N. cap. x x v I. qui quidem Piscis squamas ad
108쪽
m versas habere dicitur. E T pretiosus Elops J Et ex Plinio,
& insta ex hoc nostro perspicue constat, Elopen ab Acipensere diuersum esse: qua in re non nulli eruditi errarunt. PRETI osvs J Praeclarus dicitur a Lucilio: diem practa. rvi Elops, qtum ED1pto S rgu mouebit. Elops autem per simplexi metri causa hic scribendum. Xipui AsJ Plinio cap. x L I x. lib. I X. Trygon vocatur. De quo Aelianus lib. I X. cap. X L.&lib. X I V. cap. XXI I. Oppianus lib. I I. Latine Gladius: Ita lice, Pesce stat . Gistaserius. pelagius est, & Thunni, & Gladij agitantur Amo circiter Canis exortum: habent enim utrique per id tempus sub pinnaeeu vermiculum: ess gie Scorpionis, magnitudine Aranei: ad Cetaceam magnitudine peruenit: rostro est mucronato. utramque maxillam rostratam habet: in seriorem tamen breuem, Attiangularem: stuperiorem magis osseam, duriorem, longissi mam, ensi form em. THvN N i J Thunnus, Latine: θ όννο , Graece: Tonno, Ita lice. Vbi primum natus est, Latinis Cordila; ubi ad sex mentes peruenit, Pelamis; ubi ad annum, Thunnus dicitur. A verbo stirco Θυνειν, quod est cum impetu promoueri: ubi maioria.ctus est .eκυ, ,: in immensum auctus, κ . Giscas. P A R v A Eche MasLLI, mirum, mora puppibu4 ingens J Plivius lib. I x. cap. x x v. Paruo admodum plice, Echeneide carinis adhaerente, naues tardius ire creduntur: inde nomine imis posito quem piscem Latini Remoram vocant: sed qui sit, quae eius notae,diuersia inter se tradiderunt Oppianus, Aelianus, & Aristoteles. T v cxv E eomes ratium, tractique per aquora sulci, Quis teritumas sequeru Pomule nitentes J De Pompyli natura Aelianus lib. Ir . cap. X V. & lib. X v. cap. x X X III. Plinius lib. ix. cap. xv.& alibi. Hic autem piscis Neptuno sacer est,quod nauigia ad portum Vsque sequatur. C AN TH A Rus J De hoc pisce Aelianus lib. I. cap. xxv I r. Tu M eoncolor istu Orphas J Orpham Cernuam vocat Caeta Latine: adeo ό, ι, se est, ut etiam disiectus diu vivat, ut ait Aristoteles: cito adolescit, cum biennium vita non superest. Giscas. ERYT H I N v sJ Plinius lib. I x. cap. x V I. de xii. dc alibi. Giscas Latinis, Rubellio: Italis, Frauolino dicitur. Pelagius est Aristoteli: Oppiano vero litoralis: in mari tantum reperitur: omnes seminae sunt. eo quod omnes grauidae capiantur,sicut di Hiatulaei hoc autem non toto anni tempore,
109쪽
ν3 HER e. cto T. SULMONENfrs sed ineunte aestate intelligendum est. IN sis Ni s sargviI Festus: Sargmpiscisgenus, qui in AEgntis mari fere nascitur. Lucii. Plem praeiarm Elops, quem ciunto Satam mouebit. De Sargo Plinius quinque in locis,quo, parcam scribere,& Aelianus lib. I. cap. XXI v. Giscas. σαργs, GraecE: Sargus, Lati-nὸ: Sargo, Italice: littoralis, marinus, Auratis, & Sparassere similis, latior, rotundior tamen est: bis parit, vere, & Autumno: plures haber uxores, & pro iis certamen init: caprarum est amantissimus: Mulli, lutarij reliquias sequitur. S p A R v L v sJSparus Auratae simillimus est,adeo ut etiam plicatoribus frequenter imponat. Vettim rotundiore, minore, di magis compresse est corpore. Gisca LET rutiliu Pagur J Pagur, Graecἡ seu uod voracii simus sit, ab Erythino diuersiis est, ut notat Ronis oletius: distinguitur magnitudine corporis, & latitudine, Serostri figura. Fallitur Iouius, qui Pagrum eum esse existimati qui vulgo Romanis Frauolino,& Gallis Narbonensibus Fragellus vocatur, cum is potius Erythinus sit. ET 'lui Synodontes J σαυάδους σαοίτε -& Latinis Dentix, eumdem piscem significant: nomen enim ab extanti bus,ti prominentibus dentibus impositum est. Romanis Dentale. Giscas. De eodem pisce Aelianus lib. I .cap. XL I X.
Et exsa Conripiens Chana gemino fraudata parenteJ Idem
tradit Plinius lib. I X. cap. X V l.&lib. XXxi I. cap. vlt.
ET O FaberJ Faberis est, qui ρολκους Graecis, vel τευς. Plinio Faber dicitur: Romanis pesce S. Pistro: Gallis Dorce. Captus grunnit suum more: Romae in foro Piscario frequens est. E T picta Morores J MOrmures Gazae dicunturi Graecis ἀορμυροι, vel quod etiam nomen hodie Romani imitari videntur, a quibus Mormilli vocantur. Lyncis pullis in
lateribus paralellis insignis est, unde ab O v in i o pictae dicuntur. GiscasC H R Y s o P H R V SJ Aurata, Latine: Orata: Italice; Lito. ralis,marinus,&in marinis stagnis capitur, aestate mediis seristioribus, diebus circiter sexaginta, ut Glaucus,& Asellus,later. hieme etiam laborat, sellim carne vescitur; timidissimus est. Giscas. V M B R AE J Idem Gisca fσκιωνα, GraecE: Vmbra, Latine: Ombrina, Italicet,quod suo natatu oculos effugiens piscis umbria potius, quam verus piscis, intuentibus appareat. Au sonius: uugiens oculas celeri leuis Vmbra natatu. Marinus piscis est, loca laxosa,& herbis virentia incolens,carni rus est,
110쪽
εc seli uagus. PERcAE ME J Plinius lib. I x. cap. XvI. α Ausenius in Mosella, ubi ita sesibiu , Nee is delicias mensarum Per Amnigenos inter pisces dignanis. i N laude insiguu cauda Melanurm Aliter videtur tradere Aelianus lib. I. p. x L III.
MERvLAEM E virentes J Idem eodem lib. cap. X I x. eius mentio est apud Plinium.' Cotin εκJ Idem Plinius lib. I X. cap.xx. Giscas. κογγρος, Graecὁ: Grancho, Italice. Pelagius est,& litoralis, albicans, nse grans ambigue. E T capitu duro nociturus Scorpius ictuJ Ciaeconus legit, raraptus duro, es c. probabilis admodum coniectura: utpote quae eaedem paene litterae sunt, & sensus talis requiritur: Scorpij autem non semel mentio est apud Aelianum,& apud Plinium lib. IX. cap. L I. Giscas de eo ita: Litoralis, in saxosis,&arenosis litoribus maris, Oppiano teste. aut in alto agit, Ouidio teste. bis in anno parit,& alga, & carne vestitur: cuius ictus venenatus est: seli uagus est. Graecὸ LatinE, Scorpius: Italice, Strofano: Gallice, ScorpenO. GLAvcvs J De Glauco Aelianus cap. x v I I. lib. I .sed ne
verbum quidem de hoc, quod hic ait Ouidius. AEsTivo sidereJ exorto Cane, id est, quo usque in caelo
v τ scarin, vagasso qui ruminat escas Idem auctor lib.
II. cap. LI I I. ubi, quod poeta noster hic adlirmat, se ab aliis accepisse testatur: idem sere Plinius lib. I x. cap. xv. de alibi. FECUNDUM QI E genus Menerelamiro que, mari uari Deprauatus locus, ita ab Octauio Pantagatho restitutus est, Mana, Lamiro que, Sc. M E N AE J Menula vulgo Romae dicuntur. SMARrs M EJ de hoc pisce Plin. lib. X XX I I. eap. vlti
strusiqiu, altri legebant. Me x alius. CH Rouas J Plinius lib. I x. cap. x v. & alibi a e Chro. mi sie Bossuetus: Humidior χρὴ iς est,'s hinc optatior assu . Ac melior vili sit licet in pretio.
Hareexcessit, doleat cum tempore bruma, Nam duros lapides in eapite iste gerit. Maiorem ergo χρόμιν sumessed tempore musis,