De comitiis

1쪽

MAGNIFICO NOBILISSIMO AD

DOMINO

Saxonici Consiliario &supremo eram Redituumque Praefecto Gravissimo , Maecenat

Promotori,Fautori atque Assiit maxI-mὰ Venerando. Salutem Vervantiam. Agnum, Vir Magnifice, Nobitti . Amplissi

me, atronemunera num inquam, Eruditionis mome nim in Anti tare mineri iubet Eruditorum in campo

uci tatione civi negandum , mili persuadeo , id

quod tum ex variis erim generibus cientia,&ddlin oriri, Let

Probarem; quod tamen, in talitatismeaeiuve ussi mihi optime eot

2쪽

scius, vix conatus estem,nis Admodum Reverenit , elataeell. Dn satis tuas AR BOEBELIO M. h. ct and PAPatrono Fauto ae Praeceptori meo umme colendo,hlaeuisset,id suo minii consilio iniungere,non quidem ac si ei materiae viribus sufficere pollem patibns , sed ut aliquod specimen studioriam meorum in lucem egerem, , quodam bono laus eo Iet petenda. Hoc , forte promptius susceperim,quam in Decillitas permulsura sit, non ideo me vituperandi exit , quippe qui ad persectiora contendere allaboro.Placuit aute de in Maa sata materia prae aliis eligere, ut quae uulitatis multum in se continet, o usu, cum in Electione Imperatorum, tum in conventibus Reip conservandae causa constitutis , maxime approbatur. Verum enimvero hanc VirMagirince,Nonsilissime, ke T. nomini inscribendam duxi,Humanitate&benignitate T. Magnis fretus, qua me absentem, meosque prosequitiir. Scio enim T. Magni solere quoque praeterCurvola Occupationes gravissimas litetarum tutori que meminille,eau de cau-u os,qui his operam navare constitueriint non imam favore, amore la riori piae iis prosequi Noeteium rogo quaesoque T.Magnificentiam, ut haec, que tam in hio, quam in relicina disputandi materia a me ex imbecillitate vinum errata hanc mea voluntatis declarationem solita comitate accipere, benis neque o-

est im mor precibiis, alia enim non licet via rectommentum dare, pro T. Magni ncolumitate , devotissimis implorare, ut T. Magnif

memque conservare velit: Ita voveo itasnecor. omni obtervantia addictissimus cliens GEORGIus HEINE, Hamburs

4쪽

Tiamsi in praecipuis eruditio

nis partibus Antiquitatis cognitio re-tcrenda sit, tamen vix puto inter varia Veterum monumenta vel utilitate

fructuosius, vel meditatione dignius, vel labore speciosius eme,quam quod de Comitiis conceptum sit. Magnam certe Romanae Historiae partem, ut Lilius Ostendit, materia ista occupavit, ut peregrinus admodum & hospes in ea habendus sit , qui ista sibi demonstrari velir. De aliis gentibus idem,

dicere licet,cum primis de Germania nostra. Cum igitur nihil facere sta eant homines prudentes praeter opinionem saltem alicuius utilitatis, clarum est, hanc quoque de Comitiis Eruditionem concernere eius modi materiam, quae rein opinione plurimum utilitatis Reipublicae arseria Docebit. quod praefati lumus, ipsa haec nostra Disputatio , quam suscepimus nulla virium fiducia , sed conatu proficie irili in Veterum scriptis, d discendi, quae nescimus, ex nostris Praeceptoribus. mplitudo materiae tam vasta est, ut praefari porro non liceat , quare rem ipsam aggrediamur,freti, quod unice imploramus, divini Numinis auxilio.

Ecepta in Disputationibus methodo progredimur,&consi- deramu L Comitiorum Ohioniarelagiani, quae compleretur . 'miseram. Plerisque voea tum comitia derivari videtur a meundo vel coeundo , quod populus his coire atque in unum locum

5쪽

Ucum conveniresolitus tuerit. Ita Limnaetis.I. 9 de I P. e. i. seH-bitiPerionilis Conu. iovi quidem a coeundossici quasi Cottiam, filiit rami. Nolitur ruitia interiectam se. I s. ab Ronio Graeci Maagili pag. yG6. D. Otto disterta dea P. cap. H. pay si qui citat

II. 1. Homo imi. t. sumitur vocabulumComitiali promdibus in quibus mitiaseonvelatus impetii celebrabantur, ideonstat ex Liviola .ci 8. ita enim inquit Danno prii m. νσAnnibal in Datiam rex fieri convitum ieegum cse, memori,prodituis

e t. sleid L . de est. Relig. V pi ceu pro curiis reoni curiis lennibus, curiis regalibus,quae vernaeiua lingua, poste Dothitr licit Dὁsse &e. a prellatitur videant Ammanis de Comitiis. e. n3- O. a. peto conventu ordinum vel Legatorum, qui ad consilirpublicam an ruri germanice ditiosed Nersaminiungorase appellantur.vid. Limn .9.cii. s. ym imperii decreti l. c.

. III. S Mynrra Ap Id Lacinos uocantur cori erissis, conciritia congregat mes popidi, ut con usu ex Cic. l. 2. deLL.f. l. his Ver

bis uvidoini maius est/detur pserimur, quampo se a fui Bix terivosummis potest.itibus Comitia rodere , concilia vel instituta di mitrere, deci Apud Gallos olim conventus Reipubi causa insci tuti ab Historicis Latinis Placita Arum. c. . . r. ab ipsis vero Gallis Par emensi Sanes dicti sint referente Limnam t=.ci I.i P. Apud Britania eadein ratione P.ιrs menti nomen popularibus Orclinum Comitris indictum, retinuerunt. Apud Hunga- ros talis e veraciisNacthugdicinir vid. N. i. de anno is . . vis abit mich. Aoud Germanos recepta sunt vocabula Telos.

Idiomatum appellationibu non estquod immoremur Arum. α I. de Comit. . o. Crruad destitit Ni p. i. cita iv. η.IRtro mia. Duplex dacii Paronymia rirno IRe Ps. Uerbalis tantum est ea, quae sensu di eis vocem de voce derivat e. 'a Comitus , dicitur comitialisnDUM, alio nomine He cilleus Gesinante de farinde Sitosa mis de SEthtagen sitvere Noth m. Nomen accepit iuxta ROsinum. l. s. c. I q. A. R. uide, quod sis Coimitiis morboHerculis correpta quisquam repcncὸ

6쪽

cem isset, dissorrcnda erant Comitia uetjustaeo die haeri poterint Vnde titu illimorbo non est mi is. .conseiarur Limnaeus cauperius. Reaia est,quae voci significationem quoque iungit, quo seiui mense Coinhialis 1citur p. Cicer Orata , ing. l O mrodotus cum Roma repretitur, diebis, ut ipsi rasa qui id imanteComitia offendit eu mensis qui consequitur mense Ccwinalem dcc iti V. Dimi Ibi Onomarologia perstinus II ad ram nolo- graivin qua pra rinissa quaestione An sint, disquiritur i. dedefinitione reali, quam Eane damiis Comitia sint Coni artus inpubina e sopulus.νelpo poloru4 Afugi arris, vel M. Cisrarusmtigiat, conve- οι ferodorum s ragiorum ansa. Propius ad hodiernum st, tum accedit sequeris defuitio. vitias nice entu Caesam, atque ordinu impii,ad sivi imperii utilitatem confLimna 9.cii.Ad utilitata dico curianis appareat te. Hic erum finis velanaxime comendat Comitia, ut sentiatit sibiliti, vel illi quorum gratia Comitialiastitutuatur nihil praecipitaurier, sed tum S deliturato conum

marime in R. Ceam Imperio respiciendum erit utpote ubi libemtas in maiori adhuc pretioliabetur,quam apud alias gentes. Us des arol. V, dicere blitus est , se in alas suis regnis , e ditionibus dominari servis Sc mancipiis, in Germania verbississe imperare,

c. I. p. I. c. 2.

VI. r. D De Di νφione Vatia posset institui Comiti rum divisio. Sunt enim Comitia vel pertistiora, vel recentiora , v iustiora fuerunt vel Romanorum , vel aliorum populorum. De horiun Comitiis ratio instituti nostri ista admodum est sellicita. Dicanuas igitur de Romanis potissianum. inviduntur haec a Pos - , sardo in Curiata &Centuriata, quae ut ipse aiebat,sipro Colligio Pon RE; κῆ ti cum haberentur, aut regissacrorum , aurulaminum inogurando P. -- causa , collata comitia appellabantur. Tributa Comma putat

7쪽

sub Curiatis comprehendi , quia in huiusmodi Comicis populi suffragia vitium ferebati, sicut in Curiatis illis. Substribit illi

Blondus de Roma triumphante . Manemus nos in vulgata divisione trimembri, in riata, Centuriata Tributa, secuti A. Gel

pari. I. cap. I.

VII. Fuerunt Ciciata antiquiora Centuriatis. Illis enimus is est Romulus, cum in animum induxistet curam Reip. per sententias Curiarum expediri vid. Cic. Oratars Ue leg Agrarconta Rull. . c. 27. Pinard de Mag. R.R. p. 66. Nomen acceperuit a Curiu,quae teste Varrone L 1. de Vita P. R. a Cura derivantiir,&i dicebantur, quod poludis percistia divisius viritim suifragia ferebiit. stan quibus populi re cultas diu sententia rogabatur. Cur autem Curi, a Cura dicta sit facile est divinatu. . proferamus verbis

Poetae: nam bene conveniens fortita est curia nomen, Agravibus curis,curia dicta renit.

Obiter addimus , quod signisicationes Curiarum apud Romanos variae fuerint, vel enlar erant, illa triginta partes, inquas PODulum Romulus distribuit vel stirae aedes , quas singulta aium habuerunt,uel locru in quo Senatus eii habit-U I H. Perionius describit Curiata,quod fuerint Comitia, in quibus Magistratus is Duces belli creabaritur, atque ita rem quo-ouenustarem continebania. .de Rom. Graec.Magistr. p.;67. Ad Curiata Comitia reseciuit mutam, erba Livii LM tr. Vbi in pa- ct laxior fit populus, antronaque adempta, Omitia habita sunt agra,ria lege an quibusTribuni plebes agitarent me tandem certamina domi Q 6 4ς nitaset de Cic.M. o. inquit Si quis legem Curiatum non habet, Iuli attinger cirem militarem non lisei. ' IX. Potissima Curiatorum Comitiorum Materia erant M. r.rtus , Raeges, ct vegotia imperii. Certe RegesRomanorum . . potissimi in his Comitiisereati liinti Praxer hos etiam iuυρ-

eup resarib mi ictu, aliique quam plurimi. Accedunt Leges testis

8쪽

liTonis, qua estinoete, Creturiata ac tributa sunt habita, in quibusplebs suo cluebat Magi ratus, quos antea Curiatiis creaverat. Religionis quoque habita est ratio. Lege enim Voleronis erratio Sacerdotum sancita est,imprimis Flaminum Curionis Maximi.

X. Enumerabantur autem lex leges curiatae. Prima Ma-fistratum ante designatum confirmatione approbabat. Secundata fuit de impello Magistratu iuri,ut testatur Sigon. l. 2. c. q. de antiq. unprov. Imperium hoc autem fuit vel Civile id est auspicii sola

iudiciis. quod potissimum potestas appellatum Iabitiim,vel militare quod,non nisi peculiari lege cunatis Comitiis lata, habebatur referente Sisonio.l. I.ci 2I.de antiq.Iur.Civ.Rom.Confistebata hoc imperium in electione exercituum, coactione militii,admilitia ola iure gerendi bellum Tertia lata est cum Camillus ab exilio

revocatus ellet. Quarta adoptiones fiebant, nam ut A. Gellius. L . C,9.seribit, Comitia arbitru etiam Pontificibuspraesentur, quae Chriata appetantur. Quinta testamentis confirmandis fieri solebat. Nudem enim Comitiis satrorum detestatio, ut quae sexta lex est,)t testamenta fieri silebant. A. Gell.LI .ci . XI. Locus Comitiis erat dictus propter Senatum,quo coire Equitibus P. R. licebat ut resert Brilbnal. a de sermut p. 238.4 ste Limnaeo L, ML I. P. Cirtiatis vero erat addictum pomoerium, idque in foro,adeoque in comitio. Nam Varro refert. ι . de

Ling. Lat. Comitium inde primum nomen habuisse, quod Comitiis C riataspopulus istuc conveniret. De tempore certo dubitare licet, non enim sempereertoae iusto tempore sitiat habita, sed interdum etiam retra ordinem dilata obignominiam hosti factam ; ita enim inquit Livius. l. 3. cici finci Cohortes inde Latinae Hernicaque ab natu, gratiis ob impigram militiam actis remisse domos Antiates mirimi

lites, qui ferum auxilium postpraelium venerari prope cum ignominia diami comitia inde habitabo c. Subscribit huic Ioh.Sar. Zamoreus l. 2. de Sen. nom. p. 3I Si enim res incidi let gravibri, quae Seianatus desideraret Cognitionem, infitia ex Senatus consulto saera dilata Confirmat id etianiCie or : proteg. Manil. .nt. inquiens mam cum propter dilationem Comitiorum rer praetor primis Centuria cunctis renuntiatus sum facile intellexi,uuirites,ct quid de me, tiaretio, o quid aliispraefribereti Colaiauatit hac in pane Perio-

9쪽

miras . l. s. de Rom. Graec : Mai: p. 72. afre, Vari: Conv xtim rempis esse, ita ut de Curiat im nil certi constet nam exd cis Livii coniecturari licet, anno quarto inuadragesimo post eiectos Reges Consularia habita tulisse,inenurq uiatili, sulterius urget Pedonius, nec mutatum iuste teli pus, usque ad L OL annum post urbem conditam. Dies vero revierturae ilIea nosa. post urbem condita Mensem Comitialem Februa iuro Idus Marti . a solennem inmutis magistiatibus est testis est Pelionius. LEDies autem habendorum Comitiorum variis in locis annotatur. Florus. l. 3. c. io v. M. inquit illas udichmo Comiti illis, Dun frequenti mosis lucis haberetiferocibus sicis adjin pri mn libertatis erexit. His velo diebus non Comitia ipsa solum, lea leges lataracannmaciat sint. D et id Liviii l. 3. c. ii, Lucamu modum sciri-bimigessi. 2nii prohibendo dia tu scpatres in Ie , sae per o vinei. e. Comitialesferebatur impedim ager bant. XI Poterat etiam Comitiis Curiatis Magistratus ereari. itemque populus convenire , a Senatus iis haberi licebati Conlirmat id Eloquentissimus ille Cie La D: 1. ad Dalr: p. m. Si. In ea re noso, licio erga Lentulum mir fice,ct Heluntati Pompeii praeclare sat echnin Sta per obtrectatores Lentuli res caliminia extracta est , consecutis, Aes Comitiales per quos Senatus halarii

poterat.

prelon.l.1 IIta Praeparatoria Comitiorum Curiatorum praeripue inde Rom. Induti me consistebant. Erant autem hominum alii atque alii,qui-G ης Μ g sus id jus competebat,ut diem, ad quem utilia essent Comitia,si-rV Τ e edicerent, live indicerent indicebantur vero primdab aliquo Magistratuum,cui id jus erat, quippe quod ante Comitioriim tempus accidebat Livius L s. s s. ea per interregem habita ammat. Per interregem deinde consules creati, L. Valerimct M. Horatiin,qui ex

templo Magistratum occeperunt. Desct 8 c 3. Iussuque ante temp- Consulibis abdicarest magistratu , quo maturivi noxia onsules adrersiurantam molem belli crearentum religio incessi ab eis quorum imminurun imperium esset,is mesa Liberi. itaqueinterregnum initum de l. 6.c.36. refert. Ea res Tusculanu reteribin sciunoxu civibin opem orantis urere indu maxime,non patres modo ed etiam plebem movit. Remittenti vi tribunu plebicomitia per interregemsantia ira Deince,

inde

10쪽

inde popillas ad ea Comitia serendi lustrana caussa perti in

convocabatur, quippe qui ministrorum in Comitiis Curiatis, nee pψεις non convocatorum nomen obtinebant. Popiat clanique praemissis. 'ς R

gatio intercessit, curia namque primὁ ad serendum suis agi serte voeat , si non ellet boni ominis, comitia in alium diem differebantur Dyonis l. 1: his verbis conisi aliquod Cutia ad Comitia fiata agenda maxilne merit necellaria ' inquit enim Popians s rebat suffragium,non iversis confuse, si per Curias vocatus quodque plaribus visum esset xii , id adsurres referebatur. ii comitiisqitae Magistram, Magistratus designandi usa indimulaselenni populus rogabatur suos vultis Consiulciferi id atte

dem formula usus inqui im, jubeatuus M. Tullius inciritateve id onaque elinit mea ne ut ipsi quoque aqua igni interiacasur. or 3 . in L Pisen. . ocinest: Vrsit ubeatis,ut quid Cicero versu erem sed quid vindicarit. XIV. Leges in Comitiis habendae tritiundino ante proponi oportuit , quam Comitia haberenturi nec tantum lator segis iis adelle oportuit, ut qui legem Curiatam arrogationum confirma et Ied Pontinera, qui de omni arrogandi iure cognoscerent, in quo certum quoddam Iurarcentum aD Mutio eonceptum est ;quod hi jurare debeant, inter quos fiebat arrogatio. Arrogatus autem rogari selebat ne dux fieret alieno se Iubjicere imperio, approbata itaque a Pontificibus resimia Itone popidus ablagistratu rogabam , uti legem juberenta uisujuseans ΑGel l. . s. c. I9. I dicta vero sunt Comitia Curiata decemvitis euandis, ita enim

Liv variis in locis decemvirorum mentionem facit inlatum&hoc fuit,augures iis ut crearentur,id quod idem LiviuS. l. is. c. As d cet clam inquit Dircv ο priorvom Comitia auguris creandi habita. de tantum de Curiatis Comitiis. m. sequuntur nunc Centura ita morum derivatio a Centuriis oritur Centuriae vero constabant ex decem iunioribus bellica arte callent bus, totidemque sellioribus servandorum, lentum

caussa eleetis labias nunc centuriis , Comitia Centuriata di Ent. Deru:ienda itaque nobis surthae Comu l.