Dissertatio inauguralis med.-philosophica de sterilitate corporis feminei ob litterarum et artium culturam ...

11쪽

corporeis ad hunc pr0cessum destinatis idoneis. Ista in-mecunditiis vel in absoluto desectu et incapacitato consistit, vel aliquali difficultate impedimento ostensa nititur, ut huic negotio inhaerendi vires n0n permittant, nisi haec obstacula tempestive removeantur. 0uando vero vincibilis haec in me eunditus diutius inhaeres, in talem degenerat habitum pertinacem, qui nullo potest c0nsilio et auxilio ulteriore

corrigi et emendari. .

Scrutinium in causas in foecundilalis.

In hanc inso ecunditatem seminarum indagandam Μedici omnis aevi plurimum operae navarunt, et omnimode de ηudarunt, ut desectum tanti nomenti qu0quom0do c0rrigere, et mederi posSint. Si scrutinia tantorum virorum inde a cana vetustato usque recentissimum, ut ita dicam, Solem attenta mente

perlustramus, cummuniter cauSns invenimus accusatas Somaticas , multiplicia organorum muliebrium vitia interna, et externa, uti Sunt: AtreSin Vaginae partialis aut totalis, uiresia oris uteri et Sic porro, quidni plus me Uercle lexstant exempla, ubi natura corpori semineo ex integro denegavit uterum; - quorum Vitiorum organicorum seniliorem notitiam - licci et in vivis solerti indagatione multa lignoScantur, - plurimum Anatomiae pathologicae in accepti S reserre auSim. Μodo culpam in genitalem coniecere liqu0rem, modo in seminis discrepantiam, modo

nimiam siccitatem, acritudinem, et amplitudinem etc. Organorum genitalium adcuSavere. 0uam verbosi atque essust in talium causarum fuerant commemoratione, iam compendiosi, aut plane obliviosi in aliarum Sonticarum causarum indagatione et c0mmemoratione

Medici illi exstiterant, ut propterea eorum inventis atque observationibus aliquid adjungere posse, mihi visum fuerit.

12쪽

iduis est, qui negabit uni ius nil hunc Sterilisulem absconditas contribuere cauSas i inter quas multae innium pusti ullum seminarum murium , Sub inquisiti0ne et Seolione oculis et cognitione Sc Submitsunt. Sed tamen quaedam Supersunt enusue, quaS plurimi rariuS agn0Scunt, et nil c-gant, quarum tumen notio multum potest in matrimoniis ineundis iiivnre; quando multum etiam refert, qu0 mugi Ssamiliae de Stematis sui propagatione sollicitae Sint. Ilaec sacultas generandi inter cau9as sic dicta ου naturales etiam haereditariae obnoxia est disp0sitioni, qua nonnullae sa- miliae perquam prolis erae , ut sue cundae, aliae minu Stalos repelluntur.

0uemadmodum enim mentis sucullate S, 00rporiS vireS, functionesque aliae Oeco numine animalis, haeredituriae ob noxiae sunt propugasioni: ita et haec sustultaS generativa in sexu Sequi0re per haereditatem nunc vigori, nune

langu0ri, hic taciti et liberali pr0gressui, ut ibi desectui

est Submissa. Id idem etiam de n0nnullis gentibus valet, iuni iam quaedam valde sue cundae, aliae minii S uut plane Si eriles deprehenduntur, in quibus causa in c0rporiS OOnstituti 0 ne incassum quaeritur, licet interdum remole aeris temperies, l00u S, clima, diaeta, regimen, Vitae genuS, prae ceteri S vero Religio, m0resque patriarchales e0 aliquid conserro videantur. IIuo tandem pertinent homines liberis, omnique c0niugali socialita si infensi, quippe, qui minori suecunditate instructi esse visuntur, in quibuS taedium ut 0rale, fastidium, invidia, tenacitaS, avaritia, m0 P0Sitas, et Sexcenta lilia apprime nocti Santur. Sic humines extra Patriam in l0cis peregrini S vivente S, in n0vas et externaS c migrati provincias, n0vas colonias erigentes, in captivitate et exilio degentes, ob in interrupti m Patriae reminiscentinna, neque minus me cundi ob' Sri Vansur, idem constat de familiis os ac te nut animo repugnun se dis Sensuque in inculta loca delatis. Neu silenti0

13쪽

pi ne iure unda Sunt matrimonia cuncta, mulsisque adversis

piperasa animi adsensibus. Z aulaias ΙVJ inquit: ,,Coniugi odium et male olentia generationem impedire potest Teste Aestu: ,, Odium impcdit conceptiovem, amfr con ciliat genituram, et conceptum, insiti concubilus inanes

ac fleriles sunt Neu deSunt Medici, Sterili satis causas

reuera Senices inles, is ui communiter animi-pathematum mentionem saviunt. Iam Sinibaldus prae aliis hoc aSSeruit,

qu0d crebra videlicet odia, dissidia, multae riaeae, in dignationes, terrores, timor, moeror, angor et similia

sterilitatem causent, nec ignota medicis OhServatio erit, quod si equens in seminiri ebrieta', mensis et corp0riS Cul miliapat Sunitatem, relinquatque in foecunditatem. Seriem causarum sterilittitem arciscensitim ingrediunturqu0que multue, nut cuia sinu ne sper0Sae, infricatae et prosuridae cogitationes, quae nnimum vald opere assiciunt, aliisque negotiis implicant. Ideo Musi anus de morb. mul.

dicit: ,,Animi passiones, ut ira, riaea, tristitia, timor, et profundae meditationes fugiendae, quae nimirum omnes

vim Suam in uterum refundunt, eiusque oeconomiam ita Subi eritini, et perturbant, ut inde sterilescat Tules prosundas c0gitationes Seianerius VJ nccusat; non minus Ludovicus I 0bera de Avitu de mulierum sterilitate Sigia i- sient: ,, quod lucubrationes animi multae, ac profundas med lationes, necnon virium mentalium fatigationes ste

rit latem ause it In temperiem seminarum nimis calidam nimi Sque frigidam, - quae partim nil corpuΗ, partim ridetinimum eX tendenda est, - in Sterilitutis tractatione communiter Medici improbare soloni. Duae seminae libidinis nostro nimium flagrantes, aut in liliis animi adfectibus quamviS n0n nil versis, - veluti gaudio, hilarilato, desideri l. cupiditate aestuante S ut excedentes sunt, in me cundae magis delite henduntur. I ne causae, quae in anima sucum Suum sigians, ut sue cunditatem animi, linito inroecunditatis

14쪽

in seminis causam indicem, paululumque explicem, me

Animi s0ecunditas in seminis.

Per hanc animi foecunditatem intensiorem, frequenti0- rem ac ardentiorem rationis aut intellectus usum intelligo, aut exercitatiorem mentis in Scientiis sublimioribus operationem , atins Sexul Sequiori non usitatis. Attamen obliviscendum nunquam erit, nonnullarum seminarum animum ad altiora interdum negotia, extraordinariam mentis culturam, persectionemque Spirare, unde seminae sapientes et exquisite prodeunt doctae; in quibus itaque tam mecunda imperat rasio, quae fastidiose solum vulgaria muliebria quia illis viliora ignobilioraque visuntur) ndoperat, Sed illa potius, quae viris Sapientibus familiaria sunt, magno nituntur acumine ard0reve exercere ntque persicere. Minime huius Ioci est, ventillare quaestionem, an illa menties capacitas et eruditionis acquisitio inseriori seminarum quae alias pars debilior - gyongedebb resκ - VO- cantur) naturae repugnet. - Brevibus assero, Mulieres, non ad Verit 'illum, colum, acum, ollas, linum et lanas tantum natus et destinatas, sed sufficiente aeque mentis

capacitate roboreque eSso praeditas, qu0d plurimae In negotiis Sexum hunc maxime decentibus sat clare mani scStant. Nihilo tamen secius animi et tales possident dotes et qualitatos, quibus Sciensius Sublimiores tractare et acquirere queunt. Nec cum aliarum Scientiarum addiscendarum cxclusione de iisdem valet: ,, Filia subt/lia nebat sub tilia fila.

Evne Sorores ex vulgari dictorio vocatas plurimas VRVrns, imperioSas , rixoSas , garrulaS, illecebras ete. eSSe, plurimaS Porro agrestium mulierum maribus rusticis veluti rudibus et truncis esse prudentiores, sub Scrutinio Cli

15쪽

ratiori veritati absolute n0n adnuit. 0uapropter asserto Ioan. Huartis medici hispanici n0n consentimus, dum disserit: 'mellas ob frigiditatis et humiditatis rationem

profundum aliquale ingenium non posse assequi. Hinc

questio a nonnulliS movetur, unde feminarum plurimis loquacitatis donum, numina verbosa, facundia dicendi, nisi eloquentiae Doctrices agere quaeirentp 0uam0brem Hector et Telemachus aiunt: DDomum adeuntes, Nestra quae Sunt,

curate, telam et colum, ancillas iubete opus facere suum, bellum autem et consilium viris relinquite aut quod Claudius cecinit: ,, Tu potes alterius Studiis haerere Minervae, tutelas, non tela pati; tu stamina noSSU, tu Segnes operam Solers urgero puellas. Nervus quidem argumenti mei non postularet de seminis doctis rccenSere exempla, quae Sane non rara Sunt,

attamen fas sit vari0rum Auctorum colle usi 0 num aliqua Saltem proferre Specimina. Pertinet huc Iacobus Peresius IIcla, qui eruditione celebres in Hispania feminas adnotavit; accedit Tirrnquellus in LL. Connubio de nobilitate,

ubi magnus feminarum doctarum numerus allegatur, nd-dimus Gue Vari am , Spangenberg, Paschium, Hendet, Sig. ab Dirxen et plures ali0s. Ordino tamen hoc non indiscriminatim illas cruditas, nut d0ctaS sors exclam0 , quae nonnullarum n0nnisi linguarum peregrinarum notitia gaul dent, V. o. Si quaedum Dama peSthienSis germanicam, gallicam, aut unglicanam etc. praetor patriam calleat lin- έ guam, aut aliqualem in Veraecula Poesi, aut supersiciarial Philosophia aut Historia univcrsali vel pragmatica habeata cognitionem, memoriaeque sidae magis, quam ratiocinii, i iudicii testetur culturam, quibus facile nimirum proficereti possunt, si aliquali mentiη perspicacitate et alacritate prael ditae Sunt. Talem inquam eruditionem in nuce et compendio multaei feminae, aliae taciliuS, aliae dissicilius assequi valent. Ve-

16쪽

I iam vero ego sui dii tum , Sulidant, magis lue persectam iudiciosam es rentem, pracsici S u Siliu S rectius c0nvenientem intelligo eruditionem, quae innitari gaudet celebritate, quum illa in nuda speculatione, curio Sitnsu, et me muriae exercitati0ne consistens, in pluribus ex niSU Solum ortu pervet So, mure Simitandi modernus; in quod vitium liu SseriuS variae seminae Sci0Ine, n0vitatum lividae , ambitiosae et nimio praeiudiciuogoiStico laborantes perquam inclinant; quae Sibi valde placent, Sapiuntque , et meritorum Su0rum ininterrupta praeoptant en comin. Cum exquisitius eruditae vicissim subin saei iam prudenteS Sint, et re, et opere magis, quam verb08uo Stentali 0 ne Suam comprobabunt memorabilem Dapacitntem. In hac nutem classe vereb cruditurum seminarum plurimas Virgines fuisse, et extra matrim0nium vixiSSe praetercubrevi 0rem Solum visae attigisse terminum, Vist0ria nobis perhibet, de quarum tamen foecunditate iudicare non Ρ0S- Sum. Nominum praeserea Historia naturalis puriter seminus magna eruditione claras citius derungi, ac viro S crudis i0 ne claros , quod maximi nil hoc) nobis refert. Animum foecundum, mensemque bonis Scientiis locupletatum proprio marte s0lisque suis moralibus principiis abli 0rre Scere corp0riS 90llutionem, et sugere in castitatem per Se patet, cui quippe libidini nimi0pere Sensuali mens Subriun egre Sem et mancipatura erit. Hinc restringit etiam homine S intellectus rationisque cultura, e0sque praepedit, nere Si in anter nimis, vel usi hi usu lascivis obtemperent illecebris, rectius attentiuΝque perscruinus e S dum nil inde metuenda. Vcra' linque, usque Sincerti erudisio, quae bonis, utilibus, hono Si is et Salutaribus operam navat, puritati etiam P0rsoriS, Sobriae mensis casti sati et integri lusi morali studebit, ide0 ui plurimum seminue erudis ne praeter pudicii iam Se Xum mn Xime Ornantem ubstinensinu a libidine, immo prae ceteris odio in cnstitniis studens; inde etiam c0n Stat, seminuS pru' fundi 0ribus meditationibus theologicis . phyl0 Suphicis , alii '

17쪽

iliae Aingularibu8 et Simul mystici, inhaerentes, in atri in uni uinii versari, iitque pro impuro habere Stasia; indeque in per ver 'siis dissicultates Statui tantur ali ii summo Crensore inessisuto contrarinR delahi.

Turbae sanitalis atque inc0mm0da exinde

manantia.

ΙpSa Subiecta - quae ob sulcosam et eximium animis iucundi lasem corp0ro suo in mucunda redduntur, peculiaribu S ut animae ct corporis qualitatibuS ei jam praeditu eSSede Iirelienduntur. 0ui ad nnimam, quum magian Cura et Operoso studio doctis indulgeant consem plusionibus et medita ti0nthus, cumque in seminis animi vires seneri0res, Sen Si biliores et debiliores existant, quam in maribus; mentiSScientiarumque cultura etiam Iah0rius ii iungis, ut dissicilis eris, ob versatili salem autem huic sexui propriam tacilius cxhauriuntur vires, ut propterea aliis nil hunc SeXum com muniter Spectantibus negotiis, aequali tenore, et ardore haud queant incumbere, nam plurimis et altioribus intonius minus est ad Singula Sen Su S. Duo dissicilius desideratos faciunt in excolendis et nil discendis Fcientiis progressu es , co pertinnsius, et non Statilius prosequuntur Studium Semel Susceptum et pr0908itum, quae vero dissicultates tanto magis assiciunt animi vires, et reliquo vig0ri vitali - oec0 nomine impendend0 - remoram iniiciunt et obstaculum. Praetcrea sales cruditioni indulgentes se minae visae multum incumbunt Sedensariae, desidium passim magis prae0psant et observans, indeque Varia S cxperiuntur

sanis nites os sensus. Facile nimirum nimio onerantur Sanguine cuius t 0rren Ν - Punciniatu circululi 0nu - Varia opplet 0rgana, varias ibidem l roliciens surdas, Fanguinis qualitatem simul alserando. Eiusm0di seminae litteratae pro reliqua mensis lene ritudine, Seni ibilis ase, et impatientia fauilius in

18쪽

singulis funes i0nibus, ad oeconomiam animalem Spectantibu Η, SonticnS cxperiuntur mutatio nos et alterationes, indeque in m0rbidum incidunt statum, Sub quo ndhuc magis a negotiis tibStrahuntur domesticis, oeconumicis, et sexum usitatiuSrospicientibus; inhaerentque potius Speculati0nibus. In plurimis autem talibus subiectis naturalis quasi adest novitatis aviditas, Sciola curiositas, et aliqualis mentis inquietudo,

historiarum curiosarum et contr0 verSiarum enarrati0nibus quasi retiolo illaqueantur, et sic ad meditationes clanculum magis magisque invitantur, ut p0Sthac maiorem animi, quam corporis Sui habeant curam. Regulis praeiere a die tae et regiminis adeo exquisite non obtemperant, negligunt nimirum rectum ordinem et moderamen in quantitate, qualitate et tempore victus Summendi, respuunt Iaboris cum recreatione alternationem, protrahunt SeSSionem et moli0nem, confundunt diem noctemque, vigilias extendentes, contrariam igitur amplectentes vivendi rationem, turbis affliguntur organorum diversisSimorum multifaritS.

Isaeo generalia solum praemisi, ut Tractatus Spocialior in serius sequens fusius rectiusve intelligi queat.

Sed ne haec tantum ex opinione et praesumpti0ne nuda tractare videar; nonnullis exemplis intererit hanc observationem comprobare. Haec accuSata infoecunditas in quibusdam seminis doctis est aut absoluta, aut relativa. Con- Stant exempla, quod nonnullae seminae in matrimonio Suo Plane Steriles exstiterint, Iicet non evidenter valetudinariae ussuruerint, in quibus causa nec in manifestam ut Sonticam dispo Sitionem morbosam, nec in maritum coniici valet, quae pr0in quia nec concipiunt, nec pariunt, multum ut tamen vitae deditae Sunt Sedentariac, porcommodo ei indulgens os

19쪽

vivunt, plenaque insuper fruuntur dine in , - facile m0rbosam osserunt obesitatem. Deinde quaedam talium seminarum tardius , rarius, ct inordinatius concipiunt, gestatio multis iuncta est molestiis et iurbis, facile ab0rtum patiuntur, vel elum Saltem non ud legitimum et ordinarium protendunt serminum vel foetum m0rtuum operoso, aut praecipiti edunt

partu. Sequuntur nunc e Xempla, quibus praesentcm confirmare p0SSum ObServationem.

Ιnn0tuit semina clara, docti viri ux0r, et adhuc doctioris genitoris filia, in disciplinis logicis, moralibus, politicis, historicis, herat dicis, iure naturae et cario uic0, lingua porro

latina, graeca, gallica et vernacula exacte erudita, quae Vero eruditionem suam ita prudenter occultavit, ut n0n nisi urgente necessitate eandem cum magna ali0rum adprobatione patefecerit. Inter alia capacitatiS Suae Specimina, Controversiam doctam inter patrem et maritum de Sententia quadam politica ortam, Scripto quodam iculo nomine edito, in Scin utraque dissentiente et litigans e parte, composuit atque diScusSil. Eius maritus erat Vir Sanus, Vigoro Sus , integer, ipsa tamen nihilominus por 10 tum multis annis duranS matri monium , nullorum liberorum fuit mater. Dua virgo suiti constitutionis admodum laudabilis et formosae, posteaquam' Vero Sub matrim0ni 0 summo arduro in splendida mariti Bil blius heca studia sua large exercuisset, viribus corp0reque ud- paruit in acta. Alia eiusmodi semina erat nobilis senatoris insignis sci- entiarum et bonurum artium prom0toris uX0r , eXacto pollel bat iudicio, eruditu in historia ecclesiastica et civili, gene- nl0gia , Studio numiSmatico et monetario , an siquitatibuS iu-dnicis, r0mani S et graecis versatissima, eximio Studio diu noctuque lucubrationi et lectioni doctorum Scriptorum operam ianvnn S, quae pariter pr0gentei - ut de Sideratissima et amantissima - per tutum Sterilis manSit matrimonium, quae inmen Successive sub inli studi0rum servore valetudinaria

20쪽

reddita, posteaquam duo decem annis pacificum usque trunc-quillum traiis egisset matrim0nium in me cundum, febre exspiravit Ilectica. Femino tertia crat monialiS virgo , quae e m0nasterio fuga Se Aulvavit, et ad evangelicam transiit Ecclesiam , a Doctore Medicinae aeque ante hoe monaolio r0 manu, nun converso in matrimonium ducta. Uterque erat optime Sanus,c0rpore sirmus et robustus; - illa in The0I0gia Pontifici0rum valde exercitata, in Scripti S Evangelicorum doct0rum, in scriptis Bellarmini et Corn. a Lapide verSatiSSima, praeterea in scriptis Paracelsi, Lullii, Galeni, Ne Im0ntii, in

Chemia an organica exacte d0cta vexatissimis dedita experi mentis , cum marito amplificam exercuit Medicinam ; - al-chymicorum libr0rum et processuum aeque Studiosissima novis iuventis et experimentis impatiente insudavit servore, perpetuo tamen in foecunda mansit, licet anim0 et corpore nnaturali voluptate non abstinen S suerit. Denique quarta accedit ducta mulier n0bili Aulico iuncta th0ro, quae res domesticaS et oecon0 micas aliis ira didit administrantibus. Diu noctuve Studiis amplissimis operam dedit, et in dies colloquia et c0nvei Sati0nes cum ViriS OO-luit eruditis ; ita enim studiis inescata fuit, ut modum ampliu8 Servare haud potuerit, unde in talem delapsu eSt e X- cessum, ut nec quiete amplius d0rmire, nec commode et Sufficienter ingeSta potuerit digerere, ideoque Cacheria ex febre lenta correpta fuit; quamvis curata p0Stea, tamen cum denuo Studiis incumberet, ins0ecunda semper mansiti LVI.)Puriter temporibues recentioribus multa nobis praeSl0 sunt exempla seminarum d0ctarum, quae matrimonium 3 ut Plane respuere , aut inane S laverunt in pectore de pr0genie desiderata exspectati0nes, quas tamen hic recei Sere nec l00uS, nec spatium permittit, immo aliae causae plane interdicunt.