De febre flava : dissertatio inauguralis medico-pathologica ...

11쪽

inodo diximus, a solita norma M3esse, retriasque fortui- iis, ut singulari corporis constitutioni, complicationibus ic. dirberi, judicamus. Arduum quidem Osi, Νiadia siti-gula coriis limitibus Dolare, quia nonnulla SymΡiomata, V. c. gnStricae assectioneS, per totum Observantur morbum, Voruni amen consideratis omnibus, quae deinceps emergunt, Phaenomenis, quatuor stadia discerni posse arbitror: stadium prodromorum, si adium ga Siric O- inflammatorium, stadium inflammaiori O - ner-V o S u m, Si adium i y Ρ h ο s ο - putridum. g. 4. Facile est intellectu, prodromos sobris flavae, si

summa cum rapiditate irruat aegrotosque exstinguai, adeo breves ac celeres QSSe, ut a morbo eXquisito non

bene segregentur; Sin Vero decursus talis est, qualis in exemplis longe plurimis observatur, Si igitur normae alicui adstringitur, fieri non potest, quin assectio iam gravis antesignanis quibusdam nuntietur. Inior hosce prodromos peculiarem alientionem meretur fames, quam primus observavit atque descripsit Laso'; Supervenire praecipue dicitur, iis, qui justae temperantiae anica siti duerunt, vel ex alio convalesconios morbo, regimini ac diaetao poculiari soso dediderunt. Reliqui antesignaniminia' singulares sunt, sed.variis morbis atrocioribus, . corpori imminentibus, communes, ut artuum IauguO1', faciei pallor, virium Iabes, inquies ei anxietas quaedam, quibus jam adduntur si aliis gastrici indicia: Sapor amari S, NIUSca, Vomituritiones, an orexia, Si deficii sanies

12쪽

atile memorata, lingua albido tegmento oblita, sed humida, capitis dolor, gravitas, vertigo, nec non febris in- sianiis vestigiar horripilationes, aestui fugaci cedentes,

dysphoria universa, coenaesiliesis alienationibus conspicua. Unum alterumve horum sympi Omalum quandoque

desiderari, vel alio suppleri, vix est quod moneamus. g. 5. His domum succedit febris, si adii sociivili initium

notans: prodeunt horrores acerbiores, aestu inimicissimo excepit, quo consumi interiora, aegroti queruntur, ad summam inquietem et angorem compelluntur, suspiria edunt, spiritum brevem cum dissicultate ducunt. Pulsus parvus circiter centies aut conites decios intra horae minutum micat, praeterea similis describitur formicis subter cutem proreptantibus δ); capitis colliquo arteriae violentius pulsani, cordis palpitationes ut plurimum deficiunt. Minus etiam constans faciei habitus esse consuevit: saepe iurgei facieq atqυο rubet, inprimis urgente aestu, saepe majori imbuitur pallore et lurido colore, qualis in morbis viscerum abdominalium inflammaioriis animadvertitur; Vultus nunquam non peculiaris existere dicitur, quippe qui metum angoremque Prodat, imo AO- Ius iniordum sumciat, ad emendam morbi indolem Sub febris manifestae exordiis Oculorum conjunctiva coloro rubello sussundi fur ei reticuli speciem nomulatur; ipsi oculi lucis impatientes, humori quasi circumfuso iti- naiani, palpebrarum orae haud raro iument ac livent.

13쪽

Cephalalia, premendo magis, quam pungendo ei Ianeinando infestans, non frontem ianium et temporum regionem obsidet, vertim etiam orbitis infixus haeroi'bulbosquo oculorum adeo Ossendii, ut Inoiues eorum rotatorii oriantur. Neque minus aliae corporis paries dolent, ut nasi radix, columnae vertebralis pars inferior, lumbi, exiremtiales, nominatim surae, quam ob rem Galli quidam, Americanorum morem Secuti, morbum nostrum

coul' de barro apellaverunt. Maximi ponderis hoc in stadio gasirica sunt symplomaia, quippe quae omnibus aliis praecellant. Epigasirium et hypochondria morbosam produnt sensibilitatem, dolore perstringuntur urente

et excoriante, quotiescunque languntur; nonnunquam doloros latius dissunduntur per Venirem, praesertim juxta infestinorum cursum; veniriculus Saepe ingestorum adeo est impatiens, ui blandissima quaeque cum violentia re- gurgitentur. Fames, si qua exsiliit in stadio primo, nunc codii aDorexiae; sitis non semper cum morbi acerbitato justam alii rationem, modo ingens est, modo blandior; linguae conirum aut flavo aut albo muco obductum, margines vel rubri et sicci humidive, aut pariter ac cotiirtim squalidi reperiuntur. Omnia oris secreta amaritiem ro-sipiunt, nausea Di quens, ructus Rinari, VomituΝ Νup rveniunt; variao revomuntur materiae: chymus, pituita, bilis, quandoque saburrae subfuscae, laclidae; voti iriculi oppressionem, sensibilitatem, ardorem, nauSeam cic. Vomitu diminui, Osgood δ) nogai, nonnulli iamen affirmatii, imo persecius molestiarum remissiones obtineri dicunt.

14쪽

Iniordum aegroti, vexanto vomitu, saucium ci volt palatini constrictionem, vel acidum acorrimum Sentiunt, quod vaporis ad instar ni, imis Draocordiis ad fauces assurgore videtur; exacto vomitu, acidi illius injuriae mitescero, inanibus autem vomendi conatibus quam maXime augeri traduntur R . Cui is plerumque tu hoc stadio arida ap-

parci ; ai jam horis sex vel octo ab ineunio febrielapsis, Iaonnunquam Sudores partiales, satis largi, Pro- pullulani, per intervalla redeuntes, junioribus atque tenerioribus copiosiores, quam adultis ei validis. Alvi obstructio subinde iam pertinax est, ui remediis cailiarticis expugnari nequeat; experientia iamen abundat exemplis, quibus materiae. nucosae, aut biliosae, aut Ν suscae, raro SolidioreS, Secesserini. Lotium Parcum, navum, rubellum, nonnuli quam jumeniosum, sedimonii oX-

pors esse dicitur; inicius interdum dissicilis est, dolore aliquo junctus; mulieribus calamenta, si morbo ineunt fluxerint, subito reperculi, aut, si antea haesitaverint, praeter opinionem prorumpero, Observatum est * . Perianias corporiS calamitai 'S animi quoque intomperioni induci, vix quiSquam mirabitur; tristitia, morositas ei pusillanimitas, quanquam gradu soleani disserre, nunquam ex toto absunt; steri etiam potest, ut, si morbus rapidius irruat ei decurrat, Sympi omnia nervosa ac typhosa, ut deliria nocturna, SOΡΟr, algor aliaque huic sta ilio superveniant vitaeque Periculum imminere doceani.

g. 6.

Tertium stadium inflammatorio nervosum appellare

15쪽

placuit, quoniam status iii flainmatorii symplomata non cedunt quidem, aliamoti cum uorvosis ita consociantur, ui haec praevalere incipiani. Non insimum inter hujus stadii phaenomoria ictoriis locum Oblinei: non modo iunicae coniunctivae suffusio iii salii orem abii flavedinem, sed iota oculorum selerotica lutoum induit colorem, qui cum facie, praesertim angulis oris, Iabiis, alis nasi, menio Communicatur, gradatim collum Pectus, exi romit ales citruncum corporis inscii, nec nisi recuperata valetudine

evanescii, nonnunquam sanatis aliquamdiu marioi.

Cuiis, siccitas vel Persiai, vel madore excipitur, ita ut guttulae ianium sudoris glutinosi, frigidiusculi passim appareani; Laso subinde anilbraclita ei crura sudorem blandum, lepidum edere vidit , quod boni ominis esse videtur. Febris acerbitas aliquantum domulcetur, Pulsus Parvus, debilis, intermittens redditur,

imo interdum normam mentitur, quod non raro ObServatur, si morbus quidam, praecipue abdominalis, nervosam indolem recipit. Praecordiorum ei totius veniris dolores, inciti Ioviori augescentes, assectionem inflammaioriam nondum sublatam Probant. Invalescente veniriculi sensibilitate vomitus crebrescii, Variaeque cruciantur maioriae, einereae quidem aut biliosae, iouuiorosianioquo acore praeditae, ut fauces ei oeSοΡhagum erodani. Saporis alienatio officii, ut aegroti omnes cibos, vel gratissimos, fastidiatii, sunt iamen, qui esurio ior-quoatitur avideque appeiani nutrimenta; vomitu protinus rojicienda. Linguae centrum nigrescere, margines Pallere aut rubro livere, palatum iumescere ei gingivae,

16쪽

velut imminenio piyalismo , stria notari dicuntur rubicunda, quae paulatim iotas insciai gingivas, inlumescentiam carum et statum subscorbulicum inducat. Hae morrhagiae narium, ani, vaginae etc. quanquam inierdum superveniani, magis ad quartum pertinent si adium; Hunier nunquam in Jamaica insula haemorrhagias observatas esse narrat, quod magis a morbi natura, quam regione pendere videtur. Alvus laxa materias reddit varias, uiplurimum navo - Viridescentes, quandoque nigricantes; uropesis perexigua, micius dissicilis ai-que dolorificus, urina turbida, livida, aut subnigra, malum spargens Odorem. Quod sensus attinet, Praeprimis olfacius a norma recedii, quippe cujus acies lia augeatur, ut subtilissimi distinguantur odores; nonnunquam otiam acuitur auditus, saepius autem, Perinde ac Visus, hebescit, nominatim sub si adii finem. Musculorum robur ei nervorum onergia maXime prosternuntur, etenim

aegrotantes dissicillimo corpus movere, Veriere, erigere . POSSUni; mens, Summae obnoxia apathiae, crebro deficii,

pupilla ampliatur, saciei lineamenta vel exiremam anxietatem ei sollicitudinem, vel stuporem produni; modo continuus sopor, modo Vigiliae periodicae adsunt. Saepe hoc in stadio diem supremum aegroti obeunt, quem nuntiaro solent saucium ei oesophagi constrictiones, deglutilionem impedientes, convulsiones Partium singularium, inprimis palpebrarum' ei oculorum, nec non musculorum oris et faciei, tremor artuum, singultus,

17쪽

deliria, iendinum subsulius, noceorum venatio, spiritus frigidus, steriorOSus. q. T. Omnia, quae in superiori Paragrapho enumeravi, symplomata deduci possunt a statu inflammaiorio- ne voso, inhosi aut putridi aliquia jam subesse, necesse non est; facilis autem, nisi perimantur aegroti, transitus est a tertio stadio ad quartum iratioso - Ρuiridum. Quod si miseri assequuntur, vomitio incidit materiae

areae, quam nequaquam pro bile, sed sanguine dissoluto, eolliquescente, per vasorum aioniam ossuso, habendam censeo. Aliae quoque excretiones hanc sanguinis colliquescentiam ei essusionem contestantur, etenim EX-erementa seruntur liquida, Melida, non minus atra, vel carnis Ioturae similia, urina cruenia aut nigra 3 plerumque tenesmo et Siranguria praegressis, musculi sphin- eieres resolvuntur et humores excrementitii invita mento

secedunt. Pulsus intermitiens, minimus, stiformis, vix explorari potest, spiritus cum sterioribus ducitur, Digei ac foetei, interdum vere cadaverosus est; frigus marmoreum omnibus potitur membris, quae sudoribus pro- susis, viscidis, foetentibus madent; totum corpus odorem lanereum spargere traditur; euiis passim sanguine suffunditur, ei peiechias, Vibices, ecchyn Omaia , -- thraces exhibet; narium haemorrhagiae uberrimae, ut in typho putrido, oriuntur R , imo Sanguinis colliquatio adeo exorbitat, ut e lingua, labiis, oculis, gingivis, necnon Iocis vesicatorio excorialis ei per ioiam euiem proruat Non color tantum ei liquiditas, sed laetor etiam

18쪽

evacuati sanguinis decompositionem probant; venier gasis inius exelusis innatur; paries corporis οXiremae, Mimanuum pedum pie digiti, Scrotum, DRSUS, Rur S, quandoque celerrime gangraenescunt. Labia pallida, livida iremiscutit, musculi Singulares convelluntur, signa moriis instantis supra memorata non deficiunt, lothargia aut deliria musitantia plerumque vitae sammam restinguunt; observati autem Suni, qui sero moribundi summum concipereni surorem manusque violentas adstantibus inferre conarentur.

Ex hie soro docursum sobris navao metiri licet, qui generatim rapidus appellari potest. Quods; enim prodromi distincti non animadvertuntur, omnia stadia AO- leui misceri aegri quo intra duo locim aut viginti quatuor horas nonnunquam interficiuntur; sin stadia supra exposita deinceps se cxcipiunt, ad quinium ' et octavum diem protrahitur morbus, etenim persaepe tertio, imo interdum secundo stadio mors supervenit. Rariora illa sunt oxomΡla, quibus alteram hebdomadoni sobris exco- dii; quod si si, recuperandae salutis spes assulgoro consuevit, quia corpus morbi violentiae sortius resistere, indicia adsunt. Prout Variat decursus, sympi malacitam ossonitalia quaedam ei tempus, quo appareni, discrepare solent; ipsa febris nonnunquam 1 rioribus iusiadiis desideratur, sed virium inanitio tanto major est, et pulsus sero iacium effugit; ingens ventriculi sensibilitas ei veniris, praecipue epigastrii, dolor Per Varios luduni gradus, a noDnullis aegrotomam paene abesse

19쪽

dicuntur D; nave linem corporis non senatior codem tempore, Sed quandoque PoSt Septimum diem apparere, Eymatii - oi alii contendunt. Quibus factum est, ut molliei complures sobris flavae variciales distinxerini, quas vel decursui rapidiori aut tardiori, vel singularium sympiomati in lira edominio Supersi ruXemni. Quum autem decursus ei Phaenomenorum major minorvo atrocitas morbi ossoni iam haud mutent; divisionem illam parvinciendam atque expositione accuratiori vix dignam con-

g. 9.

Multi sano sunt morbi, iam inflammaiorii quam Dorvosi, quorum symplomata febris nava imitatur; sciscitari igibir oportet, Dumno Uni alter o eorum sufficiat, ad proserendam Phaenomenorum catervam, quam sobris navae Domino designamus. Ordiar ab inflammatoriis. Gas tritis praesertim indicari videtur ingenio venirietili sensibilitato, vomitu et epigasirii doloribus, nullum laetum serontibus. Si hujus visceris inflammationem largiam ar, non Primariam, Sed Secundariam vocari oportet, quoniam dicta symplomata inde a primordiis voldosiiciunt, vel mili--ima sutii ci tanto magiri eXacerbantur, quanio magis ad nervosam indolem DoΝior morbus vergit; in primaria autem gasii itide initio haec gravissima apparent, procedente morbo mitescunt et vomit uni; praeierea icierus, crurum dolores, Sirauguria, ex-

20쪽

cronti ni a Viridia, flava, haemorrhagiae ei alia in solam votii riculi inflammationem haud conveniunt. vii ac de gasii itido magis de enior itido sunt di- conda; in hac enim vomitus minus copiosus, alvi Obstructio ad convalescentiam usque, vel . colliquationem, ionacissima, dolores latius cXΡatisi, at minuη atroces, reliqua eadem, ac in gasii itide, Observantur; utraque inflammatio sub exordiis nihil habet nervosi. IIopalii id em, si accuratius rem intueris, Primariam haud dubie negabis, quoniam verus ici erus tertio demum stadio supervenire solei; Persuasum iam n habeo, pluribus argumentis Posse comprobari, hancco inflammationem , a primo morbi initio existere, quam Sen- ientiam infra magis dilucidare conabor, quum febrem navam summo jure hepatiiidem epidemicam vocari Posse,

Lienitidis signa diagnostica abesse videntur, DisLillud huc resorondum putes, quod in ultimo, nonnunquam tertio stadio, maioriae evomantur nirae, Cruenita P, quas aegrotante liene plerumque reddi, Cotis,orium habemus. Veri Diameia hoc liba otio inenon chronicis Potius, quam acutis lienis assectionibus asMignandum est.

Vophrii idem suspicari fortasse poteris e lumborum doloribus, e Stranguria, imo vomitu copioso, qui hunc quoquo itissammationem comitatur; absunt vero iti-ior initia multa diagnostica, ui testiculorum retractio, seniorum stupor, dolor et ardor circa urethrae orificium; aliora pario cum Dophritide conciliari Loqueu nil plurima, quae imminente ei in otinie sobri nava obsorvantur. Di apti r aginai i iis Praeter alia Symplomata, DO-Mira in febre obvia, dolores epiga strii insontes ci para-