De splenitide chronica : dissertatio inauguralis medica ...

11쪽

riuii et intermittenti febri quartana laborantium inniti

videntur. Insatiabilem sitim certum sympt0mn QSSU, OmneSScriptores c0nsentiunt, et epitheta, qu0que, quae huic Siti ni noxa sunt, a Jungkero: se Sitis admodum tenSa . Mi Morgagni: , sitis inexstinguibilis; , ab Cam-mer Mender: hinplacabilis ', a Frank et Marcus: sesitis magna' , observatoribus imprimis memorabile Sympt0ma fuisse ostendunt. - Lingua plerum lus muco erasso et albo obtecta apparet, nonnulli aliquantulum rubescentem, alii non commutatam Se reperiSSe contendunt; magis adhuc variabilis est sapor in ore, de quo aegr0ti queruntur, modo acidus, modo limarus, modo dulcis est. - Multi etiam auctores laetorem MX Ore, gingivas tumescentes, pallidas aut maximemibras, et facile aeque ac scorbuticas sanguinem mittentes observaverunt. . uuibus inrigni lienes Sunt, inquit GA l), his gingivae malae Sunt, 0S Olet, nutSanguis aliqua parte prorumpit. 0uod ad alvum attinet, plerique auctores perti-nncem obstructionem in splenitidis chronicae signis asserunt. Pisor. dura alvus splenitidies familiaris, Frankr obstructio alvi pertinax. Interdum etiam diari hoea observata est modo Salutaris modo pernici0sa. De qualitate urinae dissentiunt nuctores. V ppocrato teste in sobribus continuis et irreguIuribus urina liquosa lienem assectum esse nos docet. In Piuae urinam n luoSnm, Marcus SuhsIuvam, Reicheu

12쪽

rubram, Bischosi mucoso sedimento mixtam obse VaVit. Praevalens tutius lateris sinistri assectio, quae quidem etiam in aliis et praesertim in murbis cordis observatur, in Splenitide tam crebro animadvertitur, ut signum SatiS graVe praebeat. Ita nimirum, si in splenitide anasarca eXoritur, primum pes SiniSter intumescit, Saepe dolores Vagantes et trahentes et sensus formicantes in sinistro

pede et brachio observantur; Saepe etiam gena Si- ωStra sola rubra atque ardens inventa esse dicitur. I l) enarrat casum, quo aeger femur sinistrum elevare non potuit. Dolores Sub scapula Sinistra, compressione auctos jam .uippocrates assert. Praeterea aegroti queruntur de capitis doloribus, pulsantibus, trahentibus, praecipue in Sinistro capitis latere, in fronte, Vertice et occipite: accedunt vertigo, et plureri SenSuum errores, ViSuS dimidiatus, micans, tinnitus aurium.

Anxietas, palpitatio cordis, lip0thymiae, constrictio colli, omnia denique hypochundriae et hysteriae

Symplomata ab auctoribus asseruntur. Pectoris oppressio et anxietari plerumque adsunt, et originem ducunt ex pressi0ne, quum lien increscens in pulmoneS OXercet. Ab eadem sere causa etiam SpaSticae diaphragmatis assectiones originem ducunt, quae imprimis a Saueagesiο 0bSerVatae Sunt, riSus Sardonius etc.

Palpitatio cordis, typ0 thymia, assecti0nes spastione et

13쪽

insultus epilepticae a Bree fl) et Tulpio inter splenitidis signa enumerantur. Tu ius 2) juvenem in- sultibus epilepticis correptum enarrat, dummodo regiolienis digito tangeretur. At etiam mentis indolem splenitide sicut aliis morbis abdominis mutatam videmus. Multi homines, hilares atque vivaces a medicis observati splenitide exoriente tristes ei ad fetum propensi redditi sunt. Magna etiam fuit apud veteres lienis auctoritas et existimati0, quand0cunque de origine et Sede eorum morborum, qui praeter corporeas iunctionum mutationes, ipsi quoque menti ejusque operationibus, Vi mutui, licet inexplicabilis, commercii imperare deprehendebantur, inciderent qua Stiones. Hinc ab intemerata splenis indole risum laetitiamque, a contrario Vero ejusdem Statu stetiam, moerorem curasque anxias oriri publice adsertum e t.

0u0tusquisque est, qui tritum illud, splen ridere sacis ignoret 8 Eandem ob causam quoque ii, quorum lien vitio qu0dam laborare putabant, apud Graec0S

Romanosque Spleniticorum aut lienosorum nomen meruerunt. - MaXime etiam propensio ad ceteros animi

assectus ingratos, ut ad terrorem, iracundiam SaependeSt, mortem verentur aegr0ti, tanquam inevitabilem, et optant, quod autem Marcus contendit, ple-r0Sque eorum qui necem sibi ipsi asserant, lienis morbo laborare. Vix credi p0SSet. De typo labris splenitidem chronicum comitetin-

1) Medico-chirurg. Transact. Vol. III. P. 166. 2) Observat. med. lib. I. c. s. P. 32.

14쪽

tis scriptoriam sententiae Ialde discrepant. Π Ρο-erates fl) incipiente morbo febrem continuam in decursu remittentem fieri dicit. Marco auctore sebi iri Subcontinuae, Pleischelo affirmante subcontinitae remittentis typo praedita est. Grofanem splenitidem chronicam comitari saepe catari hales aut gastricas intermittentes/ sebres asserti Febres intermittentes saepe a liene proficisci inde ab Hippocrate sere omnes medici crediderunt, hac sebres saepissime typum quartanum, rariuR quotidianum, tertianum et tertianum duplicem obtinent. - Interdum etiam subris plane

deest. et tantum morbo nccreScente apparet. De pul-SuS natura scriptores non consentiunt. alii pulsum intermittentem, alii SuppreSSum, alii mollem reperiebant, nonnulli etiam eum in utroque latere aliter se

habere contendunt. Saepe tussis siue sputis adest. cui interdum pectoris dolores prementes, dissicilisque respiratio se congregni tur. Dedolatio tanta est, ut statim vel laboribus levissimis aegri satigentur, Simulque Somnolenti esse solent, somnus nutem ipSe maxime Vulgo inquietus, anxiis Somniis interruptuS, literumque non recreat negrotum, imo magis saligat. Dua re fieri n0n p0ieSt, quin mucius et prostrittio virium in diem crescat, et habitus ille exoriatur, quem jam vetores

medici Iienosum nominaverunt. FacieS enim e0llapsa, peculiarem c0lorem, DX Viridi iitro in SublInvum praebens a multis veteribus auctoribus certum signum lienitidis chronicae et reliquorum Splenis m0rb0rum aD

15쪽

serim . Splenem reveru maxime in cutis c0Iorem in-ssuere, imprimiri ostendit exemplum, ii Zacuto Lusitano ly enarratum, pio mulier SenSim SenSimque c0l0rem paene plane nigrum adepta erat. Medici splenis 6bstructi0nem SuSpicabantur, quamquam alia signa non aderiint: aegrotii seriu' febri correpta obiit. et obductione sucia splen omnino desiderabatur. Dum veteres medici duas Varius Species coloris peculiaris lienosi distinguunt, recentiores et inter illoqetiam Narteis unicum tantum et quidem lividum et subviridem colorem, qui praecipue in regione circa oculos animndvertitur, certum signum morborum lienis esRe existimant. - 0uod ad ceteram cutis qualitatem, temperies in splenitide chronica aut naturalisnut minuta est, minuta, Hippocrate, Gohlio et aliis testibus, in pedibus animadvertitur. Exanthemata et imprimis erysipelas haud raro exoriri videntiu , ita Graiisars erysipelaμ puStul0Sum, Aliberi 2) pliuies Zonam observaVit. Ulcera, culanea et telae cellulosae in cruribus janr Hippocrasea, Celsus et Aretaeus exoriri viderunt, imo Tvlpius 33 ea critica cSSe putavit. Mulierum catamenta incipiente inssammatione maxime atypica, Saepe n0n prostuunt, remota autem, maximis vulgo doloribus et c0pi0Sa apparere solent. Durante splenitide, conceptio non impedita raro tumen ulme xata est; plerumque Si graviditus adest,

1 Praxis admiranda. Oper. Tom. II. P. 139. 2) Alit, eri nos log. nati relle P. 1Bo. 3) Tui pii olis. med. xiii. I. c. s. P. 32.

16쪽

signa instammationis remittunt. Grofanelii graviditate morbum plane esSO, Sublatum docet. Inter gravissima Symplomata denique prosilivia sanguinis enumeranda Sunt, quae in Splenitide chronica tam crebro obSerVantur, ut jure ad Symplomata

necessaria numerari mereantur.

Epistaxis, quam medicinae parenS Hippocrates veteresque medici e SiniStra nare faustam auspicabantur, Saepe exoritur, et quidem modo critica modo symptomatica. 0u0ad Salutarem epistaxis naturam Grofanelli: Utique, inquit, epistaris bona et salutaris censenda erit, si cephalalgiae ceSSatio, sitis tolerantia, corporiS quieS et gustandi potestas sequitur. Et etiam in chronicis quoque inssammationibus lienis epi- staxin bonam comperi, medebarque nuper lienoso viro, qui hoc morbo et sebri liberaturi eSt, n0n Sine auxilio moderatae epiStaxiS, quae Sex circiter mensium spatio bis terve in hebd0mnde guttatim e naribus apparuit. Missio autem frequenti0r VomituS cruentus apparet, quem VeteriS medici Signum pathognomonicum ducebant. uuamvis recentioribus temporibus Plolachel

et Marcus eandem opinionem habeant, tamen in nonnullis ab neusingero observatis caSibuS omnino non

adsuit, in aliis, p0Stquam aegr0ti complures jam menses splenitide laboraverant, apparuit. Symplomata antecedentia, quae vomitum cruentum indicare solent haecce sunt. Λdauctis omnibus morbi symptomatibus praecipue doloribus in regi0ne hyp0ch0ndriaca sinistra, et accrescente anxietate, Subit0, p0Stquam brei e tem pus sensus gravediniS et ard0riS in regi0ne epiga-

17쪽

strica et sapor dulcis in ore antecessit. Signa prosti vii sanguinis in puries interniis profusi intrant. Summus langu0r, arteriariam pulsuS exigui, Sudores frigidi, dein nausea, vomituritio et ipse denique vomitus Sanguinis nigri, vel fluidi. Vel conglobati. Copia sanguinis evomiti Varia eSt, quandoquidem aut uno impetu aut intervallis brevi tempore subsequentibus

evomitur. Vomitu peracto aegrotuS evanescere nutSOp0re opprimi S0let, quo quamquam admodum defati gatuS. Sed fore morbo Uncuus, Solvitur. Etiamsi magnam Sanguinis pr0ὶSi0nem perpeSSi, aegroti interdum tantopere vires reficiunt, ut paucos post dies le

tus cruentus in Aplenitide chronica vario modo gignipoteSt..,aepe tum apparet, cum praeter lienis instammationem arteria simul coeliaca aut Venae p0rtarum rami inssammati sunt, sed tum etiam Si intumescente et indurato liene, Sanguini adituΗ non putet . facile Vomitus cruentuS provocatur, quod nimis niuuente sanguine sit, ut ventriculi vasa nrteriae breveo rescinduntur. Frid. I is mann System med. rnt. P.

III. Seet. I. c. CVII. g. 32. hac de re ita: Nullibi, inquit, canales Sanguiferi facilius desiliunt quam in

sinistra ventricuIi parte vasa Sic dicta brevia. Hoc autem si evenit vomituS Sequitur, Saepe effrenis Sunguinis nigri laetidi atque gruin0Si, qualiS etium per

alvum secedit, et licet Hectu Stomachum aggravante SanguiniR mole Symptotainta tantisper levari videantur, repetit tamen ut plurimum vomitus et aegri inter paucas horas inter lypothymias abdormiscunt. Cognoscitur hic iiiiii biis ex in appetentia, animi dejectione,

18쪽

magna circa praecordia anxietate. vomituritione ad

animi uSque deliquium, ardore et aestu in regionis epigastricae Sinistrae maxime latere, et familiaris est foeminis post quinquagesimum maxime annum diutuseno moerore consectiS. - Vomitus cruentus denique hoc modo enaSci potest, quod lien dilatatus atque induratus Venas comprimens, Sanguinis ex Ventriculo refluxum non patitur, quod imprimis Cullon et Bur serius putant. Burserius fl) ita: Frequentior ait causa vomitus cruenti est lien obstructus, Vasa enim brevia sanguine restante oppleta dehiscunt et contentum liquorem in ventriculum e semunt. Cum Vomitii cruento Saepe alvus cruenta Simidapparet, quae quidem aut Sanguine in ventriculum profuso et per pylorum in tractum intestinorum descendente, nut SyStemate Venae portarum nut Venarum intestinorum tenuium parte Siliud inssummata,

enascitur.

Nullum omnium Symptomnium, pathognomonicum aestimari potest, concursu tantum complurium, una cum accurata originis et decursus obserVntione, cem iam licet constituere diagno in. Et ipse Iienis tumor, qui manu in pariete abdominali c0gn0Sci potest. ce tissimum quidem Sympt0mn. cum tumore t artium adjacentium hepatis, mesenterii, pili creatiri confundi potest, quod VetereS medicus Saepe sesellit. Hippocrasea ipse tum0rem lienis. qui Subito valde decrescit et

19쪽

augetur describit. quem nil nisi satulentiam coli suisse

probabile est. Si titilior non adest, morbi c0rdis praecipue Sinistri Sunt, qui permulta Symplomata cum splenitide chronica participant. In utroque morbo intermissiones. anxietatem, reSpirationis m0leStias, palpitationem eordis et plethorae Ven0Sae Signa reperimus, et tantum sedes dolorum in regi0ne hypochondriacasinistra, habitus lien0Sus, Saepe haematemesis de vera morbi natura nos certiores laciunt. Atque chronicae

iussammationes partium vicinarum, hepatis, renis sinistri, persaepe dissicillime a Splenitide chronica sunti distinctu. Symptomata quoque, quae plethora abdominali provocantur, chronicae splenitidis symptomatibus valde assinia sunt, nisi quod in illa Semper Symplomata Iocalia et praevalens sinistri lateris assectio desiderantur. Persaepe etiam sit, ut febres intermittentes, imprimis endemicae, a splenitide Vix distingui queant, 'erum tamen in splenitide raro dolores in regione hypochondriaca sinistra deficient, deinde intermissiones haud facile plane integrae deprehendentur, atque se-bris usitatis remediis labrifugis vix pelletur.

Decursus splenitidis chronicae est valde incertus. Heuainger, qui varias splenitidis species distinguit, I) capillarem, 2) arterialem acutam, 3J Venosum acu tam, d) ni terilitem chronicam, b) Ot venosum chroni

cam, decausum singularum Specierum nocuratissime

describit, tamen ipse sineS, quos doctrina Systemutis

causa determinat, re Vera non existere consilietur. Ei

20쪽

rusceto liuoc necti rata distinctio Hevahgori medico praelico non uitio ni momenti esse videtur. Existunt autem imitnullae decursus Splenitidis chronicae Varie atUS, sine diversa natura cuusarum efficientium procreantur. Ouod si leves sed saepius repetitae regi0nis hypochondi incne sinistrue insultationes, aut BeriSi aperies morbum efficiunt, primum splen intum cere

incipit, Sed mollitiem adhuc servat 3 signa labrilia eXHriuntur, quae si desinunt, lien aliquid intuinetactum eSt. Serius aegri moesti sunt exoritur habitus lienosus et Sensim omnia spleniti dis chronicae Sympto mata procedunt, ita ut morbi initium acci ate destinari non possit. Si autem unimi pathemata, aut ratio viVendi a egri morbum procreant, initium et decursim sere prorsus inversa sunt. Iloestitia, angor, de saligatio ni tuum et signa dyspnatica diu antecedunt, deni lue dol0res in regione h)pochondri neu sinistra accedunt, et lien intumescere incipit. Ceterum m0 bus diu, menses et annoS perferri poteSt, cum Sympt0mata modo decrescant, modo augeantur, nunquam Rutem morbi Sensim Sensim pie per Se Solvitur Sed

plerumque criSeS apparent. Interdum crisis sit per Vomitum cruentum Satis largum. Saepe autem hic VomituS cruentus tantum symptomaticuS OSt- et mortem aegroti accelerat. Interdum etiam haemorrhoidalis luxu morbuS Solvitur, quod tum certe fieri solet, sistitXu Suppresso inflammatio exorta est. Grofanolli

ita: Haem0rrh0idulis, inquit, siuxus pariter Salutaris

in splenitide observatus suit, sed hoc fortuitum est. et peculiare naturae molimen, proprium scilicet illorum, in quibus haemorrhoides exstant. Vel quere so-