장음표시 사용
171쪽
hluis principis in Gallia,constitutionibus propriis regis. Inuenimus etiam' ἀinter leges Romuli eam, quae necessitatem colonis imponit educandi qui quid illis nasceretur masculii; E filiabus autem primomnitas: nullam autem prolem necari permisit minorem triennio nisi si quid mutilum, aut alioquin prodigiosum in teso partu esset editum: tales enim foetus exponia parentiabus non vetuit, ted iudicatos prius quinque viris proximis vicinis, si illis
Contra autem legem committentibilia... um praeter alias multas, etiam dimidium bonorum addixit aerario '. Id odie tamen ut suo loco latius traditur,& ius necis oc exponendi in liberos prohibetur, bc iussum ut quisque sobolem sua omnem cuiuscunque sit generis M. fortunae nutriat ': imb de iure pandectarum , qui partum non agnoscerct, extraordinario iudicio coercebatur'. Proscribantur de bona eorum,qui spe culis, diebus festis potissimum dominicis interfuissent, quiue die ' dominico actus iudiciales exercuissent Sunt Maliae causae proscriptionis, 3 a quae, de criminibus agetur,appar buia ex quibus ditatur aerarium.Atque s. Cau.i . haec pauca cxcmpli causa nunc sufficit monuisse, caetera ad propria rete oloca. Compendia quoque alia proprie infinita fisci sunt, quae priuilegi) ii mine illi concedunt, quae cum fusc lint ab aliis tractata, conuiueo, cum Miractatum ediderit de fisco & fisci priuileghs Lucas Parmentis. Tractat de Castrensis in I. fin de priuileg. fisci C Interprctes in tit. dc sententiis aduc sum fiscum non retractandis lib. io. C.
De aedificiis & operibus publicis seu
Aedificia pinuam iniscentius quam priuata olim extra D. Valerii Publicolaemi uentes aedes, re end eod. a Nouum opus publicum non debet incipi, prisfiquam tiaeptum perflaturis Aeae sicans opus Dum de vitio intra quindecim annos tenetur variique obligari. Aedificium priuatum publico non iungenaeum, intra V. peris, vel iuxta hincupassia rost Zedum, omni praescriptione cessame.s Super ergasteriapublica liccita carcis ΔΘi contribuunt aedisic dis publicis, ct qui non. uibus liceat mulos Iuos, operisimpublicis inseribere vel e gere s praeterea esloca publica nonpossunt,quam a pubi per uni, habitari.
In palatio non licet prauatis nuptias ct communia celebrare. Io Injumma enumerata omnino opera publica.
D antiquos cura crat maxima ornare dc magnifice construcre aedificia publica,templa,portus,dc similia:particularcs autem aedes,quantumuis citcnt praestantiorum virorum,non
magis quam vicinorii, apparare ut ait Demosth. . Et Valerius Publicola ne specie arcis ostenderct populum cininetis, Esiuas in plana submisit . Opera publica omnibus prosiliit, Mideo niaxime cura adllibenda est, ut capulchra,&solida, tuta, dc magnifica sint Leges itaq; eo diriguntur,atq; ne prius nouu inchoetur quam vetus pc ficiatur salte sine principis licentia φ. Et proinde ex pecunia 'legata ad opus nouit prius potest refici vetus,si alia pecunia non suffiiciat,d satis sit opersi publicoru . Et ut solida sint opera, qui aedificat, de vitio aedificia tenetur intra quindecim annos , extra casus fortuitos. Curatorq; operis no tantum se, sed& suos obligat haeredes dc ob cessatione '. Vt auic tuta sint, cautum ne qui priuatus iuxta opera publica aedificet, ut circa theatra vel ampli ytheatra
172쪽
s DE REBUS LIBER III. i I 'Et aedificia diruuntur ob metum insidiarum vel inccndij ', relicto spatio ' M
ouindecim pedum inter haec dc priuata opera . Etsi iuxta horrca publica, i si eui l. s: fin.
centum pedum , omni praescriptionC etiam reiecta . Vermulum tamen ali e l. .deoper. Fub.in
quandosuper ergasteria pubIica aedificare Quin si Opus publicu aedifican- 4 L . LA,2...d.
dum conceditur interdum, dc diruere priuata aedificia, dummodo valorem si Theodos. so. librarum non excedant, non alia . Magnifica porro ut sint,cauctur pri- eod. it. C Uieod. mum,omnes siue exccptione contribuere debere q. EXCipiuntur alicubi se- abf- hi si .iri natores h. Dchinc ut in operibus publicis publico sumptu excitatis, nemo in praeterquam princcps titulos suos vel nomen scribat'. Impensis tamen tunc .
accepto fercndis curatoribus dummodo rationes reaciant praeladibus pro- eod. C. ius. i. om-
uinciarum, S alijs viris spectabilibus ' : nisi quis suis sumptibus aedificauerit s ' ..tur i. e. opus publicii, tuc enim pcrmittitur nomen suu inscribere Volente populo '. i d ,'n itu. L
Nec tame reparanti suo sumptu, eius nomc qui aedificauit suo quoq; l amptu ; od iii.in licet delere,sed suu tantu subhcere '. Ad magnificentia quoq; pertinet,ne k l.ε. eod. C. Iustin.
praetoria,locaue publica aliis quam publicis personis,cocedantur inhabita :, si ' hda Domus pruacipis, basilica de palatium plerunq; dicitur, in quo tantum v 4 φ habitare deboni post principe qui eius usibus inseruiunt,& alij excludi, & et :aedificia contigua dirui . Iubct Leo Caesar in ciuitatibus in quibus palatium ' bi. sh c. iI M. est,alibi qua in eo ne ii abitet rcctor prouinciae,ut habiradi ratio,saltem cura y . . zzir,.sL 9 aedificii suadeat '. Non licet item in basilica inaurata alicuius priuati imagi- vlli.
Io ncm pingere,no equos introducer Vel nuptias priuatoru celebrare . Inter domin.libr. it. C. opera comunia uniuersitatis, S quae sunt publici Vsus, enumvrantur quae in q .ρen. de ome. te-
ciuitatibus sunt,theatra,& stadia' ,soru , curi basilica,viae publicae,balnea public piscinae,aquaeductus,fontes,Campi publici,ut Martius,tana,porticus Roc similia pascua,nemora,& similia. Item agri vectigales & non vectigales: is Caimi. vectigales,qui in perpetuum fruendi locantur non Vectigales,qui ita colem ' in ν.i. iis taurititia. di dantur, ut priuatis agros nostros colendos dare solemus '. a u
De fontibus, lib. 3. P. tit. ΣΙ. Et a quaeductu, lib. II. C. tit. 62.
cum suis. 4 si ager. vectiga. vel emphyte.eeis.lib.
s Fontes se eorum aqua us,aut publici,aut priuati. Murundi ex fonte publico, T aqua ducenda quomodo prUribatur. s Legesaquarum,aequaeductuumstublicorum, o de osscio curatorum aquarum.
A R. V M officiumvi ad publicum usum t ad potu ad ' 'salubritatem:vel ad eluenda pauiment ad lauationcs, S ad securitatem publicam pertinent. ut dum ea cinguntur urbes. Fontium memoria inquit Frontinus , Romae cumIanctuatea hue extat se colitur. Salubritatem enim aegris corporibus adferre creduntur, sicut C. Amarinus inciniuit. Fontes
aquaeductus aut publici sunt, aut priuatorum, dc ex priuatis fieri possunt publici: tamcn in priuatorum non possunt postmodum redire potestatcm longi
4 temporis praescriptione I. Qi uncis ius hauriedi vetus longoq; dominio com y l.dilit mer. l. s. d.
stitutu,singulis manere civibus statutu sit, si de temporis initio n' cxlcime' 'moria '. Proinde uti fontibus publicis quis prohiberi no potest neq; eo fonte quo usus antea est alioquin interdictum propositum erat a praetore, Vti de eon 3 solare i
173쪽
i,5 SYNTAGH. IVR. VNIVERSI PARS I.
' bastardi ' . Et quanquam sint fili j peregrinis,lamen fiscus his exclusis succe 23 2. αλ p cs,sinc adoptione regia, non sunt capaces acquisitionis
regno,ncc etiam beneficiorum,utdccisum constitutione regia -h honsitioii. oi. i. idus Martias 143 I. Vt nec Bononiae CXtranci, ut ait Barbatia . Caeterum ii
ad bona aduenarum seu peregrinorum vocatur principis fiscus,tanquam ad bona vacantia,quae principis sunt misi si delata sint, de admonitus, de his fiscusisI., iis ., ε.u non petierit, quo casu iure possunt praescribi contra fiscum quadriennio 'idelata simi,viginti annis A. In Gallia autem Chasianeus in utroque . . . .. xi igin annos dςsiderari putat . Et extat constitutio s. idus Sept. 1 86. i, , sin ' qua fiscus in nothorum bonis occupandis p fertur dynastis, qui aliquando 'φ-W sibi hoc ius adsciscunt, ut ait Paul. Castron. consit. 3 . unde M in lib. 2. C merae ratiociniorum fol. 32o. scriptum cst,bona bastardotum decedentium terra aliorumtultitiarioru,non capiantur per officiarios regis,nisi constetes s per informationem legitimam, regem esse in posscssione capiendoru in illo loco: quod si dubium sit, fiat inuentariu ,& tradatur in mami secura. Apud i Siculos intestato aduena , quem ipsi garagangum vocant, mortuo, bona in coguntur Competunt & bona vacantia non solii in principibus,sed is Mucis. Matius dominis iuridicis aliquando,qui ius gladi) habent, secundum mores diuersos. Perueniunt Malio modo ad fiscuhaereditates&legata. Et quamuis melius ad pinnalia compedia hic modus referendus esset, tamen de haereditatibus ad fiscum deferendis institutus sermo dabit huic modo locu nempe . ,..ti. i. ia a..i yς' inqVix Myx ςix lcg tum,vel haereditas mon potest capere, ine δε ι. . paxque non sedeteri,ut partem aliquam consequatur: tunc enim fiscust a ud , s. licto potitur . reddunt autem incapacem, ut illi in fraudem relin-h i. .tim q. . γ pium sunt, ut d innato in metallum relinquatur, vel haeretico,vel nato ex nephario coitu,& similia qine cnumerat & probat glo. in l. r. de iure fisci in P. Ideo haereditates fideicommissariae, quibus, 2 . V: ' i': legem restituendis personis prohibitis a lege promissionem quis ad-ῆ:: x : hibuerit,usco deseruntur '. Dcis utur&successiones mortuorum,quorumhi: haeredi te hVr e dierunt ante Vindicatam necem eorum, quibus succe- .i: dun inpμronis etiam reccptum est,ut nisi libertorum necem vindicenti cus ab illis haeressitates reposcat, cum omnes haeredes, ut ait non sit,qui ob aetalcm ab indipnitate illa excu-
i fit, ut etiam non priuetur haereditate, qui cum leno mortem non Vindicauit ' Sic quoque nec is priuatur, qui Ut' iu m culpam, in agendo ab alio praeuentus suiς : tuncc-; contra si imputari
s Vias siluin non ocet occii pare vis concludere priuatu, clusi in . consulum se ad itum curulium, ero huiusmodI mrarentin m. De- Horam 's orator viarum AEquando se , quata parestus - , O
174쪽
carum se tandem viarum, sescuritatem in Caesares transfuserunt.' re se me tigal exigunt. Maistre des poris S passaiges,in Gasita u. ις Via publicae communes .., non vicinia ista prae ,in qua non est detanandum. Itinera murum per missiaria se lapides metiebantur ab antiquis. Et quomodo
columnae lapideae mys apponerenturit Lex viamum vna,comiter iter docendum eri E G A LI AE censentur viae publicae '. Viam publica eam dici- ε 3 ii.
mus, cuius etiam solum publicum eli : non enim sicut m b l. i. s. viam publi-
priuata via,ita 5 publica accipimus, viae enim priuatae solum 'ui., alienum est,ius tamen cundi SC agendi nobis competit seruitutis iure '. Sic viae publicae siue basilicae vel regia praetoriae, cosulares,priuatae aliae,quae S agrariς,5 vicinales quq in vicis in x. sunt,uel in vicos duciit '. Inter quas iter,actus, vianter ius cundi ter fundit
alienum, hominis tantum actus M iumenti&plaustri agendi ius . Via ius La. de loci&ntae eundi iumenti & vehiculi agendi,quae continet actum & iter . Via in por- e Linihi astum.l.i,.
recto 8. pedum, in anfractu 16. constitui debet '. Αctui dimidium, id est . pedes tribui debent. Potest tame via vel angustior vel latior pacto consti- , tui,dummodo per ea vehiculum ire possit - . Ex consuetudine quarundam stie. givi.in p. .bi regionum viae publicae latiores aliquando,ut ex Turonensi, via publica debet habere 16. pedes latitudinis,& vicinalis 8. habctque notionem delictoru in inlis commissorum ex ea lege Castellanus', quae & ex alijs consuetudinibus ,: obtinent . Non licet sine authoritate diuini rcscripti angiportus integros h pauta ki..i., i. d.
vel partes,suis domibus includere vel porticus usurpare, sed debent reddi iciuitati,cu multando qui ausus est so. libris auri Viae publicς sine permissu
orincipis quia illius sunt,quicqua priuati operis non admittunt '. Reficere. t. i M. tamen & purgare licci impune, non deteriorem facere,alioquin Δ ei Vis Im eod.tit. ait. i. ..
pune fit a quolibet de populo ', nonobstante opposita praescriptione, quia
Dopulus non utendo non amittit via publicam ': cum nec loca publica,licet, e iurasin. i' usibus priuatorum descrutant, tamen non quasi propria curulq;, lunt,& tan' opeiib. rub.lib a.
tum iuris habemus ad obtinendum, quantam quilibet ex Populo adprobi' mi. si in si bi ...1. bendum habet . Et cuilibet in publicum pctcre permittendum cst id,quod ad usum hominum pertineat, veluti vias publicas, itinera publica. Et ideo squolibet postulante,de his interdicitur ' Florente repub. Romana Censoru bii. p.i. . de ioe.&ea functio erat,vi vias sternutas in urbe,silice; glarca,cxtra Vrs,substruedas .marginandasq; locarent apud Liuium'. Olim haec causa viam publicarum .
magistratibus proprijsc5missa fuit,nempe Aedilibus Currulibus, qui postea. b.
curatores viarum dicti ob id , qui cogebant dominos agroru vel aedificioru 'vicinora viis publicis eas pro modo obiecto loci reparare dc emendare: ca- 4uebatque ne quis cffoderet vias,ne subrueret, neq, in his costmerct, c5stitutu
di luerent purpative curam ne permitterciliercor non morticini non ν Liuilis,li.t.deea. s.coria in eas iacere,non in illis rixari . Graeci munus hoc suis decre' pub. de l. qui kil.
uere, ut itinerum publicorum per urbem curam agorent, Vti complanarentur,& quae in urbem tendunt,ne perfoderentur,aut aggeribus congestis obrueretur, ni ue quid in militari Via aedificaretur, teste Platone'. Erat alia . si id. in AiE,,42 quando viarum curator proprius,qualis Octauius fuit constitutus, quique,' i s ., Vis . qui viis reficiendis praeessent praetorios viros, qui lictoribus binis uterentur, designauit . Atque is antea vias extra urbem reficiendas mandauit partim I . i publicis, partim suis,partim patrum quibusdam sumptibus I. Statuerunt Caesares,omnes sine exceptione concini priuilegh immunitatis tributorum, inui ....us. ad viarum & pontili reparatione conferre debere φ. Alexander Caesar Romae .
urbis, regionum, dc viarum curatores fecit 14. '. Augustus fecit Agrippam prid. in elu, vita.
genera viam curatorem . Postea viarum curam ad Ic principes avocarunt, n
175쪽
esse ', taliaque esse dicentur,quae omnium usibus patent, Ze sunt in iure prin 'cipis, ut olim populi, de quae oriuntur in publicis locis N per publica fiuiunt: eod. in ea. ad. .
ut priuata, quae lumin dominio,comm O, usu cui priuati, quae in pri- qui tet. domine
uato oriuntur aut quunt.&quae talia habentur ex priuacipis concessione vel e . praescriptione, vcl alio iusto titulo Publica usu sunt communia, sed pro--prietate sinit principis, de olim populi: sicuti riparum usus publicus Sc com- - .nuan.i. .e m. munis, sed earum proprictas corum censemur, quorum praeda is haerente d. , fluini .d re.
Communia quidem scilicet usu haec Oannia iure naturae,aer, aqua profluens, & mare, de per hoc litora maris '. Dc legibus aquarum plura di inaus,dum . t . '''tan, de quatuor elementis in iure considerandis egimus titulo de aqua, quae non in .s repetemus. Fluminum, ubi dc lacus continentur duo genera, alia regalia, alia bannalia seu proscripta. Regalia sunt, in quibus princeps iure patrim niali seu domantali vectig. at capit, Se ideo in his modum piscandi & tempus constituit. Et quia onus 5 curam fluminum sibi asciuerunt principes ',aequi ri . si est vectigalia, piscarias, ali,que commoda corum , ad illos pertinere . Carmius Magnus tamen illa vectigalia voluit exigi de pontibus,nauigiis, Sc incr- umb.i -i catis, non quando sanes tenduntur, vel quando sub pontibus cum nauibus transitur, vel ex similibus, in quibus nullum auxilium itinerantibus praebetur . Nam de haec aboleuit Pertinax instituta a tyrannix vectigaliabannaria seu proscripta flumina quibusdam beneficis seu vinallis coita e in lib. i ier.Fran- nata sunt priuatis, vel consuetudine, vel pacto usurpata. Hodie in Gallia pi- 'scandi in omnibus bannalibus moderata licentia Mod isque piscandi re- :demptoribus piscationum de aliis praescriptus. Et de modulo retium, verriculorum, de nassium, dc de magnitudine, dc de tempore capiendorum pi scium, leges datae a Philippo rege Gall. mense Sextil. anno irys. & mense Martia anno i 1. Et a Carolo s. constitu. des G -xis sunt portus .. quoque publici iuris Az regi; . Ideo ius piscandi omnibus iure gentium commune ', quod pertinet ad iurisdictionem, & regis sunt, vel illius d i se,. mini, in cuius territorio sunt ', dc ideo dc vectigalia quoque eius ad
pertinet Portus appellatus est conclusus locus, quo importantur merceS, n i .edicto. i. dii atque exportantur: de ea quae nihilominus statione conclusa atque munica de vel . ii
sunt'. Portus species Disan non conclusi, statio est, ab stando: locus in-.'quam, ubicunque naues tuid stare possunt Et ita distinctio fit ut interdi- p i stationemdectum detur, ne quid in mari inue littore fiat, quo portus, statio, itcruc na- q d.i.i. hsiuit .
uigio deterius fiat. Litus maris, est quatenus hyberni fluctus maximus CX- , i τὰ 2. ta , Occurrit ' , communeque est usu ut maro', quod de de litoribus fluminum ditictum est . Tamen quod pertinet ad iurisdictionem, & ius iudanda S ad ve- . , ctigalia, principis litora sunt, aut eius qui habet in illo loco imperium'. 4 vis. Ripam tamen proprie fluminum aiunt, ut Ouidius, Omphue mepeti 'Liberi aquae, pro ra' litora pulyam: Iz:. Ripae quoque solent habere prircipitem asperitatem, ut liquet. In omnium c uripis , litora ut plurimum plana sunt,unde Pomponius Mela de Aethyopia agens, vasta omnia vastis praecisa montibys, ripae potius sunt quam litora. ' ... II is 2 Crepido seu labrum amnis,id quod flumen continet naturalem rigorcin sui cursus tenens'. Confunditur & appellatio cum litore. Verum fluminum an in , must vita iripae ad possessores proprictatis proximiores pertinent '. Iurisdictio ad dominos locorum vel ad principem. Reparationem omnes sine exceptione conferre tenetur . Ex constitutionibus Gallicis latis anno domini isi .&is 3 .i cautum, ut rerum omnium, quae a pelago in littorac trahuntur, tertia pars M. ad principem rcgio iure pertineat, tertia altera ad maris praesectum, alia ad nauarchos reportores. Et si tamen dominus rerum suarum iacturam perse, equatur intra annum, ci restituantur refusis sumptibus '. Aeque annumerantur inter regalia in Sicilia,Anglia,&litoribus Italicis naufragioru com- tib laoni rui.,,.
pendia . Est ocius guttagh in Armorica, regale in mari'. 'De
176쪽
De bonis patrimonialibus principis a fisco colligendis,& depascuis. Cap. 13.
. Non licet pec- in pam aliena vel nemora immittere probi me domino. s m. in modis prohiberi censenturin sus pascuorum, voce gnomo punudos gno. Iteram bono vel craue eis is,vel valla. Animatia in po- cst nemore incipis inuentano noxasunt, Uinueniantur inpriuatorum pG-,quia tunc tantum Honum da r. 7 inando se quomodo domini im habet retentionis animalium inuentorum insopoemium,se de praxi huius rei. Damnum virum modicum ab equo viatoris nece are urgente, vel a pecore δεμ δε ne culpa domini ais resarciendum. s De sereressendi in alieno fundo, se iure in miruta, quo tamen abutendum
rr Porci pastuis non debent immitii. ra Abutentes pastus csesbibin iure priuantur concesse. rs Pasi publica Remoa, deve alia osimae a miscriptura v. r. Thoria lex in depastentes agrospubocos. rs P uarum antiquum veri A.
O et species patrimonij principis esse possunt, quot&priuM Iti Hamobrem de hoc pauca dixisse contentus cro,M pr sequar quae de pascuis & saltibus regiis frequentia sunt. Iure altaque qui immisit animalia in pascua vel sylum, vel saltum principis, si ius non habeat pascendi: illa amittit de fisco da tur. Atque saltuum vel pascuorum procurator,id est, qui curam gerit eorum,si conniueat,& praetio venalem gratiam fecerit, grauissimo subditur supplicio . Saltus sunt propriE, pascua loca inculta crebris sylvis sta dumetis repleta,ut innuit Virgil '. Saltibus in vacuis, inquit, pascuntur e secundum Flumina. Et Varro , quos arros, inclint, non colebant, pro σθω- , aut id gen- , ubi pecuσρ sit 'st, ct pegidebant suo saltus antiqui nominabant , Graci ν. te, Latini nemora. Saltus atque pascua, aut sunt priuatorum, aut publica, seu uniuersitatis alicuius. Generaliter non licet in pascua alterius siue ea sint fiscalia,sive . priuata, pccus pascendi gratia immittere, nec militibus quidem ' quia nec licet fundos alienos, inuito domino ingredi sine iure seruitutis maximE si prohibeat dominus. Porro prohiberi videtur ingressus duobus modis, vel sexpressa voce,vel signo. Quid vocalis expressa prohibitio sit, pala est: signo vero fit prohibitio, si in infrenu vel limitibus, seu terminis fundi seu prati, crux vel aliud simile, quod dicitur bannum, ponatur vel figatur authotitate iudicis ordinaria vel territorij, vel ciuitatis habentis imperium merum seu
altam iurisdictionem, cuius indiet e Paenae aduersus scientcs dc violantes, bannum habent executionem . r. fit inhibitio, si pascua,prata, vel nemora, cingantur fossa, aggere, vel maceria ' Hoc singulare in pascuis principis, ut 6 animalia inibi inuenta aliena, fisco adiudicentur pro noxa: in aliis aliorum nequaquam receptum,nam tantum dominus animalium, quae damnum d dere, tenetur illud resarcire,nec domino fundi laesi, ius retentionis animalium
177쪽
lium datur, sed actio ad damni repetitionem '. iiii mo si quis durius, aut tompo in i qum aliter quam suum animal, a fundo suo alienum expellendo oc abigendo, ta-
dat, ut si abortu.n equa abacta secerit, pro damno tenetur Habet enim b rom o. . i. qui is
actionem paratam cotra dominum animalis, ut depastu pecoris, cum in suo ,'. Σ'. . t alienum pecus depascitur'. Fuerunt tamen qui defendant posse a domino qui ri ' fundi detineri inuentum alienum animai,donec fuerit damnum datum re- 'paratum vel de eo cauta. Quod dc seruatur ex consuetudine diuersorum pa i ἱ , 'gorum,potissimum iuxta Tholosam, & approbatum Neratio videtur aulli . ritate Vlpiani suntque expensae quae in hac detentione fiunt resa ui . .
ciendae quoque a domino animalis Et pro damno dato electio domini aut ' : :
malis est, vel damnum reparare,vel dare animal pro noxa .Receptum quo- 'i' c, que est,ut testandi damni causa, quis possit hominem repertum in crimine fetiam retinere per viginti horas '. Et ita probo posse retineri animal nocens, radio . exhiberi.& recludi testationis causa,& ut damnum restituatur. Ncc pugnat l. qtiam- νite .u.; ',' , ἡ uis ad i. Aquil. in P. quae dicit non licere includere: etenim hoc verum est, si dominus damnum osterat,vel non licebit ei concludere, ut suum pecus fa- lciat, vel domino interuertat. Hoc enim ad pascua principis solum pertinet, non priuatorum. Item non licere puto diutius animal includere sine moni-
tione domini,vt fusi recipiat ',si sciatu cuius sit animal Quod si quis igno- 'ret.utetur consilio Vlpiani , ut proponat palam libellum se inuenisse tale animal in suo praedio,quod sit restituturus domino damnum soluenti. Quo
inuento, S de damno cauenti, id restituere debet, ut alias fuit iudicatum '. iCautione quippe recepta,probare debet damnum tollibus,vel per relatione , seu censuram expertorum qui damna iudicant. sic tuto ad petitionem con
demnationis damni accedit; alioquin enim deficiente in probatione damni capiente aduersarius reciε de occupatione illegitima, ut de furto, aduers sus eum conqueri posset. Inutile tamen hic non erit annotasse duos casus,in U Tilapso M st. quibus in suo depaccntia animalia pro damno non potest retinere, vel dam m-νM innum reperere a domino eius: primus in viatore, si necessitate compulsus, 'Th. ' i μηequum in itinere, vel in vicinis pratis pauit ', puta equo deficiente ob pe- 'v'4 non est linuriam alimenti vel ob morbum:& necessitas faciet licitum quod alioquin prohibitum'. Alius casus notatur ab Alberico ', ut dominus animalis non oteneatur de damno ab eo dato, quando animal depcrditum fuisset sine do-ν Σ, . .. . . mini culpa,& depopulatur aliena. Verum ego non subscribo, sed arbitror danum teneri resarcire, liberari tamen a poena,quae ultra damnum domino im- - emam' ponitur fisco,vel domino rei laesae addiccndameque enim aequum essct cva- η is Phthia sisse saturum vel nutritum animal cum alterius iactura, M ita dirari alterius ' , malo dominum Excipitur tamen alius casus a reparatione damni dati in i praediis alienis ab animalibus nostris, si in illis seruitutem pascendi pecoris' piu. ieen. lib. it. habeamus, quae ius tribuit impune l. acquiritur interdum in rebus do- s. ''. II: .. minorum clientclarium ex cautione traditionis in Emphytcosim nomina- π t '' tim facta,vel alio titulo, seu praescriptione longissimi temporis, quae vicem uiui .
legis obtineat 'etiam sine titulo. Cum titulo tamen decem annorum pOD cto uiri viridi. ii.
sellione,vel quasi inter praesentes,& ΣΟ. inter absentes Et contra dominum Aetiam directum,si modo ei tributum,seu sensus eo nomine praestetur '. Et ita :iudicatum . Nam ccnsus eius praestatio arguit titulum, ut usurarum praesta vir in i indilotitio prae ccdentem obligationem '. ae vera sunt quatentis modus conccsio sus pascendi seruatur. Nam pascondi modi duo,viridis,inquam, pascui, dc va cui. viride pascuum cst, quod tempore fructuum conceditur: ut in pratis
tempore quo neroae virent in foenumque crescunt Et in sylvis tempore quo η i. cum de in tem
glans est. Ita vacuum,quod excissis foeno.& collectis glandibus tantum per- missum est. Pascua viventia & virentia, intelliguntur in nemoribus de salti- rbus a die festi S.Michaelis, usque ad diem sancti Andreae. Quare haec tem- ω npore inhibentur his qui tantum vacuum habent pascuum'. Ex consuetudine Bitu
178쪽
1 1 SYNTAGM. IVR. VNIVERSI PARS I.
ne Biturigum pascua viretitia inllibetur in pratis a die annunciationis Dei' par qui est is. Marth usque ad M.Septembris '. QAod de alibi seruatur Marcus Cato in haec verba ita scribit , se auge pabulum hybernum vender porrear, qua vendiau aecue. fm Maptis. Ex condis Septembra praeos Medat, ubi LV orere coerit,pruso irriguo. ubi Iuper inuerarae vicinin immer,itim edits,vel diem cerram utriquefacito. Caetera pabulo, calendo Mandis cedito. Et istis legibus uti licet pascuis iure etiam vicinitatis extra tempora prohibita, dc dummodo praedia vicina non sint circundata, quae ita excipi videntur, M udummodo in prata aliquo tepore porci non immittantur,quia isti rostro radi ces herbarum cxarant Sc eruunt Neque enim hoc modo vel alio licet, etia iαμ α -- si concessa sit pascendi facultas, abuti rebus seu nemoribus vel pascuis alio quin abutentes priuantur iure, ut iudicatum fuit A non. Iuli j amo Isso. teste 4 Ioan imai Hr. Ioanne Lucio Erant etiam Romae pascua publica, ex quibus etiam v - ista ' perueniebant ad aerarium publicum vocabanturque agri illi scriptur rin,in quibus ut pecora pascerentur,certum aes erat ita dicti. quia publicanus scribendo conficit rationem, ut ait Sextus Pompeius . Et corum,qui pascua' publica conducebant,ratio, scriptura dicebatur, ut ait Asconius Pedianus Eratque lex Thoria,quae animaduertebat in eos, quorum pecus agros publLI to. ς - eos depascerent O uidius florales ludos olim curatos de exhibitos tradit,ex pecunia,quae cx mulctatione eorum qui pascua depascerentur,coli gebatur.
Refertque primum libera fuisse pascua, postea in publicum reda aliqua, Ms Ouid. 1a M. inde vehigalia exhibita,his verbis Dic Dra, o oui uiuorum quae ' origo: Vix bene desieram ιν tit Hamihi. Catera luxuria nondum instrumenta vigebant, Aut pecus aut larum dioes habebas hv m. . ,
Hinc es Imples, hinc ipsa pecunia dicta e
sedium de vetito qui que parabas opes. Venerat in morem populio Ueresa si . . Id que diu licuit,paen que nurifuit. Vinaereseruabat nuDIuapublica vulgus, Iamque in priuasopasceretne tu erat. plebis ad Miles reducta licentia. ψιmbucios,unimin defuit ante vim. iRem populin recipit uictum subiere nocentes, Vindicibus Ludi publica curasuit. Misa ras ex parte mihi,magnoque ure,
Victores ludos instituere nouos. Parte locant Elul,qui tuncerat ardua rupes, M.ti nunc iter es, publiciumque vocant.
h mihi M. ii. ex . Scribit dc Plinius etiam nunc id sito tempore in tabulis censorijs: pascua' dicuntur omnia, ex quibus populus reditus habet, quia diu hoc solum v ctigal fuerat. Pascua uniuersitatis cuiusdam, vel pagi,vel ciuitatis, illis tantum communia sunt, qui eiusdem sunt municiph, vel qui ius alio modo sibi quaesierint. Sic enim fuisse communia in diuisione agrorum, pascendi cau- ι λήμ, vibi . sa, tradunt Agennius ', Flaccus,dc Frontinus . tamen postea priuati sibi aliquando usurparunt dc inuasserunt per potentiam data de compascua a d minis directis , aliquando colonis agrorum, occlientib. censualibus , subcensu certo annuo, ccnis legibus oc conditionibus, quae placuerunt in ta ditione.
179쪽
Iiu regiam ct in siluas. a cura nemorum se inter summa polim curas, obscuritatem itinerum se militarem communem consebbiu etiam commisse. s Iura regis insulti Normanicu,tertium,es Dangerium Bu Gmaria.. Compendia quoque Romanis ob uisse ex tuis.' V s regium in sylvas quoque porrigi nemo dubitabit, qui le
git curam sylvarum & nemorum in politiae genere bene con. stituto summam fuisse; de ided praesectos esse eis constitutos peregrinos,ut & notat Aristot'. dc ut Virgilius M tanimus siluas iluae sunt consile dist . .' Siue ad securitatem referas publicam siue ad utilitatem &' commodum publicum, quorum cura principis est Nam dc concedebant Consulibus, sicut prouincias, de curam sylvarum dc itinerum ' inquit 4
Philippus Beroaldus locissent latratini' exercendis accommodata,ut ita a conpia ebus repurgarentur serentque loca viatoribus tutiora. Nam M sylvae ideo latrociniis suspeet e publico praesidio obtineri consueuerant,ut innuit Iuvenal. Armato quoties tuto custode tenetur Elpontina Palus,se Gastinariolua.
Fuerunt de sylvae publicae curae, ad deligendam ic conseruandam materiam usibus publicis necessariam, sicuti Lampridius memorat Alexandrum Crisarem in publicos usus thermarum eas deputasse. Ita veneti praesectus comstituunt stiuis . ne materia desit ad naves conficiendas salomon rex ideo spetiit a rege Tyriorum Hiramo, ligna cedrina dc abiegna , tanquam ab hco,in cuius manu sylvae regni essent. Et Neemias aedificaturus Hierusalem, petiit ab Artaxerxe epistolam ad Asas custodem saltus regis, ut daret ligna Ex lege Ludovici de Clotarii de sylvis, dc ut ibi dicitur, de forestibus noui ter in estuendis,sic scriptiun , ut quicunque sitas habet,aemittat, nisi forsan iudicio
Geraci ostendererisit, quodper iugionem siue permisi ionem domini Caroli genitum n 'i eas insiluisset. risereas quae ad nos,um opin pertinent, unde nos decernere volsemm qu ui nota placuerit Isu regium est monancha nostro Gallico, in saltibus No manicis, vulgi vocabulo, Terrium Or Dangierum: cuius canon consi fit ut in Hys, iis quisus ius habet in arborum caesiura, glande, paμὰ, o Eijssimilibus commodis, tu que uariae. Ea de causa nestosfieret canoni in limi ρ eriti Gruary, virastardi, cumris silmary, aliique qui bin suamm procuratio demandata. Sunt de hac de re consu tutiones regiae, quae lath de horum cura dc iurisdictione de reditu tractant, aera eauso Ioreste, a Francisco I. dc Henrico 1. editae. Et olim quoque de syl- uis compendia publica fuisse constat ex Iuuenale, dum ait Nunc sacri fontis nemus se delubra locantis Iudaeu, quorum cophinus fenumque superiae. Omnis enim papulo mercedem pendere i a est Arbori serierita mendicatselua camarnis.
De compendiis fiscalibus poenalibus.
camo quaesia se retenta fisso danda, ct coasi cata in parnam, enumeratique ca--, quom bona delinquentium in fiscum deponunturseu confiscantur, sequori fidis resimetur legitima. actua
180쪽
Ga diahamura bonu consi tu. Musimo iure cessu consi iis, exc tu paucis criminisin eo ratis. Mein Aquitania nisi raro is satur. In Gala contra, crisino corpore in ca rbona, re mala uxori or libem rei quadam mime. Bona congcara in quib- crimini quae nor dominu tari in nati re, O quando oti Rey. modo consimila bonorum a Iudice laico facta non ussit - patronaim rei. Defertur co duplumpraeo emptionu ementu domum vi demotiatur Item bona dia tota ab accusatione, praetium rei sit se venditae: ct ex Hys cui
IT A T v K fiscus quoque ex poenis, vel poenalibus compei diis Nam in prinus male quaesita & retenta co adduntur ', unde illa paraemia, quae no capit Christus,capit fiscus μα Res magni pia th, a fisco minoris empta, fisco adiicitur ', si mus emptoris interueniat consulto, non aliter '.3. na monop hintium . . bona eorum qui rusticanum ad obsequia sibi proecompulit, aut bouem aut seruum eius in usus proprios
iii. lib., .cii, iis. ne,quoa nauci poenam capitalem In insulam deportationem & relegatione' 22 T. : e id cum bonorum ademptione '.7. Rcorum quoque Olim ex crimine vel. τοῦ π , id pupillam corrumpuntis Haereticorum bona quoq; ista ...,. d, ii ' sit ψ' ις ApQitati rum antea ' , quae postea suceessoribus reser '. e i 'l'. uata fuerunt .ii. Publicantur bona damnatorum de vi publicaii. Tertia: l i pars quoque damnatorum de vi priuata .i3. Bona redeunt ad fiscum, si ex , Ct: .i a ..., praeu ri xi nc aduoc ri Vel procuratoris sui victus sit'. I . In summa iure . , qui capite damnati sunt, ad Meum ues, . ..itia . pertinCn reseruata quadia portione legitimae liberis nisi mater depore , gua a L, t cis nan tunc filiis, Diocletia. de Maximia. legitimam non dant Sol r: Romam bona publicare, id est, in usus publicos redagerc, quos maximis
iiiv. ivi Giiiii. ει criminibus damnabant,Vt docetpluribus exemplis Alexan.ab Alexandro L a & eorum quoque qui metu poenae criminis mortem sibi inferebant Notandum tamen condemnato filiosami de crimine, ubi confiscatio locum habet, c: T. iuςn p xxς nec legitimam eius confiscari, nec bona castrensia vel militiae A, AL gratia a patre concesta secundum Alexandrum imperatorem quia M pr. . s.. matura est petitio legitimae ante mortem patrisy. Nec veniunt etiam incona I fisc xi Πςm,sed detrahuntur a bonis confiscatis quae ante condemnationem loriaras t. paraphernalia uxoris,&alia donata filiis ',etiamsi post contra, itii titillis, is i. i. ctum C Pitalc crimen,fiant istae bonorum distractiones, dummodo insta ,ον Ad dein scienter non fiant& nisi commissum fuisset crimen perduelli maiestatis, post quod donationes ctiam perfectae ante condem-x Ai. .diuo,oi i. nationem a reo, a fisco rcuocantur Si mulier quoque deliquisset nu- ,. d. ἀν .iai. pra, in eo casu quo maritus lucratur dotem vcl partem eius, dos non datur Σ imaritum remanet, perinde ac si duraret matrimonium N ista: u. H. L Criminibus non confiscantur
3 p., iecta. eod. i. bona . Excepsa crimina sunt utriusque maiestatis,&dimina: de humiliae
.. Ita Lia: raptus ', ilia plura,de quibus videndus Bocrius '. In Aquitania ob crimen. - . . si fiscatio regi ob priuilegium,quod illi concessit amio domini 133 . Σ Σ -- i quψdium lux , nisi tam atrox fuerit delictum, nempe compro
iai. i 4..i ι . t authentica b na damnatorum de bon. proscrip. C. At tenerali, . consuetudine Galliae confiscato,ut dicunt, Corpore, confiscantur Sc bona,r in C. bon mi, seruata uxori& liberis quadam portione. Ceditque huiusmodi consscandi η. ius & confiscatio dominis, in quorum iurisdictione bona confiscanda sita