장음표시 사용
361쪽
c. P. 65. e) Docet cel. WALTHER l. c. g. 280.3, hominem sanum minus perspirare in somno quam in vigili statu.
367. e) Commune est inter populares nostros malum , a re frigeratione corporiS , Vel a cibo duro , pingui , aVido comesto ortum I somor, momdo ; supprimitur tum cutis Perspiratio, et oriuntur a congestis humoribus nOduli quidam sub cute , quos plebs illinito lardo vetere, Cum caepa aut allio confecto, et ope perfricationis , spinae dorsi distortionis et corporis exagitationis, Crudioris γε-Pe, aut per conculcationes resolvit.
Quemadmodum nulla huc dum exis it vera secretionum theoria g. d55. J , ita et perspirationis Cutaneae Processus nondum satis illustratus habetur. Minimo tamen dubitamus, cutis, functionem , quae parem habet cum Pulmonum actione scopum, simili plane modo, ut respira
tionem c g. 338. contingere. Sanguis igitur in
reti g. a 45o Vasorum capillarium existenS, Cum aere almo Sphaerico simili modo, ut in cellulis aereis pulmonum sit , in contactum ponitur. Porosa enim epidermis g. 146.), quae Per unguen culaneum, ipsamque Perspirabilem materiem emollitur, et vasculorum tunicae ea minimum ratione Permeabiles supponi dobent, ut mutua aeris et sanguinis actio, prout in Venα3xcisa et vesica madefacta obtinet . 335ὶ, lorum habeat. Ex eo etiam est, quod cutis Sicca.
362쪽
344 LIB. I. CAP. IV. DE SEcRET. ET EXcRET. Per spirationem impediat, et balnea emollientia
aeris evolutionem promoveant 3. 36O. e. . Cum iste fit contactus, biosti emica suscitatur a Ctro e concitantur vasa sanguifera in vitalem reactionem ; attrahitur aliqua aeris atmosphaerici pars a sanguine, eique adsimilatur , iitqueno Va aeris secretio, quae per cutis superficiem
eliminatur. Cum aere isto , inflammabilibus abundante 3. 3 9. , a quo si simul prodeunt humores, Per arteriaS e X halantes Secreti, ipsamque opiderm idem Perme ante S.
Apparot igitur hinc, duplicem contingere incute se Cretionem '. aeriformem et a quo S a m priorem veram es Se reSPirationem , qua Sanguis
positivam accipiat polaritatem, arteriosa indole augeatur g. 336. , ct tmosphaericus vero aero xygenio privetur et Phlogisticis cumuletur prin- hipiis , unde mistio hujus summum habet in eam influxum A quos a vero hecretio illi est similis, quae in textu cellUloso g. 114.J, in cavis Serosis i 28. , in pulmonibus . 334. II.) et mucosis cavitatibus contingit. Habent
quidem secretiones istae communia aliqua adminicula: accidere tamen Potest, ut una praealia intendatur aut deprimatur vel peculiari modo mutetur, id quod in patho genia et Sym-pt o mutologia huc dum Satis PerPensum et exploratum haud est.
Omnis autem culanei systematis functio perbiodynamicam regitur efficientiam. Dominantur enim hic vasorum capillarium irritabilitas et selisibilitas tum organica, tum animalis sq. 148. . De irritabilitate insigni huius systemati nomo sane dubitat , qtii frictionis , rubefacientium , vesicantium , ela Diricitatis , Salvanismi et filiorum irritamentorum no .cit effectum. Sen5i-
363쪽
SEc T. II. DE PER SPIRAT. cUΤANE A. 345hilitas orgrinica, gangliorum nervis, capillaria vascula Cirigeni ibUS g. I tribuenda, ex iis, quae Ρ a ilis prius dicta sunt cy. 361.), equo consensa cutis cum Pliar in is reprodia clivis organis ossi itur. Animalis autem semibilitas catanei Systematis e nervorum dispositione et copia, eque Phaenomenis plurimis Perspicua snt. PapiΙ- Iae enim culaneae 9. 143. , e Corio emergent PS, Te te miaco sum Penetrantes , ipsi quo e Di ermidis Ibstratae, Peripherici sunt ners rura Cerebra -
1ium Et spinalium termini. Respiciunt quippo
in capitis cute 5. et 8. Usque 12. Cerebras iram , et 4 supremorum cervicalium n. Parin : o X tremitatum superiorum ad 4 inferiores tendunt corvi Cales nervos truncum amiciens cutis nervos ha-
Lot ad dorsales, lumbarus et sacrates tendentes: denique cui an si extremitatum inferiorum nerVicum lumbaribu3 junguntur. Phaenom seria sensibilitatis animaIis cula Dei systematis multis plane se manifestant modis Praeter id enim , quod sensus tactus , alibi eXPonendus, hic resideat, sensus Corpore US ma Xime viget i 1ς cute, nosqUe edocet de rerum e X ternarum influxu , deque interno corporis sint uis
Inde igitur est, quod reproductivae functiones
sine cutis compassione laedi ViX poSSint, moX-que horrore S SUScitent Ur, caloris , frigoris aliaeque molestae senSationes in cute percipiantur, ubi functionum reproductivarum Perturbatur concentus, et virium tollitur aequilibrium. In do etiam intelligitur , quare motus animi cui R-nei systematis protinus mutent statum, expill Iescere aut rubore suffundi faciant , perspirationem minuant vel nugeant, aut alia convertant
ratione. Quidquid igitur sensibilitatem vitae
utriusqUe mutat, cutem pro in Us alienat, ejUS-que functionem a normali abducit statu. Qu--
364쪽
tis autem vicissitudinibus vitalitas systematis istius sit obnoxia , quantumque reproductiva ejus vis, irritabilitas ot sensibilitas Possint mutari, e Xanthemata , impetigines , inflammationes et longa morborum culaneorum Series, is Sequo Cutis Sensus, modo e XaltatUS , depressus alia A, Vel alia ratione depravatus , Satis Superque OS- tendunt. Ipsa vero sanctio cutis duplici generatim modo alienari potest, Prout quiPPe secretio SerOS a mutatur, vel vero resPirationis Processus
, FIavus aut lividus cutis color, qui ab ira vehementiore oritur, et diutius non raro SupereSt, atque icterus, qui Sino viscerum abdominalium Iabe, et subito saepocomparet, ab impedito respiratorio cutiS ProceSSu, a quo eumulato in VaSis culaneis et mucoso reti carbonico principio, repeti, et alienatae nerVorum culaneorum vitalitati adtribui possunt. Perpetuam autem et celeri imam esse in culaneo SyStemate metamorphos in Vitalem, cum secretionibus utique conjunctam g. 349. , inflammationes, tumores Varii generis, hydropes praecipue, quos nonnunquam subito nasci et disparere citissime vide. muS , OStendunt.
P e r s p ir a t i o n i s c u t an o a e u i i l i t a s. Si cutanei systematis consideremus ambitum et materiae e X halatae copiam 358. , insignis perspirationis utilitas manifeste apparot. Et si igitur cum Asclepiade, aliisque Veteris aevi scriptoribus , omnes febres ab impedita perspiratione repetentibus, haud consentiamus; ipsi tamen Sanctorio, qui signum bonae valetudinis a bona Perspiratione praecipuo desumsit θ, adsentiri plene debemus, id credentes , quod sanitas, Perturbata cutis fun-
et tonst , superesse haud P0a sit , quodque morbi
365쪽
Spcr. II. DE PER SPIRAT. cUTANE A. 347 Plurimi a laeso eo munere Primariam sumant Originem. Inde igitur est, quod munditia cutis omni plaino tempore inter Praecipuas dia oteticas habita faserit regulas, quod Cel I. Scriptores merdi i , inde a Hippocrati S tempore usquocte viam nostrum, halnea in morbi S plurimis sum MDae prosi ua compererint, qQΟd Ob Rervatum sit, ante omnem fere morbum perspirationem tur-hari, quodque plurimae febres et aliae aegritudin es Per cutis excretionem judicentur. Inter plures utilitates, quas cutanei SySfeumatis functio animali praestat organismo, Te Spiratio culanea 362.), qua Phlogistica e Coret, Pore eliminantur 339.J, et positiva sanguinis Polaritas augetur, praecipua certo est. Bio Chemicos enim hic processus , lentissimae Combuetationi 3. 333.) adfinis , cum UniVerso rePTO- ductivo processu hactenus jungitur, ut Sine eo vitae individuae intogritas persistere haud soS-
sit. Hahet orgo culanea respiratio eandem ad Organismum animalem Cum pulmonum respiratione g. 34o. 341. relationem, et i Pse etiam
atmosphcleticus aer, pro ratione mi Stionis suae, non modo per pulanones suos e Xerit in corpus nostrum effectus , Verum Per univerSam SVPerficiem vel salutaris nobis est vel noxius. Ostendunt id observationes, quibus eon Stat, cterem Per cutis functionem corrumpi g. z6o.), et febres coutagiosae , quae in locis , Ubi homines spatio minori coercentur , ad cedente cumprimis cutis immunditie , . evolvuntue , denique cteris acidi carbonici perniciosa vis g. 214. n. 3. J , et salutaris aurae purae effectu S. Aliam praestat corpori utilitatem seros a Cutis exhalatio, qua ipsae cutis partes , Pasillae Her eae Praecipue, emolliuntur , totumque
366쪽
548 LIB. I. CAP. IV. DE SEcRΕΤ. ET EXCRET.taneum systema , tum pro functione reproducti-Va, tum Vero pro sensifero munere tactu idoneum conServatur, et superfluae aqueae Particulae e corpore eliminantur.
Peculiaris denique systematis cutanei est Potestas in ovolvendis imponderabilibus. Sub ipso enim chemico-Vitali cutis processu calorinmutatur capacitas c g. 221. J , Unde temperatura Pro circumstantiarum ratione vel augetUr vel minuitur. Quia vero tanta Vaporum et aeri&rmium substantiarum per corporis superficiem eliminatur copia g. 358. , perspiratio caloris li- Beri generatim minuit gradum. Electricitatem Sub. eodem Processu debere e XCitari, CX iis , qua is Fuserius fg. 228. n. l. 3. 23O. Praedes imuS , αPParet, et testantur Phaenomena electrica g. 233. n. 3.), in hominibus et animalibus diversis ob Servata ab. Eadem autem efficientia, per cutis functionem prolicita, peculiarem habere videtur in ipsum culaneum systema et Corpus uni-Versum influxum , unde et pilorum in animali
oeconomia dignitas g. 147. , atque relatio eorum ad perspirationem Bo , aliqua saltem ratione intolliguntur. Istis tandem adcedit impon-
derabile bioticum, quod e cute prolicitur, atque sensibilem ot activam corporis humani ollicitatmosphaeram, suo tempore uberius e XPlorandam s
367쪽
SEc T. II. DE PERsPIRAT. cUTANE A. g. 364. Sudor. Largior perspiratio cutis, guttuIarum formα
excreta , Unguino Sa , muco Sa, Salinas et alias crassiores particulas continenS , graVius saepe Olens et vestimenta inquinans, sudor dicitur. Eadem vaSa eXhalantia, quibus insensibilis secernitur perspirationis materieS 361.) , Sudo rem gignere, nullum est dubium, siquidem alia lateant organa, et manifeste advertamus, exhalationem, adcedentibus causis , in guttulas Pedetentim confluere, inque sudorem abire
Ad absolutam sanitatis ideam g. 15. sudorroserri quidem haud potest; non tamen omnem sudorem morbum dicemus , siquid om iaphaenomenon ad indiViduam multorum hominum pertineat Sanitatem , et Io Cales sudores, quacunque demum Cctu Sa SuΡPreSSi, morbos saepe adducant gravissimoS α . Requiritur autem pro Sudore arteriarum Sedernentium concitatio et peculiaris quaedam tunicarum laxitas; unde Cutis, antequam Sudet, Parum intumescit et simul omo Ilitur a J. Si vero nimi Us fuerit sanguinis in culaneum Systema impetus , ut in mor- horum initiis esse solet, Vel Si cutis spasmo G orit adstricta, superficies corporis arescit potius , nec Prodit Sudor ante morborum remissionem, Vel Saltem Proficuus non est, qui anto debitum prolicitur tempus. Passi VUs dein est sudor, qui a nimia cutis rela Xatione, ut in hominibus tabe exhaustis esSe solet, Oritur, VEI vero naScitur a Paralysi VISOrum CVtaneorUm,
quod in animi deliquio saepe contingit, in quo moribundis advertimus h . Omnes igitur causae, Pers Pirationem Promoventes 360-
368쪽
si intensius agunt , sudorem adducunt : ca IOPnimius, balnea calida, vel et frigidae Perfusi ones , Uti Sorum irritabilitatem erigentes g. 224. o. animi et corporis vehementi OreS Commotiones, anxietates, studium intensius , potus calidi, vel
etiam frigidi nonnunquam , cibi et potus phlogisticis abundantes etc. Haec autem omnia re- Iativam habent vim, adeo, ut Causa eadem sub certis circumstantiis sudorem concitet, alias sUΡ- Primat. Causae tarnon infernae , ab normes PIu- Timum , Sudores Praecipue Ponunt, modo Salutares , noxios a Iias.
Cum mat seria sudoris colligi difficultor pos sit, et multum otiam ira variis in dioiduis ae diversis sob circunas antiis disserat, o homicae eius qualitates erui vix possunt. Cel. THENARD in statu sano acidulae indolis comperit , adeo , ut caerulea vegetabilium pigmenta rufet, non tamen acidi sit saporis , qui salem culinarem po -
lius aemulo Ur. In morbis variis , in putrida praecipue febre, at Calinu S saepe redditUr sudor. Vestimenta lanea , nudo corpore Per 'io dies gesta, et materia sudori S impraegnata, aqUa destillata forvente et Uit, et compe rit Sic, COPiOsam sudori inesse aquam , acidum aceti cum li-Berum nafrum muria finiam , parum de ca Ice
phosphorica et o Xydo forri phosphorino , a quo'
minimam copiam do substantia animali, gelatinae Plurimum ariologa C). FOUBCROY et V AUQUE LIN in crusta, qUao in equorum Culo deponitur, Copiosum repererunt calcem Phosphoricam, et admistum saepe Uricum C J. Generatim' autem Comperitiar, sudorem Urinae magis quam perspirabili materiae osse analogum. Varias induere hanc excretionem qualitales , color et Odor varius, consistentia diversa, acida aut algalina indoles, sanguis e cute exsudans d), Ia-
369쪽
SEc T. II. DE PER SPIRAT. cUTANE A. 35 C escens, pinguis, amara, Salina aut dulcis matoria ei admista, crystalli in cuti dopositae etc. ostendunt e). Solet is humor Peculiares etiam accipere in certis morborum Speciebus qualitates : sic acidum spargit odorem in febribus in- tormittentibus et nervosis, Post meta Stases sio dictas lacteus, in rheumatismo ς aleatinus est in typho putrido; vapidus aut mucidus in sca-hie; empyreumaticus in herpete ; hircinus in Iopra; sub dulcis et nauseosus in syphilitide; admodum foetens post ins Ultus convulsivos , hystericos, epilepticos , rabiei; tendix et gelatinosus ubi nutritio Iebefactata est f). Contagiosum rod di sudorom in morbis diversis , frequens docet experientia. In sanis etiam hominibus sudo-xes , topici praecipue , singularem contrahunt indolem , ut intolerabilis saepe docet foetori Dantur Etiam gentes foetidi sudoris, ut Aethiopes occidentales et Iudaei. OpituIantur sudores habitu RIes Conservandae sanitati individuali, ot restituunt critici
valetudinem amissam. Μ orbosus autem, diuturnus , colli quativus sudor , ut in hominibus phthisi aut labe adfectis, inque acutis nonnunquam febribus contingit, ob nimiam humorum iacturam g , mortem adducit. Peculiare est Phaenomenon, dum inflammabilium per ignotas hactenus causas, tanta in
Corpore cumulatur copia, ipsaque cutis secretio a ratione a consueto declinat modo , Ut phosphoro aut pyrophoro similis generetur materies, quae luceat in aere, aut manifeSte suc Condatur, ndeo, ut membra integra, vel totum fere corpus;
370쪽
d) Vidimus nuper in viro 3o. ann. nai Olerici tempera monti , emaciati corporis , largum in hi noli iris et thorace Sanguineum Sudorem , qui Supervenientc Ea e fmorrhagia intestinali disparuit.
h, PROCHASHA: Inst. physiol. II. 5β. 582 Systematis cui an ei absorptio. Ex iis, quae superius . 362. dicta sunt, satis jam apparet, cutem Subtiliores aeriformes
substantias omnino inhalare, et habem Us observationes tam manifestas, a qUam quoqUe ac alias res a cute in sorberi, ut admirari satis fors non POSSimVS, alterum hoc, et momentos Umcut en et systematis officium , Hippocrati iamst scholao GaIonicae notum ' , a Seguinoot aliis pluribus in dubium fuisse vocatum. Ut igitur ostendam Us, cutem animalis corporis pariter ut vegetabilia et Zoophyta, quae hac saltem via nutriuntur, c 3. 358G, varias recipere