Physiologia medicinalis

341쪽

Syc T. I. DE SEcRETIONIBUS GENERATI Μ. 52.3I Pauciora quidem Sunt organa secernentia stricte talia, quae nerVis SimUI Provideantur cerebralibus , ut in glandulis lacrimalibus et salivalibus , in tonsillis et mucosae tuni scio nonnul

lis portionibus 3. 122. , in cute g. in qua

partibus genitalibus est, unde sensibilitas animalis , in normali saltem statu , in plurimis secretoriis apparatibus de Sideratur, nec Voluntatis imperium immediatum in eos habet innu-Xum; nervorum tamen Potestas manifesta est. In est enim organis secretoriis obscurus quidam sensus , qui Conscientiam mutare , nosque do secretionum statu edocere Valet. Quia aut enim orbus omnis cum secretionibus alienatis, ut

ex iis patet, quae superi US 3. 349. dicta sunt,

jungitur,' Statum valetudinis adversae ejUS sensus ope percipimus. Docet Prauterea experientia, ductus excretorios manifeste irritabiles esse h), et possident vim eandem arteriae quoque et Vasa absorbentia c33. 155. 17o.). Haec autem vitalis contractilitas, per nerveam Vim utique gu- hernata g. 86. , tam manifestos Ponit in organis secretoriis motus , ut in sensus omnino in-

cidant. Turgent enim glandulae Stimulo concitatae, rubent, calent et Pulsant arteriae, jam que uberior secernitur hUmoris costa , qualitata otiam mutati. Ductus etiam excretorii motu alterno dilatantur et Stringuntur, recipiunt humorem et promovent eum perist altica quasi contractione ad OStia eXCretoria, quae, ut in papillis mammarum cernimus, adriguntur. Luculent eae apparet eorum ductuum motus in vasis

salivalibus g. 273.J, in Vasis excretoriis Spermatis , inque ductibus biliariis et ureteribus, spaestice saepe Constrictis.'3) Secretionum celeritas et vicissitudo omnino ostendit, efficientiam hic Operari, mecha-

342쪽

1. CAP. IV. DE sEcRET. ET EXeBET.nicis et chemicis causis superiorem. A causis moralibus lacrimarum subito augetur secretio

3430 , ira in hepar g. 2950, supprimit

terror cutis perspirationem et auget eam melUS,

qui tubi intestinatis et humoris pane reatici simul promovet secretionem 3. 3oo.); cibus adpetitus et ideae nauseo Sae copiosam adliciunt sa- Ilvam in os, agunt PaVOreS in organa uros etica , Suntque Secretiones quaevis mutationibus subitaneis, a causis Psychicis Suscitatis, Obnoxiae.

4 Denique omnia ea, qUae nervorum eneP-giam quaqua ratione alterant, secretiones simul mutant. Narcotica, sensibilitatem deprimentia, secreisones generatim minuunt; Electricitas et .stimulus Galvanicus, ut I umbo Idtiano didicimus experimento 232. n. 3.) , Sensibilisa tom si irritabilitatem organorum secernentiUm concitant, ipsasque Secretiones Protinus augent,ot qualitatibus mutant. In febribus variae indolis, in spasmis et hysterica adfectione, inqUo

morbis omnibus, systema nervorum praeci PUe adficientibus, secretiones subito mutari, in quo normalem redire statum, sensibilitate ad onergiam convenientem reducta, frequens docet experientia. Videmus etiam UUInerum et ulcerum

indolem protinus depravari , ubi nervorum potestas per animi pathimata, perque alias deprimitur causas. Denique ipsa remedia , quae varias humorum cacochymias corrigunt, et Corruptionem Iiquidorum et solidarum partium ar-Cent, nerVOrum Vim primitus mutant, incitant aut sedant, hacqUe rationes secretiones ad n Ormalem reducunt statum. -) BICHAT'S alig. Anat. II. a. p. 135. - ) HALLER: Elam. Pitys. lI. P. 4έ -

343쪽

3. 355

Quomodo secretiones accidant. Ex iis, quae Paulo ante dicta sunt, satis aPParet, plureS concurrere CauSas ad Secretiones, hunc qUe Processum reproductiVum adeo esso compositum, ut e legibus mechanicis aut chemicis 33. 352. 35do, e galvanicae essicienti stare gulis g. 233. , aut denique ex alia quadam hypothesi exponi haud Possit; nullam hactenus

existere veram secretionis theoriam , ut adeo functio haec per leges naturae universae et individuae organismi animalis illuatrari saltem debeat. Quae autem de secretioniS proce SSu Cum aliqua verisimilitudine dici possunt, in Sequentibus consistere videntur.

Delatus Sanguis arteriosus aut venosus g. 294.) in organa secernentia, quatitatibus suis in partibus diversis utique differens s g. 358.) , TH- actionem provocat , ut incitamenta solent g. 69 vitalem. Inducit enim differente sua natura certa S materiae organicae mutationes, Unda

virium ponitur dissidium, et ille suscitatur conflictus , quo omnis absolvitur vitae Frocessus 3. 67. ). Μutantur ergo humorum et partium sol id dirum formae; colliquescunt hae, et abeunt illae per Varios condensationis gradus in substantias Solidas. Cum haec accidunt, chemicae non solum contingunt resolutiones et uniones, verum imPonderabilia simul, calor praecipuo et electricitas Proliciuntur, quae Varia solaritate in diversis organis ot diversis sub circum

vitantiis , ut facile intelligitur, manifestare

344쪽

326 LIB. L CAP. IV. DE SEcBET. ET ExcRET. debent. Omnia autem haec Per Vitalem regu netur energiam s3. 334.), ut adeo sanguis, aliae- qtae substantiae in sphaeram vitalis activitatis

adductae, per irritabilem et nerveam organorum vim superentur, characterem induant secernentium organorum , iisque penitus adsimi- lentur, aut Si Superflua Sunt, tanquam producta nova a ductulis eXcretoriis recipiantur , eque

organis Secretoriis eliminentur g. 35o.9. Conferunt igitur symbolam ast secretiones

ipse sanguis et aliae substantiae per secretionis Pro Cessum mutandae , Partes quaevis , ad organa se Cernentia Pertinentes , et vitalis harum

energia. Sanguis , quatenus principia in se Continet, o quibus certi humores aut partes solidae generari possint , et quatenus organa secretoria exstimulat, suaque vitalitate imbuit. Substantiae aliae, in quantum naturam habent, per

ingenitas organorum VireS Superandam , SUaqUedisserentia vitalem concitant reactionem. In Organis secretoriis vasa capillaria et excernentia ,

in omni organo alia atqUe alia ratione disposita , nervorum potestati subjecta, si vario irritabilitatis gradu praedita , Praecipuum ferunt munus. His adcedit tela cellulosa, quae tanquam textus organicus minus dissereris , pro varia siti copia et densitate vitalem efficientiam plus aut

minus separare, ipsumqUe Secretorium Pro Cessum in organo Singulo peculiari ratione modificare valet. Penetrabilis dein tunicarum natura 35 a. n. 6. , quae in partibus variis divorsa supponi debet, certam habet ad Secretiones relationem , determinat quantitatem et qualitatem se prelorum Cum ceteris adminiculis. Denique vasa absorbentia, quae in omni organo secernente copio SO adsunt numero, insignem ferunt organici hujus Processus partem; recipiunt

345쪽

s Ecr. I. DE SEcRETIONIBUS GENERATI Μ. 327 enim variam partium liquidarum copiam, unda secreti latices Varium accipiunt spissitudinis gradum et indolem Variam. Suprema autem officacia , ut ex adduCtis patuit obseruditionibus, in nervis est posita; hi enim sunt , qui vitalom

conducunt efficientiam , metamorpho Se S organicas gubernantem, et is Sa etiam organa Se Cernentia per idem systema nerveum in eum Ponuntur dynamicum nexum, quo Pro Ces Sus Te- productivus in debito servatur concentu.

g. 356.

Quibus causis secretiones mutentur, Cum varia sint et multa se et retionum adminicula, causae etiam, quibus augentur aut mi-n Uuntur, ve I in qualitate mutantur, multiplices esse debent. Harum autem Praeci Puae sequentes Sunt, Maior sanguinis copia omnes generatim auget secretione S, prout acceleratus eius motus per universum CorpuS, Vel uberior eius in certas partes adfluxus Secretione S Promovent. Ιntensior enim tunc organorum est concitatio , et

suppeditatur uberior pro generandis humoribus materiarum copia. Videmus hinc in partibus irritatis uberiorem esse secretionem s. 73. VII. ,

certasquct diminui secretiones cum aliae praeter consuetum modum auctae sunt. Ipsae dein san

guinis qualitates , quae per cibum sit potum ,

per atmosphaerae temperiem et constitutionem, per que alias cauSaS certo mutantur, se pretiones

augent vel minuunt, aut mulctnt in qualitate. Sic videmus hepatis functionem per ea intendi, quae Iahlogisticorum αUgent in corpore animaliquantitatem 3. 295. ; sic album inosa spermatis, si glutinosa muci augent secretionem.

346쪽

3et 8 LIB. I. CAP. IV, DA SEcRET. ET ExcRET. et Stimuli habituales organorum Se Cernen tium g. 74. VI. pro ratione intensionis Sucte, quantitatem non solum, verum et quaIitatem

humorum secretorum mutant. Ita saliva copio .sior et tenacior a cibo incitante in os allicitur, et promovetur humorum ad digostionem Et chy- Iification om concurrentium secretio per tubi ali. mentarii incitationem. 3J Viget mutua in orgaDis secernentibus relatio, qua efficitur, ut secretione quadam cohibita , altera intendatur, certaque sit et constabilita harum functionum antithesis g. 24ο. J. Ea

enim gaudet organismus animalis virium inforismatione, Ut certam SerVare Principiorum Pro

Portionem quanto longius possit; si igitur aliqua Supprimitur secretio, respondentes intenduntur Secretiones g. 351. . Sic accidit, ut e X-halatione externa cohibita , interna augeatur exhalatio ; mensibus suppressis , alia compareant sanguinis profluvia et C. 4) organorum secernentium tonus, seu teX turae cohaesio quantitatem et qualitatem secretionum dolor minat. Si Enim vitalis partium turgor admodum fuerit αuctus, si tunicarum venetrabilitas g. 352. n. 5. imminuta, tum secretiones, ut in membranarum muCOSarUm, res

Num et aliorum viscerum inflammationibus frequenter cernitur, cohiberi penitus possunt. Pas-Aivo Vero augentur secretiones , ubi partium adest laxitRS.

5J Denique irritabilitatis ot son sibilitatis gradus, quod superius g. 364. Praecesimus,

copiam et naturam humorum spe retorum Pro ς' cipue determinoi

347쪽

Er. Jor. NEIFELD : specim. phys. med. de secretionis humorum in genere , ex me cliari. Solidorum Structura sutiloriamque genio demonstrata. I. Zullicha v. I 51. 11. Gloga v. 1763. 8. - J. D. exerciti. Read. argumenti aut analom. aut physiol. Regiom. I 92. 8. P. 57-9O. - Ern. PLATNEIU quaestion. physiolog. libriduo. LipS. 1704. B. p. 177-214. - Ρet. LUPI : nova per Poros in organicos secrationum theoria , vasorumqu' lymphaticorum historia Pauli AI SCRINI iterum divulgata, , B tque aucta, in qua vasor. mitior. Vindicatio et Secretion. per sorOS in organic. reputatio continetur. II. Romae, I 793. H. - Fr. Liud. ΗΗΕΣSIG: de secretionibus in universum. Spec. 2. Wittenb. i 94-95. 4. - ΛUΤΕΝ-

Exhalatio. Ad simpliciores apparatus secretorios organdi pertinent e X h a Iantia, Solo fere collutoso toxtu et vasorum capillarium ordine , quem Bic HAT exhalatorium Systema Compellavit ' , conflata. Recedunt secretiones istae in classes duas. Exhalatione S e X ternae sunt Per spiratio cutanea et pulmonum exhalatio g. 334. II. b. Internae exhalationes in tres absunt or

dines. 1) Colliguntur secreti humores in cellulis aut vesiculis: vapor textus cellulosi, adeps F.

348쪽

33o LIB. I. c AP. IV. DE SEcRET. AT ExcRET. 114. et medulla ossium fg. go 6. huc spectant. a Effunditur exhalatus latex in cava aperta, unica mucosa vestita s3. 12o.J : humor exhalatus cavi oris et faucium, qui cUm saliva et mu-CO miscetur g. 271.J, Succus gastricus 279. et entericus 3. 286. J, atque Sero Sus humor, qui in omni mucosi systematis portionis exhalat, huc referuntur. 3J Colliguntur exhalati humor os in

Cavis claUsis e membranarum sero Sarum humor

3. 128o , tunicae quippe Vasculo Scte et Sero Sueen cophali, pleurae 3I9. ) , Pericar dii , peritonaei 276.), tunicae vaginalis testium et funiculi spermatici, liquor amnii et synovi a s humor

viscidulus , album inosus , natro muriatico , Car-honico et phosphorico scatens huc spectant. His adnumerari quoque, debent humor aqueus

et vitreus oculi, Iabyrinthi et cavi tympani au-

.i8. Has autem exhalationes nec per modum transsudationis , nec Per simplicem materiarum, OscuΙa vasorum capillarium irrens migrantium , evaporationem contingere, e X iis, quae Superius

348-356. Praecepimus , satis jam patet. Istis si addamus , quod exhalati humores inter se tantopere disserant, et Varias subeant, mutato vitali processu vicissitudines, nullum amplius superest dubium, et in organis exhalantibus, i dot fabrica appareat simpli Cior, Veram Contingere partium solidarum et liquidarum vita-

3. 358.

Per spiratio cutis. Quantitas. Systema cutaneum maXimum praebet intere orpus individuum et naturam externam contλ

349쪽

ctus ambitum, eStque actio mutua, quae hic obtinet , summae ita oeconomia animali dignitatis. Si enim consideremus, quod Vogetabilia et Zoophita pi Urima Per Sol rem Corporis Su-Per 11ciem nutritiam attrahant materiam g. 2680, Perque eam principia eliminent sibi minus idonea , Systematis clitanei functionem inter primaria referre debemus reproductiVa munera. Nec ullum est dubium, perpetuam in cute humana accidere materiue permutationem, aliqua Tecipi et alia hac via eliminari principia, Eamque secretionem cum vitae individuae integritate in arctissimo eXistere ne XU.

Erat iam Hippocrati et aliis veteris aevi

medicis notum, totam cutis superficiem VaΡΟ- res spirare tenuissimos ), et dixerunt eam ex

ς reliquem perspirationem in sensibilem e X eo , quod minus 5 it manifesta ac sudor. In sensus tamen incidit is vapor, qui visibilis in aura frigidiore est, inque Vitro aut metallo frigidis in guttulas colligitur, ipsamque cutim emollit. SANcTORIUS primus erat , qui per eXPerimenta in causas et mensuram perspirationis indagavit cg. 31. n. 1.), unde et nomini eius ad scripta mansit 'θ.

Ostenderunt HALES , DUΗΑΜEL , St. ΜΑΗΤΙN, etc., insignem esse copiam Perspirabilis materiae, quam plantae interdiu per folia Oxhalanth). Debet igitur, ut HALLEBUS autumat, magna esse quantitas ejus excretionis in homino, qui calorem habet majorem et impellontem cordis vim c . Copiosa quidem , et Vario sub caelo post S a n c t o r iu m instituerunt pericula Dion. DODART , Jac. KEIL L, Bry. ROB INSON, G. BYE , LININGS , Franc. HΟ ΜΕ etc. do; non tamen calet

cyli eorum ita sibi respondent , ut perspirataq

350쪽

o3g LIB. I. CAP. IV. DE SEeRET. ET TYcRET. intra certum tempus materiae quantitas inde possit intelligi. His adcedit, quod eadem experimenta et subducti inde calculi fuerint errone a. Etenim Sanctorius, et omnes post eum Scri-Ptores, ex pondere corporis, intra certum tempus αmisso, addita cibi et potus quantitate, et SUb- tractis urinae ac faecum Ponderib Us , PerSpiratae materiae quantitatem calcularunt. Neglexe-

runt igitur salivae excretionem et pulmon Umexhalationem , quae subtrahi, atque cutis et Pulmonum inhalationem, quae addi perspiratactmateriae quantitati debuissent. Neglexerunt Praeterea advertere ad ea , quae cutis augent aut minuunt perspirαtionem e). Cel. CRUI KSHANK Eius materia es , intra 24 ho- Tas exhalatae, copiam ad libras 7 et uncias 6 aestimat, et statuit simul , quinquies tantum Per cutim excerni, quam per Pulmones exhaletur O. Peculiari autem apparatu usi sunt in suis experimentis LAVO ISIER et S EGUIN : totum enim corpus, relicto tamen pro ore hiatu, quo respiratio et pulmonum exhalatio liberum haborent Iocum , sacco , e tela bombicea, cera imbuta , confecto , involverunt. Apparuit ex istis periculis, quantitatem materiae , quae Per Solam cutem intra nychthemerum e Xspiratur , minimum li-BraS 2 et unc. 9, ad summum vero libras 8 efficere, atque mediam copiam ad 52, 89 un C. Qeati mandam esse, quod quidem cum Dod artianis, fis illianis, Ryeianis etc. congruit effatis. Adverterunt praeterea viri iidem, cutis exhalationem per liquida, non vero per solida alimenta augeri; minimam esse Perspirationem illico post pastum , maximam digestionis tempore g . Jo. ABERNETHY, cui cel. SΡRENSEL Summam adhibet iidem lio, eam invenit rationem ,