Auctores finium regundorum. Nicolai Rigaltii observationes et notae, item glossae agrimensoriae

281쪽

ribus fecit remensurari, ac veteranis assignari: qui lapides Cab Caesaris lapides rotundi ex saxo silice aut molari supra terram sequipedem, in terra pedes duos semis, & alti ped.iiii. distant a se in ped. h. cccc. Sunt & alij termini supra terram ped. ii. crassip.i.S.in terra p. iii. alii p. iiii. distant a se in ped cccc. Sunt & alij Neroniani , Vespasiani & Traiani Imperatorum laminae ,& quadrati in diuersis nuta meris constituti: in quibus alii gammati: alij velut locorum natura permisit, ita positi sunt, in ped. ii. cccc. & in ped iii. in aliis vero locis monumenta se

pulchra ve veteranorum constituimus.

EX LIBRIS MAGONIS ET VEGOIAE

auctorum.

NAM sunt monumenta quae propter perenni tatem itincrum constituta sunt, quae nullam limitum recipiunt rationem. Nam monumenta finalia non coniungunturitineri publico,ei maxime quod auctoris nomen obtinet, & persedemptores&m

gistros pagorum munitur: sed ab itinere publico separata sunt,&saepepumices habent, per quos ex industria finales lineae diriguntur.

282쪽

Pontes quoque interdum trifinis, interdum quadrifinij, aliquando pentagonij recipiunt ratio nem. & hoc si erit loci commoditas. Hi Vero pontes hac ratione deseruiunt, quorum aluei proxime eos fines vltro citroque non transmittunt, per quos&itinera publica currunt, quibus limes lege colonica

seruit Nam sunt &alij pontes in vicinalibus & pri

uatis viis, quorum aluei Variantur. quae tamen in trifinii rationem ex si

tum atque signo

rum cursu ,frequenter accipi possunt. Aquarum ductus per medias possessiones diri guntur, quae a possessoribus ipsis vice temporum repurgantur: propter quod & leuia tributa per soluunt. Quarum putei aliquoties in cursorio a tem minis demonstrantur. Quae si in extremis finibus

occurrerint, ex conuenientia centuriarum in trifinio vel quadrifinio obseruari debebunt. Irem v riatio suminum,riuorum cursus, canabulae Vel nouercae, quod tegulis construitur. Saepe imbrices in finem posuimus, tapem 1fructuras fecimus. Iidem in parte Tusciae Florentiae quam maxime palos Iliceos picatos pro terminis sub terra defiximus. Ergo ut superius legitur, unaquaeque regio suam habet conditionem Nam Sabinensis ager, qui dicitur quaestorius, quem actis limitibus quibusdam laterculis quinquagena iugera incluserunt. Postea Vero aliquibus locis terminos posuerunt, & signa

283쪽

164VA R. RV C T O R. aliqua pro terminis defoderunt. Hi vero agri mul tas habent conditiones. nam in supra dictis locis suburbanis, ubi limitem opere manuum hominum ordinauimus, terminos non necessc habuimus ponere, nisi in certa ratione, in trifinio aut in quadri finio. In praedictis locis in modum lineae parietem construximus, & iuxta ipsam lineam multorum militum veteranorum sepultune inueniuntur, sicut

est in territorio Gabinati, id est pergentes, itinera, quae & ipsa saepe finem faciunt. nam in locis suburbanis circa ipsa itinera ea signa requirenda sunt, sicut & de agro Gabinatium diximus. Ager vero qui Tibur appellatur, idem est assignatus, & aliquibus locis propter sterilitatem aut indigentia eo quod non inuenimus lapides pere-srinos, ctuos poneremus, ex ipso metallo saxum a

ferro assignauimus, aut certe congeri ab petrarum,

quas scorofiones vocamus. Nam in alijs limitibus, qui aliena nomina accipiunt, in ipsis quoque ita posuimus terminos: sicut& in locis saxuosis similis est conditio . Nam in locis campestribus rariorcs terminos construximus, & maxime arborem pere grinam plantavim iis , idem & in convallibus constituimus, ut ubi limitem fecimus, aut certe fossas siue montes decisos , siue ea per quae arci' finalis ager finitur , constituimus , terminos difficile posuimus. nam & in ss. locis campestribus vel convallibus limes sextaneus transit per limitem posscstionis Nam limes orientalis usque in Occi dentem rumpi non potest, qui maximus appellatur,

maxime

284쪽

DE LIMITI B. 26ymaxime quia centurias claudit.

IDEM VEGOIAE ARRUNT I

Iuppiter terram Hetruriae sibi vindicauit, constitu1t iussitque metiri campos, signariq; agros, sciens hominum auaritiam vel terrenam cupidine, terminis omnia scita esse voluit,quos quandoque ob avaritiam prope nouissimi octaui saeculi datos sibi ho tamines malo dolo violabunt, contingentque atque movebunt. Sed qui contigerit moueritque possensionem promouendo suam, alterius minuendo, ob hoc scelus damnabitur a Diis.Si serui faciant,dominio mutabuntur in dcterius. Sed si conscientia dominica fiet, celerius domus extirpabitur, gensque eivsomnis interiet. Motores autem pessimis morbis & vulneribus assicientur,membrisque suis debi , litabuntur. Tum etiam terra a tempestatibus vel turbinibus plerunque labe mouebitur.Fructus sepe laedentur decutienturque imbribus atque grandine, caniculis interient, robigine occidentur,multae dissensiones inpopulo fient Haec scitote, cam talia scelera committuntur: propterea neq; fallax neque bilinguis sis, disciplinam pone in corde tuo.

ARCADIUS AUGUSTUS

De terminis & de lineis partium orientalium, Constantinopoli maxime cum signis disigillis con-- Ll

285쪽

stituimus terminos, & in fossa ex calce & harena conitruximus,carbones subiecimus. Nam in eisdem prouinciis transmarinis& siliceos terminos posuimus, & in ipsis terminis nomina fundorum scripsi mus, ut sic quaeratur eorum pedatura; sicut in libro xij. auctores constituerunt,tiis generibus literarum sicut in omnem modum. Nam & colores terminorum orientalium, & liSnorum finitimorum genera agrimcnsori notum faciam. Sunt enim termini

marmorei in limite, alij marmorei virides, alij palumbacij, alij prasini, & ipsi termini v. pcdes in

terram conlocati sunt:& alios marmoreos albos sicut subterm forma descripsimus. . Nam & in limitibus pro terminis plantavimus dactylum, amygdalas, & mala cotonea, dc maxime

286쪽

, olivastellum, & ficum Cypriam in fine constitui mus. Qui beneficium nostrum legerit, hoc obseruet, ut haec signa vel termini, ccl. inter se pedes habeant. Ita de trifiniis jn quadrifiniis, sicut stipe

rius exposuimus, obseruetur.

IDEM VITALIS AUCTOR.

Terminus si in medio limite constitutus fuerit i & unam partem subcavam habuerit,in tertio monticello arcam circa lauacrum significat, & ipsa arca in quadrifinio est constituta. A sextaneo vero si vis sequi limitem, rectam serram sequeris ped. H. A septentrione in sinistram limitem determinatam lineam, pedes xii. Inuenies arcellam in trifinio positam, di ipsum trifinium duabus lineis descendit per planuria,& aliam a duodecima parte iii subre- Aioribus locis usque in aquam vivam, ubi est terminus epilecticalis, id est subsecivorum. Planis dorsis quammaxime terminos posuimus, & multas cem turias assignauimus, & terminos posuimus Tibur, tinos,& alium posuimus tofineum. Hi non sunt semper a ferro taxati, esciua botontinos obseruan- . tur. Constituimus in bilamnis Ac oliuastellum ι' in ipsis bilamnis fossatum fecimus: in aliis locis congerias lapidum kQmus, in aliis locis memoriam in finem constituimus. Nam & monitiellos de te

minis circundedimus.

In Africa & in Gallijs& Sirmi,ubi pertica nostrix

287쪽

definiuis, talia signa constituimus. Itaque alios, quadratosterminos constituimus, alios rotundos, alios tres in unum secundum formam: si fuerit arca longa ped. xxx, lata ped. xv, alta ped. vij. duco longitudinem per altitudinem, fiunt ped. ccx. Hoc duco per latitudinem , fiunt ped. iii. cl. sic quaero pedaturam. Literae singulares quae in diuersis locis

inueniuntur, ubi termini in capuibus centuriarum sub terra inueniuntur. Hae vero literae in cursoriis eorum terminorum sunt , qui in trifinio aut qua

NO. ON. PA. CO. ΚM. LX. X P.RΑ. RV DI. KI. Distant autem a se in ped. Dccc. & licccc. per licccc. ccclxxv. &inped. D Item aliae literae singulares quae in partibus Africae vel Mauritaniae interminis inuicem se ostendentes scriptae inueniuntur.

i Et distant a se in ped. cI, &in ped. ii l. Alij in

288쪽

DE LIMITI B. 269

prima linea prima mensium , prima norma quae n in

primum de manum eardinem mensura primum k decumanum primum

Κ ostendit hoe est rectum maximum deeumanum finalis Petra

fixa prima orthogonium ostendit sequeris quintarium

sequeris primum mnio idem angulo quintario quaeris primum

rigorem termini orthogonium norma gamma finalis

primum secundum & tertium ostendit gamma orthogonium

rigorem quintarium limitem maximum' rigorem maximum

quaeris primum quintarium secundum terminum quintarium

gamma Orthogonij orthogoni, prima

ti i

secunZario primo finalis petra

lligoriseeundario prima normagamma posita,

horthogonium ostendit decumanum ostendis quintario prim

HODOVIterminus Legundorum quaeris maiorem neἐecere

3onto qui angulum primum, norma secundaria decem pedes

URhar terminum rigoris

deeumanum ostendit

horthogonium Irimum pedes minus

quinque detam

LI iij

289쪽

VAR. AUCTOR.

RATIO LIMITVM REGUNDORUM

haec est: Auctores Theodosius &Neuterius de ter minis & lineis exposuerunt. ccciiij . iugi agrimensoris qui mapp. quas lineas habuerint, obse ruetur.

EXPOSITIO PODI S M I.

A limes huius literae habet in longo ped. GLB limes huius literae habet in longo ped. cces. C limes huius literae habet 4n . longo ped. Dcl. D limes huius literae habet in longo ped. DLE limes huius literae habet in longo ped. DC. F limes huius literae habet in longo ped. Dcc. G limes huius. literae habet in longo ped. D c. H limes huius literae habet tu longo ped. ccl. I limes huius litem habet in longo ped. cc. Κ limes huius literae habet in longo ped. cccl. L limes huius diterae habet in . longo ped. cccc. M limes huius literae habet in longo ped. Dccc. N limes huius literae habet in longo ped. cc. O limes huius literae habet in longo ped. ccc. P lim. huius litatis. in longia p. cccc.& pedic .ii. imes huius literae habet' in longo ped. ccccc. R limes huius literae habet in longo ped. cc Dc. S limes huius literae habet in longo ped. ccD. T limes huius literae habet in longo ped. ccD. V limes huius literae habet in longo ped. ccDc. X limes huius literae habet in longo ped. cc cc. Y limes huius litcrae habet in longo ped. cc ccc. Z limes huius hierae habet in longoped.

290쪽

Ager quamuis fundus longiores fines habeat, amplius non longiore finem habet quamped. ccDxxvij.

Iugerum unum, pedes ccxl. & in latitudine ped. CXX. faciunt, terram modiorum iij.

EXPOSITIO LIMITUM

vel terminorum. Omnes limites maritimi aut Gallici una factura current, quoniam sanctior est, L iustior videtur. maritimus limes frequetius solet recte studui quod interpretatur non ex torcet, sed est constitutus ita. Est Gallicus in sua consuetudme, secundum quem sordinauimus quem exposuimus: frequentius corrumpe extorcet,&saltum da qui est costitutus ita.

Folla rotunda in capite tollati.

ti saltum dat.

Contra urbis Babylonis Romam maritimi limites fient, & Gallicus impinget. Quia de limiti. bus curauimus exponere, sub terminis qualia signa