장음표시 사용
11쪽
.ritatem liquidam mihi commonstrant, ad quam sine eo peris venire mihi non datum fuisset, nec ideo me iis acutiorem reputo, qui nisi ipsorum acumine adjutus eam videre potuissem . Paradoxa sorsan haec videbuntur nonnullis r ast qui in Astronomia & Philosophia naturali attentionem suam desiderari non passi sunt, nec principiorum psycho. Iogicorum, per quae patet facultatum nostrarum usus, ignorantia laborant, nihil a me dictum deprehendent, quod non multiplici documento probari possit. Non addo plura, quae his magis paradoxa videri poterant, etsi ad redarguendam
sciciorum temeritatem conducant, quoniam ea capere non
cujusvis est, hic autem loci pro dignitate doceri minime possunt. Hadae. d. VL Aprilis. A. I743.
12쪽
EX ACTIS ERUDITORUM LIPSI ENSIU Μ
Postquam Ili. Auctor in Pane semiuia Iuris Naturae doeuerat, quomcido
rerum natura communium Daminium primitus aequiratur, & actiones
liberae hominum coeperint aequiparari rebus in Dominio exilientibus . di quaenam ex Dominio deicendant iura & obligationes; in Parae tertia nune porro demonstrat , quomodo Dominia & jura transferantur ; seu ex subjecto uno in alterum deriventur , & obligatiooes ad dandum & faciendum contra. hantur, ut actus in laturum promineant. Cap. I. Agit igitur de modo aequirendi derivativo in genere , ubi ostenis dit, ut jus quoddam proprium ex subjecto uno in alterum derivetur, ex pariste una requiri translationem juris , ex parte altera acceptationem , ut adeo translatio iuris actu si ri nequeat. nisi mutuo Domini seu transserentis , &ejus in quem transfertur seu accipientis, consensu. Dominium itaque sive ius quodcunque proprium transfertur in accipientem , mutuo consensu sussieiente edet larato . Enimvero . cum jus omne non sit nisi potentia moralis agendi . actu autem agere , se ui Dominium aut jus suum exercere non possit . nisi is cui etiam competit potentia physica agendi ; ideo necesse est ut res rediis digatur in eum flatum . quo aceipienti competit potentia physica de eadem pro arbitrio disponendi, consequenter ut eum Dominio etiam acquiratur possessio. Actus ille . quo possissio transfertur. traditio est; quo ea aequiritur ,
apprehensio. Pluribus Igitur demonstrat, quot modis res Iam corporaleS, quam incorporales tradi atque apprehendi pol sint , ut earum acquiratur possessio . CeIerum Fum non unus sit modus, ius suum in alterum trans erendi, vel in
oratiam alterius idem recusandi . ideo hic quoque agitur de eessione , remit. tione , renunciatione , 3c repudiatione juris . Postquam porro demonstravit , quaenam sit hominum indigentia , Dominiis rerum introductis , inde deducit obligationem naturalem ad Dominia transferenda & operas communicandas , seu ad libi mutuo dandum & faciendum . prout i unusquisque re , vel opera alterius indiget. & jut res ab alio sibi comparandi . Obligatio illa hane ha. bet restrictionem , nisi ipse indigeas . & jus quoad res eandem rastrictionem admittit . quoad operas vero, ιγ tibi vacet. Adduntur de imie, quae de eom. munione politiva tenenda sunt . Q aoniam obligatio ad dandum , vel facienis dum restringitur , interest autem hominum ut de eo , quod dandum , vel iaciendum sint certi ; ideo necesse eli ut unus alteri se obliget peris.cte ad dandum vel faciendum , adigendus, si ipsum poenituerit se obligasse . Autor itaque ostendit, naturaliter homines sese invicem sibi perfecte obligare
13쪽
xignon posse, nisi promittendo. Promissio enim ex ossicio, quod imperfecte debetur, essicit perfecte debitum , ut quod erat voluntatis, nune fiat necessita.
tis, obligatione externa ad internam aecedente . Quamobrem Noster eopiose admodum de promissione agit , quam cum Gratia a nuda assertione, alteri
quid praestandi. & pollicitatione, distinguit. II. Quoniam vero demonstrat . id contra promissorem pro vero habendum esse, quod lassicienter indicaverit: ne quid praetermittatur, quod supponi poterat, modo sese alteri obligandi per
promissionem amplam praemittit tractationem de obligatione ei rea sermonem. Ceterum ubivi. non modo ea tradit. quae ad Ius externum spectant , verum
etiam quae juris interni ac ossicii sunt , atque ostendit , quomodo jus exterinnum ex interno , tanquam sonte suo derivetur , adeoque sine ossiciis concipi non possit , ut non modo intelligatur quando non recte fiat , quod impune
fit inter homines , verum etiam puritatem conscientiae eonservare valeamus ,
quando jus positivum eo heedit licentiam agendi , lex autem naturae jus deneragat. III. Demonstrat autem de promissione , quae vulgo de eontractibus Scpactis in genere traduntur, quod non solum singula promissionibus conveniunt, pro uti ex demonstrationibus Auctoris liquet , verum etiam pactis & contractibus , quorum hi ab istis naturaliter minime differunt , eadem non con veniunt, nisi quatenu& promissionem continent, & per hane actus obligatorii essiciuntur uemadmodum vero in Parte prima explieavit differentiam, quae inter obligationem internam & externam intercedit : ita in praetenti ea demonstrat , quae ad differentiam iuris interni & externi, quorum illud ex obligatione interna, hoe ex externa oritur, intimius inspiciendam faciunt. Osten dit autem ius externum omne derivari ex libertate naturali, Si ex promissione nasci jus persectum promissarii u ubi etiam impunitatem agendi a jure discernit. & inter alia demonstrat. abusum libertatis naturalix alteri promitten. dum non dare jus, sed tantummodo impunitatem agendi, atque dominum resua abuti non jure, sed tantummodo impune. Maximi quoque in modo sese alteri obligandi momenti est , ut notetur , quamvis non minus promissor in promittendo, quam promissarius in acceptando. uti debeat animo deliberato iade animo tamen deliberato promissoris non statuendum esse promissario , nec de promissarii animo deliberato promissori, ut adeo in pati scendo ix ex utraque parte stipponatur, nisi contrarium aliunde manifestum sit. Qui omnii probe perspexit , quae de promissione demonstrantur , ei vix quidquam circa pacta occurrere potest, quia si obscurum. Consistunt enim ea in conventio isnibus, quibus in eadem, vel easdem promissiones, consentitur, & firmitatem suam habent a promissionibus quas continent, quatenus non nisi per has eiaciuntur obligatoria. Quamobrem, eum quae valide promittuntur, de iis etiam valide paciscantur, & quomodo valide promittitur, eodem etiam modo 'aliis
da fiat pactio: breviter Noster saltem de pactis agit , eeteris ex iis supplenis dis, quae de promissionibus larga manu tradidit. IV. Agit in primis de disis
ferentia inter pacta personalia & realia , temporalia & aeterna , de pactorum renovatione & dissolutione, & quando ab iis recedere liceat. Enimvero in te rest humani generis, ut quando sese sibi invicem obligant, eerta sit eorum , qui se obligant, fides. Quamobrem, cum fides veritatem dictorum supponat, non
14쪽
erit tuta , nisi de hae tibi constiterit - Dictorum vero veritas moralis, quae 'verborum cum actibus internis consensum exigi P ι probari aliter nequit quam per testem conscientiam , aut Deum. Illud fit asseverando, hoc autem iurando. . Quamobrem Noller de asseveratione 'umlue 3c jurejurando agit , non modo in genere , verum etiam in spetio de juramento assertorio & promissorio . Cum juramento agnationem quandam baset obtestatio & eontestatio . Noster igitur de utraque etiam demonstrat, quid lex naturae praecipiat ac prohibeat. Et quoniam vota quoque assinitatem quandam cum iuramento habere videnis tur, ut ut procul ab eo distent, tractationem de votis subnectit. U. Dominus aluteri etiam ius quoddam in re sua constituere potest. Quia Me modo aequiri. itur ius quoddam , quod in nos derivatur ab alio ' nee silentio praetereundus erat modus, alteri eonstituendi ius quoddam in re sua sive positivum, sive privativum , in genere , specialibus Parti quintae reservatis , quae haudita pridem lueem publicam adspexit. VI. Denique cum jus certum aequirere nequeamus , nisi a Domino , difficilis vero , immo plerumque impossibilis.
sit inspectio , num a domino rem sue corporalem , sive incorporalem a ceperimus, dominium & jura cetera , ab aliis acquis ta , incerta evadunt , ae in perpetuum incerta manerent , nisi praesumtionibus Ioeum neeret ipsa lex naturae . Demonstravimus itaque , quando nam derelictio rei suae recte
praesumatur . & quod ex derelictione praesumta dominium acquiratur g quam 'dominii aequisitionem usu ea pionem appellarunt Romani, sicuti amissionem juris ex consensu praesumto praescriptionem ς ut adeo in usucapione tam dominium, quam jus vindicandi praescribatur. Quaenam inter usu ea pionem & prae . scriptionem ei vilem & naturalem intere edat differentia 4 ex iis quae demonstrata sunt , elarissime perspicitur. Monet autem Ill. Auctor in Praefatione diffusum admodum esse jus naturae , nee adeo arctis limitibus circumscribi . quemadmodum vulgo putatur. Quamvis enim fines hujus juris multum proto.g1verit; lubentissime tamen confitetur , se non dicere omnia , quae diei poterant, sed quod dictum satis sit, v alii, longius progressuri, ea magis abdita eruturi , ex iis deducere valeant , quae adhue desiderantur . Sie uti enim ea , quae alii tradiderunt , sibi profuisse , gratus profitetur, ad opus suum condendum; ita quoque sua aliis prolatura confidit, ad magis praeclara dandum, quos se non invidentem habituros asseverat, quippe cui pro labore, qui aliis inserviendo consumatur , Rratia major rependi nequeat , quam si ipsum do. ceant , qui ante ab ipso didicerant. Se iis etiam rependere gratiam solere . qui errore suo viam ad veritatem liquidam ipsi commonstrarint, ad quam sine eo pervenire sibi datum non suisset, nee ideo se iis acutiorem reputare qui nisi ipsorum acumine adjutus eam videre non potuisset . Se igitur minus probare mores illorum , qui cum ex iis , quae ipse dedit, profecerunt, os ad contumeliam praebentes, ea cavillantur . ac Auctorem sugillant, contemtus ae conviciorum via ad gloriam grassantes , neque se passurum , ut ad rixandum ab iis compellatur , cum a proposito , tempus omne, quod adhue superest , in opere coepto continuando collocandi , nunquam desistere , firmiter decreverit. Quoniam vero has Philosophi, qui in mundo rationali domicilium suum
habet, partes esse agnoscit, ut veritatum universalium nexum humano generi: mani.
15쪽
manifestet, ae ideo iura ex intima hominis essentia atque natura Ita dedueas ut pulcherrimus Ille nexus , quo inter se cohaerent , in apricum proferatur . ideo nihil assirmat sne ratione, nec rationem admittit , nis ex iuribus ante rioribus petitam , sta ut tandem omnium ratio suffeiens in ipsa essentia isque natura hominum agnoscatur , & ex systemate ipsus genuinae iurium ra.
16쪽
Ex Gallico in Latinum conversae.
18쪽
DE I U R E NATURA LIET ANIMADVERSIONES
DEfinitio secunda aenigmatis non ambiguo, quam ab aeumine indicii, omnino recta videtur: aenigma- quo divinatio redditur dissicilis. . .
tis enim elegantia pendet non tam ab ι
q. 3 9. Virtutem fmulare non licet.
Demonstrationes quatuor hujus propositionis tantum pervincunt, qui fingit virtutem non habere virtutem,
quod manifestum ς fingitur enim quod abest.. Si auctor hoc intelligit , monesse satis ostentare virtutem , recte monet; sed hoc sensu propositio eadem erit eum 32ο. Patet , qui vir. tutem fingit ossicio non fungi . Sed fictio pee se ipsa licet ne ν Addit ne Uimm fia
turpitudinem ullam virtutis absentiae fingere vi Haec alia est quaestio diseutienda. istem. E. C. virtutis habitu nondum aequi. sto licet. ne virtutem fingere , san quam si esset acquisita ' Fictio haee sortasse per se indifferens est , tote randa , aut improbanda , pro mente μὲfingentis . E. C. Homo animo parum C 2 castus
19쪽
castus cum aratronis honestis eolloqui. tur il laudatur pudor & eastitas :quaesitus , quid sentiat, laudat de ip. se & ita virtutem ostendit , qua ca
rei quis eum eulpare ausit puerum gratis consulto & ultro. aD sectare ostentationem virtutis , probrum est . Hi ne exaggeranda est turiapitudo hujus hypocritis paulo veheia mentius. quam hac & g. 322. hypo. erita enim longius distat a virtute quam fingit, quam qui ea tantum
caret' dum enim virtutis securus viis
vit quam non ignorat . sed persona tantum vestit , manifesto indicat se virtutem nihili revera neere , sed res sancta prorsus abuti ut homines fallat. Vide animadversiones meas ad M. II 63.
s. I. Furios in hisidii tute aliis valide promittere, pos
tarum D. Auctor, dum hoe assirmat, eo serrabs eon victust, quod latiost ia lusidis inter-ινaline pos usu rationis pchiuntur, quod ve-μ ιν errori locus sit in
praxi, eaVendum, ut usus hic ratio.
nis in lucidis, intervallis sit integer &plenus praecipue de eo, quod contra. hit. aut jubet. Furiosius enim in mois mentis ilucidis agi potest impulsu in furore recepto qui impulsus ipsi erit offendieulo. E. g. si eonstet in turis batione mentis enm sumpsisse odiui in haeredes suos legitimos . nunquid in momento lueido illos iura abdicare
poterit ρ Minime vero: haee enim abis dicatio manifeste ciritur a meatis turbatione; quare facultas contrahendi in lucidis intervallis concedenda non
est, nisi pum cautione magna. ig. II 3. Si praestatio annua nussi certo diei alligatur , fit antem in usum anni eugustibet ς quod anno primo praestandum, starim exigi potest, consequenter promisso quoad annum primum in diem non fit.
Propositionis huius renuntiatio Q. ea Wolfium ipsum. Si ergo annuum scura est. Si auctor intelligi vult, ut ciuid promitto, eur non totus anno missu ρλλ verisimile est , initium anni numera- si ber erit , tam primus , quam alius mum exigi ri posse a momento promissionis, cum quilibet Nihilominus contingere po- illo sentio : sin autetn , praestationem stet, ut propositio vera sit, etiam hoc anni primi exigi posse statim aut quo. senis , E. g. cum promissio facta est libet anni die, injustum judico. Quois ad alendum hominem, qui inopia re ties me daturum promitto in diem, .rum omnium laborat , primi anni integrum hune diem liberum habeo ' praestatio exigi potest , quandocunqu nee ante diei finem exigi potest jux- opus est. -
20쪽
f. set a. Si eonditio potestarisa fuerit ex parte promissoris , is
eam protrahere non debet eo fine, ne quod promissum, praestare teneatur. Et g. Ia 3. Multo minus incere debet, ne rerer conditio eodem fine . .
Haee meo iudieio vera non sunt, nisi in promissis titulo oneroso factis, idest eum quadam permutatione. E. C. si gratuito spoponderim cuidam magnam argenti summam , si quando Lutetiam peterem e postea vero senistiam, summam hane temere promisissam, magno damno mihi futuram si solvam, nonne iter hoc omittere pos. sum , ne promissum praestem p Dum quid gratuito polliceor sub aliqua conis ditione, quae in potestate mea est,
non obscure indico , me liberum el- se velle , utrum praestem , an non . Sed quia minus decet voluntatem mutare , lateor fine gravi causa conditio. nem non esse eludendam.
Quod s ille cui promittitur aliis quid, egit, aut dedit quidpiam pro. missi gratia, qui conditionem eludit, ur eludat promissum , deeiρit , & fi. dem migrat c id enim ea fidueia factum est, ut conditio per te impleretur . Praebe mihi operam tuam hodis Icras referam meam, si bis aders. Hujus promissi certe ea vis est , me tibi operam meam praestiturum, modo nihil obstet me eras hie adesse , quare decipio 8e fraudo, si abeo sponte , ne te adjuvem, & promissio mea tibi fraudi & damno suisset. Nihilominus actio tibi non est in me, sive me Aenendi, belli in statu naturae, in promisi Ius me enim est judicium utrum rema. 4neam an abeam: tu ipse ita iudieas' D
sti di injusta Se inhonesta est actio , quin tibi jus persectum in me tri.
Ut recte judieari possint quaestio D. premis
nes ubi error potuit dare causam pro.sis quibι misso, recte distinguendum est . quid me care sit dare causam promisso . Wolfius ait .s7o. errorem dare causam promita quoties est unica causa promisissi: mallem, quoties est fundamentum promissionis, sive causa princeps culus gratia promissio edita est . Ita quoties error est verum fundamentum promissionis, illam reddit nullam Ideest
enim verus consensus P at cum error .
affieit tantum partem aliquam , quinst eausa vera promissionis , nullam non reddit. Hie animadverti velim , promis.
sones omnes mere gratuitas , tacitam hane eonditionem involvere : promitoto, modo M amicus , aut saltem bene feto meo indignus non sponte eυadas. Promitto euidam eentum nummos inistra dies quindeeim I hoc intervallo sele mihi inimicum patefacit ; pr
618. Si quis promittit quod suum non est, suum tamen frri pesse putor, quia suum feri posse purar; is ad tanrun
dem ribi obligatur, quantum impendendum erat , ut suum
Frret , squi em suum fieri nequit.
Hae sententia non semper iusta vi- detur ; nam in exemplo allato P Osi 'Ius Naturae Tom. III. s 3