Andreae Maximiliani Fredro Gestorum Populi Poloni sub Henrico Valesio, Polonorum postea vero Galliae Rege

281쪽

et O ean reae e aximae Frelopto sypius; quod genus militum sit, dicere ex pedit . Est rustica collectitia gens robusta &fortis, plus arma quam aratrum colens ; sitiit autem legionarii di luti; Legionariis aut consci iptis Respublka certos divisit agros & scripsit privilegia ; unde privato commeatu bellis adesse tenentur per Duces evocati. Scripta in hanc militiam VI virorum millia ; jam lutorum ignota nobis domus & mansio, eastra tamen & locus armorum nota si int ue aestate per insillas & ostium Boristhenis visuntur, hyeme huc & inde per vicos oppidave dilabuntur: Vitς ratio est ; ferisiclopo & retibus insidiari, praedas in Scythas Turcasve agere: Dueem, quem sibi eligunt, habent; authoritatem tamen Reipublicae suspiciunt, ad bella pro subsi dio vocati adsunt,nec leviter officium m stant; Arma illis, arcus aut selopi, sed hi frequentilis. Insireta bellandi ratio; audacia,tumultu, edia

malorum patientia hostem Vincunt, cum minus sperantur adsunt, ac inter inopinata maXLmum metuendi: Imbre turbiga nox, tenebris

obscura, quo tempore bestiς cubilibus se continent & quiescunt, illis per conticinium in

vadem

282쪽

Henrici Primus Tokno Q et vadendo accommodatissima, licet non invadunt, quietem tamen castrorum turbant , alia parte clamorem excitant, altera insidiantur spericulosissimum vero, quia multa per stadia fartim proni inter gramina rependo castra imvadunt, & sepius fallunt excubitores s Sparsim de sine ordine pugnant illud tamen se

vante ut signo dato medio in praelio uuo voluti motu in globuia1 On . Aggeres cum gradiuntur elevant, ut cum cadere opus sit, eo se recipiant, inter sessas emus rem actiri ; frontem ictus dirigendi certissimi, terga rudes occupant, alios atque alios siclopos one rant, jaculando praeparant, primis Drrigunt; hi vero jaculari, hostem ferire conantur, ce

lo quaerunt, habent ; parva iis castrorum impudimenta , carros secum trahunt magis

pro defensione, vulgo Tabor quam pro .dommoditate de deliciis castrorum , quibus interclusi pro vallo utuntur ; sic contra equitatum mediis in campis tuti, nec facile disturabantur ; in itinere fluvios nulla difficultate transietint , tranant enim siler utres vel sine

etiam .

283쪽

etiam, armis, tergori superpositis, aut Equotarum tranantium caudas praehendunt, impia, menta item miris inVentis transvehentes, super fasces arundinum aut sepes colligatos, aut rates. Haec de terresti Cosacorum militia: de

maritima scujus peritissimi majora sequumtur. Boristhenes fluvius h Moschovia profluens, aquis rapacissimus& altus, maeri sim Tino propinat, prope ostium lc labra medio insulas intercipiens, totus fluvius navigabilis,

sed interrupto trami, infra ingressiam fluvii Samaias per duodecim Porsios qui gradus seu obices dici possunt) descendit, natura rvpido fluntini insultante ac rimes objicient . Incredibile est, hominem une nocumento illac transire ; nonnulli graduum aliquot ulnas alti , unde impetu decidentes aquae, inter se colluctantur, jam in fundum revolutae, jam in alto spumantes, undarum iras loquuntur; Cosacis desse sus est sine nocumento ; Mexinde apparet, audaciam & aestim periculis

posse imperam. Cum mare ascendunt, tempestate superveniente, arundinis cumulos lateribus navigii undequaque alligan , quo flue ta

284쪽

H risus Primus Rae Polonorum. 273 fluctibus irati maris sicilius supernaten 1. N vigiis utantur parvis , quae LX virorum cum justo commeatu capaces fiant, celoces aut scaph dici sessunt; velocissime sequum tur & nagivnn . Turcis damna inferunt, sta' burbana aliquando Constantinopolitana imvadunt inde Amuratis Turcarum Imper toris dictum erat, cum inter arma Principum in se conspirantium Constantinopoli degens, in utramque dormiret aurem, solos CosacoseMejectamenta Polonorum, qui tanti Prim. cipis turbarent semnum ) civitates & o pida Pontho littori proxima populantur, furtim omnia praestantis, neque dum pugnandum sertius resistuno: Numerus no- rum militum incertus est, visa fiant aliquam do X VIII τ' diminia AENA , millia rquod moderna rebellio Chinelniciana, ultraducenta millia Concorum stib signis aliquoties eduxerat in praelium, tota Russia in perfidiam ac rebellionem acta : Haec obiter de Cosacis dicta sinita. Non vero, quisquis haec

leges ; vitio Scriptoris aut Historiae, sed potius dabis tuo commodo, recitasse me hic

285쪽

gum & consiletudinum , sparsim explicasse sensim; facilior enim utianthi posterior futura narratio, sic tibi obveniet lectio; neque enim amplius causam requires tacitus a Scriptore, . quare hoc illud ve in populo factum leges,dum

probe cognoveris, morum legumVeMaturam,

quid intendant, quid pariant. Sed Historiam

interim sequamur. Dum Cosaci tam pulchro ausia Tartaros vexant, publicus interim miles terrestri itinere versus eosdem properabat. Movere item Tata . tari signa in interiorem Podoliam. Erat propEOppidum Sis a nomine, quod tumultuario accursa occupare statuerunti . Ingens vero Tartarorum bellandi flagitium est, quia armis venenatis, imo pugnant Sc Veneficis 3 tum v ro artis veneficae potentia usi, excubitorum' diligentiam ita fefellere, ut in oppidum sine noXa irrumperent, arcemque jam jam expu gnaturi. Sed bono loci fato Polonus approximaverat exercitus. Datum subinde negotium ab armorum duce duobus fratribus Strussiis,

cum sitis thurmis hostem invadendi ; tum illi

286쪽

patentibus portis in oppidum irrupere, prae .cis, neci intentos Tartaros, nil minus quam nostratium adventum suspicantes, trucidav

re obvios. Sed plurimi , quaqua poterant, fugerant l. Per hos in sua castra delatum: ades: se ingentem Polonorum exercitum & QNtem ; Tartari vero, qui non pro victoria , talpraeda certant, difficulter evocantur in pra lium , dumsntpericulopraedam quaerunt, Vel si coacti destenciunt in pugnam,medio in commetii cedere pro stratagemate habent, plus

nocituri, quam dum certant per statarias acies: Quare integris ordinibus sequendi; nam fmgiunt , redeunt, assultant, omnia uno motu prςstant, cum periculo sequentis ue Arma e

eminus feriunt, inpugna desperatione armarmtur, cadere malunt , quam captivari, nusquam Tartarum Vitam orantem visum , nisi manu

captum & ligatum ; dum arma perdunt pu gno feriunt: optimi milites, dum pugnare

proponunt . Tum Vero, dum rescivere P .lonos adesse, retro ter . Nostri autem Lyssies, quorum maximum negotiumest Tarta . Mm a ros

287쪽

a 6 Mndreae E aximae Friam ros offendere in campestribus, & cogere in praesium, laeti hostem prope adesse, ignaris,gς, imperarunt velocissime proferri signa, sed postquam properatum, nulla hostilia castra, quam castrorum repertus locus , ferentario tamen equiti datum negotium sequem

di Sc carpendi hostis. Sed Tartari per invia

stivarum dilapsi, offendi non poterant a. Jactabatur inde in Patrias usque taes Tartaros abscessisse. . Tum exercitus in stativa dimissus. sed falsa securitatis credulitate; nam hostis in sylvis latuit, dudumque non apparens, quieta nobis insinuare, tuta sibi parare voluitis. Cessit hosti dolus, maximo nostrarum terrarum detrimento, postquam sparsa per Podoliam aliosque limitaneos Palatinatus, securitatis fama, Tartaros figisses. Jam ultra munitiora loca discurrere

colonus, jam in campum eXire arator. Im terim Tartari signo dato castra restaurant, sine obice quaeque obvia vastantia. MaXima

ea fuit per Podoliam clades, adducta in captivitatem XVIIII millia utriusque sexus hominum, pecudum ultra XXXX millia

288쪽

abaeha . Hinc videre est, quam difficile hostis debellatur, qui ad pugnam quaeritur, ac quam nihil tutum ab eo, qui nisi prςdam petit, cle gloria non sellicitus. Intra has difficuli tes Barbarorum telis objeeti Poloni Christi, num Orbem desensamus non pro libidine imperandi, causas belli & conflictuum quς-ritantes , sed vere pro fide , pro salute justa

habemus arm . . Turca nobis hostis gravis ;Tartarus praedo & vastator ; Moschus pita quam Tyrannus a ni certe vincimus quod per Dei opem penesque justitiam armorum familiare, ) captivamur, ligamur, comburtimur. Haec omnia pro tua salute, Eurema, sinEmurmure ferimus, modo tu benencii sine murmure ara . Gravis acciditIOlonis ea per Tartaros clades, verum gravior sine rege m ra, Scintestinarum factionum conflictus. Prima Conutiorum dies omen erat, in m

lum dissensuri populi. Varia &sine ordine in medium proferebantur ue itum tamen pro uorumdam dexteritate,malo coepto obviam roposuere in medium: Multa esse & varia ,

289쪽

sermonum finem, ac desperari de electione. Dici potius oportere suam cuique negotio diem, item & electioni. Arreptum ab omnibus pro rei novitate consilium , sed verbefficax ; aperte. enim Vissem, omnes sentemtiis tumultuari, nec explicari posita. Tum placuit sextam diem sessotio electionis darii validis altercationibus positus obex. Ea die intromissi in collegitim Legati extern rum Principum. Imperatoris Rot nanorum Regis Sueciae, Palatini Transylvaniae, Ducis Feranensis, Sc aliorum. Horum longae mereorationes ornat . , ssed in uisum finem colli mantes, ut obtineretur regnum. Sequenti bus diebus conssiliatum de eligendo Reg Senatus majot pars unicum otis quaesivit Imperatorem, cum pacto tamen, ut Ernesto si lio nuberet Anna Princeps, sqros Sigismandi Augusti, jus tutela penes Rempublicum erat; Reliqui Senatorum i tra Poloniam Regem suaerendum censuere . Tum secessit equestris ordo, sitam de Re e sententiam lat ruga sed

discrepavere Equites a sententia Senatus 3 paucilinii pro Imperatore sententiis pugnil an ,

. i. Omnes

290쪽

Henricus Trinitu Polonorum . 279 Omnes reliqui alium potius eligendum sitias rant, quam ab Germania Austriacum, eoque impetu ac fervore recta ferebantur in Senatum cum sententia. E medio sui Regem eligendum; nullatenus se admissuros Austriacorum & Geti. manorum in Populum Polonum imperium. Graviter ea accepit Senatus, item graVius, cum audiebantur Equitum voces: Quicunque e Sci

n tu i Austri 'sset Principem, in Equitum

succederet sessionem. Reperiebantur non pauci Senatorum, qaibus Austriacum Regimen haud gratum erat s contra authoritatem tamen& praerogativam rati moveri senatorem loco squar*ad ςas voces assurrexere nulli, aliter rem acturi. Post secessum Equitum consistatum in

pertinacia agendum. Missi sex primi Senat rui' qui partim authoritateloci,partim suasu ad facilio flecterent motam nosilitatem. Ivereii ac immissi mediis Equitibus, Tum Palatinus Cracoviensis ea pro Senatu coram Verba fecit: Secessisse vos in partem, Honorati Equites ac confiatres nostri, miratur Senatus 3 sentit. Respm