장음표시 사용
13쪽
pogr. disis vel tale aliquid) deest in apographo ex Mulieri sententia addidi. 4 apogr. Siaa. ' apogr. l . apogr. - - sed suffixum quo reseratur, non video. apogr. ἡ l; Μύlleri coniecturam recepi. 7 inter verba. quae praecedunt, , --ιν αυ, . iterum posita sunt, nimirum mero librarii errore.
14쪽
16쪽
EΡISTULA ARISTOTELIS AD ALEXANDRUM DE
In nomine Dei, Clementis, Misericordis.
I. Admiratio quidem lacinorum tuorum paene abolita est Continua eorum Serie, qua facta Sunt ut res eiuS, Cui adsuevimuS, non sicut aliquid novi, quod miramur; gaudio vero de rebus iis, quae tibi Contingunt, non vacamus, praesertim si elicitatis tuae amplitudinem reputemus, cumque is talis, de quo recte dicit PopuluS: non mentitur, qui te laudato.
I. 22. PerVenit autem ad O nuntius te post morbum . in quem V 24..i' incidiSti Babylone, OS victorias, quas reportasti de Dario iisque,
apographi scriptura etsi continua est, tamen melioris perspicuitatis gratia ex re duxi epistulam in capita dividere eorumque summam in margine
Vocem nolui, quae proprie notionem casus habeat, hoc loco non de pugna sed de morbor esse intelligendam variis de causis mihi prohatur. Etenim primum vel rerum rationes, quae huic epistulae subsunt, magis id temporis momentum spectare videntur, quo Alexander Babylone morbo correptus est, quam illud post Pugnam apud Arbelam commissam, de qua sola secundum traditam vocem in cogitari potest. Sed magis etiam verborum coniunctio significationi pugnae obstat. Tegimus enim sic te post 1ialol, qui tibi accidit Babylone, et victorias, quas de Dario - reportasti, et pericula illorum bellorum, quae subiisti, et aerumnas sqq. Quod si esset 1Hlyl pugnas itaque victorias quasi explicatio huius vocis, pergendum fuit non uet periculas, sicut legitur, sed usos gerimus et uisos aerumnasa sqq. Si de morbo vocem accipis, sana est epistulae lectio et recta. Ceterum non ideo, cur significationis pugnae gratia a tradita lectione la
qui partes eius sequebantur, post pericula illorum bellorum, quae
subiisti, on aerumnas, qua pertoleraSti, CoepiSSe peram naUare in aliusmodi rebus, quae maiestati tuae et altitudini Conveniunt; sed necesse est te antea vacare contemplationi rerum earum, quae praestant bonum civitatum statum, inprimis serendarum
legum Est enim hoc studium laudabile, quod tibi curae esse debet tibique asser gloriam famamque praeclaram. Nam haud ignoras, quid it assecutus Lycurgus institutione legum suae civitatis; sed pro amplitudine regni tui et numero urbium tuarum amplior erit tua gloria quam eius, qui unam civitatem bene instituit; eritque tibi aeterna gloria et celsitudo, Cum institutio legum sit salus populi et perpetuitas incolumitatis et Concordia
subditorum. oa. Multi vero homines arbitrati Sunt non SSe Pu Principe, h, i
qui instituat leges, nisi belli temporibus; dissolutis contra bellis 'GI. ' divulgataque pace et tranquillitate careri eo posse. Adducti
nimirum sunt ad hanc sententiam, quod opinantur ortunarum usum rem esse cuivis facilem accessu'. Contra difficile esse perferre calamitates neque valere ad hoc unumquemque Sed quidem hanc sententiam non probo, multo magis contrarium mihi rectum videtur esse propterea, quod homines, Si Sollicitantur calamitatibus, prudentes et sapientes fiunt idque eXpetunt, quod salutem asserat; item, si terrores eos accedunt, id assequi student, quod illos a se arceat; sin vergunt ad incolumitatem, inclinant ad crimina et iniurias exuuntque prudentiae staenum Quamobrem nihil fortasse inveneris difficilius quam manere prudentiam in Conditionis imitate. et commoditate; sed saepissime in rebus secundis abducitur et amovetur prudentia, itaque maXime spus sunt hominibus leges, si tranquillitate et pace utuntur. Nam si bella geruntur. multi in iis casus eveniunt; qui si eveniunt, sauti homines et prudentes sunt Sed in pace quoque multi caSus eveniunt; tunc vero homines inerte Sunt et negligunt res Suas.
In hac igitur conditione opus est populo eruditio et leX. 3. Sed lex non fit lex, nisi vita dirigitur Secundum eam; ψ' IV : vivunt autem homines secundum legem, si princeps iis est, qui
proprie fontem prosano vulgo se offerentem.
17쪽
eos adducit ad legem. Sed hoc non potest efficere nisi is, cuius principatus est legitimus, non discordia civilis vel iniusta tyrannis. Quiete vero et tranquillitate perfrui non est eiusmodi, quod unusquisque Sciat, sicut illi arbitrati sunt; etenim, si hoc ita SSet, patre quoque deberent bona sua inter filios dividere inde a prima eorum pueritia. Sed sicut nullo modo fieri potest, ut tradant bona sua pueris, ita fieri minime potest, ut tradatur
civitatis regimen populo, cum sint populi mores similes puerorum moribus, quorum utrumque genus desiderat Custodes et rectores. Hoc quoque huiusce rei utaris Xemplo, quod vides fortunae conversiones et dynastiarum Commutationes atque animad 'ertis non durare regnorum status ullo modo aut in ulla civitate; nam
eiusmodi commutationes et in Asiae et in Europae et in aliis terris vidimus. Occupabant enim Asiae imperium vicissim Assyrii et Babylonii, his successerunt Medi, hisce Persae. Item multas alias eiusmodi mutationes invenies. E quibus omnibus hoc unum colligere licet, quod iam supra memoravimus, difficilius
esse in rebus secundis libere versari quam adversa Pertolerare. Huc reserendum est, quod vides eos, qui consecuti sint imperium inter Calamitates afflictionesque, Postea vero re sua docente experientia magis magiSque auxerint, longum per tempus floruisse imperiumque ad felicitatem et prosperum finem eduXisse Contra eos, qui adoleverint inter otium et securitatem, quibus res ad vitam necessariae affluxerint sine labore, quibus nihil mali inciderit, nihil terroris attigerit, contrarium habuisse exitum. Si vides florere civitates et inclarescere afflictionibus et aerumnis, interire et deleri mollitie et otio in cessationem homines Vocantibus. Homine Vero propterea plerumque in otium pelliciuntur, quod eo delectantur. Cuius rei causa est, quod repudiant disciplinam et bonos mores fugientes labores et praeserunt otium et segnitiam quaerentes quietem. Si vero perdunt vitam suam in quaerendis deliciis, quae calamitates asserunt. Neque ullo modo durare poteS regnum, Si rebus vanis homines indulgent eruditionemque ad nihilum redigunt nulla tunc defensio rerum Sacrarum, nulla
denique Salus populi. Quae cum ita sint, primo desiderat civitas leges bene ordinatas, dein principem, qui eas instituat populumque ad bonos mores adducat et quidem homines vilis et serocis indolis per timorem, homines vero generosi nobilisque animi
4. Quomodo vero fit lex communis nisi principe Communi Bonu Prin quis porro colligit homines ad familiaritatem et bonam Condi--ribus --tionem, quis perficit legem et Xequitur nisi vir, cui est AEgna ' Izez. potentia, Conspicua potestas in magna urbe, ut possit esse legibus adiutor, hominibus familiaritatis vinculum. Talis enim vir efficere potest, ut in civitate boni mores maneant et foeda re Prohibeantur; neque possunt florere civitates nisi bono statu principum et rectorum Oportet vero hunc virum esse intelligentem et probum, qui non solum strenuitate et iustitia et virtutibus excellat, verum etiam potentia et belli apparatu, ut coercere populum et ad leges adducere possit. Multi enim populi non obtemperant aequitati teque obsequuntur iuri His si mullus inest timor, inclinant ad res vanas nec non dissolvendas leges. Quapropter in hac maxime conditione opus est principe legitimo, qui in unum cogat rem populi, ut sunt illi'. praecipue Graeciae civitates, quae adeo sunt Coniunctae'. ut unum regnum efficiant. Neque venit civitatum boni conditio misi a bona conditione principum et rectorum, sicut vidimus in urbibus Lacedaemone si AtheniS. Regnabant enim in altera reges tyranni) et instituebant leges, praetores' arbitri in altera. Ita aedificatae hae urbes amplamque
famam nactae sunt Ἐκ altera vero parte discordia quoque et nequitia et Corruptio, quae in civitates ingruerunt, principum et rectorum pravo regimine orta sunt, cum ei in vanis libidinibus curas Consumpserint negleXerintque civitatis gubernationem, Xqua gloria paritur. quae manet in terra usque in aeternitatem. 3. Oportet porro regem subditos non opum et victu et Id xllpecorum sed amiliae et amicorum loco habere neque Petere eomita p- honorem populo invisum sed tum, quo Iulchris facinoribus rectoque regimine dignus sit eundemque duas res habere Coniunctas, quae Sunt amplissimae momento et maXimae Potentia,
18쪽
I 8 nempe amorem populi et admirationem. Omne quidem principes
optant, ut haSce res nanciScantur, erraro tamen nanciscuntur;
multo magis sere semper in contrarium incidunt, scilicet in magnum dium et Contemptionem, quippe qui velint ut sibi solis vindicent commoda solique tantur bona vitae conditione optentque, ne quis particeps sit illorum bonorum neve secum de iis certet. Accipitur vero hoc a popillo loco malorum iacinorum, quae sibi accidant, et inviSi, quod se assequatur. Quamobrem id odii et malevolentiae existit adversus ipsos reges eorumque acinora e duritie et nequitia genita, quod Causa est, Cur Contemnantur et Vituperentur. Idcirco eum, qui imperio ornatus sit, OSSidere has ambas res oportet hisce enim legitime occupat et imperium et eius dignitatem, ut regi se ab eo patiatur populus et libenter oboediat. Contra si eis caret, non Solum vituperant eum homines et despiciunt verum etiam oderunt et in eum irruunt. Spero autem tibi praesto esse hasce ambas virtutes neque dico hoc homini, qui re Potitus sit, qua non Sit dignus potius illum, qui hoc dicto usus sit . vituperatione digniorem duXerim quam laude 6. Neque te iratum reddat in subditos, si audis esse inter eos, qui tecum in studiis tuis laudabilibus certent vel studeant, ut auctoritate te aequent, quamdiu non extiterit manifesta rebellatio Plebis enim studia nullius momenti sunt ii vero, qui tecum certant, oriundi Sunt e Summa nobilitate, quorum cogitationes et sublimia studia ad id properant, praesertim cum iam pulchrum tentamen sustentaverint. Quae Cum ita Sint optimunIiis tibique in iis est praestantiam tuam super eo hominesque
uniUerSOS APParere, cum eo supere in ea re, in qua tecum Contenderunt, ut tandem pareant agnoscente Praestantiam tuam
et imitantes virtutes tuas. Neque vero debet is, qui iustitiae Studet, aliquem metuere; quin etiam dicunt eos, qui iusti sint, ne Deum quidem ipsum timere, quod ita intelligendum puto, non inesse in iis timorem Dei, quippe qui benevolentiam eius
scit adversus imperio indignum. nempe propter pericula pro tali dicto expectanda. i. e. in hisce eorum studiis.
Neque sum nescius indolem tuam vario quodam modo sormatam esse e iustitia et superbia, X clementia et asperitate et hoc inprimis efficere ut homines te admirentur, minime vero, si successum gubernationis tuae et eventum facinorum tuorum respiciant; nam spes eorum firmiter posita est in regni tui diuturnitate et pace terrarum sub imperio tuo. Praeterea haud ignoro te respuere delatorum malificia et abhorrere a rerum vanarum consuetudine haec vero tua virtus utilis est cum universo populo tum optimis et sapientiSSimis.
Ceterum est mea de te opinio te diligere dignitatem, prunis si ea a potentibus et sortibus viris tibi contingat, et optare, ut eam non timore sed verecundia eorum consequare, hoc vero certe tibi continget, si praesem, qui te honorent et adulentur et familiaritatem luam quaerant. Perquisitio sontra smm' reliquaecunque ad te pervenit, et perscrutatio cauSarum, quae ad te accedunt, donec discernas, quid sit dignum, quid indignum, sunt negotia regno tuo indigna, quod in hac re delatores abs te arcere nequeas; potius id arcebis, si animadverteris in eum quem huic rei deditum cognoveris, et poena eum affeceri et gravi duritie. ut sit monitio eorum, qui eius Simile Sunt et deterrimentum aliorum, ne idem delinquant. 8. Puto porro apte fieri ad conservandam pacem et claeternitatem gloriae tuae, quod Persas a finibus suist sollicites; hoc enim merito iis fit; nam aequum est te sacer Cum homine, sicut ipse secit. Recta enim populi studia et firmatio reverentiae in animis nobilium, qua tibi libenter oboediant, res dissicilis est. quae non conficitur nisi longo temporis spatio et Continua nonnullarum aetatum serie nam si inveniunt socordiam et offerturiis occasio, arripiunt eam habentque, qui eos in hac re iuvent; quare est prudentis regiminis recta remedia quaerere, quae et zonae conditionis inturnitatem et vitam tumultu et sedi ionibus liberam praestent. Oportet ergo te, quamvis sint multa facinoraua res abs te gestae clarae, haec semovere pulchra civitatum conditione instituenda; haec vero existit coniunctione uariam
scit tumultus et bella civilia.
19쪽
rerum, quae Sunt pulchritudo status et integritas vitae harum enim coniunctione efficitur salus et recta conditio civitatum. Quae Si seiunguntur, prima efficit, ut voluptatibus homines sese dent et corruptioni nequitiaeque inSemiant, altera vero, ut abS- tineant quidem a rebus illicitis et indecoris bonamque agendi rationem sequantur sed hoc in Calamitatibus et amictionibus.
Itaque oportet eum, qui sibi vindicet amplitudinem imperii
magnamque Potentiam, peram dare, ut efferat coniunctionem ambarum rerum ita quidem, ut altera alteri non cedat. 9. Ac mihi quidem videntur SSe in quavis re persecta duae actiones vel agendi rationes, Prima huius rei comparatio, altera usurpatio quarum Primam iam ConSecutus es acquisivisti enim praeter illa, quae a Patre tuo ad te Pervenerunt, magnam laudem et occupasti immensa terra et nactus es gloriae amplitudinem et nominis nobilitatem, quantam adhuc nemo nostra aetate. Restat ergo tibi altera, Surpatio rerum earum, qua COSecutuSes, rectaque earuna inStitutio. No Uero Certe Speramus ore, ut hoc tibi contingat amore tuo generositatis et adspiratione celsitudinis et auctione virtutum earum, quae iam antea in te inerant. Haud quidem ignoro animum tuum Pugna et X-
peditiones appetere, quas diStuli Sti et ad quas paratus es, et profecto successum praebuit Deus studiis tuis et paravit tibi
locum, reminiscaris tamen etiam damnorum, quae CCurrunt
huic felicitati e fortunae mutatione et cotidianis calamitatibus et recorderis eius rei in Certaminibus tuis pro te ipso et terris
IO Reces actus tui generis hominum et ad egregium regnum emenisti quod vero nobilitare possit principatum tuum et augere amplitudine, hoc est, ut praestantes reddere studeas subditos sisque re Civium bonorum et laudandorum non malorum et vituperandorum Tyrannis enim, etsi variis de Causis vituperatur, praecipue tamen vituperatione digna est Propterea, quod imperii auctoritatem diminuit hoc vero eo fit, quod tyrannus imperium suum in Subditos Xercet tamquam in Servos, non tamquam in libero ingenuosque. Regnum autem in liberos homines praestantius est regno in servos. Talis igitur tyrannus eiusmodi est ut malit pecora pascere quam regere homineS; nua tamen in re recte se agere tumue emolumentula Capere
arbitratur. En habes statum habes agendi rationem tyranni. ut illoriam et laudem imperii quaerit et Contrarium nanciScitur. Nihil enim a regimine remotius est quam tyrannis, quia tyrannus in conditione domini est, rex vero in conditione patri Sic reXPersarum unumquemque appellabat servum et 1ncipiebat a filiis suis haec vero res minuit imperii auctoritatem, quod regnum in liberos et bonos homines melius est dominatione in Servos uuamvis multos Plerique autem, qui ante hoc tempus regnabant, id tantum agebant, ut commodis principatus et imperii ruerentur, prout erant, ideoque auctoritatem consecuti sunt timore non amore, haec vero auctoritas brevis est et caduca, quod simul cum turanni morte extinguitur. Ea contra laus, quae pulchris facinoribus paritur, aeterna manet nulloque peritura tem ore Huic laudi te studere decet, quia neque in Pristina tua vita neque sub tuo imperio aliquid detrimenti vel negligentiae invenitur immo vero est regnum tuum nobile, quaeque tibi ela-
at s ni pulchra et decora Quae cum ita sint, bSequam Soportet precibus nostris et XequariS, quae PraeScripSimuS.
11 tuabus imprimis rebus studeas, quae Sunt quaSi rei nodi ut sis iustus et clemens Nam duae tantum rationes dive sae sunt quae diuturnitatem imperii praestent. ulti enim homines scilicet stulti non parent principi nisi timore commoti; quare huic opus est severitatae adversus eos. Contra boni
oboediunt adducti verecundia et amore quare opus S Principi adversus hosce intelligentia et benignitate, ut ita constet regnum oboedientia ab altera parte, in altera necessitate. Non vero decet principem viros claros et obscuros uno eodemque modo tractare sed reddere, quod cuique conveniat. Omnes homines volunt esses sibi Hominum indole quadam omnibu Commum
perducti optant autem, ut ille iustus et naturae conUeniens it. Re enim si non iustus est, non recest, immo invisus tyrannus.
Tu vero dignus es, qui populi studia principatu concilie eo, quod gustandum iis das regiminis tui praeStantiam removesque ab iis gratam violentiam. Servi enim, si offeruntur emptoribuS non quaerunt eorum divitias et dignitatem sed tantum duritiem et cri delitatem. Ingenui vero digni sunt, qui hoc incommodum
20쪽
effugiant, si re eius Causa St, donec petente eum regno depellant. Contra si rebellionem repressisti, deponito cum belli instrumentis instrumenta quoque violentiae, quod in illa quidem Conditione hostes erant; in hac vero alii lacti sunt; idcirco oportet, ut violentiae loco miSericordem, asperitatis loco Clementem adversu eo te praebeas. Neque vero decet regem odisse nobiles sed Cum hosce tum universum Populum pulchrisi acinoribus cumulare, ut perveniat e generis nobilitate in nobilitatem eam, quae generositate et bonis moribus paritur Scias porro nobiles dignitatis iniuriam aegrius erre quam opum et Corporum iacturam libenter enim et bona sua et Corpora largiuntur, dummodo dignitatis et auctoritatis iniuria ne assiciantur. Ut hoc minime decet regem sic ne amicos quidem immerito veXare, cum id vilis animi et negligentiae indicium sit. Item debet re irae modum nosse, ne sit ira eius dura et Spera neve rursus debilis et infirma illud enim e serarum, hoc X insantium more St. I 2. Nec Sum securus, ne in accipiendis consiliis in idem incidas, quod plurimis hominibus accidere solet. Plerique enim, si Consuluntur, non id Consilium dant, quod e re Consulentis Sed quod e sua re est, neque id, e quo in nova illa re quidquam commodi affluere possit'. sed quod sibi solis emolumentum pariat. Ego vero tibi commendo, ut imiteris Consilium illius, qui dicit Profecto, perpetratio boni Semper Praestantior St PCr- Petratione mali. Enixe porro operam des, ut proXimi tuis ultima praestes. Iustitia enim est laudata et magni aestimata non Olum apud sapientes universo verum etiam apud StultoSFieri Vero potest, ut coerceantur mala remediis bonis aut malis. Tamen haec altera ratio praestantior est, quod coercere mala malo RSperum, bono autem benignitas est. Eius quoque reminiscariS, quod de homine quodam narratur, cui alter Consilium dabat, Cum dicebat: si ego essem tu, necarem hunc hominem cui illereSpondens: Sed quia non Sum tu, eum non necabo. Neque decet te accipere Consilium, quod dignitati tuae non conveniat;
Clitine ex auctori hoc scribenti ob oculus versabatur λδ C. Consulenti.
T. opiniones vanae, qui miscent apud te negotia teque -- versus pulum incitant. Non enim aequitatem efferunt inter hanc rem et sese ipsos vel arripienda sibi Iolumenta Sedoerosum quoque te reddunt in rebus gerendis quia X tua
π 6 um eis, est Equidem prorsus aliter de commodo
C iudieo. Non enim decet te eorum agendi i a tonem' tanquod non similis et eadem tibi atque illis res St. nequia re ea quae illis affert sive gloriam sive ignominiam, tib idem Let Omnia iero. quaecunque possident, munificentia et ile ositate tua nacti sunt. quia illis. qui nihil possidebant,
omnia. Quae postea habent, lucri loco sunt.. Pote autem asservare apud homines acinorum Pulchritudinem, quorum laus divulgabitur in omnes terrae regioneS. Q raripe occasionem eius in tempore id enim, quod homines admirantur, est morum constantia et studiorum magnificentia
atque id, cuius gratia diligunt, modestia et a litas est: Scias
cirro res Quibus pariatur memoria et ampla fama, esse tres, Nain pulchritudinem morum, alteram bellorum et pugnarum
per tiam, tertiam prosperitatem x xum Nςque
veri uominus edicas res eas, quae populum Contentum redderepo inti Homines enim libentius oboediunt perSuaSioni quam violentiae; neque arbitratus sis auctoritatem tuam acce re minui immo vero altitudo tua et dignita augetur, Si quamVIS
hgiag. persuadere studeas. Infirmorum enim amor
animus ne igitur abstinueris ab amore populi, ut tibi PS amor Ton e ab iis contingat Scias quoque tempuMassicere Mawires ideoque dissolvere facinora et abolere res gestas et delere 2 moriam praeter eam, quae in animis confirmata e
ut nanciscare memoriam pulchram, quae non imoritur, ολ V in eas civitates, quas intraverit fragilitas et corruptio hasce
pervenisse principum et rectorum Py' i My 'PP'
onem commodorum praetulerint curae reipublicae et ordinationi