De atrophia hepatis flava : dissertatio inauguralis medica

21쪽

Constitutio et temperamentum non parvi Sunt momenti, homines enim constitutione venosa Vel atrabitari, temperamento irritabili impetuoso praediti prae ceteris morbo obnoxii sunt. duum dicta constitutio et temperamentum a progenie ad progeniem hereditate propagentur, samiliae etiam quaedam atrophiae hepatis savae maxime obnoxiae sunt. Porro causis adnumerantur morbi praegressi, nervorum vitam deprimentes et sanguinis massam diminuentes, porro cum magna humorum jactura et vitiosa sanguini S mixtione conjuncti, ut an aemia, pol γ blennia, typhi et dysenteriae, Saburrae ga Stricae diuturna θ, neque minuS repentina suppre Sio Secretionum normalium vel habitualium, ut haemorrhoidum, suo ris albi, sudoris pedum, chronicorum exanthematum Vel acutorum; denique nervosae

assectiones, ut hypochondria, hJsteria, cardialgia, ne uralgiae

abdominales, vomitus nervosus chronicus, febres intermittentes. Et sicacitas dictarum causarum multo maj0r est, Si aegrotus jam semel aut saepius ictero laboravit. Accusantur deinde multa medicamenta et Venena, nempe emetica sortiora, purgantia drastica, eminenagoga et abortiva, crocus) veneficium Saturninum, abusus metallorum anti pla- Slicorum, prae Sertim mercurii, eo magis si callexia mercurialis existit. Rationes telluricae et cosmicae ita agere dicuntur, ut aestas extrema et autumnus dyscrasiae biliosae magis faveant, quam reliqua anni tempora, praecipue Si tempestas humido calida aeris electricitas eXigua, aut atmo Sphaera eslluviis organicis impraegnata est; repentina etiam tempestatis vicissitudo offectu damni sero non caret. Vitae ratio haud dubie causis non infimis adnumeranda est, morbus enim noster iis maxime supervenit, qui vitae

22쪽

irregulari, a grypniae aut lucubrationibus, nec non gravibus corporis exercitationibus Sese tradunt, Sub dio pernoctant, perfrigeriis se submittunt, cutis curam negligunt, potibus Spirituosis, nutrimentis crudis, pinguibus, nitro genio abundantibus, utuntur. Affectus ps7chicos inter causas graViSSi maS e S Se reseren- dos, omnes consentiunt, id quod Oppolgor etiam existimat. Hujus generis sunt ira, stomachatio, terror, sollicitudo, diuturna meditatio, curae, moeror, alia pathemata deprimentia. Psychicae affectiones eo lacilius sanguinis mixtionem alienant, si cum nutrimentorum inopia, abstinentia spontanea, agrJpnia consociantur. Utrum icterus, qui interdum parturientibus repente supervenit, a mechanicis an psychicis injuriis repetendus sit, nondum certo dirimi potuit. Neque minus in suspenso relinquendum est, num cutis savedo, quae morsum animalium iratorum vel venenatorum sequitur, polScholica Sanguinis mixtione, an alio adhuc incognito processu morboso ossiciatur. Denique mechanicae causae breviter memorandae Sunt, nempe plagae vehementes, regioni epigastricae aut hepaticae aut capiti illatae, lapsus cum graviore corpori S concuSSione, laesiones cerebri vel nervorum qu0rundam majorum, denique rudis ne onatorum tractatio, exempli gratia capitis compressio

inter partum dissiciliorem. Quodsi prognosin generatim intuemur, atrophiam hepatis

flavam acutam semper lethalem, chronicam vero infaustam exhibere, latebimur. Verum tamen varia momenta consideranda Veniunt, quae jam Sequuntur.

Η0mines juniores, evolutionis periodum nondum transgressi, nec non ii, qui ab involutione proxime absunt, gra-

23쪽

vius periclitantur reliquis. Proclivitas ad animi pathemata

vehementia, nec n0n magnus nervo Sae irritationis gradus reactionem impetuosam essiciunt et morbi decursum rapidiorems reddunt. Apud homines phlegmalico S, exceSSibus enervato S,

male nutritos, ebrietati deditos morbus quidem tardius decurrit, sed processus pathologicus paulatim radices altiores agit, itaque dissicilius evertitur. Mulieres, imprimis hystericae, catamen iis a nomalis laborantes, decursum morbi celeriorem atque vehementiorem offerunt. Gravidae, quae mox post conceptionem in morbum incidunt, facilius incolumes evadunt, quam quae Seri HS CDrripiuntur. Dispositio ad cholaemiam, quae hereditaria esse videtur, praedictionem Semper ambiguam reddit. Inter causas essicientes mali omini sunt laesiones capitis aut hepatis, praecipue Si anxietas praecordialiS, vomitus, pulsus suppres Sus, virium prostratio et convulsiva Symplomata accedunt. Haud laetior sanationis spes apparet, si animi pathemata deprimentia diuturna, abusuS SpirituOSOrum, reme diorum debilitantium, venenorum, prava vitae ratio morbum intulerunt. Altera parte minus periculi imminet, si menstrua, haemorrhoides, aliae secretiones normales aut habituales accidentalibuS causis suppressae sunt, nam restituta Secretione haud raro morbus decrescit, imo interdum tollitur.

Si phaenomena morbi intuemur, levem irritationem se brilem, quae brevi finitur, saustiorem existimare debemus, quam nullam, vel adeo torporem cum magno languore, dedolatione animoque maxime depresso. Hinc etiam modica pulsus pleniet duriusculi acceleratio melioris ominis est, quam maXima ejus retardatio, debilitas et irregularitas; melioris etiam tur-g0r cutis, calor et transpiratio, quam laxitaS ejus, c0rrugalis,

24쪽

kiguS, sudor profusus, glutinosus, foetidus. Flavedo cutis aequabilis majorem Suppeditat spem, quam color sordido sa-vuS, Viri de Scens, suscus, aurantiacus et inaequabilis. Periculum imminet, si magnus savedinis gradus subito irruit, aut Celeres vicissitudines subit, aut si repente evanescit, id quod

rarissime evenire S0let. Urina larga susco rubra, quae inter leves sebricitationes cum ardore quodam mittitur et Sedimen-

tum lateritium parcum dejicit, sausta habenda est, infausta autem turbida, livida, laetida, facile in decompositionem transiens, vel nullum sedimentum, vel parcissimum et lividum demittens. Alvus laetam pollicetur prognosin, Si saeces pulticulares, favo suscae et modicae eduntur et naturalem eX- crementorum odorem Spargunt. Ιmo diarrhoeae frequentes periculum non minantur, dum materiae saeculentae aut fluidae bilis pigmento tinctae Secedant; perniciosae autem Sunt diar- Thoeae profusae, quibus materiae decolores acidulae, aut atrosuscae et dissolutae eXcernuntur. Haemorrhagiae spontaneae et secretiones restitutae plerumque levamen asserunt, attamen indole colliquativa nocere possunt. Magnus hepatis dolor gravem hujus organi et nervorum abdominalium affectionem prodit, eo magis, Si continuuin gravescit. Maleriae biliosae vomitio, si morbo incipienti Supervenit, vel modica persistit, infausta n0n est, pessima autem, Si procedente morbo alia accedunt SJmplomata perniciosa ipsaeque massae vomitu ejectae cruentae evadunt. Inter Symplomata perniciosissima convulsiones muscul0rum laciei, risus Sardonius, motus manducatorii et tremor labii in serior IS, cita mutatio vultus cum magna animi alteratione, pertinent.

Pessima in universum sunt deliria, aliquanto meliora tamensuribunda et congestiva, quam blanda et murmurantia. Idem

25쪽

de convulsionibus, quibus paralJsis succedit, dicendum est,

imprimis si Stupor, coma, abolitio sensus et Sublatum voluntatis imperium accedunt. Sanguis e corpore missus Si coagulat, laetius praebet augurium, quam Si in massam atro sui Scam, mollem gelatinosam coit et serum ejus cuticula opalescente Obducitur. Interest etiam, quem effectum remedia adhibita praestent, nam quo minus auxilii asserunt, eo magis de sanatione desperandum e St. Denique nemo est, quin intelligat, complicationes cum aliis morbis quibuscunque, imprimis cum tJpho, cum Scorbulo, dysenteria, nec non combinationes cum Secundariis mutationibus, ut hyperaemia pulmonum, malacia tubi intestinatis aliorumve Organorum, prognos in sun estissimam reddere. Pro ut morbus vel simplex est vel complicatus, variae curandi methodi in usum vocandae sunt. Ouod Si nempe universam cholaemiam, non solam atrophiam hepatis flavam,

quippe quae pars tantum sit illius processus pathologici,

accuratius intuemur, tres medendi indicationes, nimirum causalem, noSomaticam et Symplomaticam exsequendas eSSelatebimUr. Causali indicationi modo in iis casibus satisfacere licebit, in quibus una alterave causarum nocentium organi Smo continua detrimenta inseri, ut saburrae gastricae, humorum jactura persiStens, Suppres Sio Secretionum aut excretionum normalium vel habitualium, convalescentia tarda ex morbis gravioribus, Vitae ratio prava, nec non psychicae affectione S. Sordes primarum viarum vel emeticis vel purgantibus aptissime Submoventur. Ipsa natura ad emeticorum uSum invitare videtur, etenim aegroti perpetuo plenitudini S et ten-Si0ni S praecordiorum Sen Su, nausea, Sapore amaro, ruClibus,

26쪽

imo interdum vomitu spontaneo levamen afferente, tentantur. Ad evocandum vomitum optime inservit tartarus stibiatus, quippe qui non S0lum alvum promoveat, sed etiam tunicam mucosam viscerum abdominalium alteret. Sin diarrhoeae exstant, vel Spasticae assectiones, vel torpor nervorum Systematis, i pecacuantia tartaro Stibiato praeserenda est. Si alvum purgantibus solvi oportet, minus idonea Sunt salia sulphurica, quia sanguinem magis liquefaciunt vitamque ejus deprimunt, quam Salia tartarica, Senna, rheum, nonnunquam jalapa, vel cum vel sine calomelane. Ubi intestinorum irritatio locum habet, eligenda sunt manna, olea pinguia,

tamarindi. Convalescentia tarda, quae universam an aemiam induxit, praecipue diaetam idoneam expostulat, cui adjungenda sunt medicamenta stomachica, tonica, roborantia, ut lichen istandicus, qua S Sia, calamus aromaticus cum china, doses refractae radicis rhei, postea aquae medicatae, inprimis acidulae et maritatae, vini generosi modicae portioneS.

Suppressae Secretiones et excretiones Suis instaurentur

remediis; victus pravus, d0micilia insalubria, immundities,

vestitus malus mutentur, animuSque curis vel aliis pathema- tibus agitatus erigatur. Secundae indicationis est, turbatam inter nervorum et sanguinis vitam rationem compen Sare, a nomalam Sanguinis mixtionem, particularum biliosarum abundantia induciam, corrigere, sunctionem hepatis, utrique momento relato alienatam

instaurare.

Puibuscunque in casibus spasticae assectiones, vomitus, Spa Smu S culaneu S, modum non excedunt, ubi perfrigerium vel animi pathemata antecesserunt et reactionem modicam

27쪽

excitarunt, balnea tepida cum fructu adhibentur; interne insusum forum chamo millae, herbae ment hae, radicis valerianae, cum liquore ammonii acetici vel succinici et, si hystetrica phaenomena eXStant, cum tinctura castorei praebentur, quibus nonnunquam optata leviora, aut refractae doses i peca-l cuantiae interponuntur. Depressa sensibilitas partim excitantibus remediis supra dictis, partim alterantibus, ut parvis tartari stibiati vel ipe cacuantiae dosibus, reficiatur. Inter medicamenta sanguinis mixtionem corrigentia principem locum acida tenent, primum quidem vegetabilia, ut acidum tartaricum, postea mineralia, ut hydrochloratum, ph0Sphoricum, elixit acidum Halteri. Ad principia biliosa in

sanguine neutralisanda, non parvi momenti est aqua oXJ muriatica, quae minus ad Stringens, quam acidum Sulphuricum et minus excitans quam hydrochloratum, vasa absorbentia, glandulaS, tunicas mucosas et Systema vasorum leviter incitat, imo diarrho eis respondet. Secretionis bilis restitutio, seu functionis hepatis instauratio, omnium indicationum gravissima est, quam eo modo exsequi studemus, ut nervorum abdominalium vitam alienatam in melius vertamus et motum intestinorum peristallicum acceleremus. Huic etiam Scopo consentanea Sunt purgantia, ita adhibenda, ut singulis diebus duae, tres aut quatuor alvi excretione S Sequantur. Attamen non promiscue purgantia praeberi debent, Sed modo nonnulla, prae omnibus rheum et si motus peristallicus non Satis promovetur, soli a Sennae,

sulphur, jalapa. Sin tubus intestinatis totaque vegetatio

magno laborat torpore, Summum remedium est aloe, inprimi S extractum ejus aqu0sum, cui adjungi possunt extracta resolventia, ut taraxaci vel graminis, Sapones, fel tauri.

28쪽

Dosis ejusmodi sit, ut quotidiu saeces pultaceae et bile

tinctae bis vel ter ejiciantur. Nocent vero omnia purgantia, quae modo intestinorum secretionem adaugent et humorum plasticitatem minuunt; multo minus mercurialium usus diuturnior commendandus est, imo adeo infrictiones unguenti mercurialis, si hepatis regio dolorifica est, maxime debent restringi. Ad incitandum gangliorum systema torpidum praeter alia remedia ammonium muriaticum, gummata serulacea, inprimis asa foetida, laudantur; clysmata ex asa foetida parata saepe saluberrima sunt. Puodsi principiorum biliosorum secretio e sanguine hisce rationibus non obtineretur, Organorum Secretoriorum vicaria actio excitetur oportet, exempli gratia renum, eo magis quod principia biliosa facile per renes eliminantur. Pro varia morbi conditione vel diu retica frigida, ut hali aceticum, cremor tartari, tartarus horaxatus, acida vegetabilia, aut calida, ut radix armoraciae, baccae juniperi, Scilla, spiritus nitrico - aethereus, eligenda sunt. Diaphoreticis etiam uti licet, iis nempe in casibus, quibus morbus ad cris eS cu-

uaeritur tamen, utrum atrophia hepatis ipsa dictis remediis ad resolutionem perduci queat, id quod multi dubitant; nominatim atrophia acuta, ut supra adnotavi, teste Oppol gervix iis cedit. Idem in atrophia acuta ut plurimum adhibenda esse dicit epithemata capitis frigida, locales sanguinis de- tracti0nes, ClJsmata cum aceto; cataplasmata et balnea tepida, si dolor regionis hepaticae adsit. In chronica autem atrophia commendari ut plurimum tradit purgantia, prae Sertim calo melas et jalapam. Superest, ut s7mplomaticam indicationem exponam. Sym-

29쪽

pio mata summas molestias aegroto inserentia esse solent vomitus continens, dolor hepatis inimicus, pruritus cutis into-

lerabilis.

Vomitus diuturnus qui saepe reperitur, plerumque nervo Sae indolis est et cum tanto nervorum ga Stricorum erethi Smo con-s0ciatur, ut ne blandissima quidem esculenta et potulenta Sustineantur, sed brevi removeantur. Quibus vomitionibus ut occurramus, vel catapla Smata tepida cum additamento aromatico, vel sinapis mi ad regionem epigas tricam applicantur, interne potio Riveri, pulvis aerophorus, aqua Selterana, glacie Sartificialis praebentur et in casibus pertinacioribus aliquantum spiritus sulphurico aetheris, tincturae opii, aquae lauro cerasi, additur. Si vomitus, vel ructus tantum acidi, cum cardialgia conjuncti, originem ducunt ex acido libero, propter bilis desectum ad ventriculum congesto, remedia absorbentia imperentur nece SSe e St, nimirum magnesia carbonica et aquae alcallinae, tam nativae quam artificiales; magnesiae carbonicae parcae doses aromaticorum adjungi possunt. Hepatis dolor vehemens, nisi complicatio insammatoriat id cum habet, ex alienatione plexuum nervorum gastricorum repetenduS est, et remediis externis Sedantibus aut derivantibus, si non tollitur, lacile demulcetur, ut caloris humidi usu continuo, sumentis narcoticis, calaplasmatibus emollientibus, insessibus aut balneis universalibus, sinapis mis et emplastris vesicatoriis, aut cucurbitulis Siccis; neque minus Salutarem usum pollicentur unctiones abdominis ex lini mentis aromaticis volatilibus, quibus opii praeparata vel oleum hyoscyami coctum admiscentur, aut emplastra ex aromaticis substantiis, ex asa laetida, galbano comp0Sita, adjecto opto vel bella donna. Pruritus cutis inimicissimus saepe remediis omnibus re-

30쪽

sistit, impugnandus tamen est balneis tepidis, quibus interdum Sapones, natrum muriaticum, imo n0nnunquam hali causticum, hali sulphuratum, acida mineralia, commode admiscentur; certo constat, haecce balnea plus utilitatis afferre aegrotantibus , quam Simplices lotiones ex aqua et aceto tepidis, vel ex aqua chlorata oleorum pinguium infrictiones parvi tantum Sunt momenti.

Sub sinem opusculi de aegrot0rum diaeta breviter disseram. Quamquam homines ictero laborantes in universum leve tantum ciborum desiderium habent, neque raro omnia nutrimenta, imprimis carnea, fastidiunt, tamen abstinentia strenua non Semper commendanda est, nisi rebus singularibus exigatur. Saepe enim sunt materiae nutritiae, quae ventriculum et duodenum incitantes hepatisque consensum evocantes hujus actionem instaurant bilisque Secretionem et effusionem intractum intestinatem adjuvant. Verum tamen ciborum et po- tuum delectus minus aegrotantium desideriis aut cupiditatibus, quam morbi naturae accommodari debet. Puod ad alimenta pertinet, prae omnibus vegetabilia recentia salutifera sunt, olera succulenta, radices et bulbi multum sacchari continentes : rum ex acetOSa, naSturcium aquaticum, lactuca Sativa, asparagus, apium graveolens, daucus carota, plurimae cucurbitaceae; neque minus poma matura, vel cocta; qu0dsi aegrotanteS carnem appetunt, Sati Silacere quidem eorum desideriis licet, verum tamen carnem esse oportet recentem, ab animalibus junioribus desumpiam, porti0nes ejus parcioreS; pr0- strata digestione, non ipsa caro, Sed jusculum carnis, interdum addito vitello ovorum, exhibendum est. Pro potu aegrotis offeratur aqua sentana recens, admixto

vini pauxillo, vel aqua saccharata, lac ebutyratum, lim0nada,