장음표시 사용
161쪽
cibus . & reliquiis sanctorum extra porta ciuitatis de pueri etiam obuia/bunt pedites cum ramis olivarum vel aliarum arborum,& cum armis Papae Clamantes. Vivat Papa. Potifex cum s ua curia equitabit eo ordine: quo su/perius diximus cum equitat in Pontificalibus, hoc addito quod sarcinae
Pontificis praecedent omnes equos, Et clerus paratus cum sua processio. ne ibit immediate ante Cruce Papae. Si autem aliqui Cardinales exeuntes
de civitate obuia but Pontifici: postqhabuerit mitram N pluuiale, aduertat ille: qui ducit equu cum scala Papaerti statim praecedat,& deponat scalamad dextram pie Papae. Cardinales austem descendant ex equis suis remote, de accedant reuerenter ad papam: Et primo osculentur ei pedem, &mas num, deinde per scalam ascendant ,&osculentur faciem, postea ascendant suos equos: de vadant in suo ordine. Hoc seruatum legimus apud malo res nostros Et quia videtur in se ha bere grauitatem de maiestatem, quamquam in usu non viderimus, placuit his addere. Cum Pontifex erit prope portam ciuitatis: praelatus illius cum Cruce accedet ad Pontificem debilia reuerentiis.& offert illi Cruce o seu
Iandam, qua Pontifex reuere ter cum mitra tamen osculabitur , non enim
commode poterit ei abstrahi te imponi mitra equestri ab equestribus. Si tamen placuerit de mitram deponere, non erit in conueniens. Deinde praelatus incipiet Antiphonam. Ecce sacerdos magnus &e. Et aliam, Dum esset summus Pontifeκ Et ibit cum clero ad locum suum ante Cruce in porta. Princeps ciuitatis etiam si esset Rexiducet equum Pontificis fraeno, vel si
Pontifex vehitur sella subit sellam cum suis proceribus dignioribus per
aliquot passus,deinde iubente Pontia fice alii succedunt ei, de ille ascendit equum dc equitat in suo ordine. Si vero ciuitas non sit sub principe sed li/bera: tunc summi magistratus ducunt equum fraeno: vel subeut sella a prinscipio, de mox mutantur: dc alii nobistes ciues succedunt, sed post magistratus vadunt circa Pontificem pediter, alii autem portant baldachinum supra Pontificem, alii supra sacramentum. Cum Pontifex peruenerit ad portam Ecclesiae principalis praelatus offert ei aspersorium cum aqua benedicta,
de Pontifex aspergit seipsum Ac circii
stantes, Deinde imponit incensum in thuribulor de per praelatum incensartur. Si autem pontifex descenderit ex equo antequam intret Ecelesiam, de si Diaconi Cardinales erunt prope ip/sum:antiquior de manu praelati acci piet aspersorium, porriget Pontifici,&ministrabit nauicellam cum Potifex ponet incensum:& clerus cantabit. Te Deum laudamus. Cum peruentum sueri; ad altare genuflectet Ponati feκ ad orandum ante altare super
faldistorium quouis fuerit finitum.
Τe Deum laudamus. Et praelatus Eeclesiae dicet super eum versiculos Acorationes, prout diximus In nostro pontificali in receptione Pontificis
Quibus dictis pontifex surgit,ascedit
ad altare:& soleniter benedicit populo dicens:sit nomen Domini benedi ctum dee.8c mox unus de Diaconis pronunciat indulgentias prout pon
tifici placebit. Inde eodem ordine P 5tifex deducitur ad suum hospitium&alii diuertunt ad sua. In exitu auteciuitatis: si Papa voluerit proficisci in habitu Ponti scali eum pluuiali remitra, seruabitur idem ordo , ut in introitu
162쪽
Introitu praeterquam de processionecteri, de vexillis,de umbella, de balda chinis,quae non aderunt. Et pontifex extra portam intrabit aliquam Ecclesiam ,& deponet mitram &pluuiale,& induet mantum rubrum 8c cappe blum ex cremusino,& procedet ut su/perius dictum est itinerando cum suis tribus Cardinalibus. Quod si Potinκ in eundo noluerit uti potificali M.tue poterit equitare per ciuitate ordinet quo diximus superius cu equitat non in pontificalibus ad aliquam ecclesia religionis gratia: nisi quod sacramen tum corporis Christi semper aderit,& se retii cum puluinaribus non ades runt,eXtra ciuitatem, cum sibi videbitur, dimittet Cardinales:& alios: qui honoris causa suam Sanctitatem de, duxerint,& retinebit eos: qui se eum sunt prosecturi. Quid agoidum, cum papa ales et unus
ET quia in buiusmodi IlInerationi
bus sepe accidit:quod apud Pon. tificem sunt pauci Cardinales, si hoc vel aliquo tepore accideret, quod in aliqua solennitate dum Potifex exit ad Ecclesiam in pontificalibus no exsset praesens nisi unus Diaconus, unus Episcopus tantum, Cardinalis Episcopus iret a dextris: & Diacoγnns a sinistris Papae,& sie sederent in
assistentia Papae, Diaconus tamen semper imponeret:& extraheret mi. tram adiuuante Episcopo. Si vero adesset aliquis praesbyter Cardinalis cuvno Diacono, tunc Diaconus iret, &sederet a dextris semper: Zc similiter imponeret, & extraheret mitra Portifici. In incensatione autem, de pace
praesbyter Cardinalis si adest id faei:
et, quamuis sit assistens: si non fit alius praesbyter, si non aderit, faciet unus Episcopus Cardinalis,& si no aderit Episcopus: faciet Diaconus ta in misesis quam in vesperis, tam parato Pontifice in Pontificalibus,quam non pserato . Et si nullus aderit Cardinali, dignior praelatus incensabit: & dabit pacem Pontifici.
De receptione Principum ἐν primo de
receptione Imperatoris uenientis ut Vrbem Peregrinationis gratia.
Riderieus Tertius An/no salutis sexagesimo octauo supra Millesimuquadringentesimum Romam venit religiosae peregrinatio nis gratia:eum Paulus secundus Pon/tIseκ maximus summis honoribus excepit. Quae igitur in suo aduenta
mature, prudenter ordinata sui. at
s seruata quoniam omnibus interfuit ex officio hic annotabo,& ut posteri his uti si voluerint facile possint ad
Vt primu igitur potifiei nuciatu
est,Coesare in Italia aduetasse: Roma via Flaminia petiturum iussit prouinclarum Ecclesiae Romanae praefectos per quas iter facturus erat Coesar: ut venienti honoris causa obuiam irent Pontificis nomine ad fines prouinciae illum, cum omni suo comitatu pua blicis sumptibus magnifice excipe
rent, & honores ei omnes impen/derent, iuberentque per ciuitates omnes, qua esset transiturus, cle/
163쪽
rum In porta obuiam exire cum crin cibus &deducere ad Ecclesiam cum Antiphonis, versiculis, de orationi bus: ut in pontificali habetur. De ins de ut Ecclesiae agrum Coesarem in trasse cognouit: Nobiles quosdam ex ordine equestri praemisit, qui Coesari
obviam irent, congratulantes Pontis ficis nomine prosperum eius aduen
tum .eis omnia Potificis officia pollicentes post hos sunt missi duo sacri palatii causarum auditores: qui Spo/leti. & duo deinde Archiepiscopi cuduobus Episcopis ex assistentibus Papae: qui Narniae Cresati se exhibueγrunt , designauit praeterea Pontifex
duos Apostolicae sedis legatos . Guil, Ielmum Episcopum Hostiensem Rotho magen . Sc Franciscum Sancti Eustachii Diaconum Senensem: Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinales, cum mandatis: ut duorum dierum itinere Coesari obviam irent. Sed legati cum primum obuiam fiunt Imperatori, descend ut ex equis cum ex propinquo eum manifeste videant,& suae maiestati reuerentiam faciunt: siue descendeγrit: siue in equo remanserit:consueuit
tamen de iple descendentibus legatis
descedere. Die autem quo urbem in/trauit: hoc ordine exceptus est. Primi
obuiam tuere ad tertiu lapidem vice/
eemerarius, praefectus, Senator, con
seruatores,ec cacellarii urbis: omnes
eum habitu suae dignitatis,& cum his capita Regionum, Sc alii magistratus
urbani cum ciuibus nobilioribus, quos non multo interuallo ordines curiae, & cancellariae officiales duce Episcopo Urbinate correctore,& abbreuiatore Iiterarum Apostolicarum secuti sunt, Tertio loco praelati do/mestici Pontificis cum aulicis procestibus,& nobilibus multis ad secudum lapidem processere: sacer deinde Caedinalium senatus extra portam ad quingentos passus Coesarem expectabat. cui aduenienti suo, & Pontificis nomine felicem aduentum gratulatus est:verba faciente priore Episco/porum Cardinalium. Clerus urbis in ipsa porta cum crucibus, de reliquiis: ut Cresarem exciperet: iussus erat. Hoe igitur ordine quamuis propter serum introitum omnino seruari nopotuerit: urbem ingressus est. Primo procedebant mixtae Cardinalium fas
miliae eum militibus Coesaris, tum familiares Pontificis laici eum famili ribus Imperatoris, Inde nobiles:& baronea tum conseruatores cum o imcialibus urbis. Deinde oratores Principu,®u non plati,postremo Sesnator,& praefectus urbis cum suis ornametis,armiger Coesaris cu ense nu
do inter illos,& Coesarem solus equitabat. Sequebatur Coesar sub baldachino medius inter duos seniores Epos Cardinales: cui in porta Vicarius P pae:qui clero urbis praeest:paratus in
Pontificalibus: erucem exosculadani porrigere debet:Et elerus eantat. Ecce mitto Angelum meum. Et clerus cum processione praecedit immediate ante praefectum,& Senatorem. Imporatore sequutur Cardinales per ordisne Epi psbyteri de Diacoi ossiciales,
8c nobiliores ciues ducut equu Coesaris fraeno:& baldachinu portant, post Cardinales sequebatur plati Coesariscu platis oratorib',&demu alii Ar/chiepi, Epi, proto notarii, Abbates, Malii curiales togati. Ex itinere duo psabyteri:& duo diacoi cardinales diuertet es ad Pontifice pue neru qui cu il lis:& nonullis aliis praelatis,ais auliscis suis eum pluuiali, dc mitra descendit ad Ecelesa Sancti Petri ubi in cappella
164쪽
pelli masori in sede sua eminenti se/dens Coesarem expectabat.Cαsaror. dine, quo diximus ad gradus Basilicae peruenit,ubi equo descedens a Cardidinalibus,& aliis ad confessionem beati Petri deductus est, ubi paratu erat faldistorium, super quod procumbens aliquantulum orauit. Interim Cardi/nales omnes ad Pontificem ascenden/tes in locis suis sederunt, dc illi duo praesbyteri,& Diaconi: qui praeuenerant: Ccesarem apud sal distortu orantem expectates,illum finita oratione ad Potifice deduxerui, qui ut Ponti/ficem vidit genu terram lagens illum veneratus est,& accedens propius idem fecit, ascendens deinde ad soli ut in terram pronus Pontificis pedes osculatus est, deinde manum. Pontifex benigne illum suscipiens, ath a terra
eleuans ad osculum oris recepit,& assurges eum modeste amplexatus est,
mox iussit eum sedere in sede pro eo honorifice praeparata inter soliuPontificis,& sedilia Episcoporu Cardinalium, tum excepit platos , de proceres Coesaris ad pedis osculum,deinde a duobus Diaconis Cardinalib' deductus Coesar ad altare maius: ibi su per paratum sibi faldistorsum diutiua
genuflexus orauit.Interim chorus catauit A ntiphonam. Elegit eum dian& excelsum fecit illum prae Regibus
terrae.vers. Glorificauit illu in eo spectu regum .R. 8c non confundetur, surgens deinde Potifex sine mitra dixit. Pater noster. Et ne nos inducas in testationem. R. sed libera nos a malo. vers. Deus iudicium tuum Regi da .R. de iustitiam tua filio regis.vers. Saluusae Domine seruum tuum N. Imperatorem nostrum.'. Deus meus speran tem in te vers mitte ei Domine auxi/lium de Sacto .hr.&deston tuere tu.
savers nihil proficiat Inimscus In eo R.& Filius iniquitatis non apponat no
cere ei. ver fiat pax in virtute tua R. 8c abudantia in turribus tuis vers. Domine exaudi orationem mea .R.&cla mor meus ad te veniat. vers. Domisnus vobiscum.ν.& cum spiritu tuo.
Deus qui beato petro Apostolo tuo collatis clauibus regni coelestis , ani: mas ligandi, ais soluendi Potificium tradidisti l concede, ut Intercerionis
eius auxilio famulus hic tuus. N. Im perator noster a nexibus peccatorii suorum liberetur. Praetende Domine quaesumus famulo tuo. N. Imperatori nostro dextram coelestis auxilii: ut te toto corde persu irat,& quae digne 3c humiliter po/ulat, assequi mereatur. Omnipotens sempiterne Deus christiani Imperii protector,& co seruator da servo tuo N Imperatori nostro virtutis in uiactae triumphum: ut ad nostram,& Eeoclesiae tute Sanctae,at 3 fideliu omnisi unitatem,& pacem subditas illi facias uniuersas barbaras nationes, per Christum Dominum nostrum. Amen. Post
hae e Potifex de solio descedit, & Ccesare iteru amplexatus manu sinistra illu tenes pariter palatium Apostolicuascenderunt,& in sacellu Sancti Ni eolai qd nsie dicie eappella Paulina ingressi aliquitu tu conlederui,& fami/liariter confabulati sunt.Deinde Pontifex Cresarem ad cubiculu illi para/tum dimisit: iussits Cardinales coplures illum deducere , ipse vero cu suis per aliam sacelli portam ad eam eram suam profectus est. Dum Ccesar Romae fuit, saepe no/ctu uno , Vel altero famulo sociatus ela εἰ indicto tae ad Potificis cubicua Ium accessit,cui Pontifex obuiam exi
165쪽
uiti cum primum id potuit, & disce. dentem ipse deduxit usis ad secudam,& tertiam aulam: dc aliquado ipse Psitifex inexpectatus ad Coesaris cubiculum cum paucis uenit:illums semper
quantum potuit honorauit cum sum, ma tamen grauitate , de maiestate 8c in Ecclesia, dc in via. In ecclesia orans
te Pontifice super faldistorio sibi pa/rato ante altaremi sit: Imperator sua
per aliud faldistortu orabat a sinistris
positum coopertum purpureo orna mento cum puluinari etiam purpureo, ec paruo scabello uiridi et 8c paruo puluinari purpureo, sedes Cresaris cum suo reclinatorio, siue postergatista erat inter sedem Pontificis,& Ωγdilia cardinalium In formam sedis Potificalis, sed non latae altitudinis neslatitudinis: cooperta erat panno seri/ceo uiridis coloris: de scabellum par. uum habebat uiride, sust quod pedes tenebat Imperator .altitudo ipsius sedis ita erat instituta in cappella Aposstolica. ut non altior esset Iocus: ubi sederet imperator: quam ubi Pontifex teneret pedes, de item scabellii Cresa ris aequale erat sedibus Cardinalisum. Cum incensabatur Pontifex per Cardinalem assistentem: mox incensabatur Imperator per primum ex plattis assistentibus pontiscis, cum Pontifex pacem accipiebat ab assissete Cardinali. primo dabat pacem Imperatori postea Diaconis assistentibus , Inγter eundum semper manu sinistra itilius dextram tenebat aliquando εἰ ad dextram eum ponebat uolebatj ut aequali semper gradu incederet quamuis modeste semper Coesar reluctareγtur. In discessu madauit Pontifex qditide ut in introitu honoraretur. sed ille summo mane cu paucis e suis cofenso equo ante recessit, quam Cardinales conuenissent, pauci admodum eius festinationem sunt assecuti. Do/nauit Pontifex Coesarem pluribus muneri , primu ueste aurea, de equo albo phalerato cum aliquibus iocali/bus eum Reliquiis sanctorum admo dum preciosis:quorum pretium suspra duoru milliu aureoru ferebatur.
De receptione Regis uenientis ad urbent.
CVm pontifici nunciatum erit re
gem quepia Roma uentus, man det rectori prouiciae: qua ille erit primum transiturus:ut uenienti Regi adfines agri ecclesiae obuia vadat: illum pontificis note benigne suscipiat, hoγnoret,& per totam suam pro ulaciam deducat, alais eum Oi sua familia pu/blicis sumptibus:cum ciuitates & insignia oppida intrabit, occurrat ei cle/rus cum processione , 8c baldachino
cantantes hymnos: uas: uersiculose
8c orationes ut in libro pontificali habetur:& mittat quamprimum nume rum equitum:qui sunt cu rege:& qualitatem comitum eius ad pontificem: mittantur deinde ad tres dietas duo praelati, qui occurrant Regi pontifi/cis note:&deinde quatuor alii ad duγaMdemum per quindecim aut viginti quini milliaria mittant duo ex praessbyteris siue Diaconis Cardinalibus legati obuiam:qui regem ad urbe de ducant. ordinentur qui in toto itine rerdum erit in terris ecclesiae: faciane expetis Regi. In die introitus vices
camerarius siue gubernator urbis cupraefecto, senatore, conseruatoribus,
cancellarsis,capitibus regionu 8c aliis officialibus de nobilibus ciuibus pri mi exibunt obuiam ad secundum aut tertium lapidem. Ad primum lapide occurret Regi familia Pontificis cum Oibus ordini, & officialibus curiae.
166쪽
Sacer senatus Cardinaltu in porta obviabit Regi Et per priore Episcoporum Cardinalium sient verba congrastulatoria nomine Pontificis colles gii & omnes Cardinales tangent nia num. Regi,& Osculabuntur genam, deinde hoc ordine intrabunt urbem, primo praecedunt familiae Dominoγrum Cardinalium,& curialium mix/tim. familia desnde Pontificis cu omiγcialibus curiae secularis,uidelicet scriptoribus Apostolicis abbreuiatori & huiusmodi. Et cum familia Regis:
barones, nobiles,conseruatores, Orastores. principum,& Regum non praelati piactus urbis,& senator. Siquis princeps aut magnus nobilis erit cuRege locetur inter oratores laicos, vel cu senatore aut praefecto pro disgnitate sua Nota tamen quod orator Imperatoris semper praecedit senariorλ Sequentur deinde seruientes armorum cum suis baculis argeteis quorum aliqui semper discurrent curan tes:ut alii praecedant secudum datum ordinem. Deinde sacrum collegium
Cardinalium Episcopi, praesbyters,
Diacon LRex vero erit medius inter duos seniores Diaconos sn ultimo loco, post Regem erut immediate duo aut tres cubicularii siue secretarii sui. Deinde oratores ; praelati, Archiepi/scopi, Episcopi, proto notarii, abba/tes. Et siquis praelatus erit eu Rege
ponetur inter platos oratores, prae
lati ex familia Papae in hmoi actibus:
quando collegium est praesens non prae ponuntur aliis: quia collegium est ibi tunc nomine suo 3 pontificis. sed stabui in loco suae promotionis. Cles
rus urbis cum vicario occurret Regi
ad gradus basilicae sancti Petri: de ibi
Regi ex equo descedenti uicarius o D feret Crucem osculandam et Et tunc
praecedent cantantes Antiphonam. Ecce ego mitto angelum meum dic. Et alios hymnos, de sic deducetur ad altare maius ordine quo venerat, ubi
super faldistorium sibi paratum ora
bit genuflexus. Interim chorus cantabit responsorium. posui adiutorium super potentem, dc exaltavi eleetum de plebe mea. vers. Inueni David serinuum meum, oleo sancto meo unxi eu. R. Et exaltavi 8ce. Item aliud. Tua est potetia, tuum regnum Domine, tu es super omnes gentes: da pacem Domune in diebus nostris. vers. Creator omnium Deus terribilia & sortis iustus, de misericors.R. Da pacem die.Finito responsorio. Rege adhuc prostrato permanente prior Cardinalium dicit versus 8c orationes infra scriptas suspra Regem stans in cornu dextro altaria: ubi dicitur Euangelium. Pater noster.vers. Et ne nos inducas In tentastionem.ν. Sed libera nos a malo. vers.
Deus iudicium tuum Regi da. te. Et sustitiam tua filio Regis. vers. Saluusae Domine.N. Regem. R. Deus meus sperantem in te. vers. Mitte es auxiliude sancto .pt. Et de Syon tuere eum.
vers. nihIl proficiat inimicus in eo. R. Et filius iniquitatis non apponat no
cere ei. vers. Domine exaudi oratio/nem meam .v. Et clamor meus ad te veniat. vers. Dominus vobiscum .R.
Et eunt spiritu tuo. oremus. Deus: eui omnis potestas famulatur: da hute famulo tuo.N. Regi prosperum suae dignitatis essectum in quo te semper timeat tibis iugitet placere conten AEdat. Deus qui beato Petro Apostolo tuo collatis clauibus regni coelestis animas ligandi: at j soluendi Pontificium tradidisti concede ut intercessionis eius auxilio timulus hie tuus. N. Rex .a nexibus peccatoru litaretur.
167쪽
Praetende Domine.N. Regi famulo
tuo dexteram coelestis auxilii: ut te toto corde perquirat,& quae digne de
humiliter postulat, assequi mereatur. Per Christu Dominu Nostru. A me. Surgat Rex ab oratione, R dedu/catur a Cardinalibus ad aliquem locusibi praeparatum ad hoc,& ibi eum dimittant cum duobus vltimis praesbysteris de totide ultimis Diaconis Caradinalibus, alii omnes ascendant ad Potifice. qui paratus cum pluuiali, de mistra preciosis exit ad publicum consi, storium in prima aula Regali ornatu. Cum omnes sederint: facta a Cardinalibus consueta reueretia duo antiquiores Diaconi iuui ad Regem cum sex, aut odio praelatis acceptis a solio Potificis: oc illi duo iuniores ibunt ad cos storium, de facta reuerentia Sanctissmo Domino nostro sedebunt in lo/co suo,& mox deducetur Rex ad P5tifice a quatuor Cardinalibus in hue
modum. Primo praecedent familiares Regis, tum quatuor seruientes armorum,& post eos minister cerimonitarum. Inde duo praesbyteri Cardinales Deinde Re κ medius inter duos antiis qui ores Diaconos, dc post eu sex aut octo praelati praedicti Rex tertio ge nuflectet in conspectu Pontificis,duo praesbyteri Cardinales praecedentes facient reuerentiam Pontifici, & ex pectabunt ibi,stantes ante Potificem, deinde a scendet primus diaconus, Npost eum Rex: qui genuflexus oscuulatur pedem Sanctissimi Domini nostri. Pontifex porrigit ei manu: qua postquam fuerit osculatus: leuet eum, de recipiat ad osculum oris, Interim ascendet εἰ alius Diaconus his pera/ctis,& aliquibus verbis gratulatoriis Sc grates agentibus per Pontificem& Rege dictis, deducitur Rex a Diaconis ad sedendum post primum Episcopum Cardinalem. Et ipsi reuertuntur ad sedendum ad locum suum. Et tune si Pontifici placet proponuntur ab aduocatis aliquae causae: quibus sinitis surgunt omnes; & Rex accedit ad Potificem cu Car)inalibus, & eius familia osculatur pedes Pontificis.
Deinde Pontifex cum omnibus reuertitur ad camera,& mittit aliquos Cardinales qui deducant Regem ad Cas
Et nota quod secundum quod leo
in pluribus libris cerimoniarum, Rex in prima die aduentus sui non debet seruire Pontifici in aliquo actu, nesin ferenda cauda, nes in mensa si secupraderet: nes in aliqua re. In aliis aut diebus portabit caudam pluuialis,d bit aquam manibus, siue in missa, siue in mensa,& in conuiuio portabit primum ferculum, & in collatione prismum potu εἰ huiusmodi, sedebit aut ubicums erit in publico aut in secresto cum Cardinalibus post primu Cardinalem super cussinum aureum, siue purpureum,& in loco suo incensibi tur,dc capiet pacem per eundem: ut alii Cardinales.
Pontifex donabit Regem aliqui/bus muneribus deuotis N preciosis,
veste aurea, et equo phalerato, sicut
fecit Sixtus quartus Christigeruol Regi Daciae,et Ferdinado Regi Siciliae:
qui Romam venerunt tempore Iubωlei anno Millesimo quadringetesimo septuagesimo quinto Indiscessu laetabitur Rex a Cardinalibus us, ad porta esuitatis. Si Reκ
veniet ad urbem ob aliam cam: quam peregrinationis possunt ommitti omnia,quae fiunt in Ecclesia Sacti Petri. Et sine processione eleri deduceretur a Cardinalibus ad locum destinatum,
168쪽
8e inde ad consistorium publicum,ut
dictum est. Si vero Pontifeta non es set Romae, nes in terris suis. quando Rex alio uis ad eum veniet: tunc nesper tot dietas mitteret ante eum, neq; faceret ei expensas, in ingressu autem honoraretur,& reciperet in consistorio publico, ut superius dictum est.
HI aliqua Regina veniret Romam
honoraretur:& in eius ad uetu Omnia seruaretur: quae dicta sunt de Re se in omnibus de per omnia,& in Ecclesia diculur quae inferius ponemus, sed non recipietur a Pontifice ad ose eulum oris: sed ad pedis,& manus, net poneretur ad sedendum inter Carγdinales, verum salutato Potisce post osculum pedis, manus Papa surgerret.& rediret ad cameram suam, ilIa dimitteretur cum aliquibus Cardi. nalibus ad locum sibi paratum. Quod tamen seruatum non fuit in Regina Daciae tae Sixti quarti, & Innocensiti octaui,nd enim recepta fuit in esidi sistorio: sed a collegio Lducta ad domum suae habitationis. In Ecclesia fieret ei suggestus ornatus extra & prope cappellam, ubi cu suis ancillis posse set stare,& audire missam, et cum Diaconus incensat Cardinales: Reginam acolythus Vnus eodem mo incensat, similiter,cu datur pax Cardinalibus: Subdiaconus qui seruit in missa porγtet pacem argenteam, sue auream os
culandam Reginae, Nej illa seruit in aliquo Pontifici, nec debet esse aliquomodo in conuiuio cum PontIfice. In porta Igitur Ecclesiae sancti Petri fuse
per gradus occurrit ei clerus cu pro/cessione indicta, et praelatus offert ei crucem osculandam. Et chorus cantat
plenam charitate et dilectione in cubilibus,et in hortis aromatu vers. Ista est speciosa, quae ascendit de deserto deliciis afflues. Sicut vidistis .etc. Gloria patri. etc. Sicut vidistis etc. Deinde cantando. Te Deum laudamus perue/niunt ad altare maius, ubi Regina su per faldistorium orat. Interim praela: tus stans apud altare dicit super eam
versiculos,et oratione vide licet. vers. Saluam fac ancillam tuam Domine. 3.Deus meus speratem in te. ver. Mitte ei auxilium de sancto R. Et de syontuere eam. vers. Nihil proficiat in s micus in ea. Respon .Et filius iniquitatis non apponat nocere es. Vers. Fiat pax in virtute tua. Respon. Et abun dantia in turribus tuis. vers. Domine exaudi orationem mea. R. Et clamor meus ad te veniat. vers. Dominus vobiscum. v. Et cum spiritu tuo. oremus. Deus, cuius prouide/tia in sua dispositione non fallitur, ineffabilem clementiam tuam supplices exoramus,ut sicut Hesterregina Israeliticae plebis causa salutis ad Regis Assueri thalamum, regni, sui consortium transire fecisti. Ita hae famulam tuam christianae plebis salutis gratia: ad gratiam tuam transire facias: viti/bi super omnia iugiter placere desideret, et te inspirante: quae tibi placita
sunt, toto corde perficiat, et dextera
tuae potentiae illam semper hie et ubis circundet. per Christum Dominu
De receptione primogeniti Regis.
DRimogenitus Regis, quia est hae
λ res Regni , et futurus Rex, si su/perstes erinhonoratur eisdem fere cerimoniis in suo adventu: sicut de Rerge diximus: pauca mutabuntur. Non
169쪽
mittentur obuiam per tot dies plati: nes mittentur Legati Cardinales, sed per unum aut duos dies mittetur etiaaliqui Praelati,& collegium obviabit in porta urbis,descendet ad palatium Apostolicum,&ducetur suo tempo re a duobus Diaconis ad Pontificem ad publicum consistorium.& post re ceptionem ad osculum, sedebit post primum praesbyterum Cardinalem: dc non post primum Episcopum rvt sit aliqua differetia inter patrem,& situ. Si veniret Romam causa deuotionis posset recipi in ecclesia sancti Petri si eut de Rege diximus, sed in orationis
bus non diceretur. s. Rex. sed simplis citer famulus tuus. N. omnia alia fers uentur, ut superius dictum est de Re, ge. In eappella sedebit ut diximus. Thure excipietur , 8c accipiet Pace ut Rex. In recessu deducetyr a colle/gio Cardinalium uis ad portam ciuitatis,&semper erit medius inter du/os Seniores Diaconos Cardinales: in ultimo loco tam in veniendor quam
in redeundo. De receptioria alicuius Principis electaris Imperii,siae alterius maximi Principis.
P Rincipes electores Romani imperii digniores habentur aliis principibus praeter Reges, sicut Cardinales aliis praelatis ratione electionis, hii septem numero sunt: tres Archiepisscopi Coloniesis, Maguntinus,& Treuereii. Tres Principes, Comes Palatinus Rheni: Dux Saxoniae: Marchio Brandeburgensis: Septimus additus suit Rex Bohemiae:Coloniensis cana
cellariae Imperiali praeest per italiam. Maguntinus qui de de canus est electorum, per Germaniam:Treueresis per
Gallias,& quilibet illoru in sua prosvincia dc dioecesi procedit secundum
Caroli quarti sanctionem. Palatinus: qui inter laicos primum locum obti/net: Archida piser est Imperii, dc ad eupertinet deferre aureum pomum an te Coesarem, Dux Saxoniae Archim rescallus est,& ensem nudu ante Coe/sarem praefert. Brandeburgensis camerarius Imperii censetur: dc ante Coesarem sceptrum Imperiale portat. Et quavis ille Comes, hie Marchio dici sunt tamen & Ducatus titulo omnes insigniti. Nam palatinus ex ducibus Bauariae primus habetur. Et Brandesburgesi. Pomaramiae,& Stetinensem ducatus obtinet. Sed comitatui, ecmarchiona tui fuit attributa eligendi potestas. Haec voluimus delibasse, quae non facile alibi legas rvt omnes sciant. Quid importet nomen Electoris Imperii: quos ta praelatos, qua pracipes pari modo honorandos esse in eorum aduentu ad curiam censeo, nisi in sedendo,ut postea dicemus. Princeps igitur maximus excirietur, ut agrum Ecclesiae Romanae inγtrauerit, omni humanitate,&honore,
ut diximus de Rege: sed non tanto apparatu, nescierus ibit obuiam cum processione: mittentur aliqui a Pontifice obuiam per unum, aut duos dies. In introitu eorum familiae Cardinalisum sigillatim unaquae, per se extra portam per quingentos passus,vel circa exibunt obuiam principi: congratulabuntur se licem eius aduetum nomine heri sui:& offerent domum, Meius bona. Oratores principum, de senatus ulterius progredientur. familia
Papae post alias familias ibit obuiam Prineipi: εἰ demum duo Cardinalest nomine Pontificis, dc Collegii paulo
eXtra portam principi occurrent, &post cogratulationem capient eumes
dium,& ducent ad Pontificem in pu/blicum
170쪽
blicum consistorium hoc modo Prae. cedent familiae Cardinalium, & curialium, de primum qui in breuib' sunt: deinde familia principis cum suis sardicinis: demu familiares Papae laici cunobilibus: postremo oratores no praelati: Princeps deinde medius interetos duos Cardinales,& a te eos seruientes armorum: post vero praelati oratores cu praelatis Papae, deinde siquis praelatus erit cum principe, honora
bitur pro sua dignitate: postea sequentur alii praelati ordine suo consueto. Deducetur princeps ad palatium, de expectabit in parua cappellaeum sua familia: illi duo Cardinales ibunt ad Pontificem,qui paratus ex more exi bit ad publicum consistorium paratu in aula ultima, non In prima regia: de facta reueretia a Cardinalibus, proponetur aliqua causa ab aduocatis: & cuprima erit finita vel ante, si placebit Sanctissimo Domino nostro , qua tu or aut sex praelati exprimis assistentibus discedent a pedibus Pontificis, de ibunt ad deducendum principe ad consistorium:qui veniet medius inter duos primos digniores, εἰ facta trina reuerentia recipietur a Pontifice ad osculum pedis, manus , de oris: deinde post aliqua verba, quibus de gratias aget, de gratulabitur', surget, persclericum cerimoniarum deducetur ad sedendum inter duos ultimos Diaconos Cardinales,& proponetur aliqua causa, vel finietur proposita. Finito consistorio surgent omnes, de prin/ceps cum aliquibus Cardinalibu, ibst ad Pontificem, et illo stante, et cum Pontifice confabulante poterunt eius familiarea osculari pedes Papae. Po/stea Papa reuertetur ad cameram sua,
et princeps ibit immediate post cru/cem inter duos Iuniores Cardinales, et sie sedebit in Ecclesia r et ibi quani docvns erit eu Reuere dissimis Car/dinalibus. Et cum hac die discedet a Papa,et ibit ad locum sibi assignatum debet dedues ab illis duobus Cardinartibus qui eum deduxerunt ad palatiu.
De receptione P cipis non ιta clari.
P Rinceps autem non elector Imperii siue Dux non ita clarus, ma/gnus tamen, iisdem sere cerimoniis honorabitur, sed non ibunt obuiam ei Cardinales aliq, nes sedebit inter Cardinales: verum post omnes Cardi/nales,et erit medius intrans inter duos primos praelatos Pontificis: caeteγra ut supra. Et si esset Dux, aut prin/ceps minoris qualitatis, qui non deγberet sedere in sedibus Cardinalium, non recipietur in cosistorio publico, sed modo supra dicto deducetur ad suum hospitium.
ΡRinceps elector ArchiepIscopus
videlicet Maguntinus,Coloni eis, siue Treuerensis,qua uis praecedat laycos electores,cum ultra sacram dignitate metia ducatus titulo decoretur, tamen familiarius consueuerut a Poσtifice tractari in sede do: ut audiui. Naex eis nemo meis temporibus ad Cu/riam venit. Credo tamen quod debe/ant recipi, ut alii principes electores. Et in sedendo erit ille Archiepiscorpus elector post omnes Cardinales in sede Diaconorum Cardinalium. Si tarmen erit praesens alius similis prin/ceps: quia tuc ipse no cederet illi poterunt, si erunt plures sedere in eodem sedili, secundum ordinem ipsorum.