장음표시 사용
291쪽
eappella presente Potifice, nulla Cardinalibus per transeuntes ante illossit reuerentia , nisi per illos, qui dant
incensum, sue pacem: ut suo loco dicemus. Absente vero Pontifice, sit
reuerentia per transeuntes ante eos
caput inclinando, tam per celebrans tem, quam per alios ministros. De reuerentia φια ' Dipω
branti coram Papa, vel coram aliquibus Cardinalibus nullae fiunt gesnu flexiones i& non fit pregustatio. Si vero neque Papa , neque aliquis Cardinalium adsit, fiunt genuflexios nes, εἰ pregustatio, ut in sua Ecclessa ; si voluerit. Episcopus cum Papa loquens genuflexus semper permanet, dum loquitur, de dum ei per Papam respondetur.
fex in solio suo ponatificali sedet 1 quod
ornatum esse debet cum suo puluino, aureo panno, eum postergali ex colore temporieongruente in cappella ; in conssistorio autem publico etiam cum panno aureo pendente super caput,
scabellum maius simul cum plano solii panno rubro eo operitur: 8c apud magnum scabellu apponitur paruudetectu, quo pro gradu utitur. Hi ne inde a dextris, de a sinistris sedent super scabella nuda rubro colore depleta Diaconi duo Cardinales aliissenates, qui Pontifici seruiunt,&illum semper deducunt: Et debent esse antis
quiores Diaconi, idest primo assupti. A dextris Papae infra gradus solii Episcopi, εἰ presbyteri Cardinales
sedent in scamnis longis; cum gradu, de postergali pannis, quos vocant Attrebatenses,ornati. Ea scamna duas sere partes quadraturae eonsistorii occupant. In alio scamno sito constra primum scamnum Episcopornm Cardinalium parisormiter ornato, sedent Diaconi Cardinales , 8c antis quiores in capite. Quod si presbytesti Cardinales in suis scamnis ob multitudinem sedere non possunt, sedet in sede Diaconorum , ordine tamen retrogrado , ut antiquiores sint in fine scamni, 8c illorum iunior sit post iuniorem Diaeonum. Et hoe modo antiquior presbyter ; qui ultimo se, det in ista sede , videtur continuare
post ultimo sedetem in ordine Episcoporum, presbyterorum. Hoesipe accidit in basilica Sancti Petri,
dum in abside, siue tribuna ecclesiae apud altare maius diuina celebran
tur. Quod si forte adest aliquis princeps, qui sedere solet post Diaco,
noa Cardinales in eorum ordine Re hoe tempore Despotus Peloponensia r hie sedebit medius inter ultimum Diaconum, & vltimum presbyterum: si autem ultra duos assistentes non supersit nisi unus
Diaconus: ille sederet post ultimum presbyterum Cardinalem in quoscumque sedili presbyter ille sedet, quod si nullus superesset diaconur. et presbyteri in suis scamnis sedere
non posset; sederet ordine supradieto. SI Imperator Romanorum adest, sede cum postergati; et paruo scabello
292쪽
scabello viridi ornata cum suo pol uino de panno aureo , sita iter sede P dtificis, Sc scamnu Eporu Cardinaltu. Et tuc diacoi assissetes no sedet a loco cosueto apud sede, sed ate facie
Pontificis in paruis scabellis positis supra supremum gradum solii ponatificalis in cornibus. Reges etia; in ter quos computabatur imperator
Graecorum; sedent. Primus, si plu/res adsunt, post primum EpiscopuCardinalem alius post secundum;& ita deinceps: se quod semper alis quis Cardinalis: siue Episcopus; siue presbyter sit medius inter principe, de principem . Primogenitus Regis sedet post primum presbyteru Cars
dinalem: si Papa celebrati de Re κ ad sit sedebit solus in chate ira nuda in γier Cardinalem assistentem Papae. ScEpiscoporum Cardinalium sedem: fratres autem , aut alii filii Regum, εἰ reliqui maximi principes sedent ;vel inter Diaconos mixtim cum eis,ha tamen ut unus Diaconus primo
sedeat dc postea unus princeps sie deinceps r vel 'sedent post eos Diaeonos in eodem ordine secundum qualitatem ipsorum: si nullus adesset Diaconus Cardinalis . sedent eodeordine inter, post iuniores presbyteros Cardinales. iatuor vero Pa triarchar, principales videlicet, Con stantinopolitanus. Alexandrinus , Antiochenus, & Hieroso limitanus sedere consueuerunt inter Episco/pos Cardinales , ut supra diximus de Regibus: dc in curia Romana fere/bant continuo cappam , & faciebants bi deferre caudas,ut Cardinalesmostris autem diebus & tempore Eugenii quarti, nes sedent inter Cardinales , ne, portatur eis cauda. Sedent
autem ante assistentes Papae Episcor
pos non Cardinales,& ut assistent ea seruiunt Papae de libro, de lumine. Alii principes non ita clari sedent in supremo gradu solii Pontificis.,3d 5nistram vero Pontificis in se, di bus hui. Diioribus sedent Episco. pi non cardkales asiissentes Papae, 8c inter eos Sacri' palatii Apo stoli et in loco statui suo condecentii Et hoc dico, si est praelatus, ut semper consueuit esse. Reliqui praelati sedent in sedibus pro eis ordi/natis retro scamna diaconorum Cardinalium sine gradibus; aut postergali. In cappella autem sancti Petri inasia sedilia ipsorum diaconorum, primum locum inter praelatos obtinet Vicecamerarius; dei de oratores Resu; ac principu praelati tu A rchiepiscopi .Episcopi: prothonta rosi; Absbates, generales ordinum ; & poenistentiarii; sed protho notarii ; 3c abinbates solent habere proprium t cum ultimum in ordine: alii suprardicti sedent post Episcopos in fiane scamnorum . Legi tamen quod procurator ordinis Hieroso limitas
norum et procurator ordinis Theu/tonicorum colae uerunt sedere post Abbates: meo tempore non uidi eos
sedentes ibi ; nes alibi ;ve procu ratores , sed aliquando gerentes se
pro oratoribus sederunt cum aliis oratoribus. Si autem Vicecamera/rius est prothonotarius: cum prae
rati habent sacra paramenta . de bet tenere primum locum in sedili protho notariorum . & post eum alii oratores principum si s ni eius:
dem ordinis Senator. conteruatos
res , barones Vrbis, ait alii proceres supradictis primis iteriores se, debuit secudo, de tertio gradu solii pontificalis pro eoru qualitate: pri
293쪽
mum inter istos Senator locum obrtinebit; oratores Caesaris, Regum; principum;& potentatuum, qui sunt praelati sedent ordinarie post stamna Episcoporum siue presbyteroruCardinalium ante faciem Pontificis sedentis, nisi ibi sit altare, ut in Sancto Petro,& similibus locis fiunt quas duae alae officialium, incipientes infra gradus solii hinc inde;& simul coiunguntur ante faelem Papae in ea pite scamni Diaconorum Cardina/jium: & hi omnes officiales sedere debent in terra super panos virides, qui cooperiunt solium cappellar, Et si nostro tepore , qui a sinistris sunt, usurpaver ut sibi sedes super gradus ipsius cappellae in palatio Apostolirco qui vero sunt a dextris, sedent in terra sine aliquo sedili secundum a liquas, & debitas cerimonias, quam uis snt digniores quod prose isto ra tioni non cog ruit. Hic ordo sedendi
super terram confunditur etiam incappella sancti Petri post tempo/ra Pauli secundi Na tunc nemo ip/sorum audebat sedere aut i gradibus cappellae palatii , aut in gradibus solii Pontificalis in cappella Sancti Petri; nisi in ultimo tantum gradu. ordo autem sedendi in ipsis talis est: Subdiaconi primum, deinde Audi
tores rotae , Clerici Camerae , acos lut hi cubicularii. secretarii, de aduocati simul: Ac qui alas coniungunt ante faciem Potificis Subdiaconorum: antiquior primum locum obtinet ad extris ; secundus primum locum asinistrisitertius secundum locum ii dextris; Sc quartus secundum locum a sinistris:& se deinceps. Ex auditorribus . de canus rotae seruit de mitra, sedet inter cubicularios secretos
in cappella palatii;& locis similibus. In ecclesia autem Sancti Petri sedet
super gradum secundum , aut tertiunon longe a pedibus Diaconi Cardinalis a dextris, ut commodius possit ministrare mitram. Antiquior ex alisis primum locu tenet a dextris post subdiaconos, tertius primum locum a sinistris post eosdem . A dextris post primum auditorem locum tesnet magister sacri palatii qui ubicujOrdines curiae conueniunt, si adest; sedet, vel stat post unum ex audito ribus; de si unus tantum adesset: vel si
omnes adessent, unus tantum ex eis
praecedit magistrum sacri palatii: lcita vidimus semper seruari: sequun/tur deinde hine inde alii auditores; Clerici Camerae , & cubicularii ineoniunctione alarum. Secretarii, Maduocati sedent. Quod si numerus cu/biculariorum,& aliorum inferioruesset amplior , conduplicantur post primos alii; ita tamen, ut in primo circulo sint, ex omni ordine aliqui
post ipsos. E regione Papae sedent
procuratores quatuor ordinum mendicantium. & post eos procuratores aliarum religionum: duo cubicularii secreti sedent In terra ad partem sinis stram haud longe a sede Papae ad pe des Episcoporum assistentium,& inrter eos medius decanus rotae seruiena
de mitra ; de secretarius Papae si non est praelatus: Medicus Papae sedet iaeapite gradus scamni Diaconorum Cardinalium ante Pontificis faciem, caudatarii Reueren. Cardinalium seγdent super gradus scamnorum ad pedes Dominorum suorum: praelatus
celebras sedet in suo sal distorio prope cornu epistolae: assistens cap pelasanus eius in gradu altaris penes praelatum ,& ante eum Diaconus, &Subdiaconus ministrantes,seruies demis
294쪽
tra post renes eappellani assistentis. Reliqui ministri celebrantis cum susperpelliciis sedent super terram fa/cientes alam asinistra; praelati& omnes praedicti vertunt faciem suam sedentes , ut vertit celebrans. Cathe. dra, siue Aldistorium celebrantis, si locus patitur semper debet esse apud sinistrum cornu altaris hoc est a latere epistolae. Hoc enim cornu sinistrum voco, respectu ipsius altaris sicut est. dextru vero ubi legitur euagelium Qui aliter appellant, respe/ctum habent ad celebrantem,non adpitare. Nam unum quos corpus dextrum latus habet,& sinistrum. Sed celebrans, dum cantat; vel legit offici, um missae , vertit facie ad altare ubicuns sit. Dum aut e sedet, si altare est apud parietem ; Sc tam chorus , quam popu lus sunt inferius, ut cappella palatii, dc communiter in ple. isis ecclesis. Tunc praelatus sedens vertat faciem ad populum, de soliuPapae tunc locari solet a parte euagilii idest a dextra: si vero altare sit in medio a sede, idest tribunae, papa sedet in medio contra altare & ce lebras in cornu Epistolae praedictae,& vettit faciem ad sedem papae ; vii Sacto Petro, &multis ecelestis urbis. Alii autem praeter supra no
minatos quantumcuns nobiles ; aut
gradu ati sint, non sedent in cappel/la Apostolica: laici stant, clerici torgati sedent in terra super pannos virides, sed in eappella Sancti Petri, εἰ locis similibus, qusa extremitates alarum coniungi ncn possunt pro pter altarer cubicularii, & alii in se riores sedent ad partem post primos in terra, vel inter sedes praelatorum
ad sinistram:& gradus solii pontificalis . Et nota, quod nullus omnia
no cuiuscuns ordinis si, debet sedeare solu . Si unus superesset Diaco/nus, sederet eum presbyteris Caresnalibus. Si umis tantu adesset protho notarius, aut abbas , sedebit post Epi scopos , εἰ sc de singulis. Cap/pellani curiales, qui aderunt, sedent in terra inter scamnu Cardinalium. Et hie est ordo sedendi in eappella Apostolica. Alii aute officiales ; qui non sedent ; hoc ordine stant. De iris piisanti
dignitas, ut alias diximus, est in nobili domo comitum , stat ante introitum scamnorum Cardinalium,
idest apud finem scamni presbyteros tum Cardinalium, εἰ post eum stane magistri hostiarii cu suis virgis purs
pura tectis: scutiferi Papae 8c mino/res nobiles stant in ipso introitu scamnorum & post scamnum pressbytero rum Cardinalium.
Seruientes armorum stant clara hostium cancelli cappellae intus,&extra seruates hostiu cacelli. Quamsuis antiquis temporibus nullo pacto intrabant cappellam, sed extra cans cellum stabant omnes. Sed non est multum inconueniens, quod duo ex eis sint intus, dummodo contineant
se apud hostium, dc non discurrant per cappellam . Quod si aliqua manu data habeant ab extra ad Dominos
Cardinales,aut alios, nutu vocent aliquem ex clericis cerimoniarum, Ac per illum mandata transmittant. Intra cancellos cappellae non permitatant intrare nisi illos ; qui debent intrare ; multitudinem stantium intra cancellos, de scamna Cardinalium
295쪽
expellant , ita quod non occupent circa personam celebrantis, ac at Io/praelatos ;nes conculcent oratores: rum ministrorum et uterque tamen
d iniit tantur ibi tantum nobiles, scus omnia prospiciat, & pariter curet, tiferi Papae,& unus, vel duo pro suppleat s defectus collegae, cum ii, quolibet Cardinali:clerici togati in los praeuidet.'Antequam vadant ad
terra sedeant, aut extra mittantur: cappellam maxime in sole nitatibus, In eappella non permittant sedere su & actibus non frequentatis, conue/per scamna , nisi oratores , de praela niant simul, praeuideant quae sunt aγtos consuetos: prccurent, ut teneas genda , dividant inter se onera, &cotur silentium dum sacra fiunt, &ma cordent de occuretibus, ne postea in xies e dum fit sermo. 6 dum catores eappella oporteat contendere, Iuγsilent. Quomodo autem sedere des nior desert antiquiori, idest in os fi RVrsus circa altare elericI ceris legam: si habent tertium, eo utantur,' moniarum circumstant de apud ut decete quanto plures erui, si erunt credentiam intenti .& soliciti ad om concordes, & ordinem inter se ser, nes actus; qui in cappella fiunt. Hi uabunt, facilius, & melius satissas praecogitare semper, & meditari de elent. Si erunt inter se contrarii, me bent. quae sunt agenda , & quae in/ lius esset unus tantuaeum ducunt,aut fant si renue , diligenter memor reducunt praelatos, aut nobiles addariter exequi; tractares omnia sum ta sibi loca, vel ad aliquos actus, moma dexteritate,& modestia. Non est deste, de reuerenter incedant, εἰ geomediocre onus clericorum cerimos nu flexiones ; at, inclinationes do/niarurn, qui pro omnibus vigilant ceant, similiter ministros altaris, xin cappella,&quibus omnium deses quando aliquem adium facere debenectus adscribuntur. Hi duo tantum nam omnes magni, &parui acerbordinarii esse consueuerunt; alter in montario deducuntur quiete: dc modiu in is curam praecipuam gerat cirs deste ducant , ministrent; de aptenti ea personam Potificis, ad quam sem ac non urgeant ; non impellant, nesper respiciat; si quid imperet, de ad vehant. cerimonias omnes; Sc maxiomnnes. qui sunt in cappella; ut prae me in missa papali di quae ad persolati, ut oratores , ut nobiles, ut alii nam Papae pertinent, grauiter ;mo omnes stent suo quis j loco, non ta deste; dc cum congruenti mora perasmen discurrat sursum,& deorsum gant;ut reuerentiam;&deuotionem sne causa, ut videatur multa agere. aspicientibus malorem inducant. Ad summum Pontificem non accesdat sine urgenti causa; vel nisi vocas De Grinali assis la Ponti intus, 3c tune cu solitis i& debitis reue retiis: ad Reueredissimos duos Car Ummo PontificI celebranti ; siue dinales accedat cum opus est, cu gra i audienti diuina sole niter, semper uitate ,& reuerentia, Alter vero cle assistit prior Episcoporum; siue priricus cerimoniarum vacet altari, dc or presbyteroru Cardinalium in os beant in tuis locis posuimus.
c io priori, de primas partes illi persmittat: prior tractet iuniorem, Mnouitium ut fratrem,&bonum colu
296쪽
scio eappellant: praeterquam quado
Papa non habet mitram ; tunc enim
nulla fit assistentia,etenim fit in misssa: in vesperis . Sc in benedictioni
bus. In matutinis nunquam fit, quia tune Papa nunquam habet mitram. Quanti Episcopus Cardinalis a gistit Papae celebranti; er de diebus precessionum.
a uisiit in diebus processionum, quando Papa vadit sub baldaehino, di cum processione ad altare , vid licet i Natiuitate Diii N. Iesu Christi, in Circuncisione, in Epiphaniis; Ramis palmaru; Caena Domini. Res surrectione Domini;Ascesione; Pentecostes, Dominica Trinitatis, Corporis Christi Sancti Ioannis Baptistae. sanctorum Apostolorum Petri;& Pauli ,3c in omnibus gloriosissismae virginis Mariae festiuitatibus. Item in festo omnium Sanctorum an canonizatione alicuius sancti in suae oronatione ,& quotienscuns so/Iennizaret aliquod festum: In his omnibus assistit Episcopus Cardinalis, de sedet super nudam cathedram inter Papam, dc alios Episcopos Car. dinales , Si Papa celebrat,in vespe ris.& in missa. Quando predditer CarZinalis fuit
ΡRior autem presbyterorum Cardinalium seruit in aliis temporisbus , videlicet in dominicia Aduenintus Domini; in sectao,& tertio die post Natale domini. in die cinerum; in dominicis quadragesimae, praeter quam in palmis in Parasceve;in Sabbato sancto; in albis; in secunda, de tertia feria Paschalis,dc PEtecostes;
in ordinationibus: de si quando ParE R Τ I v s. II 8 pa in vigiliis; aut pro defunctis solenniter celebraret; quod raro accidite Papa enim secundum antiquas ceri monias, nunquam consueuit solenniter celebrare pro defunctis. Item in
absolutionibus defunctorum, si quando fiunt per Papam ,& in omnibus benedictionibus; dc quotienscunque Papa interest diuinis; de non celobrat principaliter. De assistentia in uesteris cum
CArdinalia igitur assistens Pontifici; siue Episcopus; siue presby
ter, in vesperis papalibus indutus pluuiali, 3c alba mitra, sedet in sua nuda cathedra; si e Episcopus Cardinalis: si vero est presbyter, in scas bello nudo inter sedῆ Papae:& Episeeoporum Cardinalium sedilia. Cum
Papa est intonaturus primam aliphonam ad vesperas, accedit ad eum, et super caput suum retinet libru; ex quo Papa intonat antiphonam, deinde redit ad suam cathedram estin, deinde in suo loco, intonat tertiam antiphonam: Item cum Papa est intonaturus hymnum,similiter aecedit; de tenet librum; redit ad lo/cum suum: similiter eum intonat an/tiphonam ad Magnificat,& tunc non
discedit: sed postquam Pontifex inintonata antiphona sederit: accipit na/uiculam incensi de manu acoluthi, dc ministrat Potisci dum imponit inscensum more solitor deinde reddit nauicula acolutho; & expectat finem antiphonae. Tum cum incipitur Masgnificat, sequitur Pontificem euntem ad altare: Et postquam Ponti sex osseulatus suerit altare , offert illi thu/ribulum; quod ab acolutho receperrat; de rastenularum extremitates
297쪽
primo exosculatus, ponit ad sinistr1 manum ; partem vero iuxta summi tatem thuribuli ad deκtram , oscu/lando semper manum Pontificis, de tune, δἰ quando aliquid dat, vel recis pit ab eius manibus: retrahit se dein/de, du Pontifex incensat altare,&tadem finita incensatione stans in cors nu epistolae, accipit thuribulum e manu Pontificis, & illud dat acolutho, qui eum seruat. Sequitur deinde Poetificem redeuntem ad sedem suam, dc
firmat se ad infimum gradum solis, de cum Papa fuerit in sede, accipies thuribulum ab acolutho , stans sine
mitra, incensat Pontificem stantem
cum mitra: Demum reuertitur ad locu suum dato thuribulo uni ex subadiaconis, qui incensat omnes alios. Cum vero Papa est dicturus oratiosnem .iterum accedit Cardinali, assi siens. dc retinet librum supra caput, deinde reuertitur ad locu lau: Et est
finis seruitii sui pro hac vice.
De assistentia in missi cum paramentis.
IN missa autem si Papa descendit
ad ecclesiam processionaliter, quiae κ Camera Papae mouetur procellio Ponti sex paratus cum pluuiali,& mitra antequam a lecto parameli se moueat incensum ponit in thuribulum,m ni strante tunc nauiculam priore
pretiyterorum Cardinalium , 5c de in te in ecclesia prior Episcoporum seruit diebus suis. In ecclesia autem
assistens Cardinalis sedet in loco sui ordinis, a principio uis quo Papa si
dicturus orationem ad tertiam: tunc
accedit, & tenet librum in capite, etsi non esset paratus, de si esset diei serialis, qd oratio esset dicenda a Pa pam genuflexum, ipse assistens Caradinalis genuflexus teneret librum Die Pontificem, dum diceret oratione. Et finita oratione non discedit, sed expectat, quouis portetur aqua ad lauandum manus papae: et tunc stans ad dextram Pontificis, apponit ma
num ad peluim, in qua est aqua, &si mulcum nobili illam portante infundit aquam super manum Pontificis e Redit deinde ad locu,ubi prius erat, Et in fine cum Papa accipit mitram, ipse Cardinalis accedens, immittit esannulum Pontificalem,& alios,& nodiscedit amplius. Sed cum Papa vult
intrare ad altare, ministrat nauiculam
incensi, cum Papa illud in thuribuluimponit, deinde procedit Immediate ante Papam simul cum diacono Caradinale Euangelii ad dextram,& cum Papa facit confessionem, stat ad eius dextram,& Diaconus ad snistram, Finita confessione cum Papa oscula tus fuerit altare simul cum Subdiaco no, oisertet osculandum libru Euvgeliorum, deitae retrahit se ad pars tem, quoad Papa imponat incensum: incenset altare, dc intesttur,na apud altare non Cardinalis assistens , sed Diaconus Euangelii semper minis
strat nauiculam, & incensat Papam;
Cardinalis vero assistena id officium facit;cum Papa est apud sedem eminetem & illic stans tenet librum supra caput, dum Papa legit introitum:po/stea sedente Papa vadit ad suam cathedram nudam, ut in vesperis. Sed a uertendum, quod si assistens est presibyter; dc non est Episcopus Cardinalis, non sedet super cathedram, sed super scabellum rubro colore pictum, cum pluuiali tame ut Episcopus. CitPapa est dicturus Gloria in excelsis Deo: accedit:& tenet librum super
eaput;&deinde prosequitur cum eo .
Hymnum angelicum, dc redit ad sesdem suam.
298쪽
itim suam. Item cum Pontifex est dictuma orationes; accedit, de tenet
librum supra caput, quousque Papa finiuerit orationes , de redit ad los eum praedictum . Si fieret sermo . 8c post sermonem Papa faceret absolutionem , deci similiter accederet; de teneret librum supra caput. Cu Pa/pa est dicturus Credo in unum Deut similiter accedit & tenet librum super caput, dc deinde prosequitur cueo symbolum. Item cum Papa est lecturus offertorium, accedit de tenet librum e cum vero Papa legerit ses
dena Epistolam: Gradu aleis Eumgelium, nφn ipse , sed Episcopi assi,
stentes, non Cardinales tenent libru. Accedit etiam . cum Papa est lauatus via manus post offertori u si seruit,
ut superius diximus in prima lotios . Descendit deinde cum Pontifice ad altare,& ponit se ad eius sinistra, ubi est libet missilia, et ibi tenet ipssum librum eleuatum aliquantulum cum sinistra; de eum dextra vertit solliun -& digito ostendit Pontifici, quae sunt dicendat de cum Papa post
incensationem manus tertio lauat;
seruit vi supra. . Et nota quod quarta Cardinalis assistens seruiturus est
de libro, duo primi Episcopi non
Cardinales assistentes Papae subserruiunt ipsi r quorum prior seruat limbrum 8c apponit manum; cum Carindinali, illum tenet supra caput: alteri vero tenet candelam accentam ante libram, di in altari ille prior tenet manum sub libro, de praeostendit dicem da Cardinalit alter similiter tenet cadelam , εἰ Isti eum libro praeueniunt ad altare ;& similiter ad sedem. Assi. stens Cardinalis praefatus intendit deineeps administrationi libri, dili/genter veniendo; de ostendendo om
nia dicenda usque dicto Agnus Dei.
Tunc vero cum Papa dicit oratione
Domine Iesu Christe, qui dixisti apostolis tuis Pacem.&c. accedit ad dexteram Pontificis, genuflectit; surgie osculatur altaret deinde in tempore accipit pacem a Pontifice, te eam desert ad alios Cardinales, incipiendo
a primo Episcopo Cardinali , de illi primo dat pacem osculando ipsum in facie ; deinde primo presbytero ;inde primo diacono ; non tamen ex
illis ; qui sunt apud altare, sed ex iis; qui sunt, apud sedilia Cardinalium in suo ordine: deinde si quis est priaeeps; qui sedeat in scamnis Carὸinalium illi dat, de in fine primo ex Episcopis assilientibus non Cardinalibus, idest illi; qui seruit de libro;
demum dat pacem uni ex subdiacos nis, qui illam distribuit omnibus gradibus : & ordinibus cappellae more consueto et redit deinde Cardinalia assistens ad Pontificem iam apud se/dem eminentem existentem de accis piens calamum aureum de manu saacristae, cum quo Papa Sanguinem Christi surgere debet, illum cum suo stilo super quendam calicem, sacris sta vinum ex ampulla superfundete purgat, & de ipso vino dat ad prae, gustandum ipsi Sacristae. Tum cum Pontifex Corpus Christi sumpserit. Cardinalis calamum ipsum prius a se deosculatum in talice , ubi est Saeramentum , immittit ; εἰ ponit ad maenus Papae: qui cum illo Christi sin guinem fugit et in calice illum ad manus diaconi Euangelii dimittit. Tum aliquantulum vini; et aquae; si Papae placet in calice superius dieto imponens non tamen in quo est Sacramentum ) dat Pontifici ad putriscandum os. Retrahit se deinde ad
299쪽
partem Cardinalis assistens, quousis Papa post Purifieatione manus quarsici solenniter lauet: cui seruit, visuspra diximus,& descendentem dein/de Pontificem ad altare praecedit, illi, dum legit postcommunionem; di cantat, seruit de libro, dc demum . data solenni benedictione per Papam in altare pronuntiat indulgentias ex parte Pontificia dc sie est finis sui sera vitii in eo officio missae in diebus processiosi, in quibus prior epi scos potum Cardinalium assistit, prior presbyterorum indutus sua planeta post communionem Corporis, & sanguini, Domini infundit vinum eae ampulla super digitos Pontificia ad eos purificandos dextra manu, de senistia supponit quandam pateram auream cum ansa, & deinde i vinum ipssum purificationis portat ad altare;& dat ministris, de ad locum suum reuertitur. Si vero assistit Papae , ipse prior presbyterorum In diebus su .pra nominatis erit indutus pluuiali, non planeta, ec in ve speris intonabie tertiam antiphonam,& quarta sub prior presbyteroru In missa in sum det vinum pro purificatione ad digiγtos Papae sicut supra diximus de priore presbyterorum. De a fictoitia Carinalis sine paras
QVando autem Papa non celestiat principaliter, dc interest publice diuinis eum pluuiali, dc mitra, tune assistit de prior presbyterorum cum cappa lanea tam in Vesperis, qua In missa,et seruit in hune modum. In vesperis facit reuerentiam cum alus, et sedet in loco suo a principio. Desinde cum papa dixerit. Deus in adiutorium meum intende. etc. dum incipitur prima antiphona, ahtequa Cars
dinales alii sedeant,ducitur ad scabeIlum assistentiae, quod ponitur ad sinistram papae ante assistentes Epist pos si locus est idoneus, ut in cappella palatii. In Sancto Petro verost aliis loci, illius proportionis sedet , vein missis Paselibus. Quando locus esset arctior, sederet in loco suo in, ter alios, nisi alibi esset Icinus nugis conueniens. Cum est apud suum sic bellum, sedet cum aliis us, ad eaps tutum: tum surgit cum aliis, et incaepinta antiphona ad Magnificat, eum aco Iuthus venit versus Pontificem cum thuribulo ipse Cardinalis primo ae cedit ad dextram Pontificis et captiens nauiculam de manu acoluthi,mi nistrat Pontifici ut superius diximus reddit deinde nauiculam acolutho, et stans expectat finem antiphonae. Cuincipitur Magnificat, procedit cum Pontifice ad altare: et accedem ad ii lius dextram, accipit thuribulum ado lens de manu acoluthi, et illud dat ad manus Pontificis: Et cum Papa Incessauerit altare, recipit ab eo thuribu tum in cornu epistolae et illud reddis acolutho, et sequitur Pontificem res deuntem ad sedem,sed expectat ante infimum gradum. Et eum Papa suestit ante sedem suam, Cardinalis aces piens thuribulum ab acolutho, illumineensat more solito.et mox reuerstitur ad suum scabellum , ubi stans . incensatur. Sedet deinde cum replis eatur Antiphona, et in finem post M.
nedictionem Pontificia vadit ad sede dum eum aliis dominis Cardinalisbui in loco suo.
De flventu in trussa sine paramentis.
IN missa autem assistens Cardinalia
cum fecerit reuerentiam solennem
300쪽
Potifici. firmat se ad eius dextram, leministrat incesum pone du In thuribulo.& hoc si tune cantatur Introitus. Quod si inter reueretia Cardinaltu,& introitu missae sat interuallum, ut in candelis, cineribus, palmis,& simillibus, tune non ministrat incensum, sed postea cum Papa facta consessior ne cum celebrante, redierit ad sedem suam,&cu celebrans incensa uerit altare, 6 ipse fuerit incentus, Cardinali, assistes ex circulo, vel scano Cars dinaltu venies ante infimum gradu sedit Papae,finita omnium Cardinaliure ueretia accipies thuribulum de masnu cerimoniarii genuflexus incensat Pontificem sedentem, S reddit thuribulu eerimoniario deinde stat in ciraculo cum aliis Cardinalibus. Et dicto Pontifice Xyrie elei n.& Gloria, si dici debet, vadit ad scabellum assiste, tiae,& ibi stat, vel sedet pro teporis
exigetia usquequo cerimoniarius venit cum thuribulo ad Pontificem ante Euagelium tunc praeueniens Carscinalia ponit se ad dextram Papae,&ministrat nauicula, & mox revertie
ad scabellu et ibi permaet v sipad fine Euagelii tunc stans ante infimum gradum, ince sat Pontifice reddit thuribulium cerimoniario, et si est habendus sermo, vadit ad scamnum ad locu suu cum aliis Cardinalibus: Si vero non fit sermo vadit ad Labellum suae assistentiae. Finito sermone et data benedictione a Papa,vadit ad circulum cualiis, tum dicitu r Credo et illo sinito vadit ad scabellum assistetiae. Inde cuPapaestim positurus incensum post
offertorium .accedit, et ministrat naruicula,ut supra,deinde m celebras incensauit altare et est incensatus, accis pit thuribulum a cerimoniario,et incensat Pontifice sedente ipse genuflexus, et reuersus ad suu scabellii. stans incensatur a diacono Euagelii ut di cemus in serius. Et paulo post cu incipit piatio discedit a scabello, reuertitur ad locu suu cu aliis Cardinalib',
et amplius no reuertis ad scabellum, quod a ministris remouetur,et ponis tur ad partem. Sed cum in circulo cualiis dixerit Agnus Dei, inde se moruens, accedit ad altare ad dextram ce/lebrantis, et genu flexus osculatural/tare primum, et mox celebrans, dicta
o rat ioe c5grua, dat illi osculu paeis dicens, pax tem et ille respodet, Eecu spiritu tuo: deinde discedens istedit ad Pinifice in sede stante; et dat ei
pacis osculu, et reuertitur ad locu suu Adque mox accedes cappellanus assistens celebrantis ductus a cerimoniario accipit pacem ab eo, et illa di. stribuit caeteris, ut dicemus in loco
suo. Et hic est finis sui ministerii inmis Ia. Si aute esset missa defuncto ιrum, et Papa in fine vellet absoluere, tu e veniret ad scabellu assistetiae, et sedere tibi ducatatur resposortu, et in tepore ministrat, tu Papa imponieinc esum in thuribulo dum aspergit aqua sancta, et du ince sit porrigedo aspersorium,et thuribulu, et ea reci piendo .idem etiam iacit quotiescus Papa aliquid publice benedicit, seruit de asperiorio,et incenso, ut dictum est. Modus autem qui seruari soletaim stete Cardinale i sua ministrati oe, et seruitio ,e huiusmodi generaliter. incilii Cardi lis assueviseruit in sua a se lentur. Quotienscus e scano.aut e circulo Cardinaltu vadit ad potisce aut ad scabellu assisset sae capite dete/cto, et eleuatis sibi ambabus maniλbus a parte anteriori cappa , capite versus Cardinales superiores et inferiores