장음표시 사용
303쪽
Magnis eo atque praeclaro viro ac dominoi . I. amperto Macrino
Cliristianiss. et iii victiss. Gi illurii in Regis C0nsiliario et in generalibus ejus proeliis ante signano et primati
IIerderensis medicinae doctor gaudium et salutem dicit. Si iluis illam Τ) alius, cXtra m0rtalium aleam citra contro Veringi Forma 8. Bibl. acad. Argentor. Ienens. IΙecker - II. -J Editio altera prodiit Basileae a. M. D. XXXII Bibl. acad. Friburg. Bris g0v. Repe l. in Grata roti Cullecl. inde a pag. s 7 - 138. Natus erat auct0r in vico II erderenprope Fribili glini, ibidemque praedii peramoeni p0ssess0r, a. 1528. d0clor creatus, V. Georg. Ita illitae cons p. liis t. med. cli P0nol. g. 30 h. p. 172.) ephemerae sudat0riae observator quasique lestis ocularius, dictus ab Ollone Bri in selsio Nov. II ei bar. T. I l. p. 1553: , , clarissimus vir doctor Ioacti. Schille rus, medicus Basileensisse ab Albano I ori n0 v. P hilare ti, med. de puls. Scientia lib. Basil. 1533. Epist. nuncupatoria: , , clarissimus d0 minus Ioach. Scit ille rah II ei de reia, insigni cum ratione, lum experimentis medicinae doctor, et vero ejus in epist. dedicat. Λ lex. Benedicti p. 27.) , , de peste britannica libellus admodum prima quidem fronte exiguus, at si penitu S inspicias, magnus atque sa-cundus se habetur. 3Iale Adamus Bibl. l0imica p. 159. 3 censet Alex. Bene dicti de re med. Venet. 1535, 15 39, et 15 2 cdili 0nibus adjunctum esse Schil teri libellum; male a mullis confunditur Alex. Benedictus, ac tale pri0r, et Ioannes Benedictus, qui eo demum temp0re, qu0 sudor anglicus Farias terras inses labat, i ixit ac scripsit , , Regiliten de n0vo et prius Germaniae inaudito m0rbo, quem paSsim Anglicum Sud 0rem alii gurge alionein appelldnt. Cra cov. apud Victor. 1530. 8 Carrere, Bibl. liter. his t. crit. de la Medec. Τ. I. p. 420. et Eli 0y, Diclionia. liist. de la Medec. I . I. p. 314.) Nusquam ille liber reperiri a me politit, isque ne in bibli 0lli eca Cra coviensi quidem habendus. Alius hujus Jo. Benedicti liber ad manus est: ,, Libellus novus de causis, signis et curatione pestilentiae ad praeservationem simul et curam ejus mali apprime utilis. - Ιn calce impressum Craco viae 1521. 4. In h0c dicitur pestis italica a. 1517.
304쪽
statu posite Lamberto post festum, ut proverbio dici solet, tardiu silue Venire censetur, ego is maxime, si Diis placet, sique atrocibus et nasutis Zoilis credimus, ero. Habent enim sere omneS, qui in culpatam alioqui rem damnant, praeter supplosa et haec alisque rati0 ne in Ore Verba, undene et hujus me accusent, atque perinde id ni illi, qu0d vulg0 dici assuevit, liis pusitam eraInbem Venenum DSSe impingant, Summe Vere0r, dumque haec paullo altius ab noctium harum aggreSSu niecum VolVerem , quam non tutum ingredi iter in limine ipso horrui. Quis enim, dic, quaeso, per tot nefand0rum rabularum Sentinas, nisi aculeos acerbissimus, quis omnium, niSi insignem statuat c0 mitem, effugere per ora potest 3 Λn enim haec poluisse eloquentiae et Romanae linguae parentem, Ciceronem, existimas 3 An horum technas Homerus, pueta insignis et Vetu-Stus, praeterire p0tuit 3 Imo alii, quamvis attice terseque satis l0querentur, ιιαστίγας Semper halluere SUIS, dumque animus ali 0rum periculis eductus a fr0nle haec milii praediceret meus, c0rde, qu0 me Verterem, haerebam, adeo animum percellit impudentissimorum obtrectat0rum audacia, ne dicam impudens temeritas. Exulo tandem timore, abjecta in illos si onte, nescio, quo conSilio aleam jacere, qu0niam magno usui plerisque suturum sperabam, non subpuduit, quam 'is super eadem materia et de eodem morb0 qui recens non est, sed ut viva milii voce iudicavit doctissimum ac patrium illud numen, Era S mUS R0terodamus, ante annos plus minus triginta in Anglia, Unde et nomen hausit, incretiuit, plures alii scripserint, opinione tamen p0tius a pleris sile, qui germanice rem tradiderunt, negotium hoc tractatum video, inter reliquos Vero indicio me0, et qu0Sego vidi, nem0 eadem praestitit pulchrius, nemo felicius, praecept0re
cus, quem Acromium Pomponius vocat, littore oppidul0. Cumque et ille pro virili u0n linguae, sed rei potius studeret utilitati qu0d, ut plerique recenti0rum medicorum faciant, deum precor, ViX malevolorum cachinnos morsusque praeteriit. Adeo improbum
In . Sept. Olla ex penuria et esu carnis gallorum et glirium, cui inerant aposte- mala fit gilica Avic. et scit ros Gal. prope aurem cum iremore manuum et magn0s0et 0re. In pr0gn0sticis suturae pestis ponuntur perennes pluviae, quales erant a. 1520. ab initio mens. Augusti usque ad finem, item cometae. De reliquo auctor ille loliis Arabi Sia est. - G.
23 Lacus ille et Bodamicus, Constantiensis, Brigantinus, germ. der B0densee
305쪽
est hoc hominum genus, in quos tamen Serm0nem in praesens, ne inteIulerem meum, Studio arteque cavi, et tacite morbum illis imprecatus Herculanum subduxi me. Ut enim lucri plane nihil, ita id commodi, quod, irritatis extimulatisque crabronum nidis, alii expectant, reportavissemus. Verum intuta per loca illum, quem recens de Britannica pestilentia quem in binaS Secuimus partes, quarum altera praeservationi, potiSSima medicinae parte, altera autem repullulantis morbi, quive nos deSerere n0n deSinit, quin radices perinde agat, curationi attinet) a nobis conscriptum c0mmentariolum iturum lign0sceremus, et ut naso ceter0S SUSpenderem IS adunco, Supereligendo, qui horis hisce praeesset, patr0no diu cogitavimus. Qui linque tua mihi protinus ubique non Sati S praedicata celsitudo occurrisset, benevolentiaque illa in me singularis, animi denique tui vera n0bilitas, sinceritas, candor et generi SitaS alleXissent, persuasissenti ille pri, more patrio et veteri illa consuetudine quoniam te Basileaiah rediturum a D. Petro Luca, Regi clementi Ss. a thesauris, acerrimi iudicii, et multarum rerum cognitione Vi P0, Iccoperamus, Xeniolo hoccine exiguo, qu0d pro ingenii et mi lunae meae tenuitate jam damus dedicamusque, eXceptum te iri Voluimus. Arbitrabar enim tanto me cum domino et her0i, ac qu0d ma Ximum est, studiosorum omnium Me aenali, quem chri Stiani SS. Gallorum reX ob summam tirudentiam dexteritate imitte inessabilem, Ut illi a con Siliis i sset, selegit, amicitiae sic facilius Si neque Ii golio capturum in ilia, eadem quo perpetua et multum duratura in aevum. Diis enim ipsis, si haec efficere possent, ann0n QSSem felicior 3 qui S, flua 'S0, furit mali or 3 quum ii in nihil sit lauto complacuisSe Viro. Proinde 1'estat, nec in te quid aliud desidero, quam ilit id pia s 'olite, animo in lani parva non abiecto, qllicquid HSt, qu0d dam US, Suscipias. Sic enim,
ill in cupressinis tabulis, numen sim Ol SerVIturus tuum. est icies, delude vero, de0 0ptimo ma X imo a Iulu tile, nos ad mel inra sl ni actio lue magis descrVitura tuo in i labis et protrahes. Superest, iiii id Valens, et ut HeSiud iam senectam adimissons, ut siue multo eum tu nobis dierum senum deus o pl. ma X. cfficiat, plVrnmur. al domiti. nasi leno pi die Palend. .lunii, aliu0 Saluti S nostr30 3I. D. X l.
306쪽
Iudex capitum c0mmentarioli primi Ioachimi Schilleri. De Britannici sudoris desiniti0ne,
De causa morbi, stuos ambiat laedatque, Abscessus cur n0n ostendat, De praecauti0ne per aerem, a . . . De cibo,
De p0lu, De motu et quiete pausula, Sub eodem capite de fricti0ne, de balneo et de
De somno et Vigilia, . . De animi assectibus seu palliemalis, De inanilione et repleti0ne, . Sub isto capite de alvi officio, sanguinis missi0ne ac reliqu0rum hum0rum purgati0ne, De simplicibus praeserVantibuS, De medicamentis c0mp0siti S praeSerVantibuS, . . .
Secundum commentariolum quod est de curatione, haec obtinet capita:
307쪽
De Britannicae sudoris desinitione
Tradita est hactenus n0n tam a n0stri aevi medicis, quam vetustis illis pestilentis febris desinitio naturaque, perpulelire tamen
in primis ut milii videtur) a Platonico illo, Marsilio δ) ex Ga leni, facile medicorum principi S, Sententia, qui pestem inquit esse
cum aereo c0rp0re draconem, Hippocrates Vero eam c0mmune genus febrium appellavit. Λtque iterum hujus interpres, Galenusq)pestem esse docet in omnes vel certe quam plurimos saevientem morbum. Sunt etiam relii suorum illustrium medicorum haud in elegantes super h0c m0rbo desii niti0nes, quas in praesenti memorare Supervacuum cen Sui. Ego meam hanc superioribus adjiciens t0t0, quod dicitur caelo vix me erraturum puta 'i, si luem illam spiritus, quem n0lentes volentes subinde trahimuS, morbum di Xerim, et ex contactu febrem, n0n ardentem quidem, Si ceteris aequipares, sed lentam blandam ille, cujusm0di pestilentialium Ilo lini illae deprehenduntur, e quarum s0rma illa qll0ilue sulca quidem Sententia) consistit, sudorem, de quo in praesen S agimuS, aSSectam c0 mitemve habens, qui non tam huic, ut Galenus Τ) les latur, quam reliquis febribus omnibus communis esse assueVit. QuApr0pter n0n m0rbus, si rem rimeris, ad unguem censendus est eX liquido resolutus ille halitus, Sed, ut jam diximus, pestilentis ardoris Symploma. Oritur', autem sudoris defluxio proritatiuisite a p0tente primum et valida natura ius illesectam sibi materiam, perinde ut in iis Stem, Vires suaς leniante, judicationis viam per occultos humanae cum paginis meatus invenientu habitu resoluto ac tu tonuius deduetis humoribus eX principibus Visceribus, corde scilicet et hepate, superiluam abdiciente hil-miditatem adque corp0ris universi supcIfficiem reponente sed optimo
3 Tractat singui. doctissimi viri, Marsi lii Ficitii de epidimia morb0 ex
73 Uui fiat sud0r ostendit Hippocrates libro de statibus. - S cIi. -
308쪽
id dei opt. maX. et naturae consilio factum esse quando ii occine decretorto sullitam praecavere mortem) neminem tam rudem, quin0n intelligat, eXistimarim. Ceterum ut cum Hippocrate ') dica
δ'αν μὴ τοιουτ0ν τι εργα σωνται, Ου λυσιτελέες etc. ') hoc est, si latine reddas, .0mnium acutdrum aegritudinum saluberrimus esse sud0-
res, qui diebus judicatoriis oriuntur et emergunt, ad tinguemque febre laborantem asserunt at Iue Vindicant, inculpati Vero censentur etiam illi, quotquot seSe per uni VerSam Semel corp0ris molem eXerunt: Nam hominem aegrum lex ius tolerare morbum insinuant. Qui vero nihil li0rum emicere queunt, ne tantillum quidem c0mm0ditatis asserunt. De caussa ut 0rbi.
Sed ad caussarum stantiumque illius pestis inventi0nem ut sermonem nostrum deflectam US, Jam comm0dum esse Videtur. Hippocratis λ λ) medici mentem, Si ti0nus, acer et deXter eSt, cauSsam, ex qua c0rpori omnia mala scaturiunt, et inquirere, et c0ncipere tradidit, siquidem, eodem teste ΦΑ), Si quis eas probe c0gn0Scat, perspectasque habeat, putens est ea adferre, qllae corp0ri accommodent praeSidia, quemadmodum e c0ntra letalia Saepe pro saluti seris pocula, si alio tramite, qui absolutam investigandarum caussarum methodum non tradit, incedat aut certe decliuet. Clamavit Galu uus Τη) plus semel in omni causarum genere diligenter advertere,cX ilua maXime potentia aegr0tare c0ntingat, hanc autem, cum serenem 3 hodie feliciter advertat, accidit, ut hallucinati0 sit luessalillis, Pror Vero In XimuS, potissimum vero circa detestandos illos passim empiric0s, Titessali silue. Sed l0ngius il ec, quam Volci amus, qua-pr0pter ερκὶμαζ0πενοι, illule digreSSi Sumus, reVertamur.
309쪽
Habet autem principes causas quinque peStis haec. Unam minimam, quae piis precibus et jejunio auferri poteSt, deo opt. maX. caeli super nos inclementiam accidere jubente, qu0d etiam Luar δ'), qui primum mihi venit in buccam, testatur. AVicenna V ro, OptimuS SeneX, attende, inquit, omnium ist0rum eventuum dispositi0nem, et crede, quod de divinis dicitur flagellis, quae descendunt super flagiti0s0rum peccata etc. Alexander Benedictus Veronensis, medicus illustris, non sine natura et majestatis divinae injuria morbos accidere censet, sed et ethnici suis diis multa tribuere. Plato suroris geminas depingens causas unum fieri mentis ipsius intentione ex corporis causa et origine, alterum divinum sive immissum eius lite Apollinem inspirat0rem esSst. Hippocrates monuit hisce Verbis, αμα και εἴ τι θεῖον ενεστιν ἐν νῆσι νουσοισιν, καὶ τουτο προνοιαν Hμανθάνειν, li0c est, pariterque ut
si quid divini morbis inest, hujus quoque pr0Videntiam tenere. Aliorum quin imo plures adm0dum sunt, qui divinae providentiae in pr0 gignendis morbis n0n parum tribuant. Mir0r igitur, quae Pallas hoc illi miserit in mentem, qui nuper in sua hidr0 pyret0logia in haec verba inquit. Sed quamvis vera, quae de morbi causis
protulimus, paucos tamen nubis credituro S praeScimus, cum plerum tuu et docti, et inducti tanta sint superstitione concitati, ut hunc morbum divina ultione propter scelera noStra ab alto in terram de missum arbitrentur, qu0d tamen, si recte credimuS, longe erroneum cst. At, qUantUm a Sc0pu aberrarit, lis luido constat iis, illii non tam gentili tun, quam Sacrorum illustrium patrum libros evolverunt. Λn enim non aperte scriptura nubis aperuit, miris olini flagellis duum op t. maX. rebelles puniviSSer He Zechiel propheta, iramen Sillier universum populum, gladiu S suris, pestis et fames ili triu- sucus et '. M0Ses adjungat tibi dominus pestilentiam, donec consumat tu de terra, ad quam ingredieris possidendum etc. Argumenta ver0, quibus ille sua dicta currulio rata liutarat, lautiun ad rem secere, quantum ingentis i yclopis calceus tenello ius uti. Sideribus, quin etiam et Stellis, illlas planctus Vocunt, mira
310쪽
cum mortalibus c0nVenientia est, ea pr0pter immutandorum corporum maximam vim obtinent. Inter illas tres sunt futurorum morborum nuncii et praec0nes, Saturnus, Mars et Mercurius, Super quibus quoniam nunc narrandi l0cus n0n eSt, Supersede0, adque alia hinc transeundum cenSeo.
Sed ei, quae praecedenti ann0 fuit, temporum mutationi nihil
non dandum. Hanc enim morboS potiSSimum sacere Hippocrates testis, sitque semper perpetuumque eSt, Si temperaturam suam non ordinatim recipiant, et cum praepostera, non temperata constantiaque sunt, ut morbi et pr0rumpant, anteque tempus decernant ac remaneant.
Nec parum tribu0 Victus eo tempore rationi, siquidem manifeste deprehendimus omnes fructus, ceteraque Singula, quae ob hominem creata sunt, ut iis pr0be uteretur, male c0nc0Xisse Ph0ebum, semicrudaque mansa suisse. ΙuVit etiam auXitque malum frequens multaque crapula, et in p0tali 0nili US Dii 0Sa Vita nostra, quae quantum c0rp0ri auxilii tribuere p0SSunt, apud se quisque c0gitet etrimetur.
Atqui ad ambientis n0S perpetu0 aeri S c0rruptionem calisam referre postremam, quis Velat ' Ego p0tissimam hanc esse duxi, avium argument0 ductus, quae Sub arb0ribuS peSte correptae inveniebantur passim, abscessibus sub aScelliS ci certim instar non carentes. Siquidem et alibi Galenus hanc p0tiSSimam omnis pestis causam esse recenset, quae aliquid in c0rp0re generat, quamvis ipsa sit c0rporis expers. IpsiSSimVS item Hipp0 crates φ) inspirationi pestilentis c0nstitutionis tempore haud eXiguam tribuit causam, qu0niam niuria lilius haec cum Vitae, tum m0rborum causa deprehenditur. Attrahentes itaque morti0Si S in sectum inquinamentis aerem necessario laedimur: In Silam enim naturam illico nos et rapit, et trahit, qu0 fit, ut talis n0Ster, si Galeno credimus, sat spiritus, qualem n0s haurimus aera. Laedit Ver0 talis Vitales primo cor-
19) Aphor. II. 1. - Lib. de hum0r. - Sch. - p. 322 g. 6. - G. -) de 3ere, 3 qua etc. - Sch. - Τ. I. p. 327. g. 1. - G. - γ20) Incertum profecto pestis augurium t Tales enim pustulae, ut inter omnes constat, in columbis fere oriuntur, Si quando Fescantur brassicae napi seminibus.