장음표시 사용
11쪽
trahere ceteris connixi siant . Quo factum est , inquit clarissimus Conringius , illarum philosophicarum scholariam varietatem in detrimentum potius Reipublicae natam Iuisse, quam in emolumentum doctrinae I . Neque selum haec labes Graeciam invasit : quandiu privatis tantum auspiciis cultae sunt inter Italos litterae , aut Pythagoram Magistrum sequuti sunt philosi,phantes, aut ex Graecis unum, vel plures et Eclectici enim si qui videri voluerunt, compilatione potius ex diversis antecedentium dictatis titulum quaesivere illum , quam ingenua in Veritatem per se se eruendam inquisitione meruerunt. At ista promiscua quidvis sentiendi , ac docendi licentia desiit , actutum Christiana Religio omnibus se ius illis contritis, unice super omnes venerabilis enhi sit. Verum enim vero haud dissilendum, ipsam mei Chrisi Religionem, quoad mores , doctrinaeque capita Velati Apostolorum aetate Varias in dies persecutiones subiisse . Hinc haereses eam invadentes ; inde supplicia undique ad Christianos perdendos conquisita . At ne quicquam Valentibus cum Imperatorum armis, tum Philosophorum argutiis, mire Christiana Religio invaluit, ac longe, lateque Propagata . Ecquis vel leviter historiam sacram ad seculum usque decimum quintum per lustraverit, qui ct Gnosticos, Novatianos, Arianos, Nestorianos, Eutichianos, Monothelitas, Iconoctastas, Photianos, Waldenses, atque sexcentis aliis missis , vetustarum omnium haeresium siutores Orthodoxam fidem impetiisse ignoret y Τantum vero abest, ut eam tot sulmina , tonitruaque Perdiderint , quin potius indies creverit, altiusque radices egerit, Oecumenicis habitis ubique gentium, ac locorum, ad Virus extinguendum, Conciliis , quae hucusque temPoris orientalia inter atque occidentalia octodecim numerantur et Erectis quoque plu-
1 De antiquit. Academ. Dissere. I. . xx M. pag. I8.
12쪽
pluribus in locis sacrorum studiorum gymnasiis , Alexanditae praesertim, Belythi, Nisibi ἡ Byzantii, Antiochiae , Laodiceae , Carthagine , Romae , quae Christi
milites erudiendos susciperent, alerentque; quorum testes locupleti 1simos Hieronymum , & Eu bium habemus I . Post Constantini Magni tempora dolendum nobis maxime est, remissius culta fuisse litterarum studia: immo i De scholis Theologicis tam orientalibus , quam occidentalibus ,
diserte , ac copiose scripsit claris. Aulisius libro italice concinnato , cui titulus : Dedie Scuole Sacre . Iuvat interim nonnihil hic obiter de Theologiae Breuna ab Ap stolorum aetate ad haec usque tempora degustare . Sacra quidem erudimur historia , Apostolos doctrinam ex ore Christi libatam , philosophicis tricis vacuam , nativa simplicitate conditam populis tradidisse . UuI-gus fidelium ut erudirent M. PP. Apollolorum exempla , & instituti nem sequuti, ab iis tradendis abstinuere , quae magis quaestiones praestant , quam aedificationem I. ad Timot. cap i. v. 4. Dei , quae eit in fide . Hinc theologica eorum opera vel catecheses sunt, vel homiliae , vel sermones, vel Epistolae . Si quid itaque dissicile , & arduum , spinosumque apud illos inveniatur , illud prosecto dici debet , quod contra Haereses scripsere . Hoc in capite principes suere Ignatius contra Simonem , Menandrum, & Ebbionem, Irenaeus contra Valentinum, R. universam Gnosticorum Sobolem : Tertullianus contra Marcionem ; Cyprianus , & Pacianus Barcinonentis in Novatianos i Athanasus , Hilarius Pictaviensis, Ambrosius, & Augustinus contra Arianos ; Basilius Magnus, atque Gregorius Naetianetenus in Eunomianos ; Optatus & Augustinus contra Donatistas ; Theophilus Alexandrinus in Oriaenem ; Hieronymus contra Jovinianum , Helvidium, Vigilantium . & Pelagium ; Titus Bostrensis , & Augustinus contra Manichaecs; idem Augustinus contra I viniani, & Pelagii Sectarios ; Cyrillus Alexandrinus contra Nestorium; Leo Papa adversus eundem Nestorium , Eutychetem, & Priscillianistas ;Sophronius Hierosolymitanus, & Divus Maximus contra Monothelitas; Ioannes Damascenus , & Theodorus Studita contra Iconomachos ; Divus Anselmus contra Graecos ἱ ac Divus Bernardus contra tuae aetatis
In his enim Patrum scriptis scholastica quaedam elucet , seu , ut melius dicam , ratiocinandi methodus, quae cum recentiori scholastica ,sive argumentandi ratione , nequaquam pugnat . Nihilo tamen secius vel invehendae novitatis amore ducti , vel inventis rebus nonnihil addendi cupidi alterius aetatis scholastici , quum animadverterent multa in antiquis Patribus confusa , neque, ut par erat, distincta , quo illa in aptum adducerent ordinem , cogitarunt Theologiam per articulos, variis
sub titulis distributam , ad suprema quaedam capita revocare , ut muli illar Dissiligod by Corale
13쪽
mo Saracenis orientem vastantibus, Europamque invadentibus Gothis, Ostrogothis, Vandalisque, illa penitus
interdicta. Putabant enim stoditissima haec capita , disciplinarum studio hominum ingenia frangi, & ad otium
inclinari et Eaque erat inprimiς egregiae fortitudinis commendatio, si quis ne stribendi quidem artem tota vita didicisset. Ad Ecclesiam tamquam ad Asylum confugerant pulsae undique litterae, jamque obtinuerat consuetudo
illa , & lauta divitiarum suppellex, ouae incomposita nullius serme utilitatis erat, prodesset omnibus in ominem digesta ; quum ordo cogniationum omnium , atque scientiarum sons sit , & origo . Seculo septimo Tayonus Episcopus Caesar-Augustanus summam Theologiae ex operibus Sanctorum Gregorii Papae , & Augustini collectam elucrubravit . Consequenti seculo Joannes Damascenus , qui majori o natus ingenio , & multa lectione instructus , opus consecit uno volumine comprehensum , sub titulo De Fide orthodoxa , eruditione , atque doctrina cumulatius . Illud autem in quatuor libros tribuit ; quorum primus disserit de Deo eiusque essentia , atque Adtributis ἔ alter de Creatione Mundi, ει de Praedestinatione , tertius autem , & quartus de Usteriis Trinitatis, ει Incarnationis , paucis de resurrectione mortuorum ad 3ectis. Novum istud inventum illustres secit aditus recentiori scholasticae , quae tamen apud Latinos undecimo solum seculo exeunte lucem adspexit , auctore Divo Anselmo , qui de dogmatis fidei scribere suscepit. Quod enim nonnullis placet, ejus originem petendam a Lanistanco Anselmi Masistro , omni veri specie caret : siquidem ex operibus eiusdem Lanistanci , quae supersunt, iudicandum sit . Opera vero Divi Anselmi eo , quo disposuit ordine P. Gerberon Congregationis S. Mauri , amplissimum Theologiae corpus constituunt, quo hodiernis etiam temporibus sapientissimi scholastici, tamquam fundamento uti non dubitant . Seculo autem proxime inferiori Petrus Lombardus Pariliensis Antistes , Ecclesiae suae Pastor , unaque Doctor Theologus quales omnes esse deceret Episcopos , si antiquitatis iura servarentur in quatuor libros, secundum Petri Abae lardi methodum , Theologiam ex scripturis sanctis, A patribus, ac praesertim Augustino desumtam edidit, quod magnum
illi praeclaritumumque Magistri sententiarum nomen comparavit . Non ea erat Petro mens , ut Veterem eliminaret scholasticam , cum illa veluti sundamento operis sui uteretur Α neque ut novam ab ea prorsus alienam induceret ; sed hoc unum sibi proposuit , quod & perfecit, nimirum
aptiorem veteri Theologiae sormam praebere , & studiosorum ingenia certo quodam ordine moderari , cui inhaerentes non aberrarent in sciemtia Dogmatum, quae apud antiquos Patres obscura erat, atque involuta. Paullo ante Pettum Lombardum Hugo Victorinus idem opus coninsciendum susceperat ; verum Hugone , atque Abaelardo sapientior Petrus, uel stlicior communi omnium consensu palmam retulit: plerique enim
14쪽
tudo ad meliorem usque aetatem sermone , striptisque usurpata, ut Litterati quicumque essent, Clerici adpellarentur. Sed ibi quoque quam praeposter e , quam incr-
ter accePtael cum argumento constet non uno, & Clericos bene multos, S Ρraesbyteros quoque, addo etiam, quod calamitosissimum est, Episcopos aliquos ne scribet oi quidem artem tenuisse. In ea temporum conditione , qua in Europa damnatae sunt litterae , non sine praesentissima Divini Numinis ope Carolus cognomento Magnus surrexit, qui litteris in Haurandis curam, patrociniumque indulsit. Qua de re, illo rerum Potiente, multae Qcietates litterariae coti
Rholastici eius sententias vel sequi, vel commentari magna contentione adgressi sunt , adeo ut sacris exceptis Bibliis, nullus sit sere liber maiori , quam opera Lombardi, commentariorum numero illustratus . Ea ratione scholastica disciplina , quae primo in quarundam sententiarum exscripturis , & patribus selectarum compositione sita erat, brevi Theol gorum annotationibus magnopere excrevit , iunctaque Dialetica & Metaphysica Aristotelis , novam omnino sermam induit. Opus absolvit V. Thomas Alberti Magni dist ulus , atque quod alii tremula 'eluti manu adumbraram, sortiter ipse , lirenueque perfecit. Post multas disputationes, annotationes, & scripta, doctissimus iste sch lasticus Summam clucubrare coepit, quae omnium ejus scriptorum Epi- tome , opus omnium persee issimum est , & mira ingenii vi elaboratum, supra quam post invectum in scholas Aristotelem, visum unquam fuerit. Uerum cum ea sit infelicissima rerum omnium conditio , ut vix ad summum perductae , statim relabantur, scholastica principio tam laudabilis in turpissimam cavillationem . scholarum christianarum majestate prorsiis indignam, turpiter abiit. Melchior Canus in opere aureo de locis Thologicis hocce infortunium miro prorsus modo conqueritur λ neque vero dubitat dicere codaemonis arte fastam esse , ut sciatastici Sacrae Scripturae , m Sanctis Patribus valedicentes , nec husi vanas futile; ue subtilitates , o disputandi prurigine subortas , inepte confectantes contra Haercticos in arenam descenderint, non ancipiti glassio , quem tantopere commendat Amstatus , sed puerilibus arti inum armis instriacta . Laudabilem
quidem esse satetur ad Theologiae expositionem uti philosophia ; verum illud religiose cavendum monet , ne theologia undique Peripatetica humanae tantum rationi subnixa in scholas intrudatur. Nonnullos , eosque non paucos esse pseudo- scholasticos ingenue fatendum 3 sed & sunt quamplures Eermani summaque laude digni , Petavius scilicet , Thomaminus,ontensonius , Iuvenin , Mucat , Tourneli , Witasse , Serry , & alii , quibus detrahere non sine maxima rationis iniuria poteris . Auctenus de ortu , & Brtuna theologiae scholasticae. Disiti eo by GOrale
15쪽
cogi coeperunt; nimirum Parisiensis, Tolosana, Oxo niensis, Ticinensis, Bononiensis, Onobrugensis; quibus dirigendis,erudiendisque Divi Benedicti Monachos, quos
illa aetas solos doctiores habebat, accivit. Illud autem observatione dignum videtur, quod soculo decimo denuo inscitiae tenebris offusa Europa contabuit . Omnia enim luxata, turpia, pudenda : pauci scriptores eruditi; nulla Concilia memoratu digna. unde in elix, & obscurum seculum decimum vulgo audit, fatente, ac dolente ipso Baronio, qui ait: μυum inchoatu eculum , quod fui asperitate , ac boni serilitate ferreum, malique exundantis d formitate plumbeum, at- que inopia scriptorum adpellari consuevit obscurum . Patisiensis dumtaxat Academia Philosophis, Theol gisque clarissimis tunc temporis florebat. Ibi namque Anselmum Laudunensem , Guillelmum Campessensem, Petrum Abaelardum, Gilbertum Porret anuin , & Petium Lombardum , antonomastice sententiarum Magistrum, docuisse scimuS. Eodem ferme seculo, undecimo scilicet labente, salerni Medicinae Collegium, & Neapoli Theologiae per
Rogerium Regem institutum validissimis momentis Franciscus Vargas Macci ucca Aeques Hierosolymitanus singulari doctrina , nobilitateque clarissimus in sua advel suspraetense Mendicantium ordinum jura disertatione, pulchre , graphiceque ostendit. Jacta cum essent, Auditores praestantissimi, Collegii sundamenta, ingens in eo doctorum hominum copia, qui sacras litteras sanie, situque obsitas in bonam luccm vindicarunt. Quid enim non emolumenti viri illi Collegii nostri lumina , fidei, morumque conservationi contui erunt ' Quid non fidei puritati, ne ab haeresi deba chante foedaretur praestiterunt 8 Quid non litteris hac infima Neapolis urbe instaurandis, colendis, PromoVen-clisque egerunt Z sed quid cetera in ordinis hujus Iaudem commemoremῖ Reges ipsi Rogerii successores Ladisi aus,
16쪽
Fridericus II. Iocupletissimi testes sivis diplomatibus, indultisque existunt, queis amplissimis eXornatum privilegiis Collegium voluere . Atque Alphonsus ad Collegii dignitatem augendam, addendaque acuta ad virtutem calcaria , Vicemagno Cancellario , quod munus primarium est, sceptrum coronamque cum libro aperto pro stem male concessit , omnesque indistriminatim Cappellani , familiarisque Regis titulo gaudere iussit . Neque solum Caesares, Regesque, Verum PontificeS quoque, quasi cum ipsis contendisse visi in ornandis Academiae Doctoribus, cium insignia fiant ea elargiti, quibus modo videmur induti. Nolo tandem Collegii fata narrando persequi: unum reticere non licet , integra nimirum emuxisse secula, in quibus maiorum gloriam cineribus obduxerunt laureati
Doctores . Non sane id accidit , quod magna viris illis ingenia defuerint; sed quod vel illa solum litterarum studia in pretio fuerint , in quibus obstupescit ingenium ;vel quod legibus desuetudine abrogatis , illud pristinum
Collegii decus sensim sine sensit occubuit. Mansisset fortassis eodem fato Collegium, mansissentisque eodem loco sacrae, venerandaeque litterae, nisi excelsiores auctoritatis viri heroico ausiti positos prava consuetudine limites, perfringere decrevissent. Magnum Regni Cancellarium Abellinatum Principem hic primum adpello, Virum auctoritate, meritisque vere magnum et Ille praestanti animi constantia pristinam Collegii formam induxit : ille novam intulit lucem : ille viam praeivit, & munivit: ille exemplo ostendit, suas promovente rationes Angelo Cavalcante virtute, nobilitateque Viro clarissimo,
sibi quemlibet ex Collegio ad Vi magni Cancellarii munus deberi ius deligendi. Marchionem Nicolaum Fragrianni secundo loco ponam, nullo unquam labore exhauriendum, sagacitate lynceum,qui ad vindicandum servitute Collestium, suppetias serre non destitit.Quid non denique laudis Sanctae Clarae Aula meretur, dum posito litium fine , Collegium libertati restituit i Ei namque, quae iura legesque pro Colle-
17쪽
nii regimine condidit laus omnis exolvenda , ob id maxime , quod illam inter ceteras legem , de habendis semel in Mense theologicis dissertationibus, poni cogitavit, quod certe ipsi solidam, ac perennem, nullisque vicibus intermorituram gloriam pariet. Ita enim fiet, ut postliminio theologiae Collegium adsitum nitorem redeat. Quae quidem Academia urbem hanc nostram coelo , situ, deliciisque Italiae ceteris praestantiorem, reliquis pariter heatiorem , felicioremque reddet. Nec sane Civitas ulla fe- Iix unquam erit, si eruditione, si artium insignium, ac
scientiarum lumine fuerit destituta.
Verum quid Academia Theologiae sit; quae curae; qui usus dicendum superest. Denotamus eo nomine Collegium , quod divisa inter plures, sed communi consilio agentes, opera, perficiendis, i adplicandis ad ustim sa cris scientiis seriam , constantemque curam impendit. Mirum sane , quod mitissimi Dei, Optimi, Maximi pietatefactuin , qui humani generis aerumnas , ac barbaItem , stib qua omnis plane marcebat orbis, misertus , ad 1Ordes detergendas, illam indidit mentem, ut per Europam totam excitarentur Collegia . Quot enim Italia nostra , ingeniorum sit blimium mater, & cultrix vel amoenis, diphilologicis, vel severioribus studiis addictas iactat ficademiast Quid quod Neapolis ipsa nostra alere , fovere,
ac in dies augere Academias semper studuit Z Memoratu dignas hic reor Spinellianam selectis vivis compositam, queis & assidue librorum, machinarumque copia praesto est . Alteram Ecclesiasticarum rerum, cui Eminentissimus Cardinalis Archiepiscopus Spinelli Protector praeest in
Aedibus Patrum Congregationis Oratorii. Mittam ceteraS, quae privatis dumtaxat auspk iis coluntur, ac seventur. Quae omnes Academiae communi agentes opera stientias excolunt . Longe autem majori jure Collegium nostrum scientiis sacris consecratum , id pro munere exequi d het, cogiturque. Ipsi enim singuli nonnifi communi acimtentes eo lio sacras stientias excolimus . unus namque
18쪽
que omnibus non sus icit ; & infinitus rerum scibilium
cumulus, earumque diversitas omnem opprimit conatum.
Poscere id indivisum hominis Mutaris sudium , ait cl. Fontanellus , Ii quis unam in universo suo ambitu phil
Iophiae disciplinam adgredi a P. Quid de Theologia obcendum , cui partes simi innumerae, iisque subsidia propemodum infinita e diversissimarum rerum inquisitio at cessenda Θ Sic sumus, & una illa humanae infirmitatis defectibus medela succurrit, ut divisis inter PlureS negintiis , quibus unus par nunquam flussct , plures feliciter sufficiant . Quae aliarum iacultatum , eadem , di sorte major Sanctarum Litterarum ratio , quae pro dignitate tractari non poterunt, nisi earum unam sibi quisque partem expendendam decernat, illudque sumat onus, cui se rendo habiles prius humeros sibi adesse tentaverit. Hinc Collegia publico bono excogitata , & subinde enata , ut plures omni semper tempore , di ad omnes quaecumque hse res offerrent parati Qrtesque, qui promtum aPPO rent auxilium , adessent propugnatores. Major est in universis non solum, sed etiam in singulis doctrinarum generibus rerum copia , quam ut iniri numerum liceat et Nec mortalium ullus paucis illis, quos Vivere datur, annis vel unicam penitus exhaustrit distiplinam. Nihil hic nimium loquor. Quod naturae opus aliquod microscopio. intuentibus, idem scientias inquirenti staccidit Omnino. objice visui etiam acuto foliolum arbore decerptum , brevi temporis interstitio videberis tibi omnia pervidisseradhibe vulgare quodlibet microscopium , Videbis nova ,& qualia non expectasses et substitue priori melius , eandemque saepius repete scenam , occurrent stabinde plura non ante ODstrvata, quaeque non spem, sed omnino fiduciam pariant; si melioribus uti vel oculis, vel engystopiis liceret, plura Porro obtutui tuo nova sese succese sive exhibitura . Eadem prorsus scientias excolentibus , cum sagacius 2cundas, ulterioresque ingeminant curaς eveniunt : prout enim objecta considerationi suae expc C a sita
19쪽
sita propius intuentur, & penitius, ita plura subinde pervident , & subtiliora ; tantumque abest , ut vel sperare Iiceat poste nos tandem ad omnium rerum terminos investigando pertingere, ut in plurimis certum sit , numquam industriae humanae defuturum quod inveniat.
Falluntur profecto, & destinationum quandam pauperiem produnt , qui rerum fines illico , ct fastigia i quuntur , cum magnum aliquid , & dissicile fieri feliciter conspiciant. Non ego unquam hominum unum usque
eo laudaverim, ut quaecumque in scientiis inveniri pos sint, perfecisse illum dicam ; at hoc modo dixerim , plurima illum tentasse, & cum multo plura supersint, ostendisse aliis qua ultra pergendum, di ut suis vestigiis insisserent, providisse. Ex his emergit, quod scientiae, ut seliciter in maius provehantur, duo omnino requirant, secietatem scilicet, divisamque inter plures veram , R insuper commune consilium. Quod alibi prospere in Europa Dictum scimus, hoc nobis imitandum est . Quid non incrementi physicis scientiis praestiterit Academia scientiarum in Callia Z Quid morali theologiae salmaticensis in Hispania Z Quid mathesi Londinensis in Anglia Z Quid denique philologiae Florentina in Italia Z Nos autem etsi iis
in scientiis occupamur, quas humano expendere ingenio non decet, cum aliis illae fontibus scateant ; nihilo tamen secius illas excolere , probeque nosse , ac necessarios in usus advocare , nobis libere datum est . Perfici theologia iamdudum,& nunc etiam postulat. Quid enim ad mentem rectam enbrmandam ; ad ingenium vera sapientia imbuendum; quid ad divina mysteria intime penetranda , ad Dei leges , Fidei dogmata , universamque Evangelii aeticen, & Ecclesiae disciplinam addiscendam,
tot tricae, tot ambages, tot caVillationes , immensaque
illa sutilium , & inanium disputationum turba, quae ingenia miserrime torquent, & opprimunt 8 Equidem haud negaverim plures theologiae studiis labores impendere ,
20쪽
qui magnam litteris, S Ecclesiae operam navant , suis que lucubrationibus immortali gloria dignissimis, multo- ,rum nugas compensant et ast non pauci inveniuntur, qui de divinitate altercando , quaestionibus vel omnino abstractis, vel mere meculativis, & hypotheticis, nihilque ad fidei dogmata, Religionemque spectantibus, argutan tur . Ad haec quis iure non exclamaret et proh aolor lQuae tanta temporis jactural Quae ingeniorum dira pernicies t Quae vana hominum occupatio i Nonne isthaec
penitus ignorasse longe melius foret, quam utcumque sapere t Hinc enim exitium quoddam ortum est pulcherrimae facultatis, in qua potissimum excellere creduntur
non qui gravissima ad cognostendum, sed qui subtilissima ad fallendum excogitant. Hinc otiosae disputatione quae mentem a sanctorum Bibliorum doctrina, a Patrum dictis, Conciliorumque decretis longissime abducunt, &sine ulla utilitate fatigant . Hinc pertinax , & insanum partium studium , quo fit, ut acerrime decertemus , cum minime oportet ; idque viribus omnibus propugnemus ,
non quod veritati proxime accedit, sed quoa iis placet, quorum institutum amplexi stimus. Grave est , quod dico , Patres ornatissimi, grave est , & nihil reprehendendi caussa dico . Neque is ego sum, qui nodum in stirpo quaeritem , aut novitatiS Prurigine tactus , vetustiores Τheologos parvipendere audeam; sed in iis juxta eruditissimorum virorum Melchioris Cani, Petavitque , a que illuminatae aetatis nostrae clariorum hominum sententiam , & rationem, moderandam methodum exoptarem.
Vobis itaque, Academici, quibus Theologia concredita ; vobis , inquam, incumbit, eruditione theologiam ornare , di quicquid subsidii , quod ab exoticarum limguarum peritia succrestit , adnectere , ct Christi veram Religionem in Acatholicos vindicare. Ad vos enim Petri monitum siummo jure dirigitur, ut omni postenti de ea, quae est in nobis, spe rationem reddatur. Ad vos, qui hujus sacrae facultatis Doctores estis , veluti ad lydium