장음표시 사용
81쪽
4 8 Tumores in genere. CAP. XII.
tum eum linteis multiplicatis mire maturat & aperit abscessus. -
Art. ra 26. Phlegmone sive inflammatio est tumor ad tactum renitens cum tensione , rubore , dolore pulsatorio , & ardore λ nunc quidem genuina ex sanguine puro, nune verb spuria, ad . Crysipelata, vel cedematosos tumores , vel scirrhos propritis aceedens. Omnes inflammationes vel insensibiliter discutiuntur , vel suppurantur , malo tractatae in gangraenam abeunt.b Atr. Iaa7. Interne conveniunt sudorifera ex isI-calibus & omia ea , quae in pleuratide usitata sunt , hie eommodὸ usurpari possunt , v. g. Derma ceti eum antιmon. diaphoret. additis quibusdam salibus volatilibus . Externρ in initio decoctum sulphuris in urina , quod a Paraeelso laudatur , item sercus vaecinum, equinum . &c. Si sit erys-pelatosa conducit spis. υιn. camphorat. cum sor. sambuci theoct. In ardore magno religiosὸ uitanda sunt oleosa. Si discuti nequeat remediis supri memoratis, ad suppurationem producenda est medicamentis appropriatis, modb recensitis; &quum maturus fiat , nisi sponte rumpatur , aperiendus est abscessus vel lanceola vel caustico ex lixisse
de sapone o calce viva in lapidem simul eo iis ;
& postea mundificandus , & consolidandus f om nibus his: intentionibus satisfacit linime hium se quens, Terebinth. clar. Ii. mel. ros 3vi, salti earum. Uitet. o. solus. 35. nuste L linimentum dis
Art. ia28. Saepε ex lactis coagulo in mammis , aut quod ali stagna ace icentia vitiosa .inflam matio mammarum lactantibus accidit s haec autem aliquando est erysipelacea ; adsunt tumor dolor , rubor , &c. Inflammationes omnos mamismarum sunt periculosae, quia ut plurim lim abeunt
in abscessus , & hinc in ulcera saniosa , inter dum etiam in si lar o si non abeunt in absces.
82쪽
sus, indurantur in serrhos, qui lovi errore abeunt in eaneros o rarissimὸ enim inflammationes mamismarum, in speeie ex lactis eoagulo, discuti pose
Art. Iaast. in genere in omnibus mammarum affectibus observandum est, quod mamilla affecta rard ad sanitatem perdueatur , nisi altera sana la cte exsiccetur , quia dum lae influit ad unam mammam, etiam fluit ad alteram , & se malum exasperatur. Aqua calcis υλα , si quae alia, inflammationem omnem avertit, resolvit, & di se tit . Unum ex expertissimis ad mammarum i flammationes remediis est cataplasma factum ex farinis, viz. Ex farina fabarum , lupinorum , σιentium in ovcrato eo filis, subactis oe eum an huminis ovi pauco misis; emplastrum de sperm te ceti μns t. empl. de cicuta , &c, inflammationes similiter resolvunt . Sed rarb discutiuntur hi tumores, id ebque tutilis est suppurationem pro
Art. ra3o. Ubi tumor est durus sine inflam- Yqmois
M ceratum . Cicuta per se applicata nimium t ealestit , & cutem exulcerat , sed in vino eo-cta, & cum axungia pore ina contusa hosce tu mores duros emollit. Ueman. Art. Ia3r. Inflammatio testium frequentissimὸ α, es. 'iroritur ex ictu vel eompressione violenta inter e--εquitandum i adsunt dolores gravissimi , & nonnunquam convulsiones & vomitus , & interdum metus est g ngraenae, nisi cito discutiatur aliquando in abscessum tendit . Art. Ia32. Curam quos attinet mittatur fam curatis
83쪽
a leniens oe emolliens s interna eadem esse debent , ac in aliis morbis inflammatoriis . Extern 8 pro discutiendo tumore & resolvendo expertassimum est cataplasma ex farina fabarum cum o - crato cocta Ac applicata , addi etiam eommodἡ pote ii sem. omini , item 'rei chamaemeli o mel isti , & erit magis discutiens: si tumor discuti nequeat , supputrandus est eum maturantibus mitio. vi sci- ribus Inflammatio malὸ curata plerumque in scir- ..hesii rhum transit & quandoque in cancrum abit , transitus praesertim si punctiones acutae sentiantur et in hoc casu discutientia su ut usurpanda maximὸ autem sondueit Em Urum de cicuta eum ummoisiaco . For au- Ari. i 233. . Furunculus quem nos vocamus iustu quid . Inil est inflammatio parva in locis extimis Or-
ta, in acutum tuberculum tendens, ovum columbinum magnitudiodi non excedens, cum rubore dc dolore ,,interdum cum ardore atrocissimo , ac si carbo igneus admotus esset. Art. t 234. Furunculi ut plurim lina periculo is vacant ; demonstrant plerumque eonititutionem is firmiorem , materiam peccantem foras propulis saniem . Repellere est nefas , discuti non pos- ,, sunt, nee debent frequentilis sponte sua sup-M puramur , & aperti ex se coalescunt , si non ,, tantillo balsami peruv. consolidari possunt . Si se habituales sint, internis alterantibus praecavendiri sunt , in quem finem rosmaranus , item radix bardana a quibusdam specificὸ prodesse habenati tur δSennerti sententiis .
Art. ra33. Gingivae quandoque inflammatione quae Graecis Parulis dicitur cum dolore eorripiuntur, & apostemata patiuntur , quae in ulcera , interdum cancrum , fistulas, gangraenam desinunt. hos.. Maium per se patet , quod nisi Matutis praesidiis
84쪽
succurrantur , in apostemata & ulcera diuturna , imb nonnunquam in gangraenam, vel in cancrum incurabilem abit . Arri r 236. Per revulsionem , derisationem, & eura . gargarismata appropriata, &e. opera danda est in Initio, ut praecaveatura postematio; si verbad lapis Purationem vergeat , caraca per medium distissae imponantur . Si abseessus sponte non aperiatur, scalis pello aperiri potest . Apertus abscessus bdrometite mundetur , tandemque uleus exsiccetur & ela
isti Ia37. Pessima pustula est , quae Epinyctis 3 inyst
vocatur , ea colore vel sublivida , vel subnigra , 'vel alba esse eonsuevit s circa hanc autem vehe mens inflammatio est, & clim aperta est, reperitur intus exulceratio mucosa . colore humori suo imilis . Dolor ex ea supra magnitudinem ejus est . neque enim ea faba major est . Atque haec quo. que oritur in eminentibus partibus , & fer E n ctu, unde nomen quoque a Graecis ei miri Q. est impositum. Periculosa non sunt haec tubercula, molesta tamen ob dolorem I noctu inquietudi. i, nem pariunt , & adustum ae Vitiosum succum Audis.ιὰ is in corpore redundare significant . Omnind sup- and ,, purandae sunt epinyctides , saniem eiiciunt sanώRR is guineam ., digesivis mundificativis tractan- ,, dae sunt, &, ut furunculi, curandae. Art. ia 38. Huie tuberculo cognatum esse e re τ. ωα,, ditur Terminthum s vertim quid proprie ter- thua. ,, minthus antiquorum fuerit f inquit Sennertus JM vix satis constat , nisi quantum ex Galeno ha-M betur- qui scribit termini horum nomen nigras, , quasdam pustulas in cruribus maxim/ attentes , a figurae , coloris , magnitudinisque similitudiarem, quam cym termini horum, id est, eice ruin
85쪽
aae Dubo, Parotis. CAP. XII. fructu ut vulgb vertunt , seu ut alii, & re' A ctius terebinthi fructu habent, derivatum, significare.
Etimulieri sententia. γνhy . I 239. Phyma est tumor glandularum s sub maxilla inferiore J rotundus , aeum inatus , plus miniis rubens ae dolens , statim augetur & Iii Ih. εμ 'μφ' o puratur . M Faeilius euratur in pueris, dissiellius is in juvenibus & adultis , sed in his rarilis aeeiis
dit. In cura a repellentibus cavendum est; nam
tura in hujus suppuratione potissimam oecupata est , ideoque illius conatus adiuvandus est media eamentis maturantibus impositis. Applieari po- is test diacbtum cum gummi, sed praestat eataplas, ,, ma Iuppurans. phreeis art. Ia O. Phygethion, Latinis Panus ob simi. thlon . litudinem lungi arbori adnascentis, est tumor e rus, phymate maior magisque rubens ae dolens . Curatur interdum discutientibus, pro quo seopo Fur/x φ convenit oleum tartari selidam vel ligni guaiaci , his interdum emollientia cum ano nu junctis a duntur, &c. sed frequentilis suppurantur . . t
sus, . in ra ἔ- Bubo tumor inflammatorius in '' inguine vel sub axilla ν eum rubore & dolore apparet, & plerumque febris levior aeeidit; & quidem si per erisin aecidit bubo , eodem erumpe Pioratas. tes statim levatum alius morbus. Bubones benignis non
86쪽
CAP. XII. Ranula , Paroυchia. 433s non enim hic de venereis & psilentialibus agitur J non sunt periculosi praecipuῆ si statim suppurentur; si verb diu protrahantur, & tardilis maturentur, periculo Non vacant, clim in fistulas perbeulosas facit E abeant. Art. I 242. Curatio bubonum & aliarum inflam-ς in. mationum instituenda est eadem ; hoc tamen probe notandum est, qu bd suppurantia, quae adhibentur debeant esse fortiora quam in aliis .inflammationibus ; glandulae etenim sunt frigidiores quImaliae partes , neque habent adeb exquisitum sensum . Quamobrem cucurbitae cum fructu applicari pos-- sunt; in hunc finem etiam conducunt fermentum se acre, sapo niger, sercus columbinum, sem Map. M urticae , carica cepae agata, &e.. Eit mulieri sententia .
Art. I 243. Parotides sunt glandularum pone auis ρε otia, res inflammationes e plerumque post male iudicatas febres protruduntur a fausto naturae conatu . Maturationi opera danda est, & traefandi sunt si cut bubones , & aliae inflammationes ad suppuratio
Art. Ia44. Ranula est tumor sublingualis , se mollis, albicans , & quasi pellucidus, cede ma-
, , tis speciem prae se ferens , linguae motum ac loquelam impediens. Periculo ut plurimum va- , , cat, nisi diuturnior fuerit, vel malὸ tractatus ;,, tunc enim metus est, ne cancrosus evadat.
Art. I 243. Aperiendus est cultro , vel potius cuinis., , ferro ignito , prodire solet mucus ovi album iis ni colore & consistentia similis . Compertum se est etiam aliquando lapillos ibidem generari ;,, ideoque a chirurgo semper explorandi sunt . ., Post apertionem os abluatur saepius in die cum, , decocto hordei mel. rosar. ρο tintil. rrh. E e Art. Ia α
87쪽
Art. I 2 6. Paronychia diti tumor ordinarib obveniens in extremitatibus digitorum, ultimis nempe articulis, ita tamen , ut non excludantur relinqui articuli. Quandoque est erraticus , & ex uno digito in alium transit, ita ut uno per sanato mox vicinus inquinetur , donec omnes successi vh infestaverit : tantus est dolor , ut subinde universum brachium consensu aniciatur . Oritur ex humore acri admodum corrosi vo , immediate perioseum ,& ipsi adhaerentes tendines , occupante superuenit inflammatio ad apostem a vergens, sed frequentitis gan raenescit . Art. 1247. Quo citius ichor maturatur , eb minus periculum est ossis cariei, in hunc finem qui
dam applicant serquilinium , & sic dolor & tu
mor optimε discutitur, & sistitur : Cataplasma ,, Lumbricorum Uiυorum subitb atrocem dolorem -, sedat , uti testantur plurimi aut hores . Ubi verti paronychia altiores egerit radices, opus est incisione, quae etiam tutissima est, & quidem usque ad ipsum os; facta incisione theriaca cum Diaritu vini soluta digito applicanda est a Art. I 248. Huc quoque pertinet affectus perniciosissimus, qui pollices pedum cum doloribus atrodigiloium cissimis infestat, & nihil aliud est quam paron chia pedis digitorum, cui gangram a & sphacelus, & tandem mors subsequitur. Ex eadem causa provenit,& eandem medendi methodum postulat. Tutissima est digiti resectio . iis . ia*9. Paronychia revera est malum minimὰ contemnendum , Latιnis dicitur panariatium; ejusdem duae sunt species, una benigna, vulgo a missam appellata; altera maligna a Frion dicta ; in priori specie suppuratio facili procuratur , & materia albicante emissa facillime sanatur . Altera verb est periculosissimum malum , & fer E nunquam euratur sine inci ne
88쪽
Ap. XII. . Aneurima. 4HArt. ia C. Perniones pecies & manus affligunt tempore hyemli ; partes affectae tument , es exalbedine ad aliqualem caerulescentiam inclinant , pruriunt vehementer dolent, & tandem, nunc cum , nunc sine exulceratione evanescunt . prae--stis universalibus) partes affectae illinantur eum petroleo , quod praeservat A curat. Unguentum ro- , , satum cum ol terebinth. in rapo assato eii remedium
., comprobatum inquit i eman .
-ι. I 23 I. An eurisma est tumor ex tunicae interioris arteriarum apertione, & exterioris dilatatione : aperitur vel venae sectione imperit a s ctim exterior tunica, utpote mollior, coalescit denuo, interior, ut durior , apςrta manet ἔ vel a causa
Art. I 232. Noster clarissimus Ueman existi. rnat an eurismata non fieri ex dilatatione vel relaxatione tunicae exterioris arteriae , sed potilis ab ambobus tunicis ruptis, vel fauetatis , undi tumor ab effluxu sangui ais in musculorum interstitiis enformatur: haec autem opinio multb probabilior videtur ; utcunque sit tamen, eodem res redit , quoad curandi methodum . . Art. I 23ῖ. An eurismata quandoque sunt pro- culdubio simplici arteriae tunicarum dilatio. , , ne ut cum sanioribus quibusdam medicis sen- tiamus quemadmodum in venis varicosis freis is quentissim E accidere solet; saltem in hunc mois, , dum ab origine plerumque naseuntur , ut cun-M que tamen diuturniora cum fuerint, & in grano E e a dein
89쪽
, , dem molem aucta , tunicae arteriales multis in is locis rumpuntur , praecipuὸ interna, ut om-ri ni sectione patuit. Accuratam hujus affectus hi- ,, storiam si quis velit, adeat D. Freind. Histor.
, , Med. .p. I79. &e. Pro accuratiore adhuc ane uri Lis malis naturae eXplicatione , Uid. Philos. Trans. ,, N. 4o2. Art. ra 34. In Transact. Philosoph. N. 263. Ino signis extat Historia . eurismatis Aortae, Ho- , , mo per infortunium aliquod violentam pecto- , , ris concussonem phssus in Haemop sin incidit , ,, qua diutius perseverante tandem mortuus est . , , Sedio cadavere Aneurisma Aortae repertum eratis adeo ingenti mole, ut totum latus Thoracis dex- trum impleverat. Etimulieri sententia. Art. I 233. An eurisma est tumor a collectione
sanguinis arteriosi ab arteria exesa aut laxata nimis , aut rupta ex quacunque violentia , ab imperita in venae sectione vulneratione . Frequentia sunt an eurismata a vehementi eordis palpitatione , ita ut ramus arteriae descendentis intumescat. δε- neu risma frequentius collum occupat , interdum crura & brachia, sed rarilis, ex violenta comm tione . Est tumor mollis tactui cedens, aliquando tamen non cedens, alias, eum, alias sine pulsu , colore a reliqua cute non variat . Exinde maximum periculum habet, quod interdum ab imperitis chirurgis habeatur pro abscessu suppurato ;und E si aperiatur , subi id sub manibus aegri cum
sanguine animam et mittunt. In collo unum
is quidem curatum vidi inquit Barbelle), pallia-
,, uva cura diu vivere possunt . Art. I 236. Si a neu risma sit a venae sectione ine
pta, mox ligetur pars laesa ligat ra forti , & fiat venaefectio in latere opposito . Curiosum est quod
90쪽
c Ap. XII: Varis , di Haemorrhoides. 43'
observat Horibus , qudd applicatio laudavi optat; arteriae hae mori hagiam sistat . Notum est emplastrum Galeni ex thure, aloe, pilis leporinis, al-humine obi, item multum conducunt lamina plumbea , emptastra astringentia scum sacchar. faturni ): His irritis cura per operationem chirurgicam facienda est, vi et . per deligationem arteriae s superisne tantum J . De nova methodo Gallorum in a neu rismate vide locum p. Ia 6.
ia 37. Varix est tumor ex laxata uenarum Iatia tunica , unde sanguis in venis fer E stagnat . M a. 'v'd'lum est frequens mulieribus in ultimis gestatio iis mensibus, uti & post partum dissicilem. Hic aste eius quibusdam non parum proficuus est ad conservandam sanitatem , in specie melancholia hypochondriaca unde fluxus haemorrhoidalis iis sa .lutaris est.
Art. ia 38. Cura a ligatione magna ex parte Pen cuia ἔ, id et, fotus ex alum. si usi, acae. sor. rofrub. cori. quere. &c. J in aceto cod . convenit . In ruptura Inruptura venarum. & gravi haemorrhagia optimum eupori. ν η'IR .slon est sereus suillum forma pulveris adspersum eum linteis ex Uringent ιbas expressis & admotis cum fasciatione. &cι
Gemani sententia . Art. I 239. Haemorrhoides ani sunt venarum Ma reo . haemorrhoidalium tumores varicos , morbus est rhoide, . simplex , quando venae solae intumescant, vel eo m- 'μ β' posἔus , cam partes vicinae assiciantur , vel chm