In Hippocratis coi libellum de hominis structura commentarius in quo plurimae difficultates diluuntur, Joannis Stephani

61쪽

non facultates instrumentis accommodat atqui mantis est dii strumentitui sapientiae, ό γ em inquam, οἴγοι ἀν narra ars quaelibet instruinenta facit manuum minutierib: Temere enim naturam incusabat Theophrastiis, quod caetera animalia ungui-lbus, cornibus, aut huiusmodi Utae praesidi jueniunt ei it, honunem vero inerinem reliquerit, quandoquidem manus polentia om ne instrunientiam. Homo inquam non sapit, quia manus habet, sed quia naturae primo instituto animal est cosilii & rationis pie hum, idcirco iccepit manus, ut essent sapientiae instrirmenta, ha, rum potissiuium pars sunt digiti, quibus ex officio Gomina sunt indita. Nitrii piis quinarius est quindecim ossib .s constans, quia bus propter articusation tam,imotuumque diuersitatem multi pro

spiciunt musculi. Flect intur enim digiti musculis duodecim. quo iram alij pollicem, qui antichrir Graecis dicitur,eitisque primum, vel secundum internodium mouent,alij iqia is quatuor digitis, eorumque internodiis prospicturi prouidentque, cum autem non modo flectendi, sed etiam relaxandi sint di iii, ideo alij musculi extendentes ii Isti simi, quorum octo recensentur, de quibus in myologia Anatomici. Ungues, qtii velliti digitorum munimenta sunt frigidi, & sicci perhibentur ab Hipp. & reuera sunt huiusmodi, cum sint terrosi,

Mostium naturam aestatilentur quin inter ossa recesentur ab Attic non sunt laeseu corporis partes quummon vivant, sed in eos usu facti videntur, ut ad minima quaeque apprehendenda comminduin praestent. l . Anni sero tempora quatuor balenta Uer restas, uti nus Hyems Virpeatidum, bismidum est ideo sanguinis in corpore increment m fis . sestas calida, ct sicca, ideo fauam auget bilem on utimnus o siccus, ideo atram bilem, O saniem auget, santcs si demis V nea, er aquosae'., ems autem pituitam in cor pore adii tr , amquatuor bom.-is elementa, idest humo ex ad tempora quatuor diuiduntur, ideo solarem conuersionem theculari, assecti temperamentam, ct ad haec curationibus τti oportet. Postquam Hipp. partes, quibus construitur humana naturM recensuit,egreditar ad anni tempora, eorumque temperamis una humorumque responsu ni singulis anni quadris assignat: Haec at tem praemittuntur ad rectami ictus, vitaeque n'rra, in instituen dam, quam Perdicae Macedonum Regi praescribere volebat, huc enim collimauit Senex. Inquit igitur quatuor esse anni tempora, quae SoliZodiaci signat sexcurrens Astrononior uni. opiniona describit, Pisces enim, Aries, Taurus Ver constituunt: Gemina Cancer, Leo Astatem, Autumnum Virso, bis, ricorpius:

62쪽

,, Λ iij ex solstitiis, du

t 'tuna te pys calidum, Ityems totvin tempus

quem Nouenabris i ptima die pleiadum tollit occa sus. Inaequa ii per ii et it Autum pus Di, alternas assectiones quibus opportuian orem coceic arri, 'cerataβ, di Uacilit 'do, frigidus tamen, de sus is, Gue 'nsueuit, ' Postrema seqqitur Hycms frigida, &Mogi editurque, testudine gressu usque ad vernum arcus inqctiu's. Stipa tristigore, quia Solis lamia cunctatione, radio.Q ti inque gi redu)racdssiluitur. Hii more ira adescit Rc drifluit, ii iaqwossicidit Soli imhecillit44 vapores, discutere nequit. Hasu Grotem peties seruate deser annus si modo salubris.constansque se ur 'cii si vices, permutentur, iij utilis, in saltibrisque aedditur. jgiti versi in m in o odii in nos assicit sc olent tam enimam a stir u.mo es , Ri mqtac otinentis fit hinc, ut pro ae

inte qa oratus, di inaequalis: a lata irrctinc nil, nec

H 1 latur.

63쪽

lafur. 1 mx meida, humida eum pituita, de senectute

cognatam habet naturam . Hinc vere sanguis dona matur,rena

te bilis, Autumno melancholia, Hyeme pituita. Proin sanguinei opportuniores iunt morbis a sanguine, ut haemorrhagiae, ahginae. pleuritili & aliarum partium inflammationibus. Biliosi aurigiis iii, phrenitidi, herpeti, erisipelati causo. Pituitosi hydropi, sis; quotidianae,indemath stomachi, & capitis grauitatibus. Melat eholici cancro. quartanis, Feb. erraticis. Merito igitur Hipp. coit

monet, ut ad solarem conuersionem oculos dirigamus, tuitici temperamenti. &'tenaporum conditroneni instituatur curatio enim vero non modo id dignoscendam corporis constiti itionesticinorborum ca issas, Se ideas faciunt, vertim etiam maxime ad praesidiorum materias eligendas, Si temperandas, si quidem . medij, te n Istribu ς vere & autiimno, lentius purgamus, di tangiuinem mittimus, quam aestate, aut Hyeme, ad haec melius Astate per s. 'periora, Hyeme per inseriora evacuamus, ut voluit senex. Ex

quo colligjere et , quim utilis sit Medico Astrologia, utpote quae

temporum mutationes longe praeuideatis quamquam Manardusti Argenterius ex more aspernanti iti& sugillant.,Si enim Vr no tempore iuuenis aduersa prematur etralata dine, fanis, in exuberantia caussa patitur, quem per venae fcti nem emittere opus

Et si pleurin unius diei spatio, vel duomu, sire trium laboraue arit, vena sectioneafecto opitulandum erit prias, quim opprimat piario affecti Ures deficiant. Homini verὸ venae fctio perutilis est,o tempus quidem,quo ipsa utendum, a Februario incipit,ct rursus a Septembri initium sumendo ad septimam eiu em perdurat. Aestate aliquo aegra .rante ad Oissionem purgamina adbibenda. Ad confirmandam priorem sententiam, quod Verno tempore sanguis in venis redudet, it luxuriet, quia succos auget, ait Galenus unaquetque tempestas pro ratione suae temperaturae hoc pro-bat argumento, quod si quis iuuenis adueria preniatur valetudiste, prae sanguinis copia patitur; quamquam vero hoc Deque illisaccidat, fieri tamen poteti, ut alia etiam de caussa aegrotet, quamobrem non necessarioeonc'insit Hipp. Quod si exsanguianis exuberantia fiat, sanguinis misso remedio est, haec enim vere indicaturi sanguinis vitio . Hinc Arabum Princeps', Verisa tem, inquit, aegritudines sunt sanguinis egestio,& iluxus enar, bus, ec melancholiae ebullitio, quae de natura exiliit cholarae, ci postemata,& carbunculi, de synancher Et paulo post subdit . Nulla autem res est, quae ita tueatur ab aegritudinibus veris, quemadmoelum phlebotomia, & inanitio, & diminutio com

dendi, dc augmentum bibendi. Ceterum Hipp. particulatim

64쪽

in omnibus ni rbis,,bi venae sectione suopuli, nam 'Ver ait Auic. Lib. a. L C.

Vegaesidito est umedium . quod adhiberi debes in principio. N Gγών fibris.

sp betur non estampliusopportunum.quia λrtasiliantei fiacit pmpter a ruentiam debilitati virtutis, tan etsi alibi, styi Irtipo, quadragesimum diem celebrari ptae, dummddo Vires conssint. Sod dico quispiam quare Hipp. ipse Anaxioni plau- Cap δεμ a ticu mi epidi. octava die sanguineat misit e Respondet Gale.. nus,quias e non suit ante accersitus, de vires adhuc 'alidae, fir meque .suberant. maidquid tamen iit optimum est corisIiui in ipsius morbi carceribus,cum adhuc virium tὸnor vigentinguionen mittere. Remedia enimiiqn thodo indicari debent. versi etiam permitti , permiteuntiautem vires , , alit: in sellunt 'Potro subiicit, Lmmousili esse homini venae sectionem; quod herculea id ,quod est, dummodo agendi methodus seruetur: Nain fac, vitiosumesse sanguinem aut penes substantiam,aut quantitatem, aut qualitate aut motumisam protinus cidenda veni 'Mini-ime puto. Mobseruanda in primis temporis opportiitti tot nam illud bene fit teste Platone. quod opportune fit, qli,49 agdiatis praesentia, prohibentis absentia peti det, quantitas etiam spectanda, quae ab actioni r.energiae enicacitate desumitur,nam si summa sit actio sanguinis, multum detrahendum,& consertim, livires serant,alioquin partite, & per epicrasim, si eruta, de cessanast actio, parcE. Nec minus modus. de locus aestiinanda, quorum ille resistentiain, aut obsequiuin,iste subsistentiam, sedemque se guinis respici nam est,cuin inseria haesucst superi e ludenda vena. Λisectus partium,quae sit perstant, in fideiuque renibus suiseriores venas recludendaspostulant, quae bsant,infernas, ni aliter insignis suadeat plet hora: Renes ambigunt. Assumit autem Cousa Februariotempus mittendi sanguinis incipere,quia tunc Sol ad nos redit, es sanguis commoueri, & turgestere, & currere, ut ait Ruic. quodammodo videtur, toto Verno tempore nos manet haee , opportunitas,& rursum mense Septembri rei tertitur, tunc enim O. ambientis calor remittitur, & vires resum itiari uitiau GAen vere congruus est Autumnus; an vero usque ad septimii md axat ..ptembr.. i eat, videant alij. Hilate Hipp. suadet potius purgationem aegrotantibus, quia tunc effodit ae languebi in corpore vires, purgatio autem non usque adeo virtutii tenorem deiicit,quemadmodum venae sectio, ut uocet Galenus libro M tuenda valetud, ne. . Sit tamen etiam cuipiam integrum,dummodo inittendi satis

66쪽

ra sta id an bitum saburra inprbos cuia os conamittat subistagmβο- 'Orestens st:gnosura, ii Estiporo'rum assuensationem pariat, atque adeo peripir tuai impediat, Praescribit 'aec venere UM cum calfaciatilitum inridi-p0- G i. t.m -- nium nomi confer idsii si fiod per ratae naen a agi talionem calbrexcitatur, pituita liquescit, ac dii spatiiυ quo exciemen Q Gisiam . Labores aliqua Nhe suentem mollina significant: , .ut desioneni, hic Hipp. pro eier' lciti' gi pit,quod Λxiiς. finit motu in voluntariuin, quem nece . r P Isario itinelitus frequentia, dc magnitudo excipiunt: Huius diis emtias idem prςclarς percymi quemadmodum de Galenus: Hipp. 3, M'uippe summo istudio ini ungit, nam, si quad aliud, exercitium sa- nitati vehemenπr conducit, vegetato calore, ac difflatis excremςntis, si naod' opportunς i 'eatur. FL nc dicebat Philosophus duo maximope e sanatarem conferre,cibo subtrahere, di 'e is entius et xerceri a de re' quia aliis fusius adiunt eis, reliquis parcere, temperamque v9lumuS. . . Vinium Aepsinoctium dies I xii μὰ prima d. maiij sinci una ut imam Mariij r Hi dies bi riditata v ,σ sangui 'sexu gi si s . tiuη : Deambulationibus, e Tmcis, s ad ctim sertinent, sque,ac venera is,benequeateistius est Nilices m. ' 'l' - Η *q uinoctium vernale; q uod vige Dina prima Mariij dies inchoat: Hipp- praetergreditur , dum i ille collimabat ad sentibilem aeris mutatioriem, non ad sigila,quq Sol ingteditur. Hoc tempore. h. e. ab hyemasi Solstitio usque ad Vernular aequa-

m tunc nos' os i t jus Nilecto epimin Ventres calore pili i

' ,-hunii ditates, ea rem ex L . . . tandum deambulationibus utendum , ad refccandum victu bicco, qui etiam veῆeto, validiora loris p , u t,delitiis Veio, dc oblectamentis 'd c ''parandam animi traii quillitatem leta-

67쪽

ventres hyeme calidiores, Sc sentiri l giores,quo fit, ut pliis ex .gatur, desidereturque similis ad reparandum , quod in dias ab-

laboribus meris . li trirno tempore sanguis potissimcin id venis' ressifidas, quod Verealidum, hutnidumque sit Hipp. sententia. Duo enim hunci. quae praecipue humanacorpora asiaiunt, a rimentum, de aer, qu fri ait Paulus temperamenta niurat,atque peru rtit,dum aut ini-:riodice calidiot. aut frigidior, aut siector, aut sumidior euadit. Nam reliqui causiis non omnes finivi obnb xii sumus, neque per totum diem occursamur, aer autem nos ambiens forinsecus omnibus nobis circumfusus est,& per inspirationem trahitur, neces.se igitiit, ut ad mutationes eius iuxta reiipera me situ ipsius tia antiliantiu eorpora assiciantur. Q id vero λ Non m 'cqμmi sentit temporum discrimina, veris,nstam, Hyemis, huiumni,veruin etiam maxilliὸ animus.q uo fit, ut alii per Hyemem'. alii. ' per aestatem, nonnulli melius Ver aut Autumno lucubrin tu pro sua quique corporis temperatusta. Nam anima cqrpori coniuncta naturam , ia concreaturam eius estingit; Quibus enim cor- .poratura contigit arida, vel gelida, hi plerumque per Autum' num mentem habent plus solito commotata, quὶbus vero sanguis. red undat, hi verno plus tent alitu Hoeipluna in cae clas , prout cum temporum cald ni ibus a liniansium naturae

Vnde scire licet, lapsa corpora iis orba ire ὀpportuniora, a

quae anni tempora maiorem obtinuerint analogiam. Hinc Hipp. Naturarum inquit, hae qnidem ad Aestatem,liae vero ad Hyemen, bene, iria leue se habent. suadet ergo, ut redolenti vino in q, . Panatis, dum venereis, ac laboribθP mur, quod vero labo rςs,' ac venerea praescribat; non est mi .hi, cum trumque immin0 isanguiuis ubertatem ex cuius excessu m8 'contingunt uόs's. A L commemorat Hipp. furores, atrae&le niorbi comitiales, proauri uia sanguinis, angina &c. idi Quod melo vinum eommendet redolens', non videtur coii-gruum hoc enim sanguinem auot,ac venere6rum, di exfr mi commoda peruertit verum timen,quia 'Miritus vehemei)ter rea - ,

68쪽

commoueri melancholiam, nil vero peraeque confert, quare cui vinum sit carebaricum,& caput feriat, modiceld una tamen, album, ac tenue tantum abest, ut officiat, ut Auic. testimonio capitis I .LF.I.I Ietiam dolorena summoueat&quanto fuerit ni elior vini odor, tan-

to de ipsum in ejus puerit. Vergiliar; mautem os uetsque ad astiuum I sinum dies alis talis

Maj ad xxiiij. Iuni, Hieη m dies bilis augendaefacultatem. obtinent: Dulcibus, ct aqvs limendum ducendae alui cura agenda, cta Nenereis,ct . laboribus: absti ndum est.2sistas calida sicca. iuuentuti,& bili analoga multu congeneris hunus is procreat, quum sinaili, ut v numquodque conseruatur, ita augeatur P ut 'sophi sententia, ad declinanda vero incomni Oda, iquae hilis prolientus inuehere solet, dulcia, di aquosa praescribitive pereisque, ac laboribus interdicit, ad haec ut solutae,& citae alui cura geratur,prscipit. Dulcia quidem ab omni laudabili victu ab leganda esse censeo,tum quod dulcia se in bilem vertunt, ut notat Galenus, tum etiam quod substantiae crassitie,& Occupata tra--δε ω M. Hione. iecur enim dulcedine illectum congruam codilonem an tenerrit facile meatus offarciant,qua caussa scripsit pergamenus, iecur,&lienem dulcibia omnibus intumescere: nstate praesertim tempera n dunt. Sed audiendus est Hipp. dulcia commendans vi-

pote facilioris digestionis,& copiosi nutritus, dulcis enim sapor pimia facis' summe nutrit, huiusmodi vero esse debet alimetum per Kctatem, ut facile confici possit. Aquosa praescribit ad temperandum bilis ardorem,& quia in regione, di coeli statu intemperato contrarijs 3d salaitatem custodiendam uti licet. idam de meliore nota I ttos audiuisse fructus h1c Hipp. existimat,quod non est incoi

gruum. Veneris. ac laboris abstinentiam iniungit, ne virium te. nnr plus satis deiectus per aestus incommoda amplius infringatur; tuus porro ossiciosa sit, oportet ad excludendum bilis excremen xum, quod quotidie per aeris excessum succi cscere videtur. veros sitio ad aequi re Elium aulamnale dies a cit . . a xit,. . Iunῆ ad axv Septembr. Hi dies atram bilem auget frigidi,,ctaqu/'s, orres senti visio uti, Opus est, salitis, venereis verὀ abstinenc si cens mus. Flava bilis per unionis gradus degenerat in acia ha bilem, ultio-njSyero. gi adus augentur 4 d pensum ambientis caloris, quare si percontraria cona paranda est temperies,& commoderatio, cu hu-ihu 0di bilis tua pendio alida, siccaque sit, stigidis, aquosisque

69쪽

vero nisi modice simipta ossiciunt,quia ealotis,& sanguiaIsseruo

rem promoue yt, & melancholicum sanguinem gignunt. senex tamen O .c noster ea praescribit aut ad appetentiam excitandam corrugant enim quadan tenus stomachi orificium. humid talesque exprimunt, atque persiccant aut ad reparanda incoma GA . s. moda frigidorum,& aqueorum, quo te iam scripsit Galenus, salsis miscenda esse aque a. sal praeterea compingit, & continet mixtum ne dissoluatur. Venerea penitus sunt euitanda, quia praeterquam quod vires reddunt efflatas, corpus mirum in modum exsiccant, siccum vero corpus, humectari vuIt. Ab Asturitali aequivoctio ad Vergiliarum occas m dies ijLὰ xx . Septembris, ad ah. Nouembris. Hi enim dies sunt m augent, acetcsis, acerbisque, CP venenis, ae labor bas uti expedit. Autumnus frigidus siccus, si malis,inaequalis congenerem pro ducit humorem, h. e. frigidum, & ficcum, nempe melancholicum, quem Hipp. vocat laniem, quod muItos comites habere s leat ichores,& serositates, qua ratione Iien aquae sons perhibe- δε tur. Hinc me mirum in modum transuersum agit instituti victus m.M. ratio, nam si melancbolia frigida, siccaque sit, utpote terrena unumquodque autem suo simili augeatur, & excedat, cur acida,& acerba praescribuntur, quae frigefaciunt,& siccantὸ Cur venerea, & labores laudantur, quae si fini immodica primum are- faciendo, tum perfrigerando, si cuipiam alteri, melancholicissemmopere noxia esse consireuerunt Z Non me fugit, melancho- Iicos ab Arist. salaces vocitari, quia cum flatibus turgeant, illis aries identidem inflatur,& tentigo excitatur, multis tamen incommodis eorum Iibido cumuIatur. Uerumtamen quia fortassis maius impendet pericuIum ex ichorum prouentu, qui facillime pii trescunt, cum a natiuo calore minus regantur. Hipp. proponieacida, re acerba, quae putredinem arcent, mixtum continendo, omnis enim putredo mixti disiolationem machi natur, praepollentibus passivis qualitatibus, & extrario calore. Praeterea laboreri

ac venerea ad conterendosichores,&sierositates commendantur.

Si ad hac obseruanda curam O RexI impenderis citra omnem dot

rem, tristitiamque in reliquam vitam meris . Duae sunt morbo in caussae,externae, & internae, externam' quia internas mouent, de augent, ma ima cura gerenda, proin

Hipp. praecipit, ut res non naturaleri quae sunt adlaphorae ben. tenti bonae, perperam malae, pro anni tempore,& c i statuo struentur, si modo incolumem vitam degere, sit cordi, Non es vivere, sed valere vita .

70쪽

AD LECTOREM

Cca tibi inmedijs Thaumantis Filiae salebris ipse Apollinis gentia riui iocundiore styli modo pestiferae contagis

cautionem accinit. Siccine,dices,rem kriam, & seueram adco iocis tractat At detumescet animus ubi ex Thalete resciuerit, musica fugari pestem, atque ad sanitatem attinere harmoniam,vi constat meliorum sententia. Cape igitur aequo animo Lector nonamuse hos modos,quos ad doctae antiquitatis normam,quae nihil cxistimabat eruditum sine musica,grasante Peste Author pepigit ad Illustrissi- Reverendit imi Episivi ALBERTi SAD VARII omnium scientiarum notitia spectatissimi nutum quodam vcluti diuino furore correptus. Ad hoc animum impulit coeli clcme tia, & soli Cenetensis elegantia, ubi perpςtuo virore Flora vernat, formosae ducunt orgia Nymphae, Alites garriunt dicaculae, lepores, ac Veneres lasciuiunt, ubi vaticina quaedam vis animos mul et, ac titillat. Foclices Acedicolae vestro

Paeanico Apolline, quem aluistis,& ad egregios laudis ho

nores aemulatione tabescente evexistis, nec vari circumualis

lari,claudiue passi estis, scilices, inquam, ni rebellis Mesulis est enim Anaxi soboles antiquissimi,cui nuptias apud Comdubium meditanti parere petulanter recusans,& imperium aufugicns,medium vorticibus rapidis fidit parentem,& sese in tartara praecipitauit, ubi in stagnum, laticesque solutus Summani furorcm pcrcipiens iterum erupit in Fluvium M

I a sulum