De symmetria et asymmetria organorum animalitatis, imprimis cranii

11쪽

Nationes Symmetricae omanorum, imprimis animalitatis. Nymmetria, Sive singuIarum rationum rei cujusdam loliuri ad men-Νuram et numerum spectantium conSei Suri, corpuΝ, in quo coi Spicitur, recta linea uno vel multiplici modo in duaK aequales partes dissecari permittit, quae quidem parteη adversiri frontibuη fgegetibili Ileti' sibi oppositae sunt. In triburi rerum naturalium

regniη Vario modo existit 19. In regno minerali symmetriam, cujus Summum Oblinent locum erFStalla, modo quam maxime Vario eXpressam videmuS et Singula Superficiei puncta cum correspondentibuη ulliri punctiη eadem ad DrSUS centrum relatione gaudent, pleraque enim cryStalla primiliVa plano per mediam partem eorum transeunte in multaS directioneS Symmetrice poΝsunt dividi. In regno organico lumen, ubi non EX uno puncto nitrahuntur nionii, neque etiam munduK aequali modo omneS partes asscit, res aliter sese Iiabet. In hoc regno, ubi vis vitalis libere regnat, ubi secundum Varia S parteS Varie

12쪽

ametentibus, neque anguloη efficit, neque plana, Sed rerum sormas rotundulus undarumque fluxui similes; etiam symmetria non iam multiplex et in tam multas directiones evoluta nobiη Occurrit.

In planta, ubi poli duo oppositi, AGI Videlicet et terrae centrum

vireri Suas exserunt, in univerSum in hiKce duabus partibus symmetriam eonSpicimuΝ, in radice et ramis. Magiη lamen se prodit

Νymmetria in singulis partibus. DuodSi enim ηingulas minimas trunci Vel rami partes plano quoque Verticali per meditullium in directione axiη diΝΝecamus, in utraque parte tantundem libri alburni et ligni. Νie etiam in fibrillis et radiculis; et etiam in soliis res sic est.

Tolam lamen arborem si per aXem dividere Velimus, non duae prodirent parteη aequaleη et symmetrice poSilae. Dua de re itaque sic dicere possumus: in arboribus eΝt Symmetria Singularum partium, neque lamen in tota arbore, et lianc Symmetriae rationem denhiticam nppellare Volum IN. Corollarium. PIania ex aere et terra accipit nutrimentum. Duo plura nunc autem huic nutrimento, plantam undique circumeunti, asserat puncta contactus, eo majorem nutrimenti accipit copiam et, ut hoc fiat, multorum radiorum numerum in utramque partem emittit. Radii hi si una maΝKa inter se conjuncti QSKent, conΝilium Suum non ΡοSSet perficere planta. Advertentibus nobis autem animum ad animaIta, in quibus major et liberalior corporis obServatur sermatio et evolutio, in animalibus inferioribus similes rationes symmetricae quales in aliis regnis

riam quam mineralia prae se fert, quippe qui quolibet plano in duaη ΡοSSit dispesci partes symmetricaΝ; IitIi0Zoa aulem et pliylo-

13쪽

Eoa , acaleptiae et Vorticellae et omnino in animalibus omnibus motu liberiore carentibus symmetria invenitur dendi illea. LillioEoa motu Ithero praedita non huc perlinent. Praeterea nunc autem in regno animali symmetria dupleae magnopere eXcellit, qua corpuS neapite usque ad caudam in duaη partes dividitur symmetricas unam tantum Versus directionem et una planitie. Huic Nubjecta eΝl symmetria eae ordine collocata sire seriata RethenSymmetrieb, qua partes symmetricae in serie collocantur. Haec una cum Nymmetria duplici apparet, in animalibuη lamen Summorum ordinum Sei Simsenηimque minuitur, in omnibus lamen adeSt. Symmetriae duplici, quae QSt Summa, Subjecta porro eΝt symmetria radiata ΝtrahIen-Symmetrieb, quae imprimis locum obtinet in asteriiK, Ked etiam in animalibus aliis et imprimis κummiη Kemper Ιeniter indicata invenitur. Sic D. g. caput et cauda, extremitari poSlerior partis unius cum extremitate anteriore partis ulterius et ηic etiam duae aliae extremitates Speciem nobiη adducere pOΝΝunt Synam 'triae radiatae. Haec symmetria ostendit Aimilitudinem cum Νymmetria cryΝta Iorum, quia linea multiplici modo, unam nil ingente lamen planitiem, in duas dividi potest parteη SymmetrienΝ. Dum igitur in animalibus hae Symmetrine, de quibuη modo diXimus, exStant, etiam inveniuntur animalia, quibus tribui non videtur Symmetria, et primo hic animalia commemorari debent, quibus sere nulla est certa corporis forma, quae pro lubitu et eauΝis eXternis adducta sormam mutare posΝunt. IIaec animalia revera nobis primam ostendunt significationem vitae animalis pulchram.

Cyeclidium, triclioda, areollaria, bacit Iaria D, Proteus hic Sunt

14쪽

eommemoranda. Νune nutem nonnulla malluScorum Ordinum pete-eypodorum et ga Steropodorum propter asymmetricam corporis sormam commemorari debent. Etiam in animalibus vertebralis est asymmetria et imprimiri in piscibus e genere pΙeuronectarum et in mammatibus cerniloton monocoros eisdeIphinus deIphis ostenditnNymmetriam in capite. Neque lamen in externa Solum corpori Ν λrmn hae symmetriae rationes, sed etiam in corporiri SySlematibus Singulis squantum no- his sunt nota eveniuntur. In quibuS autem plerumquo Symmetria et in quibus asymmetria appareat, nunc expoSilione generali SySlematum Omnium animalium ordinum perspicietur. Insus ori n. LeucophryK eX ordine monadum primo nobis ostendit lubum symmetri eum cellulis multis inΝtructum. Etiam monaΝ, parumne-cium, colpoda, praebent cellulari quamvis non Symmetrice lubo adjunctari tamen symmetrice formalaΝ. Rolatoria Symmetriam DStendunt in organis motui et vegetalioni inservientibus roliser plitIo-dina e phora lepadeI1aJ hydatina senta autem magiK evoluta et acui alius jam pei Specta prodit symmetriam in molui Kensationi et vegetationi inServientibus organis. Sic etiam in megalotraclia alba. PolypodeK in organis animalitati et vegetationi inservientibus, nobis

adhuc notis, ostendunt Symmetriam.

15쪽

PhyloZοa et IillioZoa, forma polypodibus similia, etiam Ovaria

habent symmetrica. Radiari n. Medusinae, imprimis beroes et aequoreae Symmetrice Sunt instructae in inteηlino, extremitalibus et in VasiS cceΝlum - aurillaritiZOKtoma cephaea enΝΝiopea'. Enthelminia nangnopere symmetrica habent organa molui et vegetationi inservientia, quod diplostomos et diploZoon polystoma et octobolryum ostendit. N ervi in distomate symmetrici D. In asteriis est magna Symmetria in organis anima- Iitali et vegetationi inservientibus. In echinis reη sere Sic Sehabet, nervi tamen hic nondum noli. In hoIolhuriis non lamen magna Symmetria. Acliniae se ut liuioZoa habent. Articu Ini R. Magna elassis jam altius evolutorum insectorum in quoque Ordine et Symmetriam nervorum, eXlremilatum, UaSorum et organo rum partui ii Servientium habet, praebet intestinum lamen nSymmetricum. In ordine papilionum tamen id animadvertendum, erucam habere intestinum symmetricum, quod jam in nympha minuS Symmetricum, in insecto tamen asymmetricum βJ. Nervi tamen Sunt in

16쪽

ehrysalide asymmetrici hJ. In crustaceis nervi, extremitales, VnSaet organa SeXualia omnino Symmetrica, inleΝlinum nutem Symmetriae magis adpropinquatur, nonnumquam Omnino Nymmetricum. Etiam in annulatis organa muloria, inteΝlinum et Vasa Sunt Nymmetrica arenicula piscatorum . Nervi in aphrodyte aculeata etiam symmetrici. Maxima tamen Νymmetria omnium SyKlematum in gymnodermalibus. 'Io IIII Ren. Mollusca sere maximam prae Ke serunt asymmetriam et imprimis ascidiae insimum obtinentes locum. Pelecypoda in omnibus Νystemalibus ostendunt symmetriam neque lamen in inteΝlino. Νonnulla etiam in lestis, ut OStrea, pecten, chama, RSymmetrice Sunt instructa Nervi et organon motus in gaSteropodibuη solum nobis ostendit symmetriam. Omnia SySlemata crepidopodum Sunt Symmetrica ut etiam cirritopodum. In braclitopodibus, in quibus nervi non Salis cogniti, organa motuη ei inin Symmetrica; in pleropodibus lamen et cephalopodiburi Omnia SyΝlemata OΝlendunt Symmetrium, praeter inieΝlinum et Organa Sexualia. Hic

etiam testa eΝt symmetrica, quae in pelecypodiburi nonnulliri et ga- SteropodibuΝ excepta planorbi SpirorbiI non Sic Se liabent. Animalia vertebral n. Piriceri et amphibia, aveη et mamma in Symmetriam OKlendunt in organis animalitati, circulationi Kanguinis, et partui destinatis,

17쪽

numquam lamen in inteΝlino. Novum nunc obviam Venit SySlema, nempe OSSium, quod etiam moliti Kemper inservit et semper ostendit mmetriam. In piScibuη lamen spleuronoeles) et mammatibuη nonnuIlis cceradoton, delphinuΝJ SyΝlema OΝηium ostendit aSymmetriam, imprimis in capite. Ovaria avium Sunt symmetrica, quamViΝ unum

E deductione hae sensationi et molui inservientia organa Aemper Symmetriam OKtendunt , dum intestinum in animalibus inferioribus majore gaudet symmetria, in superioribuη autem ab insectis et molliasciS uSque ad hominem semper praebet asymmetriam. CirculuK Sanguinis, quantum quidem notus, animalibus eXceptis, in quibus etiam aliorum SyStematum adeSt magna nSymmetria Q. g. in molli scis et etiam in aliiη animalibus, ubi organa Vegetationis attingit, praebet Symmetriam. Id modo peculiare est, quod centrum in superioribus animalibuη a Symmetricum apparet, peripheria autem symmetrica. Organa Sexualia plerumque Symmetrica. Animalitatis SyStemata, quae animal plantarum Organismo dis cernunt, et quae Summam tenent locum in corpore animali, illi characterem et sormam imperciuntur D. Νervi inserviunt motui et SenSationi. OKΝn luentur nervos et, dum sulciunt musculos et illis fixum adhaeSioniri punctum praebent, motui inserviunt, muSculi autem Ilaecce duo ambiuntes motum constituunt. SenΝus et molus valde inter Se conjuncti, quorum uterque alterius eSt conditio, alorpore ad Summam Se eVolvunt persectionem, ad subtilissimas

18쪽

sensuum evolutioneS, nd Oculum, ad aurem, ad animum liominis, et so evolvunt a motu tardiuesimo nutritionis causa snclo ad sermonem cultum, nil manum nrtificiose instructam atque ad actiones rationis ope effectas. Sei SuΝ nequaliter per superficiem totius corporis monadiri VOIVOX globator' diSpersus, ut quoque VerKum aequaliter pοSSet religere, globi s armam postulabat. Opus illi erat

aequalis eorporis ambitu η in dextro siniistroque Ialere, ut et elemento ei obvio utrinque nequilliter resisteret, et ut rurKus ex duobus hisee lateribus nequaliter se promoveret. Iii poIypodibuη lithogoorum et phylοZoorum, quibuη quidem quamque regionem VerNun est motu Ν, neque lamen locum Suum relinquendi lacultas, corporiη forma cylindrica erat nyla, quo, quoties SeSQ moVor ni, Semper dOX-trum et siniΝtrum haberent Iulus Symmetricum. ΛΝleriae, quibuS QSt sensi S et moturi una in planitie, in hac tamen Versus quamque directionem, eΝt etiam ratio Symmetrica in quaque hujusce planitet

directione neceSSaria, unde Νymmetria radiata. Annulata autem, quorum QAt corpuS Secundum lineam unam elongatum, etiam similem

aequalemque dextri ΝiniStrique Ialeris eVolutionem poScebant, et quia nunc duo latera Valde erant elongata, quaeque parS tamen nequum sillorum ut antorior et posterior et Ialern iη habere debo-hat, Symmetriam acceperunt per Ordines digeStam. 0une reη etiamin erucis locum habet. Ut nunc jam in hisce modo dictis animalibus sensus altior fit et motus magis eVolutus, Sic etiam Organa magis evolvi necesse suit. Magis efformantur nervi, sit cerebrum et medulla ΝΡinalis, fiunt SenSuri quinque; corpuS non nmplius in quaque directione idem, caput habet, et caudam et motus unum locum versus dirigi debet, quo magiS in eo concentretur, quum nerVi magiS magiSque

19쪽

disserentes sunctiones magis Singu Iares neque iam inter Re confluentes in unum Iocum extendant. In hac una directione impressioneA saetas etiam reactioneS revocarct neceΝΝe est. Unum Ialus aulem in directione hac alteri aequale alteri symmetricum eKse debet, quia actioneS et reactioneΝ horum nequales. Ne effectuη major ex una parte aut eX altera proneificatur, in quaque parte OculuS, in quaque parte auris eSSe debet, et ut iterum in quaque parte aequalis perfici possit reactio, utrimque etiam lotidem extremitates ejusdem sol mae adeSSe Oportel. Nonnumquam animal oblique progreditur, quia alterutro oculo caret.) Adveniente amplius ossium Sceleto, moturi ad unum Iocum magiη etiam augetur et cerebrum et medulla Spinaliη majoriri apparet momenti, quum Singularem postulet tutelam. Tandem ascendit eranium, cerebrum et ejus partes fiunt humanum, menη humana evolvitur et caput humanum sit opus palmarium Structurae Iapideae et nobis in lineamentis gradum, ad quem ingenium adscendit, indicat, muscuIis coloribus eum depingentibus D. Stratum animale ad Summum evectum eΝt evolutionis fastigium, incessus fit erecturi et symmetria duplex magis praevalet.

Duemadmodum igitur symmetria duplex in animalibus superiorum clasSium Valet, Νic etiam Symmetria seriata et radiata, ut jam diximus, semper observatur et etiam in his motui inservit. Hoc in quovis quadrupede Sese movente fieri videmus, pedibus semper ad erucis similitudinem progredientibus. Duare motuΝ pedum anteriorum et posteriorum et dextrorSum et SiniStrorsum. In incessu humano etiam hoc invenitur, dextro pede eum niniStro brachio se

s) S. C. Lucae de lacio humana. Heidelbergae 1812. p. I. g. XXII.

20쪽

promovente et Vice Versa. Porro symmetria rudiata molum obliquum laciliorem reddit, ut e. g. in equis, Symmetria Seriata, quae magis in longitudinem duela oKt, Veliali in crucis, id impediente.

Pleuronectarum genus, qui cauΝiη nondum notis uno in Iulere natant, ηecundum leges motus voluntarii a dextro sinistroque Ialere symmetrice conKtructi esKe debebant, et revera pluΝ Symmetriae in dorso et abdomine quam in ambobus Ialeribus conspicitur. Commemorandum etiam eSt, animalia nonnulla, aSymmetrice sormala, Secundum leges Symmetricas Se conjungere, Veluti AKcidias, quod motus causa fieri videtur. Duemadmodum igitur Videmus, Sphaeram animalem OSSe, quae

corpori formam imprimal, Kic etiam vegetalio illi est subjecta. In plantis e8t Vegetatio sere sola, in animalibus hisce propinquiου primas sere adhuc agit partes, in animalibus aulem nitiorum clas-Sium, quamquam non minuitur, lamen magis magisque animalitati subjecta eSt. Voget alio petit materiam a rebus externis et reSinutiles et Kuperfluas et corpori inhabiles iterum deducit. Hoc solum perficit lubus alimentarius a corpore disjunctus, qui solum subtilissimis atomis concedit transitum et orificio alimoniorum recipiendorum et plerumque altero saecum ejiciendarum causa praeditus est. Dui lubus porro Satis longus esse debet, ut quam maximam copiam contacius punctorum materiis assimilandiri praebeat. Tubus hic etiam continuus esse debuit et secundum naturae leges, Oeconomice omnia instituentis, semel lantum adest. In animalibus infimiS tubus AimpleX, parvo assimilationis Stalu jam Sufficiens, interdum modo mullis diverticulis coecis est inΝlructuS et saepiusnno caret. Hic lubus saepe formam constituit animalis, prout magiri minu SVe repleta est cmonadum nonnulla). SemeΙ quum adsit,