De symmetria et asymmetria organorum animalitatis, imprimis cranii

21쪽

etiam in medio corpore collocari eum necesse erat et quum in po-Iypodibus Iongitudinem corporis aequet, in dextrum sinistrumque Ialus dividere eum pDSSumu S. Duo magis nunc nul in Siratum animale praevalet, eo magiri etiam ei Subjicitur lubus, quare in echinis est canalis Νpiraliη et in asteriiη et medusinis formaη Iloruin animalium adcoinmoduluK QSt. Sic etiam in Annulatis lubus longitudinaliter directus in multa dividitur diverticula e. g. in hirudine. Ad altiora lamen animalia progreΝsi asymmetrium intestini magis magisque praedominantem animadvertimus. Intestinum non amplius est lubus ille simpleX, qui malerius cruda Ν recipit. Tela nervorum subtilior et assimilalio lenulum mnieriarum Opus QSt. Itaque fieri videtur, ut lubus symmetricus erucae in cli sali de Symmetriae suae nonnihil amillat et in insecto sorinum induat aΝymmetricam. In molliiseis et animalibus vertebralis aulem ubi eorporis longitudinem Into Kuperat non iterum ejus advenit symmetria. Ut nunc inle*tinum, Aic etiam circulatio humorum anima itali subjicitur et dum hujusce forma et nerVorum periphericorum irri- latio directionem vasorum ducit, etiam Sanguiη ipKe e corde uno pulsu effluens symmetriae lavet. Organa Sexualia, quae individuo ipsi minoris Nunt momenti, generi autem conservando utilia, etiam organis animalis alis Aunt Subjecta et plerumque invenimus ea Symmetrica, quod praeter alias causaη ignotus in animalibus mullis forta Νse erat nec SSO, ut nequa- Iis duarum partium symmetricarum vi K Ovum protrudat. 0uemadmodum igitur sormae omnes naturae et inStitutiones non temere, Sed utilitatis causa tactae Suni, Sic etiam in Symmetria reS eSt. Praeterea autem in eodem conSilio naturae omnia

2 st

22쪽

ιutiliter constituentis collocala est idea pulchritudinis, quare etiam Iiaec imprimiS cum Symmetria cohaeret. Pulchritudo conΝistis in Veritate et, quod in quaque organi- salione invenitur intima conjunctio simplieitalis cum varietalei'J, Iinearum undat alio habet. Duae Iinea nunc autem, simplicisSime iterum conjunctione Simplicis et multiplicis mutata, cum Iinea prima conjuncta, figuram nobis ostendit symmetricam; ideo nunc etiam caput in lolo adspectu frontis mihi videtur pulcherrimum, quamvis caput paululum a Iatere consideratum pulchriuη exiStimetur. Hic κitus vividior eΝl, et demonstrat melius imago, neque lamen ideo pulcherrimum esse censeo et Winkelmanni judicium de Iove olympiacoli' mihi consentire Videtur, dicentis, sedie Stille ist dei benige Zustand , wecher der Schoi eit ρηοWie dem Meere der eigetillic iste ist. et porro:-Es Lanii der Aegriss einer Iioben Sehonheit nichi anders MerZ2ugi Werden, nis in einer Stillen voti allen einZeInenseBildungen nbgerulanen Detrachiung der SeeIe.

10ὶ S. C. Lucae Betrachiungen uber die Natur des thierisclion organismus. Franklaria. M. 1813. S. 12 u. 17.123 Gesinitate der Kunsi des Alteri hums Theti I. Cap. IV.

23쪽

Cranii forma symmetrica D. euum nunc in priore sectione symmetriam imprimis duplicem

Semper in animalitatis organis inveniamus, nunc ad cranium tranSire etiamque symmetricas rationes ejus accuratiuη inspicere VolumuS.

Ut fines lineae symmetrice partitae ad punctum, ut peripheria figurae symmetricae ad lineam, κie superficies corporiri legibus ηymmetriae subjecti ad planum refertur. Duodque nunc corpus Symmetricum, in una et altera parte plani illius, pari intervallo ab illo per plana planiη alterius dimidii correspondentia partitum, parteri efficit correspondentes et sic res se in cranio liabet. 0uae planities nunc in cranio adtingit intervalla vacua, et tunc etiam parteS Semel tantum exstantes. Itaque hae planitie ossa in medio sita dividuntur, et ossa hic se langentia disjunguntur; illa sunt Symmetrice lacta, haec asymmetrice, lamen cum correSpondente

24쪽

osse alteriuri lateris Sunt Symmetrice Iocula. Neque lamen Symmetria duplex in cranio Solum invenitur, Sed etiam Symmetria Keriata et quidem in Vertebris capiti K. Duum nunc nutem non Semper eadem ossa eranti Sint Symmetrice emota et symmetrice collocata, primum cranium animalium vertebratorum, deinde hominis inspiciamus, ut videre liceat, quomodo rationes Symmetricae ossium in hi η se habeant. Ut nunc autem etiam Symmetriam Seriatam ObServare pOS- simus, cranium Caro auctore Secundum vertebraη Singulas inspi

I. Vertebra prima et vertebra intermedia prima J. Pisces. In piscibus Vertebra prima valde adhuc similis est vertebrae dorsali magis evolutae et habet procesSus tranSVei ΝΟΝ et processum SpinoSum inseriorem. Componitur corpore, arcubu Sarticularibus ' duobus et Squama. His se adjungit vertebra intermedia prima, osse triquetro Suo perficiens cristam occipitalem. Amphibiti. Prima batrachiorum Vertebra se quatuor conStat partibuη, corpore, duobuS nrcubus usticulationis, et squama. Sic etiam partes Se habent in optii diis, corpus lamen valde turgidum

et arcus articulationis Valde convergunt, qua extrorSum Spectant transverse in altitudiuem tendunt et Iamina ut spina multum erigitur idque retrorrium. In Ialere duae parteri Squam0Sae OKSium Ρelroriorum Vehementer QUOIulae adsunt. Crocodili vertebra prima

eranti, ad saciem Iongam parvi, eandem habet compositionem Os-

25쪽

sium. In cheloniis corpuS magnum et arcus articulares tria praebent tubercula et etiam Iaminae superiores sunt disjunctae, quos magna OSNn temporum cum magno OSSe triquetro Superant et proceΝΝum SpinOSum perficiunt magnum. Ares. Vertebra prima iiηdem efficitur partibus, eSt lamen os unum. ParΝ SquamOKa una, duo arcus articulareK et corpus uno instructum proceΝΝu condyloideo. In ruptoribus magnis prominet cristis os occipitiK. OK temporum habet duas in utraque parte ossi sphenoidei inhaerentes partes SquamoΝns et partem petrOSam OSSi oeeipituli firmiter anneXnm. Mammalia. Vertebra prima e quatuor illis partibus componilur, serius lamen ne in homine unum est os. Corpus duos praebet processuri condyloideos et cum Squama non Semper eadem manet proportione. Squama enim in balaenis valde magna est et osse triquetro conjuncta totum sere Superat cranium, discernit ossa

breginatis et frontis; in phocis Intior fit, in paebydemalibus lamen

et rasoribus minuitur et in Simiis magiη deprimitur dum corpus nonnumquam proceSSUS accipit tranSVerΝοη e. g. in Solii ungulis et ruminantibus animalibus. In seris parη Squamosa magnas praebet cristas. Os temporum in plerisque animalibuη Sua parte petrOSacavum cranii conStruit et cum parte Spuam0Νa Semper Sulurn conneXa QSt. In celaceiη pars petroria ossibus oranium conStruentibus adnumerari nequit. Eliam pars Squamosa in mammatibuη minus caVο cranii conΝtruendo inservit, potiuΝ eXlerne cum OKSe breginatis et ala posteriore sphenoidei conjungitur. Os ejus triquetrum nonnumquam Iongitudinaliter ossa breginatiri et os occipitato disjungit e. g. in rasoribus. ProcesSus ZygomaticuS Semper cum OSSe temporum, eSt conjunctuS.

26쪽

II. Vertebra Secunda. Pisces. Vertebra haec componitur e corpore Sphenoideo Ρο- Aleriore inter proceSSuη duori corporis Vertebrae primae Silo, eduabus divisis alis et duobus angustis ossibus brogmatis. Haec vertebra Secunda in cycloStomis sola eSt lecta, dum tertia et prima adhuc patentes vertebriη dorsi Νimillimae sunt. Amphibia. Batrachiorum corpus posterius Sphenoideum Iongum Simul cum anteriore cohaeret et se conjungit eum ossibus breginatis, in quorum medio tempore juvenili sonticulus parvuη invenitur. Corpuη in Ophidiis magnopere turgidum et proces*uK alaesormes longi cum osse breginatiη uno Se conjungunt, ut in bineanina. In sauriis corpora Sphenoidea in partem anteriorem et posteriorem Sunt diriKa, et alae poSteriores Se conjungunt cum osse breginalis simplici. Laeerta viridis habet corpora vertebris dorsalibus Νimilia et in otia maeIeone Os bregmatis cristam habet, quae Spinam magnam retrorsum componit. In cheloniis corpora Sphenoidea posteriora aliη ΡοSterioribus parvis, OηSibuη bregmatis Iatis valde retrorsum prominentibus sunt adjuncta, quae in chelonia mi das Iale fossam temporum Oblegunt. Ares. OSSa breginatis duo, alis cum corpore quod etiam cum anteriore parte QSt concretum) sunt conjuncta. Ossa breginaliricum margine unteriore in ullum ascendunt et saepe in criStam retrorSum Se Vertunt e. g. in raptoribus, plerumque lamen Sunt glabrae. Haec Ossa etiam nonnumquam vaΙde diΙalala inveniuntur et

cellulis interioribus praebent diploen. Mammalia. In his vertebra secunda e corpore Sphenoideo PDSteriore, alis posterioribus et ossibus bregmatiri eSt compοSita,

27쪽

quae ossa lamen hic diutiuri sunt separata. Oessa breginalis in rasoribus, ruminantibuS et SolidunguIis in unum ori coalescunt. Ineetaceis tamen numquam Se altingunt, sed squama occipilis et OSKe Vormiano vertebrae intermediae disjunguntur. In selibus, martibus et ursis Ilaec ossa praebent lentorium cerebelli. Cum altri magni ossis sphenoidei quae OSNn breginalis Si conluerunt, Semper Aunt parvae) OSSa breginalis numquam concreΝcunt penitus. In sutura cruciata girassae duo inveniuntur OKKa Wormiana et in bradypode unum os in sonticuIO magno. II. Vertebra tertia. Pisces. Vertebra lertia e parte a leriore corporis sphenoidei corpus proprium hic non inVenitur', alis ossis sphenoidei anterioribus planis et ossibus frontiri componitur latis. In genere pleuronectarum lypuS eSt idem et proportiones symmetricae ΡοSterioris mediaeque Vertebrae mentione non sunt dignae, dum OK srontis KO- Ium in anteriore parte non in utroque Ialere est symmetricum; οηfrontis enim Ialeriri, in quo eSi oculus in evolutione Sua OeuIo valde obverKo impeditur, et Sic etiam reK se in lacte habet. CIarius lamen in lacie invenitur asymmetria. Arcus ZygomaticuS Interis oculo carenti S magis minuitur, eo Ialeris, ubi oculi siti Sunt, magis evoluto. In diodonde, ossa frontis valde magna, in triglahirundine iterum minuuntur. Amphitia. Vertebra anterior in ranis busonibuSque eX anteriore corporiη parte OsΝis sphenoidei et duobus ossibus frontis

longis et inter oculori positis, componitur. In Ophidiis eodem modo Ke habent OSSa frontis. Iii Sauriis paria alarum clarius distingui

28쪽

possunt, Sic etiam corpuS Splienoideum anterius a poΝleriore distingui potest, et inter oculos prominet. Os frontis unam praebet Iaminam. OsKa cheloniorum frontiri parva, quae in anteriore parte sulcum habent nervo olfactorio instructum, non alis corpori Splieno ideo anteriori sunt unixa. Ares. Vertebra tertia constat ex ossibus frontis, alis ossis sphenoidei anterioribus, et parte corporiη Νphenoidei anteriore, quae lamen non ampliuη ad cranium conStruendum confert, Sed inter Orbilum progreditur. OKsa frontis sunt satis magna, limbum

Νuperiorem Orbitae conritruunt et nonnumquam hemisphaerarum situ antrorsum ad magnum producuntur ambitum. Alae Oriueis Sph noidei parvae a corpore Kejunctae in posteriore inveniuntur orbi-lae parte. Superficies exierna OSSium horum nonnumquam pinna, nonnumquam etiam criΝlata, minus lamen quam in mammatibuS. In avibus lamen omnium tegumentorum cranii, Ossa Dontiη maXime Sunt

dilatata et mn OK praebent Sin IS. Mamma ia. Iisdem partibus eliam hic tertia componitur Ver-lebra. Hic autem ossa frontis imprimis formam capitis efficiunt, quae plerumque divisa apparent, tamen in pnetiydernantibuη nonnullis, Simiis et vespertilionibus mox concrescunt. Os frontiri planum, inter Oculos prominulum, vel OSSi occipitis Aubjacens, ut in celaceiS, Semper minorem declarat evolutioniri gradum. Cava OKSissi ontis Saepo valde ampla Sunt in hyStrice, equis, pachydei malibus et bradypodibus. Porro etiam figuram mutant cranii et eornua. His tribuς vertebris eranti modo commemoratiS Ne adjungunt arcuri Vertebrales et antrorsum adveniunt vertebrae laciei anteriores cum vertebris intermediis reliquis. Vertebrae saetoi nunc valde sorinum commulant et in piKeibuue, amphibitη, nuibuη et mnm-

29쪽

malibus varias demonstrant figuras, dum Se eXplicant et contrahunt, modo Iongiores, modo breViores, anguStiores et Ialiores sunt,e. g. microStomata, macroStomata, cIOStomata, rOStrum aviη, tam valde iterum modificatum rampliaStori recurvirOStris pelicanus etc. et sadiei et oris mammatium Varia forma. Hae ParteS, quarum commutationes multae et Variae non cum Varietate cranii sormalionis comparari ΡοSSunt, nonnulla nobis praebent nSymmetriae eXempla, et hoc Ioco eSt commemoranda nSymmetria OKηis Dontis, nasi et imprimis maxillae Superioris celaceorum. Dum enim ceradolon dentem habet unum evolutum, altero indicato, delphini in osse frontis et maxillae deXirae plerumque latiora Sunt. Hac ratione ossibus conSideraliη cranium animaIium Vertebra-lorum uno lypo conStructum inVenimuS, ut Semper eadem OSSa, sorma et figura lamen mutata, cranium multiformo componant.

Cranium angustius in cypride, quod plane procedit, Ialius in

diodonte fit, et longius in efoce et criKlis Valde elatum in coryphaenis. In cycIOStomis mediuΝ ΝΟΙuS Vertebrae arcuη adeΝt. Superficies cerebri piscium minus quam in animalibus aliis congruae8t cranio, cavitate cranii cerebrum Iule circumdante. In nonnullis lamen pluS proportioniri intercedit inter cranium et cerebrum, ut e. g. in plagioStomiS et imprimis in cyclost omiS, quiburi ganglion medium magiri eVolutum. Cranium bati achiorum, jam cranio piscium paululum Ialius, in Mauriis magis dilutatur, in chanaeleone accipit eriΝtaη et in clieIoniis est valde latum. In ophidiis etiam corpus Sphenoideum magus et cranium magis latum planumque, retrorsum lamen acutam habet formam. Huic cranii sormae convenit in Ophidiiri Iala homispha rarum forma et medulla oblongata magiri lumens. Cranium accu-3 st

30쪽

ralissime cerebrum ambit, et ossa breginatis ejus, Oblique deorsum currenteS, gangliiS correSpondent posterioribus. Etiam in aliis amphibiis res non aliter Ke habet. In cheloniis lamen id notandum, eerebro minus lato, ab oKSibuS bregmatiri Ialis etiam sossam tempo

Avium cranium Simile est lIiecae Ossae magis rotundum et conveXum. OΝΝa bregmalis praecipitia aScendunt, ossa frontis lamon adhuc valde inter Oculori descendunt. Squama OssiS Occipilis, ut ossa breginatis, etiam hic imprimis in raptoribus, psillaciKetc. magiri conSpiciuntur crisiala. Cranium, quod in analibus angu-κlum quidem, tamen longum est, Ialius in rapioribuη sit et os si on-lis valde convexum in illo genere gallinarum galeatarum ' , inter orbitaS magnus Scalopaeis multum demittitur. Ut in opItidiis etiam hie cranio cerebrum arctisSime circumdatur et OSSa nonnumquam maxime tenuia manifestum nobis eXhibent Simulacrum hemisphaerarum in clasKe hac eVolutarum, quae thalam S nerVorum Opticorum magis minuKve Sub Se conditaS habent, nonnumquam lamen a core- bello in lateribus duobuη superantur. Saepe eliam nocet Reilii incranio expresSi apparent et rintrorSum IiemiSphaerae elevatae, gallinarum galeatarum erant O Sunt congruae. Etiam in mammatibus eranti sorma admodum Varia efit. ΤaI- parum longum cranium cylindricum in seriη aliis, e duobus IaleribuS praeceps Se attolei Ν, retrorsum in Spinam Ialam finitur. Rasorum oblongum quadrangulare erantum valde diKSimile est rotundo cervorum, hoc iterum valde disΝimile elephaniorum fronte alta in- Structo. Superficies glabra cerebri nutrorsum Se contrahentiS raso-