De febre miliari, purpura alba dicta, e veris principiis eruta et confirmata, tractatus, per longam experientiam collectus

51쪽

PURPURA ALBA DICTA, etc. 37

ardores brachiorum et vigiliae cum inquietudine indicabant. Apparebant itaque die quarto, mili9, in collo, pectore et manibus. Aeger diequinto, de s mitate recuperanda desperans, usum sacrae synaxeos urgebat. Quia autem mitior erat febris, delirium nullum, appetitus in totum non prostratus, illam disserendam esse suadebatur,

Onec tandem, pro aegri urgente voluntate, die septimo, his sacris uteretur, cum t3nta rerum munda nurum resignatione. et coelestium cupiditate, ut peracta synaxi, se mortuum, et quoad animam coelo, et sinui Abrahami traditum, firmiter crederet. Pulsus interim huius pseudo- coelicolae erat moderate febrilis; vesiculae miliares perstabant sub sidore moderato, et putatilium cadauer interdum leui somno refocillabatur. Quando mortuo huic allocutio fiebat, vel potuS offerebatur, ventri loquus respondebat, se mortuum esse. Cum regeretur, in blitum esse, quod mortui respondeant ad interrogata; hoc

nullatenus aiebat, pro responso habeatis, sed pro confuso pulmonum sonitu, et simul cadaueris sui sepulturam urgebat. Interim bonis verbis saepe cedens hoc cadauer, semper aliquid oblati, grati potus hauriebat, quin poma oblata belle

Comedebat, et tandem applicationem enematis

permittebat. Aluo per hoc bene educta, vigiliae Omnes placido, et naturali cedebant somno; post quem hic demortuus se inter vitios rursus esse nullus dubitabat, moxque sanitati redditus, deli rium suum cum amicis ridebat. Eandem scenam, aliquando, femina viginti quinque anno-

52쪽

33 CAP. III. DE FEBRE MILIARI, rum, angina, cum passione hysterica, laborans, post usum sacrae cucharistiae, ludebat, et se mortuam esse credebat: sed citius, paucarum horarum spatio, rediuiuam se esse intelligebat. Turbis hypochondriaco - hystericis obnoxiis subiectis, febris miliaris semper symponiatica est habenda.

f. 9. Femina quaedam corripitur ab ho rore febrili, cum insequente aestu, et cephalalgia intolerabili. Vena in brachio secatur, absque

mali moderamine. Die quarto menstrua, et quidem iusto citius accedunt, et die septimo vesi-Culae crystapinae numerosissimae. Accedit deliritim, Cum tendinum subsultu, et somnolentia cum stupore. Dantur alexi pharmaca. Die decimo quarto linteamina capitis mutantur. Recrudescit cephalalgia atroae, febrisque denuo exarsit. Manet aegra per triginta dies immota in lecto, et omniδ eXcrementa, alui et vescae, inscia exonerat. Persiant semper vesiculae numerosissimae, et tandem circa trigesimum diem albescunt, aegraque simul ex veterno, ad vitios, et ad sanitatem redit. Attamen, nodi in digitis postea exoriuntur. morbiim hunc generis neruoso - arthritici esse declarantes ; ideoque hanc febrim miliarem innumerum idiopathicarum referentes. Ephem. N. C. D. III. A. Vii. VIII. Obs. 2 6.9. O. Vidua a maculis, morbillos mentientibus, comitante tamen febre, corripitur. Restituitur ex hoc morbo, in tantum, ut extra lectum

esse potuerit. Conuollitur autem denuo ab horrore

53쪽

m si

rore febrili et tertio die vesiculae miliares apparent. Artus dolent, quasi ab arthritide. Die quinto superuenit delirium, vesiculis disparenti-bUS, cum Vrina copiosa, ceu natusali. Pulsius in momento fit debilior, respiratio tardior, et intra quinque horas, hac morbi catastrophe, ad plures

abit. Ephem.' N9t. C. Idiopathicam declarant, dolor artuum et milia subito excreta. Interim simul eaetremitates neruorum a maculis vicinis inquinamentum quoddam hausisse videntur milia cum maelifesta arthriti de vide 3. II.

f. II. Quadragenarius medio Maii mensis sentit se male habere, cum horripilatione, et lassitudine. Licet etiam crura leuiter, a spasmo quodam dolerent, nihilo minus postero die, aurae se exponit frigidae. Domui redditus cephalalgia laborat, et coryga. Accedebat mox Erysipelas totius faciei, quod unicae venaesectioni cedebat. Aderat autem die sexto febricula, et quidem qUO-.tidiana. Licet Erysipelas totum dissolueretur, febris die offitio maior reddita, cum inquietudine, grauitate capitiS, et vagis corporis doloribus, largiorem venae sectionem requirebat. Durabat tamen febris adhuc quatuordecim dies, cum horripilationibus irregularibus, aestu sudore, anxietatibus, vigiliis, vel insomniis spectra

di ba , quae aegrum Occupare Vellent monstrantibus. Dolores sentiebat, quasi corpus cum aciculis perfoderetur. Maximos doloreS et eruciatus ipsi dabant formicationes digitorum, manuu'

54쪽

o CAP. III. DE FEBRE MILIARI, pedumque, cum impotentia illorum extremitates mollem di, cum spasmis tamen, a quibus nullatenus leuabatur, quoad crura, nisi quando haec vi aliqua complicarentur. Augebantur hi spasmi sub morbi successu, cum sudore foetido, et acido. Die morbi vigesimo secundo tandem milia apparebant, cum pulsi pleno et sorti, non tamen valde febrili, lingua bona, itidemque ore, simul absque Capitis, pectorisque dolore. Molestae autem erant puncturae in loς is, in quibus pustulae erumpebant miliares. Hae, durantibus tribus nycthe-lueris per totum corpus appareb int, minUS COnfertim autem in pedibus et manibus, in quibus tamen insultus dolorosi maximi fuerant. Post dictum tempus exsiccari incipiebant, et aeger spatio tres et triginta dierum conualescebat. Vsus fuerat durante hoc morbo sex purgationibus, per interualla tamarindis, manna, et sale vegetabili, datis Quoties illas sumebat, totus valde debilis euadebat, sed die insequente bene se habebat. Potus ipsi fuit, decoctum hordei, c. rad. tara Xici. Ad ii piendos dolores, et adsitidorem usus est infusi flor. papa v. rubri. In fine curae aeger pedi quatuordecim dies, quolibet mane, decoctum de Collo vervecis, Cum acetosa, nasturtio, cichoreo et pina pinella bibit. Fere eodem modo curatus est hic aeger, quo vir triginta sex annorum f. 6. Differentia effectus autem fuit in differentia roboris naturae. Erysipelas faciei quidem dolorem obtusum capitis habet comitem, sed raro deliria, nunquam' grauia. Infusum sopiens hic melius

adhibitum fuit, quam in allegato aegro perpetua

55쪽

PURPURA ALBA DICTA, etc. ΑΙ

refrigerantia ob praesum tam encephali inflammationem. Nec male, inprimis ipsis aegris poscentibus, ct in statu febrili mitiore, iuscala carnea exhibentur, communicant enim sanguini et neruis volatile quoddam, macrum quidem, pro tempore tamen sufficiens. IdiOpathicam tarnen haberem potius hanc purpuram albam propter moram, quam exercuit seram ad eXcretionem, et propter spasmos vehementes qui praecesserunt, quam symptomatizam.

f. Ia. Quadragenarius, tempore hyberno sebrim continuam, cum multo siclore, et vigiliis patitur. Die quinto adest purpura pellucida in fronte, pectore, et manibus. Duntur nitrosa, altiusque lenibus laxantibus subducitur. Die septimo accedit colli spasmus, ex quo Caput modo dextrorsum, modo sinistrorsum trahitur, usque ad diem decimum, quo aeger moritur. Idiopathicam fuisse hanc febrem miliarem quis dubitabit ex intemperie succi neruei, musculos colli adeo peruerse agitantis, et medullam Oblongatam cum ipso cerebro quassantis. f. I 3. Vir annorum triginta quinque, de dolore in nucha queritur, quo perdurante, post aliquot in enses, para plegia, paralysi truncati corripitur. Decumbit miser per aliquot septimanas, donec febre, macie, et tandem spha celo partium

inferiorum, pro huius morbi natUrct, moreretur. Quatriduo ante mortem, a paralysi hac, tono

56쪽

a CAP. Ill. DE FEBRE MILIARI,

rum, restituto liberatur: in facie autem, fronte, et nuchae parte superiore, quatenus salubritas et vita in his partibus fuit, vesiculae miliares eX- surgunt. Post mortem in locum, ante dolentem, inquiritur, et ecce, secunda colli vertebra tota cariosa deprehenditur. Idiopathica fuerunt haec milia a neruis salubribus compressis succum sutina halituosum eructantibus. Eodem modo aliquando in infante ori S tetano mortuo, maxillarum spasmo, in facie apparebant. 9. I4. Vidua annorum triginta quinque, sebre lenta hysterica, ex fluore mensium irregulari laborabat, coniunctis variis spasmodicis assectibus, doloribus abdominis, oppressione pectoris, aluo adstricta capitis sensu grauatiuo, et vigiliis. Data drastica purgantia, et em menagoga

Omnia in peius vertunt. Frigus Cum Calore alternant 7 maxime autem frigus ceruicem et Verti-Cem, saepe Cum animi deliquiis, occupat. Cibi omnes, sicci, et fluidi angustias, ut praecordiorum oppressiones pariundi Febriculae lentae coniunctae sero lactis obuiam itur, nunc acidulo, nunc dulci, et licet menses per amaricantia liXiuiosa, suo redirent tempore, sudoresque profusiremissiores essent, aluus etiam melius responderet, simulque ipsa febricula mitior fieret, nihilominus haec tragoedia duodecim durabat septima

soluens, et sedatiuum, in febribus lentis, et intermittentibus adhibetur, quo impuritates, stagnantes

57쪽

et partes solidas adficientes per cutis vasCUlὼ eli- .miuari possint. Datur igitur, iuncta limatura martis, et simul interdum iuscula auenacea, interdum gallinacea. Quo vero ita resoluti humores eo milius ad cutim determinarentur, ter in die, totum c rpus, panno laneo, vapore fluccini imbuto, fortiter, per integram horam frictum est. Sic octi- duo elapso, iam in abdomine exanthematha apparebant; elapsis autem, sub hac interna, et eX- terna medicina, tribusseptimanis, Vniuersu corporis superficies purpura vesiculari confertim obsessa fuit, et aegra per dimidium annum misere adflicta, sic conualuit. EX Primit. Med. Polon.

Ad plus quam gymnasticam medicinam, hanc

violentam manualem referre licet, et eXcretionem hanc pure artificialem appellare; quacum aliqualiter conueniunt illae productiones, quas capite primo f. 7 et 8. allegauimus. Auctor putat per haec exanthemata malignum quid e sanguine eductum fuisse. Verum quisi crederet, parcissimam hanc halituosam materiam, in sanguianis mas e detentam, febris adeo grauis , et diuturnae causam fuisse, et unice adeo violentam caecretionem, per treS septimanaS productam, eX- spectasse Neruos, violenta hae frictione animatos, et oXcretione elasticae cuiusdam materiae aspasmo liberatos, sanguini prius circulationem

se- et eXcretoriam, et tunc aegrae sanitatem reddidisse, in patulo est. Ipsae valorum sanguiue- horum extremitates, a sanguinis aliquali stagnatione

58쪽

44 CAP. III. DE FEBRE MILIARI, tione liberatae sunt, et una cum neruis, per frictionem sale vol. succini animatam rem per secerunt. Dubium sane manet, et restat, an halituosa

materia sub vesiculis latitans male fuerit indolis, vel illis similis, quas allegauimus, per soponem

et emplastrum prouocatis. Egregie autem adhibita fuit haec methodus, non solum magna e X parte anti febrilis, quam ad vires Vitae sustentandas aptissima. Dudum clamatum est Contrὼ purpuram albam artificialem, nempe illam, quam crediderunt medicos remediis aleaei pharmacis producere; haec artificialis autem non damnanda est, et multis conueniret aegris. f. Is. Vir annorum triginta sex, robustus, floridus, mense Ianuario, arthritidem patitur, ingentibus et scapulis, vagam. Superuenit febris. Secatur Vena. Dantur nitrosia, aliaque antis ebrilia. Durat tamen malum, cum febre, sudore, pruritu, anxietatibus multis, urina pallida. Die decimo aeger indusii mutationem poscit; Obediunt adstantes; calefit nouum quoddam: vix autem Vetus sordidum a corpore detractum est, Cum totum corpus a vesiculis miliaribus oblitum deprehenderetur. Prius itaque indusium in corpus reponere cupiunt; renuit autem aeger, et nouo induitur. Re focillatus bene habet; perstant vesidulae, et febris tandem cum illis et arthritide feliciter cedit. Saepe purpura alba seiungit id iopathice arthritidi. Ob indusii innoxiam mutationem hunc casium solum allegare placuit. Sequens casius hoc respectu notabilior est.

59쪽

nerae, femineae, effeminatuS, HamiltoΠo, vivacissimi tamen temperamenti, luis Venereae reliquiis, cum dolore in perinaeo laborat. Poscit sibi saliuationem inercurialem. Subit illam mediante mercurio dulci, quotidie gr. V. dato, et

spatio quatuordecim dierum illam ab luit. Cum hanc quieti minae in lecto. siil, potu copiosissimo decocti avenacei mucilaginosi, eae alica parati sustinuerat, sudor inde commotuS mugnis S, magnum pruritum incute excitabat, praeiente adhuc, ex ipsia saliuatione, febre. Diarrhaeam simul patiebatur, vel adhu C eX mercurio, vel ex copioso potu decocti avenacei mucilaginosi. Singulare autem Comitabatur diarrhoeam phoenomenon, quod post exclusas seces, gelatina quaedam pellucida, spermatis ranarum consistentiae s. i.) interdum flauescens, interdum autem viri- descens, equeretur. Finita sialiuatione, aeger in lecto adhuc morans, pulsium molestum in hypochondriis, et praecordiis sentit, una cum magnis anxietatibus 3 4. qui aegrum antea diserte Atheum, pro nunc Theophobum faciebant. Aluus per multos dies fuerat obstructa, ideo clysmate emolliente soluebatur. Aeger pruritus magni impatiens, balneum tepidum in vanno intrat; sub introitu autem corpus situm pustulis

miliaribus totum obsitum esse obseruat. Vt erat homo audax, propositum non mutat, sed lauari, et fricari totum corpus facit. Sic bene lotus et frictus abolito infenso pruritu, rectum repetit, adeo recreatus, ut usum balnei satis extollere nequi-

60쪽

46 CAP. III. DE FEBRE MILIARI,

nequiret, et quidem cum insequente euphoria, et prii lina mentis impia conditione, eX qua etiam, non diu post, autocheiria periit. Symplomaticam iudico hanc miliorum excretionem, ex febre per saliuationem eXcitata; quae orgasinum succi neruei induxit, ut eius halitus vaporosius in illorum extremitatibus mediantibus vesiculis apparuerit. Symplomata autem, quae patiebatur, hysterica dicta, theologicas illas an-Xietates extorserant; ex symptomatibus autem elucescebat spasimus neruorum melen erit, Omne

systema neruorum, quin ipsum principium, cerebrum, in consensium trahens. g. I7. Femina maritata a delirio melancholico corripitur, ex quo gemebunda sit, et anxia, homines et lucem fugiens, quin de animae salute desserans. Datur vomitorium, martialia, aperientia, aliaque remedia conuenientia, sed frustra. Pulsius ipsi restat durus, et celer febrilis; imo interdum intermittens, cum cardialgia. Datur itaque sal volat. succini, cinnabaris, nitrum cet. Sub his sudor elicitur, et simul in praecordiis purpura alba. Qua copiosius erumpente, febris, cum delirio melancholico cessati et sic mentis; et corporis sanitas successive redeunt. Ephem. Nat.

Cur. Cent. Obs 22. Symplomatica et haec suit labris miliaris, ex sagnatione sanguinis in visceribus hypochondriOrum nata, neruos mesenterii in spasmum etiam

in praecordiis, uti in praecedente casti, procul dubio, pulsantem, agente, eoque ipso, non iO-