장음표시 사용
21쪽
omne genus ubertate,neque metallorum gemmarumque copia, quibus tota serme scaret Non ut Africa violento sole torritur neque ut Gallia ventis caesi rigore,humiditate terrae aerisque satigatur, sed media inter utranque, verni caloris temperie,& tempestiuis saepe imbribus geluque hyemis temtapore si cundatur adeo vi ex Hispania non indigenis tantum, verum exter nis etiam remotisque nationibus, ipsique 1 taliae multarum rerum copia suppeditet. amni enim materia cimuit, uicunque pretium aut vitae necessitas
fecit aut humani ingeni 3 vitium & ambitio conciliauit. Suaves imprimis arborum fructus sunt vinearum viniq; nobilitas praecipuam umenti mellis, oleique copia pecoris, saccari, bombycis, lanarumque vis maxima argenti & io auri iecturas habet serrariae ubique occurrunt: sunt & spe c u lares lapides, sunt es marmorum lapicidinae ira ludentis natura colorum varietate. Mi ni j nulla regio se racior . Soli multiplex & varia natura: alibi multa arbor, alibi arboribus nudi montes agrique rari saepe sontes,pingue solum, iam vi gesimo trigesimoque saepe essicit, nonnunquam octogesimum excedit, sed rara ea felicitas agrorum est hine mitiora sunt frugibus frumento tie seria Uiunt:caetera pabulo pecorum Magnam H ispaniae partem squali sa sit c ira te loca rupes horridae' & saxa tenent nonnulla ea iniuria est qua certe pur- te ad septentrionem vergitur: Australia benigniora sunt, exim laque felici tate conspicua Maritimi piscatu abundant, cuius in Mediterraneis pcnuria , oest,propter maris longinquitatem, ris fluminibus paucis stagnismihil ta men otiolum,nihil sterile quacunque parte frugum messis denegatur,1 parti copia si indithu' ad nauticos stanes coliciendos,variosque vitae usus. Equorum velo itas tanta est,ut ex ea re commento probabili vento gigni, apud exteras nationes vereresque scriptores vulgatum sit. plint j etiam testimonio in ex rema historia naturo ii quacunqj ambitur mari, omniti terrarum Optima
x uberrima Hispania est si eundit Italiam cui ipsi laeta caesi sucie, atq: acris nulla paludum graui nebula insecti aequabili salubritate piaestat: ac nisi pera statem aliquando terrae ariclitate, pluuiarumqj inopia laboraret rebus onimbus ad vidium cultum , vitae necessari j caeteras omnes prouincias Euro 3 opae atque Africae absque controuersia vinceret Hoc quidem tepore propter Indicum comentium, quo ad orientis occidetisq; Solis oras,Hispanorum arma nostra & auorum artate inuidia virtute penetrarun copiis Omnibus, 31M-
neque genus mercibus beata facile regionum omnium obtinet principatis . Inde auri argenti, gemmarumque vis immensa ac vix sidera factura, sita numerum reseratur publice & priuatam nauigationibus anniuersarijs aduecta propitio cuso magno nostrae sentis spieildore famaque,aliarum nationum haud leui prouentur ad quas edi nostris opibus si uestis redit multo
Hispania situs cis ambitus. Cisp. I I
si I XTREMA idi parum ad solis occasuini Hispania iacet, attig Gallia pyxen:eys montibus ab Africa angusto freto diremptat corio bubulo similis figura sic regionum descriptores aiunt)circunsuso undique mari nisi quo latere Pyrensos mores finem habet
22쪽
habet perpetuis iugis ab Oceano tendentes ad Mediterraneum mare, auo bus promontoriis altero in Oceanum proiecto,cui Olarsioni nomen, altero in mare nostrum cui olim a Veneris templo,nunc religione mutata a Grutace facta est appellatio. Ab hoc promontorio, ubi Gallia Narbonensis te minatur ad extremas usque Gaditani steti Luces, Hispaniae latus unum equatuor praeter Austrum occasumque longissimo littorum tractu porrigitur a I Mediterraneum mare leucas colligens /ucentas de septuaginta continent autem leucar singulae mi lia passivim quatuor si quidem extima legentes littora totum spatium metiamur: alioqui breuius aliquando iter estro mari terraque,si a promontorijs,ubi se mare flexu locorum insinua intro sus extrorsusve recedatur. Ad hoc uispaniae latus Illiberis in ora antiquae Galliae sta est vetustate & portus commoditate aliquanto, quam elegaia traes ciuium frequentia hac tempessate nobilior. Post Veneris promotorium,
quod Illiberi vicinom est, succedunt Lunarium, Ferraria sue Tenebrium promontoria , pari propemodum interuallo ab Iberi ostijs. Eo spacio Ru brieati ostium est quod hodie Lobregat sicitur) Barcino Tarraco,Derrusa,atque Saguntum fidei constantia sitaque ruina nobilis. Valentia ,sucronis nimirum Eucaris)ostium Dianium: sequitur promotorium Scombraris, propeque nou a Carthago,&longiori interuallo quod ab achatis hodie,qua u.o rum ijs locis magna copia est nomen habet promotorium:&a Graecis oluti quoniam is lapides ad concilian iam gratiam valere crediti sani Charide mum vocabatur. succedit Almeris,quae ex Ab3erae ruinis cretiisse creditur: alijs Vrei est in Bastetanis: te inde Malacatae tandem a J freti Logustia Heraclea siue Calpe a Calpe monte cui imposita est. Mos Tartesus, nostris T ripa unde torum fretum Tartessiacum dictum est:& fortassis virumque nomen a Tharsis hoc est Carthagine vel Tuneto manavit, ob frequens quondam Pornorum ijs in locis commercium nouis,ut si appellarionibus factis Herculeum steium vocitatum est quodHercules sustepta expeditione in Hispaniam Calpemque & A bylam montes utrinque freto impositos Hercu-3o lis columnar eae sunt) magnis in mare iactis molibus exaggerans eas maris angustias arctasse obturareque voluisse dicatum quarum longitudo quin e cim millia passitum esicit,latitudo,qua breuissimus traiectus est,uiti septem. Idem Gaditanum fretum a Gadibus vocatu est quae insula fauces freti egres. sis ad dexteram in Oceano occurrit,a P mis deducta voce,quos ut Hispanis
sepes i l enim Hebrueis etiam Glieder et D obiecta marinis suctibus esset:
olim septingentis passibi is a continenti diuulsa,ambituque ducet a passuum millia numerans, nunc summa longitudine vix duodecim , ponteque cum continente commisi a. Ab extremis steti saucibus usque ad promontorium Nerium in Calaecia quod hodie sinis terrae dicitur, leucas ducentas viginti o sex numerant praeternauigantes. Nam sancti Vincenti promontorium s
crum e regione Pyrena i montis positum longissimoque ab illo Hispania tractu dissitum excurrensque in Oceanum littorum anfractus efficit logiores aliquanto quam esent recta progredientibus: In his Oceani litioribus Hispalis acl Baetim est,atque qua parte se Tagus in mare eronerat, urbs Clita
23쪽
sipo amplini lineis requentia commercioque cibia primis Europae compa rancla:propcque Artabrum promontorium:vnde ad la uam Oceano Atlan tico terminato,incipit ad dextram Oceanus Gallicus, quemadmodum in muri inseri, sic urbitror)lberici es Balearici appellati nes Iberus amnis se
ci ciuir. Latus Hispani e tertium septentriones inter & Gaurum protensum leucas centum triginta quia suor patet,haod quaquam dia ectis exaequatisque littoribusvi Pomponius Mela existimauit,sed maris recessibus,sitrorumque ina qua litote non minus quam reliqua castigatum sinuosumque. Pori us in
sis nes maxime Arigantinus, Lauretanus ,sanctique preeteri j hi hoclie porius Coi tigna, Lareatus, santaderitisque sunt)&mrtassis Hispumae littorum iosicut reii quartim prouinciarum vertis forma immutata est, ali hi exesis vetustate alibi noua materia exaggeratis congestisque montibus ad veterum de scriptionum terne iniuriam, eque minorem denuo scribentium disiculta tem naturae inconsitintia comparatum Pyretiati montiue quo i quartum Hispania, latus es h) longitudo Hispaniam versiis incuruata aliquantum eis: at quc praetcr ortum septentrionemque porrecta ab Oceano ad Mediterra Deum mare octoginta leucas continet: sulfino sexcenta millia palluum, nil ineri proculdubio iniuria temporis vitiatis. Rex altissimo C labri .e uno id cui a l) Adrisiaci nomen despectum in utrumque mare elle memorani, quibus ea parte iter eis nisi oculorum ludibria pro vera specie vendit altius: a o
piniptii Aispania moniori mina. Cisp. III.
iorum procerum nobilem clade, quo tempore Carolus Impera ior cognomento Magnus irrumpere in I ispaniam conat s est,mon res ex Pyrent i iugi; prae cisi rectaque in Oeca sitim delati Cuni abris A sitiribusque uti dexteram Septentrionem versus r. l ictis Calet os ite medios secantes Nerium promoni orium, quod longis i me procurrit in mare, in extrema Ilispania constituunt. Citra montano iv i. 3 3
appellationem ab Vltri montanis vulgo in I Iispania secernunt. Ex his inicitatibus Ido seda mians vcrsu, Austrum ad sheri sontes in Pelendo niluis aeri untur: stilium Aucensem hodie vo ut ab Auca urbe vereri, curiis ud Villa si uncam.vigesimo supra Burgos milliari vestigia inibolirum ur) es per Vir uel Ain Areuat e sillae, ubi Orbionis cacumina sita sunt, neque procul Cau .no,qui hodie M tinc auiue eis, nil bilina Durocuraque praetervectus mare Medii crraneum attingit non procul Dertusa urbe,unde extremae' eius montis partes fouic etiam nomen haber Iberum amnem corra quam reli ut insigniores Hispaniar faciunt ad Occas im ire ldubeda mons prohibet duobus ostiis sese coniundentem mari Mediterrando. Paulλ intra Culinum ex Iduseda ηαemilius Orospecla mollibus initio iugis vix assurgere videatu sensim tamesese efferens ulteriusque progrestus Molinae primum montes erigii Conchae deinde: ubi Sucronem ad laeuam ad dextram Tagum emittit. Inde Consaburonis seu Consilegrae montibus costitutis S in campis Laminitanis Anaestitue s
24쪽
sontes enixus ad Aldarassum segumq; procedens in diuersas partes mariaqi diuersa Taflerem hic hodie Segura nuutus est) Bartimque in saltu Tigensi
non longe a Castoria oppido iundi ab Anae sontibus remotum amplius ce- in millibus passuum. via te in cluo brachia scistus parte una e regione Murciae factus ad Murgim hoc est Muxacram mareqj terminatur, relictis ad o casum Bastetanis a Bassa urbe,quae hodie Bara es ad ortum vero Comes an is veteris Hispaniae populis. parte atrera versus Malacum porrectus & Elita herritanis iugis sese annectens ultra Calpem ultraque Tartesum tanta pro
currit auiditate,ut penetrato mari fretique anginals tantum non obturatis,
1, Africae complexum non semel appetere videatur Ex Orospeda prope Alca iussum Mariani montes nostris serra more na) surgunt. quorum radicus perpetuo firme usque ad Oceanum isti tis ad laeuam ulluit, ab Illiturgi nuriaticam mediam secans Cordubam Italicam, atque Hispalim praeterlabens demum in Oceanum euoluitur cid oppidum, quod antiquis Luciferi templum erat uno nunc ostio,olim duobus, quando Nebrissa es Assa ab antiquis in Bartis aestuariis ponebantur,a quo moso octonis pastium millibus remora sunt. Non procul ab origine Orospedae prope iue Caunum e media camporum vastitare atque planicie montes ali j oriri quidem videntur,ca rerum in Pyrenaei brachijs quibus uniuersa innectitur Hispania numerandos esse ne dio mini dubium est. tametsi initio vix assurgere viderentur, nisi aquarum diuortia sacerent Duri j que curtum in petendonibus exorti no obscure Meridiem
usque a s Numantiam appetentem recta ad occasiam auerterent. Porum motium apud veteres scri prores neque nomen ac ne mentionem quidem inue Diomunc numerosis nominibus atque nouis identidem es seri ne θ vicini,
citiitatibus insignes per Numantiam segobiam AJ ulamque, Castellum vcmox dicemus) latissimum inter Hispania prouincias in veterem novamq. secernunt pneterque Cainium & placentiam Tagi ductum , quo ad laniam alluuntur,sequentes,Portugaliam in duas ferme aequas partes secant. a i op pidum Sintram demum Tagro monti viginti octo millibus pastium ad Se 36 ptentrionem ab Olis pone urbe impositum occi tuum Oceanum attingunt, desinuntque promontorio in mari c instituto, cui Ariabro apua Solinumquidcm certe nomen est.
Hispania tum vetustum rerent ora uisio. Cisp. IIII.
ET V s Hispania in ire partesdiuisa est, Lusitaniam, Baeticam atque Tarraconensem. Lusitani extremam Hispaniam adloceanum occi suum obtineboni, Dorio ad septentrionem, adlAustrum Ana fluminibus comprehensuatque a Duri j parte ea, quae e regione Septimancarum est,tinc a ducta ad Tagi potem, cui ab Archiepiscopo appellatio est indita,vsque ad Oretanos Anaeque ripam ab Hispania Tarraconensi secreti sunt Abulam Caurium, Placentiae agrum, Cast Iulia Mimanticam aliasque Castellae nostra anate contiit uias urbes & oppida suo ambitu continebant. Baetici sequebantur Ana sumine
25쪽
atque visoque mari 1ribus ex lateribus cincti usque ad Murgim: quod oppudum prope Charidemum promontorium 14rum erat,& hoc tempore Muxacra esse creditur unde ad finem Castulonis supra Emeritam usque as Ore tanos ubi Almagrum est lautum municipium ducta linea extremus Baeticae limes ad Solis orium constituebatur Quidquid vero terrarum in Hispania relictum est a Tarracone Scipionum colonia nobilissima, ubi Imperi j Ro-
Nani sedes diu lati unde iura dari populis bell; pacisque iasilia prodire moris era Iarraconensis Hispaniae nomen tulit. Hanc Isidorus Hispaniae paricm Hadriani seu Gonstantini Magni apuA sex sum diuisione securus, in Tarraconensem Carrbaginensem,Calaeciamque nulla finium certa designa- icitione partitus est neque erat facultas finibus saepe harum prouinciarum provoluntate imperantium froque rerum euentu alternantibus. Tarraconen
sem alii Citerioris Hispaniae nomine uniuersam queadmodum Lusitaniam in Baeticam una Vlterioris Hispaniae appellatione coprehendunt nam qui Ibero amne Cheliorem Hispaniam ab Ulteriore secernunt,quod aliquando certe factum est iis antiquior Plinius & maiori viri erussitione resistunt Vtraque hodie Haspania in varia A numerosa nomina abi jt : quae quinque ramen regnorum nominibus comprehendi omnia nihil vetat postqua .iens Naurica Hispania pulsa est. Portugaliae gentem nomen regnum,& linguam primi condiderunt talli Henrico Lotat inso duce cui Portus urbs ad Duia roiij ostium & vicitia oppida ab Alsotiso Gastellae Rege eo nomine Sexto, doris nomine data fiant. vnde a portu & Gallia duplicata voce quae opinio magnos auctores habet) seu potius quod maiori viri eruditione sequuntur, te Cale oppidi quod nuc Cata est portui imminens,nomine Portugaliae apta pellatio facta est, teri Lusitania aliquanto longioris: vltra Durium enim praecipua regionis Dol ilitate solique fertilitate a i Minium usque suuium extenta centiam decem & septem leucas ad Oceani littora efficit uniuersa, cingustior regionibus ac ferme socorum latitudine ad Solis ortum squabili paulo supra Brigantiam per DuriumTagumq. ad Pacis Iuliae sinem in Anae ripa qua ad Austrum clauditur) pertinens. Portugaliae ad Septetrionem & 3 oortum Legionis regnum adbaeret sic dictum ab eius prouincia' urbe regia Legione) Continet Calaecos omnes & Astures Ouetenses a Mearo fluminees Ribaaeo oppilio ad LisDis portum secundum littus cxtensos: ac praete
rea e Castella veteri quidquid Pernia saltu,& qui in se ortu habet) Carrio
ne sutilo & pisorica quousque cum Durio coniungitur, inclusum est. Durioque trasmissi. Heua & qiu in Heuam iniquit, Regamon eius prouinciae ii mitem constituun Salmanticam inier & Abulam usque ad reontium culmina & Portugaliam etitensum Accessit deinde uno excepto placetiae agro ditioneque sacra,totus ille tractu cui Extrema durae nomen iecit, clohii post Hispaniae vastitatem rebus Christianorum resurgentibus bellique alternare osortuna,vrr usque nationis longo tempore ea prouinciae pars, limes esset e tremus: alii diuersam vocis notationem atterunt, quam nec refellimus hoc loco,nec probamus Prolati etiam aliquando eius regni sities sunt usque ad Emeritam veteris Lusitaniae & pacem Augustam Baeticae ciuitates, vii lo-
26쪽
cis competentibus historia δeclarabit. Nauarti in Vasconibus censebantur
Pyrenaeis iugis a tergo parteque eius montis, quem in Nerium promontorium excurrere demon stratum essereliquis ex partibus Aragone numine ad
Austrum ad occasum suuio ignobili, qui insta Galagurrim influit in Durium Duri j que parte cincti sunt. vltra Iberum haec citra autem Tudela Nauarrae aliaque vicina oppida ijs Regibus postmodum dotis nomine accesserunt. Quam prouinciam quamuis angustis regionibus cincum scriptam , neque incolarum numero frequentissimam nam hoc tempore quadraginta millia familiarum tota ditione numerantur) in praecipuis Hispaniae parti-ro bus poni placuit: quod Vascones veteres eius prouinciae cui rores a reliquis prouincialibus seiuncti loca quae a Mauris armis inter primos vindica a
regio occupato nomine as patrum memoriam constanter retinuerunt: bellorum saepe alternante sortuna ultra praescriptos sines imperium proserentes. nam in urbe Anasaro Regum Nauare e sepulcra, alijsque vicinis locis, eius gentis extant illustria ditionis maioris monimenta. Nauarra quas nauaerria dicta est ut quidam arbitrantur,ex Calabrica & Hispanica linguis voce duplicata,consato nomine.nauas Hispani vulgo planica es,terramoenia bri vocant eri iam. commentum haud insulsum. nos his commentari js,Vas. conum voce eam Hispaniae partem nominamus. Aragouiae regnum in Ca-ao talaunos Valentinos,& qui peculiari nomine Aragonij dicuntur, tributum est Mediterraneo mari, Pyrenaei saltus parte extrema, ubi Ceretani erant, Vasconumque sinibus tribus ex lateribus ad Austrum,ortum,atque septentrionem cinctam,ad occasum Ibero definitur,qua parte Vasconum fines attingitvineaque magno saepe locorum flexu per Tutiasonem Darocam, Ila
risasti Turulim Setabimque & Horihuelam ad Staberi ostium illicini inter& Carthaginis portu ad mare terminata. Legibus ' institutis ab alijs, Araiagoni j Hispaniae populis discrepant plurimum,retinedae libertatis aduersus
Regum potestatem nudio acres & incitati quam antiquis maiorum sanctionibus scitisque,ne sese nimia esserat, luxurietque in subditorum perniciem, Io degeneretque in tyrannidem,circumscriptam hactenus tenuerunt, non ignari a paruis in iiijs ius saepe minui libertatis nome vero vel a Tarracone,velut alii malunt ab Aragone sumine unde eius regni fines initio extendi coeperunt,mutuatum habent. In Castella quam ab arcium freque ita dictam putant,unaque regionum amplituatne caeli clementia soli bonitate ingeniorupra stantia diuiti cui tu,ac quodam fertili & peculiari nitore reliquas Hispaniae prouincias facile superat,exterarum nulli concedit,Asturum partem coprehendimus, tamque Cantabriam olim angustam regionibus neque Pyrenaeos montes attingentem deinde latiorem, indicioCantabrigae,quae urbs
praeter Lugmnium & Vianam a liberi ripam sita fuisse creditur in edito o colle cui Cantabriae hoc tempore nomen eu: S D. Eulogio martyri sutilus est Cantabe cui Arago amnis coniunditur Ega aut Iberus scilicet argumeto maioris olim latitudinis Cantabriae,quam quibus hodie sinibus circum scribitur,m Uiscatam Guiposcoam, Alauam, S montanos diuisa Continet praeterea Castellae regnum e Gallella veteri urbes non paucas : atque in his
27쪽
Burgos Segobiam , uiam Soriam, Vxamam, agrum Toletanum nouam Cestillam hodie vocant antiquis Carpetani) quam Tagus amnis intersui
ab arenis voluentibtis aurum,aquarum suauitate agrorum per quos decurrit Ditore prouentiaque unus maxime celebratus Fluit versus Occasuri aliquanto ad meridiem sexu riparum quod cum Durio Ana, Baetique commune habet. Is Toletum in Hispaniar umbilico urbem amplam,totius Hispaniae lucem, arcemq; , natura loci mnuitam incolam tum forma tum ingenio & religionis cultu sapientia que studi js excellentem,totam ferme circulo, vallis praeruptisque montibus magno naturae miraculo penetratis ambit, angusto arduoque aditu a i septentrionem relicto caesi salubritate, es in sterili solo ita propter agrorum vicinorum bonitatem,rerum omnium ad vitae cultum vi , ehumquc copia beatam ciuitatem. Inde Liboram praetervehitur si eques municipium gri amoenitate bonitateqj praecipua, quod hodie oppidum vocatur Talauera,atque per mediam vicinamque Lusitaniam, multis auctus su minibus in Oceanum essunditur In eadem Hispaniae parte prouincia Carthaginensis est ubi Cari ago spartaria Murcia Concha que numerantur: &Celtiberia cuius caput fuit Numantia:praeterea Aragoniae marca in cotes a Dis,quam vuls Manchiam dicimus Baeticaque, quae serme Vandalosa est, ubi Hispali, & Corduba sunt,utque Granata olim Elii erras,certe prope illasta,portae victis atque vicini montis, quae Eluirat nomen retinent, indicio adicertissimo.
De Hispanorum linguis. Cap. Q.
I s P A N I s omni bii, hoc quidem tempore lingua ea communi g est,quam vulgo homines Castellanam vocant, ex muli a rtim linguarum colluuione,ac praesertim ex Lat1nae degeneransis corruptione cor satamia nominis argumento, nam Romana etiam vulgo appellatur,tataeque cum Latina assinitatis,ut quoanc Italorum quidem linguae conceditur,perpetua oratione tum sollita, tum: istricta numeris loqui liceat simul Latine & Hispanice. Extremis Lusita- sonis peculiaris lingua est ex Gallico sermone & Hispanico ic imperata atque
confusi eoque elegans ausituque grata. Valentini & Catalauni, vinae origi nem habuerunt,Narbonensi id iomati,assini lingua viti nitidi de sere locorum
vicinitate & commercio vocabula magna ex parre moresque inutantur.soli Cantabri linguam hactenus retinuerunt ruciem & barbaram, Cialium ab horren rem,multumque a reliquis omnibus discrepantem,& totius olim it ispania communem uic sertur & antiquissimam,priusquam incam prouinciam Romanorum arma sermoque penetrassent. Gens enim agressi rudique ingenio, quae plantarum instar transJ.ua tamen terra1 bonitate mitigatur,&m omnis inaccessa locis externi imperi j iugum vel admisit penitus nunqua, ovel excussit quam primum:atque cum antiqua libertate veterem gentis,atq; communem prouinciae sermonem conseruatum fuisse fide non caret Alij cotra disserunt veterum auctorum testimonio, voces Cantabricas oppi lorum prae caeteris Hispaniae duriores esse confirmantium, atque Latinae linguae
28쪽
cultum respuentes maxime:uc Strabo non unum genus litterarum,neqi limguam unam Hispanis omnibus ese ait. Vocum Briga erra,Falarica, Gu dus, sculia, Lancea, Buteus,Vepio Necy pro Marte, multacumqj id genus aliarum argumentum accedir: quas Hispanorum linguae fui se propria simagnorum auctorum testimonio confirmatur, & nonnullas inde in Latinam linguam manasse minime dubitare licermeque eae tamen hodie lingua Cantabrica usurpantur. quam unam e multis tamen priscis Hispaniae linguis
esse minime negant: quorum opinionem pluribus neque refellere operaepretium est,neque coniirmare animus.
ET EREs Hispani moribus suere rudes sane & sine more,
seris propiora quam hominibus ingenia secreti etiam inter tormenta tenaces,inquieto animo, orporum celeritate maxima, &diti religionibus a sapientiae studiis abhorrentes: tametsi ingenio maximo quod trans ali in aliaue prouincias declararunt,neq; metis perspicuitate, neque memoriae laude ac ne orationis quidem copia ala ulla gente superari. Armis aliquanto aduersus hostes,quam colitio melioresao fuerunt cultu vitae agresti,victu copioso magis quam exquisito, vano parcis simo aquae saepe potu contenti vitam propagabant aduersus sontes Lueri,in aduenas humani & hospitales. Hoc tempore viiijs & laudibus multum ethadditum mam sapientiae studia vi si qua alia in orbis parte coluntur viget hmaxime: nulli biqi maiora virtuti certioraq; pr miti proposita sunt,cursusq; ad laudem apertus magis, quam in ulla alia gente. humaniorum litterarum cultus desideratur,sine iniuria tamen caeterarum disciplinarum. Iustitiae cultores maximi sunt,si immos cum medi js,atque cum his insimo aequabili iure deuinctos tenent legibus armati,& auctoritate muniri magistratus quoruindustria latrocinia sublata a caedibus ab iniuria manus abitinet nulli enim 3o impune est,quicumque vel sacrosanctas leges vel quemvis se populo violare ausus fuerit. etinendae veteris religionis constantia, quo tempore sacra omnia apud nationes alias rerum notiarum cupiditate mutantur es conuel luntur passim clari atque praestantes. Domi consilium viget soris arma pus sis intellinis hostibus atque prosigata Saracenorum impietate magnum Orbis terrarum partem inuicta virtute peruagata sunt. Laborum atque inediar, quibus virtutibus omnes difficultates mari terraque superarunt, patientis si ma natura corpora. nostra tamen aetate afflueti copia voluptatum, illecebris omnis amoenitatis maritimae terrestrisque,atque commercio gentium exterarum ad copiarum Hispaniae famam accurrentium, easque importantium clo merces,quibus vigor animorum extinguitur, emolliuntur labefactanturque vires,eneruati,& peregrinis moribus deprauati,tum obsequio principum, &licentia lasciuientis plebis corrupti nec libidini,nec suinptibus,nec vel sum
pretio modum faciunt. Vnde quas ex summo voluente se fortuna graues calamitates prudentibus videntur imminere : cum pResertim ab ingenioruiu A , aut ieritate,
29쪽
aut eritate,morumque seueritate atque arrogatia odium nationum omnium sui hine ani ,grauissimum atque individuum magnoro imperiorum a saeclam.
T A QV E venisse Tubalem iii Hispaniam in eoniam est
qui blas vel δ in locis insederit, quamque latissimae prouinciae regionem primi im colen3am habitandamque susceperit, dicere non habemus diuinare non iuuar. Tamelli se tubalis oppidi indicio quidam in Lusitania putat,alij in ea Vasconum parte ma 1 olunt,cui Nauarne nomen esse demostratum est ex Tasala atque Tudela, quasa tibilis colonias esse magis ob assinitatem vocum suspicantur, quam certo aliquo argumento colirmant,sumpta pronuciandi occasione. Nam roti pro uinciae de primi conditoris appellatione Serubaliae nomen fictum,quod nonulli ne probabili quidem S ad scaenae ostentationem apto mendacio amrmarunt eruditat aures auersantur. quid enim nisi hoc despere sit, latam vetustatem ad lingua Latinae etymon velle pnepostere reuocare, de Venerandam antiquitaris formam nouis commentis scedaret quod i) iaciunt cum Sembaliam subalis coetum significare persuadent Tarraconem & Saguntum alij in Tubalis coloni js numerant,quod neque assirmare hoc loco neque re- : osellcre in animo et 1 Nimirum quod ignotas remotasque a nostro comercio regiones describenti sun sa pe accidit, ut inaccessibs montes, paludes perpetuas,horrida gelu aut ardoribus vasta loca esse dicant,varias piscium,seraria, autumque formas prodigiosos hominum mores, insolentes vultus ijs in regionibus ad intuentium legentiumve voluptatem esse confingant, nulloqui redarguat absque cciistimationis periculo prorsiis impune: idem pleris litum nostris tum externis historicis video contigisse. Fi ubi lumen his horneae sciebat rerumque ignorario antiquitatis velum oculis opponebat, ipsi it lustransi eam gentem studio cuius res scitas in his oriam coisti re erat propositum,& ad imiorem scriptionis gratiam,si nullis lacunis praecisa es ima 3 ope lita, Utra magnarum a crum luminibus illustris narratio est et de suo mulia commenti sunt sed oni iquitati fas esse aiscosecrare gentis origines, initiaque mulio quam sint,splendidiora sicere miscendo scissi veris. sit sane modo ne male assici in urbium origines inauditur Regum progenies, & nomina & bella Lxcentaqaac alia id genus portenta ex anicularum fabulis &populari rumore collecta posteritati prodantur: simplexque veritatis su cies apertis mendaciis deformetur. quod imitari profecto non 3ebemus, quamuis cum spe venia: aliena vestigia sectaremur. Ac multo minus Bero a scripti,qui non ita pridem in lucem pro iij t, &Caeteros in errorem misit, libri opiniones venditare, somniaq. ex fabulis &mendacio coinpositi eius qui suas cogitationes alieno nomine speciosoque titulo quia dissidebat ingenio, more malorum mercatoria voluit illustrare haud satis dissimulata fraude : neque enim coherentia loquitur neque alia exalijs apta re colligata itari. onuent secunda primis, polieriora medijs, ut non commeti vestigia ex
30쪽
pressa ubique cernantur.extentque: si praesertim veterum striptorum, quae nobis relicta lux est tenuis certe & maligna, sed lux tamen nonialia propiu admoueatur. Itaque quod ex noui Berosi ossicina prodi t. Noemum in Hispaniam,ex longo nimirum errore,tandem appulsum, Noelam in Calaecia, in Asturibus Noegam primum fundasse speciose me acto, quonis in de his oppidis Plinius Strabo Ptolemaeus meminerunt repudiamus. Neque recipi mus ab Ibero Tubalis filio Ibero suuio toti deinde prouinciae Iberiae Domina fuisse facta,cum sit potius veris mile, Iberos a s Pontum Euxinum intra Colchida & Armenias Caucasiis montibus incluses, inde in Hispanismati magno numero delatos,atque urbe Iberia sepra Dertulam constitura icinos io primum, iuerse θeinde prouinciae, nouas Iberi ct Iberiae appella tiones secisse:quemadmodum Artigonis fluminis,ab alio eiusde appellatio nis in Iberia nomen quidam suxi ne putant Nam Celtiberiae nomen ah Iberis & Celtis duplicata voce venis qui ct ipsi superatis I renati iugis ex Gallia finitima in Hispaniam delati & Celtas Appianus in Citeriori Hispania collocat) mixto cum Iberis sanguine Celtiberiae appellationem essecerunt Neque maiorem meretur fidem dubedam Ibero patre defuncto Hispani Regem monti l lubedae, cuius montis initia,media,atque progressus demonstrata paulo superius sunt,suam appellationem communicaste. Adijelut hii ad ius silium Brigum eum aucta gente numer opibus, auctoritare in varias Orbis partes co)onias dimisset, Brigiam , quae possea sit Phrygia dicta, ubi Ilium erat in Asia codiclisse de suo nomine,in Alpium iugis Varobrigam eiacibus Brigi unum alium in Gallia Latobrigam quo sua nomina consecrarent,& a suo Rege gratiam inirent nouis coloni js deductis Me lacio probabili accommodata fides est: cum Plinius reserat trans jlle ex Europa Brigas,a quibus appellantur Phryges,& plures in Hispania ciuitates Brigas nominari cernerent,ut Mirobriga,segooriga Flauiobriga: arbitrati sunt Rege aliquem extitisse in Hispania Phrygiae gentis auchorem coditorem I iij multaru lj urbium eo nomine in Hispania constructorem Cum nrigascet Hispaso nia profectos in Asiam credere,non esset necesse Midamq: Brigibus ad Brimium montem imperasse Conon ait quibus in Asiam trusuectis, Phrygibus nomen fuit) de in promptu ester exista mare , vel prisca Hispanorum lingua
urbem, Brigam communi voce nuncupatani: aut quod verius esse puto, Ger
manorum nationem prole foecunsissimam aliquando se in Hispaniam primis illis temporibus in sudisse,atq; a Burgis,quae vox oppi tum ipsorum liniara significa obtinuisse ut urbes in Hispania facili litterarum permutatione icerentur Brigae. aut si qua alia commodior sit ratio quae' ignoretur: tatumne si bulis in historia sit locus. Tagum post Brigum regnase,quod ijdem affirmant, eo pertinet ut nihil sit paulo maioris rei in Hispania cui non conii o nuo Rexcognominis affingatur: quis omnium rerum certa designari origo Ec appellationum singularum exacta reddi scilicet notatio videatur quasi noliceat in rebus ipsis resistere, nefasque sit sacra Regum nomina ulterius perscrutando inquire loqj contrectare ac non is fluuius in Carthaginensi prouincia eaortus,a Carthagine potius nome traxisse videatur. auctor Isidorus.